उन्माद

Source book: https://nepalikitab.org/lalita-doshi-unmad/

पुस्तक परिचय

उन्माद उपन्यास लेखिका: ललिता 'दोषी' प्रकाशक डीकुरा पब्लिकेशन

कृति: उन्माद लेखक: ललिता 'दोषी संस्करण: प्रथम, २०६६ मूल्य: रू. ९५/- प्रकाशक : डीकुरा पब्लिकेशन

पत्रचार जर्ने ठेजाना : डीकुरा पब्लिकेशनपो.ब.नं. २१७३२, काठमाडौँ, नेपालफोन : ०१-२०४४३७९, ९८४१५२१८९२

उपत्यकाको लाणि वित्तरण : एभरेष्ट बुक डिस्ट्रीब्यूटर्स फोन : ९८४१४५२६०६

समर्पण आमालाई

आदर्शकी प्रतिमूर्ति कोमल मनकी धनी गाएर सकिन्न कठै ! तिम्रो त्यो जीवनी तिमी बाँच अझै बाँच देक आशिषका घडा तिम्रो कोखको लाज राखूँ बनी माटो उर्वर !

उन्माद उपन्यासमा ड्बुल्की मार्दा

"उन्माद' ललिता दोषीद्वारा लिखित शिक्षा र सन्देशले भरिएको उपन्यासहो । आदर्शवादी रोमाण्टिक धाराको यस उपन्यासमा उपन्यासकारलै आफूनौउद्देश्य प्राप्त गर्नमा सफलता हासिल गरेकी छन्‌ । आजको उच्च वा उच्चमध्यमवर्गीय तथाकथित अभिजात समाजका विकृतिहरूलाई ललिता दोषीलेभावुक र मार्मिक बनाएर प्रस्तुत गरेकी छन्‌ । त्यस वर्गबाट बिभिन्त नमुनापात्रहरूको संकलन गरेर उपन्यासमा तिनलाई पात्र बनाई तिनको चरित्रचित्रण गरेकी छिन्‌ । आदर्श र अनादर्श पात्रको चित्रण गर्नु, तिनको द्वन्द्व प्रस्तुतगर्नु, तितका आडम्बरी जीबनको प्रस्तुति र अन्त्पमा ती सबै पात्रहरूको आ-आफूनो कर्मअनुसारको अन्त्य उपन्यासमा कौतुहलतापूर्वक प्रस्तुत गरिएकोछ।

उपन्यासमा शालु, कान्छी र आकाश जस्ता आदर्शबाट कहिल्यै च्युतनहुने पात्र छन्‌ भनै निमेष, मौमसी, फिरोज आदिजस्ता बाटो बिराउने पात्रपनि छन्‌ । लेखिकाको उद्देश्य भने प्रत्येक पात्रभित्र रहेको मानवीय आदर्शकोखोजी गर्नु रहेको छ । यो लेखिकाको सामाजिक दृष्टिले एक दायित्वपूर्ण कार्यहौ र सराहनीय पनि । सामाजिक अध्ययनका दृष्टिले पनि यौ उपन्यास उपयोगीहुन सक्छ । अन्त्यमा असल पात्र त आफूतो असलपनले प्रभावकारी रहिरहेकैँहुन्छ, खराव पात्रलाई पनि उपन्यासकारले असल परिणतिमा पुन्याएकी छन्‌ ।तिनीहरूले आफूनौ अज्ञानमय पूर्वजीवनप्रति पश्चाताण गर्दछन्‌ र भविष्यमाअसल जीवनतर्फ डोहोरिन्छन्‌ ।

उपन्यास परम्परागत शैलीमा लेखिए पनि कथावस्तुको संयोजन चरित्रचित्रण सहज प्रस्तुतिले गर्दा आजको एक खास वर्गको जीवनको चित्रण गर्नसफल छ । तथाकथित अभिजात बर्ग र तिनका सामन्ती सोचले गर्दा उत्पन्नभएका बिकृति एकातिर यसको विषय बनेको छ भने अर्कोतिर सुरासुन्दरी रलागु पदार्थको दुर्व्यसनले समाजलाई कति जर्जर तुल्याउँछ भन्ने कुराकोमार्मिक चित्रण गरिएको छ । ठाउँठाउँमा भाबुकताको आधिपत्यका कारणपाठकसमैत भावुकताको प्रभावमा बगेर आँखा रसाउन बाध्य हुन्छ । उपन्यासयस रूपमा निकै सफल भएको छ । यसका अन्य सफलता पनि छन्‌ । यसकोभाषा सरल छ । सिनेमा हेरेझैं, कवानक प्रवाहमय बनेर गएको छ । पाठकलेकथामा अल्मलिनु पर्दैन, कथानकले पाठकलाई तानेर लान्छ । थालनीदेखिअन्त्यसम्म उपन्यास रोचक छ । बौद्धिकताको भारी नवोकेर यसले सरसकौतुहलमय ढङ्गबाट आफूनो कुरा भन्छ । उपन्यासमा कुलतका विरुद्ध एकअभियान जस्तै चलाइएको छ । त्यसैगरी पुरुषले गर्ने नारीको शौषण पनि प्रमुख मुहाका रूपमा उठाइएको छ । त्यति मात्र होइन आजका कतिपयनारीहरू आफूना क्रियाकलापद्वारा भ्रमवश र विवशतावश पनि दुव्यसन रपुरुष अन्यायको शिकार हुन पुग्छन्‌, जसले उनीहरूको जीवन विवोलिन्छ,अवसादभ्रष्ट बनाइदिन्छ । तीमध्ये प्रायः परिस्थितिसित मुकाबला गर्दै नयाँजीवन थाल्दछन्‌ । यसले नारीवादी सन्देश पनि रामरी दिएको छ।

लेखिकाको सबभन्दा बलियो पक्ष कै छ भने, आज एउटा अपसंस्कृतिलाईअँगालेर वाँच्दा जुन खोक्रो गर्वको देखावटीपन छ, त्यसप्रति उपन्यास सहमतछैन । प्रेम र त्यसको खोक्रोपन, संस्कृति र विलासिता अनि पी सबका नाउँमाहुने विभिन्न प्रकारका शोषणहरू विरुद्ध आवाज उठाइएको छ, यिनको वास्तविकतार भ्रमलाई छुद्याएर देखाइएको छ । अनि भ्रममा बाँच्नेहरूको दुःखद परिणामपनि छर्लङ्ग पारिएको छ । एउटा पाठकले यसबाट घेरै क्रा सिक्न सक्छ, धेरैसन्देश लिन सक्छ ।

अभिजात बर्गका यी पात्रको खोक्रोपन र हिलोमा कमल फुलेझैँ 'शालु'जस्ता पात्रको आदर्श, शान्त र सफल जीवनको तुलना गरेर लेखिकाले जीवनकाआडम्बरहरू क्षणिक हुन्छन्‌ भन्ने सन्देश दिएकी छन्‌ । विलासिता पेम होइनयरो हामी यस पुस्तकमा पाउँछौं भने, वास्तविक प्रेमले मानिसलाई वर्दालनेतागत पनि राख्दछ भन्ने सन्देश पनि हामी यसै उपन्यासद्वारा गृहण गर्दछौं ।

यस अर्थमा 'उन्माद' एक निश्छल, निःस्वार्थ, त्याग, बलिदान र आत्मिकअनि आदर्श प्रेमको पक्षमा रहेको उपन्यास हो । त्यसकारण यसलाई प्रेमकाबिभिन्न रूप दर्शाउने, प्रेम-त्रिकोणको उपन्यास पनि भन्न सकिन्छ । फिरोज,आकाश र शालुको सम्बन्धलाई नमुनाका रूपमा हेर्न सकिन्छ ।

उपन्यासले एउटा खास समुदायको जीवनका विभिन्न पक्षहरू प्रस्तुतगरेको छ, जसबाट कति पाठक अनभिज्ञ पनि रहेका हुन सक्छन्‌ । यस अर्थमायसले एक वर्गको जीवनको ज्ञान हामीलाई जानकारी दिएको छ ।

सरल र बगेको शैलीले गर्दा अनि कथावस्तुको राम्रो विकासका कारणउपन्यास लोकप्रिय बन्ने आशा गर्न सकिन्छ । यो उपन्यासको कथा अत्यन्तरोचक हुनाले यसमा एक सफल फिल्म वा टेलिश्रृङ््खला पनि वन्न सक्छ भन्नेमलाई बिश्वास छ।

अन्त्यमा पाठकमा यो उपन्यास एकदम लोकप्रिय हुनेछ भन्ने शुभकामनादिन चाहन्छु । यो उपन्यास, नरौकिएर पढिसिध्याएँ । अन्य पाठकले पनियसैगरी पढ्नै कामना गर्दछु ।

डा: घुबचन्द्र गौतम२०६५/११/२

आफनो भनाइ

जीवनका विविध घुम्तीहरू पार गर्दै म यहाँहरूसामु आफूनो आठौँ कृति"उन्माद लिएर उपस्थित भएकी छु । आशा छ, मेरा प्रिय पाठकवृन्दहरूले,मैरो अन्य कृतिलाई जस्तै यस उपन्यासलाई पनि अवश्य माया गर्नुहुनेछ ।

मैले यो उपन्यास युवावर्गकै लागि लेखेकी हुँ । आफूले देखेसुनेकाघटनाहरूलाई मैले टपक्कै टिप्न खोजेको छु । कथालाई सिगार्ने क्रममाकतै-कतै काल्पनिक शब्द भएपनि यी घटनाहरू धेरैजसो वास्तविक नै हुन्‌ ।ती पात्रहरूको कथाव्यथालाई उतार्न म कतिसम्म सफल भएँ या भइनँयसको जिम्मा लगाउने काम प्रिय पाठकहरूलाई नै सुम्पेकी छु ।

'दोषी' उपनामलाई लिएर उठने प्रश्नहरूको सवालमा चाहिँ म यति नैभन्छु, मैले थाहा पाएदेखि आफूनो स्वार्थको लागि अरूको खुसी रेटेभौँ पटक्कैलाग्दैन । आफूले प्रचण्ड गर्मी सहेर अरूलाई छहारी दिँदा पनि भोग्नुपरेकापीडाहरू आफूनै ठासँमा छन्‌ । यही पीडाहरू पोख्ने क्रममा नै म प्रियपाठकहरूको प्रिय लेखिका बन्न पुगेछु ।

जीवन भनेकी यस्तै हो । प्रत्येकको जीवनमा उकाली ओरालीहरूआइरहन्छन्‌ । आज भने मैले सगरमाथा टेकेको अनुभूत गरेकी छु, किनकिमैले आफ्नो उपन्यासको पानामा वरिष्ठ साहित्य साधक डा. ध्रुवचन्द्रगौतमलाई सजाउन पाएकी छु । म यति विग्न खुसी छु जसको लेखा जोखानै छैन । मेरो बच्चादेखिकै रहर थियो वहाँलाई नै उपन्यासमा भूमिकालेखाउने वहाँले मेरो रहरलाई सहर्ष स्वीकार गर्नु भयो । म वहाँको योगुणलाई आजन्म भुल्ने छैन ।

मैले जति नै अगाडि पाइला चाले पनि म आफूनो प्रथम पाइला टेकाउनेवरिष्ठ साहित्य साधकज्यूहरूमा कृष्णप्रसाद पराजुली, डा. ओमवीर सिंहबस्न्यात र इन्दिरा प्रसाईलाई कदाचित भुल्नेछैन ।

मलाई प्रेरणा दिने यति विघ्न साहित्य साधकज्यूहरू हुनुहुन्छ । मघर्म संकटमा छु कसको नाम लेखौँ कसको नाम छोडौं | त्यसैले मैलेएकपाटो रोज्न बाध्य भएँ । मेरो साहित्य रूपी सन्तानलाई सही मार्गदेखाउदै भूमिका र समीक्षा लेखिदिँदै मलाई हौसला प्रदान गर्नुहुने वरिष्ठ साहित्य साधकज्यूहरूमा रमेश विकल, जनकवि केसरी धर्मराज थापा,गोपिकृष्ण शर्मा, केशव सुवेदी, चुडामणी रेग्मी, मुक्तिनाथ शर्मा (नेउपाने)कलाघधर काफूले, ज्ञानुवाकर पौडेल, मोहन ढुवाल, श्री ओम श्रेष्ठ रोदन,ब्रहमप्रिय प्रेमस्वरूप, श्यामप्रसाद अर्याल, डा. खगेन्द्र प्रसाद लुइटेल, तिलकप्रसादलुइटेल, अर्याल ,अर्जुन विरक्ति, यादव भट्टराई, नवराज रिजाल, बी. केपाल्पाली, अरुण खत्री नदी, विजयराज आचार्य, विश्व सिग्देल, छवीरमणसिल्वाल, दिपेश चौलागाई, ज्ञानेन्द्र विवश यहाँहरू सम्पूर्णप्रति म हार्दिकआमार व्यक्त गर्न चाहन्छु । साहित्य लेखनका लागि मलाई हरक्षण साथ दिने स्व बाबा कुलबहादुर(गजुरेल) क्षेत्री, आमा सूर्यकुमारी क्षेत्री, श्रीमान टेकबहादुर (खरेल) खत्री,बाबु गंगा खरेल, सम्पूर्ण दिज्यूहरू, दाज्यूहरू, नेत्रबहादुर क्षेत्री, डा. राजक्षेत्री, सुरेश क्षेत्री, डा. दिनेश क्षेत्री (भाइ), गोविन्द सुवेदी, शेरबहादर केसी,भाष्कर सुवेदी, पुरेन्द्र शर्मा (भिनाज्यूहरू), छोराहरू आकाश खरेल, क्षितिजखरेल, सम्पूर्ण आफन्तहरूप्रति र नेत्रहीन साथीहरू सुरेश राजभण्डारी,ओमप्रकाश बञ्जाड्े, उन्माद उपन्यासलाई सम्पादन गर्नुहुने कृष्ण पौडेल,कम्प्युटर गर्नुहुने प्रवीण बुढाथोकी, लक्ष्मी श्रेष्ठ, आवरण गर्नुहुने हरिकृष्णबस्ताकोटी, कुश्माखर पाण्डेय, गोपाल गैरै सबैप्रति र प्रकाशनको जिम्मालिएर तपाईंको हातसम्म पुस्तक प््याउने डीकुरा प्रकाशनका प्रति हार्दिककृतज्ञ छु ।

र, हरेक पक्षमा अपनत्व र सदभावनाका साथ गम्भीरतापूर्वक सल्लाह रसुझाव दिनुहुने बहुचर्चित साहित्यकार पुण्यप्रसाद प्रसाईका प्रति हार्दिकआमार ।

अन्त्यमा पाठकको मायामा नै आफनो अस्तित्व जोगिने हुँदा यहाँहरूकोयस्तै मायाको अपेक्षा गर्दछु ।

म यो पुस्तक मेरी ममतामयी आमा सूर्यकुमारी क्षेत्रीमा समर्पण गर्दछु ।

- ललिता 'दोषी' बुद्धनगर, काठमाडौं मिति : २०६४ पुस २३

एक

कारको हर्न सुनेपछि मस्त निद्रामा परेकी कान्छी जन्याकजुरुक उठेर गेटमापुगिन्‌ । गेट खोलेपछि कार घरभित्र पस्यो । कार घरभित्र पसेको धेरैबेरभइसक्दा पनि शालु सघैँझैँ दिदी भन्दै बुर्लुक्क उफ्रैँदै निस्किनन्‌ । मालिक रमालिक्नी कारबाट बाहिर निस्कँदै लर्बराएको स्वरमा भने, 'हेर कान्छी, अबहाम्री शालु पनि ठूली भइन्‌ । आजदेखि त पिउन पनि सिकिन्‌ । नपत्याएरआफैँ हेर' भन्दै उन्मत्त हाँसो हाँस्तै घरभित्र पसे । मालिक र मालिक्नीकोकुराले कान्छीको हृदय नै छिन्नभिन्न भयो । आँखाबाट बर्बरी आँसु झार्दैमूर्तिकैँ उभ्भिरहिन्‌ ।

'शानु मैयाँसापलाई झिक' भन्ने ड्राइभर चन्द्रकान्तको बोलीले झसङ्गभई कान्छीले शालुलाई कारबाट बाहिर निकालिन्‌ । शालुले कान्छीलाई अङ्गालोहाल्दै भनिन्‌, 'दिदी टाउको दुख्यो । खुट्टा पनि टेकिँदैन, अब के गरौं ?' कान्छीलेचुपचाप शालुलाई डोच्याउँदै कोठामा ल्याएर पलङमा सुताइन्‌ । शालुको जुत्ताखोलेर कोठाबाहिर राखिदिइन्‌ । कान्छीको आँखाबाट झरेको आँसु रोकिएकोथिएन । शालुले 'ऐया, टाउको दुख्यो' भन्दै लामो सुस्केर हालिन्‌ । कान्छीलेपलडमा वसेर शालुको टाउको आफनो काखमा राखेर मिचिदिइन्‌ । तर ओठचल्न सकेन । शालुले दिदी नबोल्नुको कारण बुझेर भनिन्‌, 'दिदी तपाई त कुरानै नबुझी रिसाउनुभयो ।' आफनो हात दिदीको आँखामा पुस्साउँदै भनिन्‌,“अहो ! रुनु पनि भएछ । साँच्चि मैले रक्सी पिएकी होइन । कसले मेरोखानेकुरामा के मिसाइदिएछ । मलाई पत्तो छैन । दिदी नरुनोस्‌, साह्रै गाह्रोभएको छ, बत्ती निभाएर जानोस्‌ ।'

कान्छी बत्ती निभाएर आफनो कोठामा आई, डङ्ग्रङ्ग ओछ्यानमा पछारिइन्‌ । आफूलाई थाम्त नसकेर घुँक्क-घुँक्क गरी रोइन्‌ । आँखामा विगत र वर्तमानचलचित्रभैँ नाचिरहयो । आफूलाई घरबाट निकालेपछि फूपूले बच्चा स्याहारगर्न र घरको काम गर्न भनेर दीपक र उर्मिलाको घरमा ल्याएर छोडिदिइन्‌ ।त्यतिखेर शालु अठार दिनकी मात्र थिइन्‌ भने कान्छी बीस-बाईस वर्षकीथिइन्‌ । शालु तीन पुगेर चार वर्षमा लाग्दा उर्मिलाले सुजनलाई जन्माइन्‌ ।शालु र सुजन दुवै कान्छीकै पोल्टामा हुर्कदै गए । कपण्डोलमा टन्न पुर्ख्यौलीसम्पत्ति भएका दीपकले सानै उमेरमा अधिकृत पास गरेको भए पनि अधिकृतकोजागिर छोडी व्यापारमा लागे । व्यापारमा लागेपछि उनको रहनसहन,बोलीचालीमा विस्तारै परिवर्तन आउन थाल्यो । व्यापारमा राम्रो फाइदा भएकोलेचाबहिल र कुलेश्वरमा जग्गा किनी भाडामा लगाउनकैँ लागि घर बनाए ।घरभाडा मात्रै मासिक चालिस-पचास हजार आउने भएकोले उनीहरूलाई पैसाको कमी थिएन । त्यसमाथि व्यापारबाट आउने पैसा छुड्दै थियौ । दीपककावावु-आमा सानैमा मरेका हुनाले दीपक, उर्मिला नै पूर्ण स्वतन्त्र थिए । उनीहरूलेसाँझको खाना घरमा खाएको त्यति याद छैन कान्छीलाई । होटेल, रेष्टुराँ, पार्टीआदिमै आधारात बित्व्यो र बित्छ पनि । मनलाग्दा घर आउँछन्‌ त मननलाग्दा घर आउदैनन्‌ । शालु र सुजन सानौमा बिरामी पर्दा कान्छीले कतिरात आँखा झिमिक्कै नगरी पनि बिताइन्‌, त्यो आफ्नै ठाउँमा छ। सबैपरिवारको तुलनामा ज्यादै संवेदनशील छिन्‌ । शालु र सुजन दुवैलाईकान्छीले हुर्काएकी आए पि कान्छी शालुलाई आफनै मुटुझौँ प्यारो गर्छिन्‌ ।

शालु कान्छीकै मायालु काखमा ह्किन्‌, बढिन्‌ । बाबु सम्पन्न भएको हुँदाउनले अभाव देख्नुसम्म पनि परेन । अभाव र पीडा भनेको के हो, उनलेकान्छीदिदीले भनेका कथाहरूमा मात्र सुनिन्‌ । शालु कथाका पात्रहरूको दुःखसुन्दा पनि चिन्तित हुनै भएकीले कान्छीले उनलाई दुःखका कथाहरू सुनाउनपनि छोडिन्‌ । शालुको सानो मस्तिष्कले केवल यही सोच्यो । संसार त धेरैसुन्दर रहेछ । सबै सम्पन्न र खुसी रहेछन्‌ । मानव आर्ततादको त पत्तै भएनशालुलाई ।

यहाँसम्म कि आफ्नै घरमा बसेकी, सुन्दर आँखा र बान्की परेको अनुहारभएकी आफूलाई आफनै मुटुभौँ ठान्ने कान्छीदिदीको विगतसँग पनि अनविज्ञथिइन्‌ शाल्‌ । उनले यति मार बुझेकी थिइन्‌- कान्छीदिदी आफूलाई असाध्यैमाया गर्छिन्‌ । आफनो मायाको कारण तै यहाँ वसेकी हुन्‌ । म नै दिदीकोसम्पूर्ण हुँ । जसरी मलाई ठेसलाग्दा दिदीलाई दुख्छ, त्यस्तै दिदीलाई ठेस लाग्दामलाई दुखैन भने म जन्मनुको अर्थ छैन । हो अर्थ .... ।

दुई

कान्छीलाई उठ्नै मन लागेको थिएन । शालुलाई ब्रेकफास्ट दिनकै लागिनसकी-वसकी उठिन्‌ । अण्डा र दूध लिएर शालुको कोठामा पुगिन्‌ । त्यतिखेरसम्मशालुलै स्कुल जानका लागि जुत्ता, मोजा लगाइसकैकी थिइन्‌ । शालुले डराई-डराई कान्छीको अनुहारमा हेरिन्‌ । कान्छीको आँखा रातो र औठ-मुख पनिसुन्निएको साथै मौन थिइन्‌ उनी । शालुले कान्छीदिदीको गालामा म्याइँ खाँदैभनिन्‌, 'दिदी नबोल्नै भए म स्कुल नै जान्त के, दिदी त्यत्तिकै पीर गर्नुहुन्छ मबिग्रिन्न भनेपछि बिग्रिन्त ल तपाईंलाई गाड्रो भए जस्तो छ गएर सुत्नोस्‌ ।'

कान्छीले कुनै प्रतिक्रिया नजनाई एकोहोरो शालुको अनुहारमा हेरिरहिन्‌ ।गोरो अनुहार, ठूलाठूला निर्मल र सुन्दर आँखाहरू, मिलेको दाँत, पृष्ट छाती,होचो-होचो मोटोमोटो शरीर । शालुले हाँस्तै भनिन्‌, 'दिदी मलाई हेरेर कहिलेपनि अघाउनुहुन्न भन्या, साँच्चै दिदी म अप्सराजस्तै छु र ?'

शालुको शब्दले कान्छीको आँखा भरियो । शालुले कान्छीदिदीको आखाकोआँसु पुच्छदै भनिन्‌, 'मलाई थाहा छ, म दिदीका लागि अप्सराभन्दा पन्ति सुन्दरीछु । म दिदीलाई माया गर्नकै लागि स्वर्गबाट 'झरेकी हुँ, म फूल हुँ रे, म जूनहुँ रे, दिदीले सानोमा भन्ने गरेको शव्दहरू अझै विर्सेकी छैन । नरुनोस्‌,आजदेखि दिदीले जे भन्नुहुन्छ त्यही गर्छ,' भन्दै शालु स्कुलतिर लागिन्‌ ।

कान्छी शालुकै ओछ्यानमा थचक्क बसिन्‌ । आँखामा शालुकै मायालुअनुहार नाचिरहयो । मनमनै सङ्ककल्प गरिन्‌- म मेरी शालुलाई सन्त्रासमयबातावरणभित्र निशास्सिँदै मर्न दिने छैन । मेरी शालु अग्निकण्डमा पर्दा मस्वयम्‌ जल्नेछु । सम्पूर्ण पाएर पनि पसार शालुले आदर्श बाबु-आमा पाउनसकिनन्‌ । शालुकी आमाले आफनो नविसिँदिएकी भए सायद मैले त्योउलंदो बैंसलाई किच्नु, मिच्नु र थिच्नु पर्दैनथ्यो । बैंसलाई थेग्नुपर्दाको कष्टसम्झेर कान्छीको मन भक्कानिएर आयो ।

उमिंलाले शालुको कोठाको ढोका खोल्दै कर्कसा स्वरमा भनिन्‌, 'फैरि केभयो तिमीलाई ? किन मुख फुलाएर बसेकी ? शालुले हिजो के अलिकति पिएरआएकी थिइन्‌, यिनको शिरमाथि पहाडै टुट्यो । मेरी छौरीलाई तिमी योजमानामा पनि आफूजस्तै वनाउन चाहन्छयौ : थाहा छ तिमीलाई ? अस्तिडा. पुष्करकी श्रीमतीले मेरो पिउने बानी छैन भन्दा सबै पेट मिचिमिची हाँसे ।डा. पुष्करले कहाँबाट गोबर टिपेछ भन्दै थिए । त्यति मात्र हो र यो जमानामापरिचय गर्दा नमस्कार पो गर्छै । त्यसको हात छुँदैमा त्यो सानी हुन्थी र ! सधैँमै हँ भन्ने डा. पुष्कर त स्वास्नीको गँवारपन देखेर नीलो र कालो भयौ । मेरीशालुलाई अहिलेदेखि नै सभ्य समाजमा रहने तरिका सिकाउँछु बुझ्यौ !?पाइलटको छोरा गान्टै, प्रभाते छ नि त्यो शालुसँग डराउँदो रहेछ । मलाईअन्टी शालुलाई यो गिफ्ट दिनु भनेर दियो । छान्न कति जानेको गान्टैले, फ्रकपनि यति राम्रो ल्याएछ कि ठ्याक्कै हिरोनीहरूले लाउने जस्तो छ भन्या !शालुको पापा भनिसिन्थ्यो- त्यो फ्रक त होलसेलमा नै निक्कै महँगो पर्छ रे !आज त्यही फ्रक लगाएर पार्टीमा लैजान्छु । गान्टे दङ्ग पर्छ ।'

उर्मिलाको कुराले कान्छीलाई भाउन्त होला जस्तो भयो । कान्छीको मगजलेकेही सोच्नै सकेन । उनी हेरेको हेरै भइन्‌ । भर्खर चौध पुगेर पन्ध लागेकीछोरी नशामा 'फुम्दा रमाउने र छोरीकै लागि गिफट ल्याउने आमा पनिहुँदारहेछन्‌ । कान्छी भित्रभित्रै दाह्वा किट्दै कोठाबाट बाहिरिन्‌ ।

'ओ डार्लिङ तिम्रो फोन ।' दीपक उर्मिलालाई कडलेस दिएर ट्वाइलेटपस्चै । उर्मिलाले हलो गर्दै भनिन्‌, 'हैन किन विहानबिहानै सम्झनुभयो उमाजी? आज खाल त्यहीँ जम्ने होइन र ? त्यहाँ क्यान्सिल भयो रे, किन ? ए कान्छीसास्‌ आउने ? हो भन्या, पाख्रेहरूले त टाउकै खान्छन्‌ । दुई-चार महिनाभएको छैन गएको फेरि किन अन्मरिनु पन्या होला ? त्यसौ भए तपाईँ आज आउनुहुन्त । जचाउनु जानु छ भनेर आज, रै ! हुन्छ, हुन्छ आउनुहोस्‌ ।पाख्रेहरूको फतौरे गफ सुनेर दिन काटन गाह्रै पर्छ । प्रेमाको घरको खान्कीत्यति मीठोचाहिँ हँदैन । छुच्ची मोरी रेडलेबलमा सस्तो रक्सी मिसाउँछै जस्तोछ, जति पेग खाए पनि छुँदैन । बर्गर, पिजा, सेकुवा सबै बाहिरैबाट मगाउनुभन्नु अस्तिनैको जस्तो 'झरेष्ट नपरोस्‌ । तासमा धैरै पैसा जित्नै पनि त्यही,खान दिन कन्जुस गर्ने पनि त्यही । मलाई त प्रेमाको व्यवहार पटक्कै मनपर्दैन । आज्ञ त रेडलेबल हाम्रै अगाडि खोल भन्नुपर्छ । हुन्छ म पनि दसै वजेआउँला । फेरि भरे पार्टीका लागि चाँडै फर्किनुपन्यो ति ! मनीषा ब्युटिपार्लरराम्रो छ रे, हुन्छ त्यसो भए म पनि त्यहीँ जान्छु । राम्री त हुनैपन्यो नत्रवूढाहरूले के ठान्लान्‌ ? ल-ल राख्छु । दस बजे नै आउँला ।'

फोन गरिसकेर भान्सामा आई डाइनिङ टेबुल ठटाउँदै भनिन्‌, 'हरे शिव !यो कान्छीलाई कालले घिसार्ने बैला भयो कि कसो ? अझै ग्यास सल्काएकीछैन, कहाँ मरी होला ?”

कान्छीले भान्साको ढोकामा आई भनिन्‌, 'सापनी ! आज साह्रै गाह्रो भएकोछ चन्द्रकान्तलाई काम गर्नु भनिस्यो । उनैले सबै काम गर्छन्‌, फ्रिजमा फ्राइमासु, अचार सबै छ । चिया र भुजा पकाउने त हो नि!'

उर्मिला चिच्याइन्‌, “ओहो ! अब त यो राँडको जिव्रो पनि कर्दझौँ भइसक्यो ।शालुलाई माया गर्दिन भनौं भने पनि त्यत्रो जवानी नै बलि चढाई । माया गर्छभनौं भने शालुले लाए, खाएको देखिसहन्न । हामी सगुल्लै बाबु-आमा हुँदाहुँदैयसलाई केको टाउको दुखाउनुपर्दो हो कुन्नि ? हिजो शालुले पिएर आएपछियसको होस हराएको छ । न यो घरबाट निस्की भन्दा निस्कन्छे । कुन जुनीकोपाप आइलाग्यो ।' उर्मिला फतफताउँदै चन्द्रकान्तलाई बोलाउँछिन्‌ ।

उर्मिलाको वाणरूपी शब्दहरू सुत्दासुन्दै अचानो भइसकेकी कान्छीको छातीमाउर्मिलाको गालीले त्यति दुखैन । हिजौकौ शालुको दृश्य सम्झेर भने तरक्कआँसु झारिन्‌ । 'अन्न फारो गर्नु हुँदादेखि छोराछोरी बानी लाउनु कुनादेखि'भन्ने उखान सम्झिन्‌ । आफूले जति चोट सहन परे पनि शालुलाई सपार्छु ।'अन्त्य राम्रो त सबै राम्रो' यस्तै मनमा करा खेलाएर ओछ्यानमा छटपटाइरहिन्‌कान्छी ।

तीन

चन्द्रकान्तले कान्छी सुतेको कोठामा गएर बोलाए, 'कान्छी खान आरु,साप-सापनीको सबारी भयो ।'

कान्छीले विरक्त स्वरमा भनिन्‌, 'तिमी खाक म पछि खान्छु ।' चन्द्रकान्तले सम्झाए, 'तिमी भोकभोकै बस्दैमा समस्याको समाधान हुन्छत ! तिम्रो गाँठी क्रा मैले पनि बुझेको छु । म पनि शालु मैयाँसापलाई मायापर्छुनि ! आक खाँदै शालु मैयाँसापलाई सर्पको डसाइबाट कसरी टाढा राख्नेहो दुवै मिलेर सल्लाह गरौँ ।'

चन्द्रकान्तको कुरा सुनेर कान्छी उठिन्‌ र चुपचाप चन्द्रकान्तको पछिपछिभान्सामा आइन्‌ । चन्द्रकान्त मेचमा बसे । कान्छीले चन्द्रकान्तनजिकैको मेचमाबस्दै भनिन्‌- 'चन्द्रकान्त ! शालु मैयाँसाप त मैले रक्सी पिएकै होइन भनिसिन्छनि ! उहाँले यो उमेरमा आएर पहिलोपल्ट मसँग 'फूटो बोलिस्यो बुझ्यौ ?त्यसैले हृदयमा उठेको हुरीको 'फोक्का मत्थर हुँदै भएन ।'

चन्द्रकान्तले लामो श्वास फेर्दै उत्तर दिए- “मैयाँसापले भनेको करा ठीकहो । तिमी कुरा नै नबुझी मन सानो बनाउँछयौ । मैयाँसाप र अरू केटाकेटीहिन्दी गीतमा डान्स गर्दै थिए । सबैले मैयाँसापको डान्स र सौन्दर्यको तारिफपनि गरिरहेका थिए । मैयाँसाप गाह्रो भो भन्दै म नजिकै आएर बस्नु भो । त्योगान्टेले सिँगै फेन्टाको बोतल मैयाँसापलाई दे भनेर इसारा गरेको मैले झट्टदेखेँ । मैयाँसापले फेन्टा लिएर घुदघुट पिइस्यो । फेन्टा पिएको केहीबेरमै झुल्नथालिस्यो । मेरो सातोपुत्लो गयो । म मैयांसापलाई समातेर बसिरहेँ । सालेगान्टेको मनशाय बुझन थाहा नपाएझैँ गरी त्यसलाई हेरैँ । त्यो सिकार खानआतुर भएको सिंहभौँ थियो । त्यसको त्यौ रूप सम्झँदा अहिले पनि मुदुढुकढुक हुन्छ । दीपक साप र उर्मिला मैयाँसापलाई छोराछोरीको केही वास्ताछैन । पिउन र अश्लील कुरा गर्न पाए केही चाहिँदैन । आज पार्टीमा मनभएको भए शालु मैयाँसापको जीबन तहसनहस हुन्थ्यो होला । कान्छी, अबशालु मैयाँसापका लागि केही गर नत्र तिम्रो सपना टुक्रिन्छ । प्रभाते जस्ताकोगिद्दै दृष्टिबाट कहिलेसम्म बचाउन सकिन्छ र ? पार्टीमा भएकोले पौ म सँगैथिएँ । होटेल, रेस्टुराँमा त टन्न भात खाएर आई कारमै मुर्दालाई ढुकेझँ साप-सापनीलाई ढुक्न हो । होटेल रेस्टुराँमा यो दर्घटना घटेको भए के हुन्थ्यो होला,आफैँ सोच त । त्यो गान्टे देख्दा मात्र सानो हो । केटीहरू फेरी-फेरी कारमाडुलाएको मैले कतिपल्ट देखेको छु ।'

चन्द्रकान्तको कुराले कान्छी होस हराएझैँ भइन्‌ । कान्छीको भोकप्यासकता भाग्यो-भाग्यो ।

चन्द्रकान्तले करा थपे, 'कान्छी तिमीलाई थाहा छ ? त्यो जँडपाहा पूर्णेकीछोरी मोनाको अस्ति राति सम्साँझैमा बलात्कार भएछ नि !'

कान्छीले आत्तिँदै भनिन्‌, 'होइन के भनेको तिमीले ? अस्ति बिहानै त होमैले भेटेकी ।'

“ल कस्तो बिश्वास गर्दिनौ तिमी, अस्ति बेलुका नै बलात्कार भएको रे ।आज बिहान दूध लिन जाँदा सबै त्यही कुरा गर्दै थिए । बलात्कार पनि एक-दुईजनाले हो र चार-छ जनाले गरेका रे । कस्तो समय आयो, त्यत्रि कोपिलालाईपनि बाँकी राखेनन्‌ यौनप्यासीहरूले । मोनाको उमेर त वाह् वर्षको थियो होलाहोइन र?”

चन्द्रकान्तको कुराले कान्छीलाई काटेको घाउमा नुनचूक दलेझैँ असहयभयो । कान्छी केही नबोली चुप नै रहिन्‌ । आँखामा मोनाको मायालु अनुहारर खुट्टा खोच्याङ-खोच्याङ गर्दै हिँडेको दृश्यहरू नै आइरहयो । कान्छीको आँखाबाटपुनः आँसुको वर्षा भयो ।

चन्द्रकान्तले सम्झाए, 'भौ अब नरोक । तिमी धेरै कोमल छ्यौ, त्यसैलेदुःखका कुराहरू नै गर्न मन लाग्दैन । बरु मोनालाई हेर्न जञाक । उनलाईशान्तभवनमा राखेको छ रे । विचरीको आफन्त भन्नु नै को छ र ! बाबु-आमालौकल ठर्रामा फुल्दै होलान्‌ । ल म गएँ, तिमी पीर नगरी बस' भन्दै चन्द्रकान्तहिँडे ।

कान्छी बस्नै नसकी फेरि ओछ्यानमा गएर पल्टिन्‌ । उनको मनमा नानातर्क-विर्तक खेलिरहयो । कहिले मोना त कहिले शालु कान्छीको आँखामानाचिरहै ।

"ममी, दिदी त हुनुहुन्न कहाँ जानुभएछ ?' शालुले स्कुलबाट आएर सोधिन्‌ ।

उमिंलाले साडी मिलाउँदै भनिन्‌, 'ए, कान्छी बाहिर गइन्‌, शालु बेटा योफ्रक लगाएर हेर त, आज यही फ्रक लगाएर पार्टीमा जानुपर्छ, फ्रकमा तिमीसाँच्चिकै परीझैँ देखिन्छयौ । तिमीलाई प्रकाशे कस्तो लाग्छ ? क त तिम्रो खुवतारिफ गर्दै थियो ।' ,

शालुले अलि रिसाउँदै भनिन्‌, 'ममी त्यस्ताको कुरा नै नगरिस्यो । कान्छीदिदीलेसघैँ भन्नुहुन्छ, 'म त राजकमारी जस्तै छु रे । राजकमारीले त धेरै पढ्नुपर्छरे।'

उर्मिलाले रिसाउँदै भनिन्‌, 'भो, बढी कुरा नगर । फ्रक लगाएर निस्क । मआइहाल्छु ।' शालु फ्रक टिपेर कोठामा गइन्‌ । उर्मिलाले मनमनै सोचिन्‌, 'शालु छिटोफ्रक लगाएर बाहिर निस्किहाले हुन्थ्यो । कान्छीलाई ओछ्यानमा सुतेको देखिन्‌भने अर्को आपत आइपर्छ । बल्ल-बल्ल अलिअलि सभ्यता सिक्दैछिन्‌ । कान्छीशालु सभ्य भएको हेर्न सक्दिन । क शालुलाई आफूजस्तै गँबार बनाउनखोज्छे । छोटोको सङ्गत गन्यो भने मान्छै छोटै हुन्छ भनेको ठीकै रहेछ । शालुर कान्छीको बोल्ने शैली एकै छ। त्यो राँड यो घरबाट निस्कीभन्दा पनिनिस्किन मान्दिन । हरै भगवान्‌ ! कुन साइतमा यसलाई भित्र्याएका रहेछौं ।अहिले निल्नु न ओकाल्नु भएर घाँटीमा अड्की ।' शाल्नु फ्रक लगाएर आमासामु गइन्‌ । उमिला खुसी हुँदै चिच्याइन्‌, 'बाऊ ! कति सुन्दरी देखिएकी तिमी, फ्रकको कलरले पत्ति कति म्याच गरेको ।'आमाको क्राले शालु पनि खुसी भइन्‌ । उर्मिलाका क्राहरू सुनेर कान्छीकोमुटुको ढुकढुकी भने बढ्यो । उनी जुरुक्क उठेर ट्वाइलेट गइन्‌ । दुवाइलेटगाएको केही समयपछि उनी चिच्याइन्‌, 'ऐया, म मरें, म मरें मैयाँसाप !'कान्छीको आवाज सुनेर शालु दौडंँदै दवाइलेटमा पुगिन्‌ । र, कान्छीदिदीकोनिधार समात्दै भनिन्‌, 'ल छिटो हिंँड्नुस्‌ डक्टरकोमा जाँ । निधार धेरैफुटेजस्तो छ ।' उर्मिला रिसाउँदै कोठाबाहिर निस्केर भनिन्‌, 'फैरि कै भयो यसलाई : छोरी हिँडआज बाबाले नै कार चलाइसिन्छ । चन्द्रकान्तले कान्छीलाई डक्टरकोमा लैजान्छन्‌ ।' शालुले रिसाउँदै उत्तर दिइन्‌, 'यहाँ दिदीको निधार फुटेको छ । 0401 डुपार्टीको वास्ता छ । देखिसेन निधारबाट रगत वगेको । हजुरहरू गै सो मनैदिदीलाई डक्टरकोमा लैजान्छु ।' शालुको शब्दले कान्छीको मन केही ढुक्कभयौ। “हामीभन्दा त्यसकी वजै ठूली भई' भन्दै मनमनै फतफताउँदै उर्मिलाघरबाट निस्किइन्‌ । कान्छीलाई निधारमा लागेको चोटको कनै बास्ता थिएन ।शालुलाई रोक्न सकेकोमा नै उनी खुसी थिइन्‌ । निधारबाट शालुको हातहटाएर ऐनामा निधारको घाउ हेरिन्‌ । रगत भल्ल वग्यो । कान्छीले सोचेकोभन्दा घाउ ठूलो नै रहेछ ।

शालुले आँखा चिम्लेर भनिन्‌, 'दिदी, दिदी घाउ छोप्नुहोस्‌ न मलाई ढरलाग्यौ ।' हौ कान्छीले कपासले घाउ छोप्दै भनिन्‌, 'शान्तभवन नै जाउँ न त मैयाँ ।त्यहाँ मोनालाई पनि भेटौँ ।' 'मोनालाई कै भएको छ र ?' शालुले प्रश्न गरिन्‌ । “सबै त्यहीँ गएपछि थाहा हुन्छ, जाउँ ।' कान्छी र शालु शान्तभवन जानकालागि ट्याक्सी चढे । ट्याक्सीले शान्तभवनको मोड लिँदै गुड्यो ।

चार‍‍

समय साँझसाँझको थियो । शान्तभवन पुगी ओर्लिन नपाउँदै एउटा युवकशालुनजिकै आएर भन्यौ, 'ओ ! च्वाँक देखिएकीछयौ छ च्चाक !' केही पाइलाचालैपछि अर्को युवकले कुरा थप्यो, “ओ यार ! प्लिज एक किस मात्र भए पनिदेक, म स्वर्ग पुगेझैँ हुन्छु ।' शालुले कान्छीलाई च्याप्प समातिन्‌, कान्छी सुनेको नसुनै गरी हिँडिरहिन्‌ ।

कान्छीले चार-पाँचजना युवाको नजिकँबाट शालुलाई हिँडाइन्‌ । त्यहां शालुलेकेही सुन्नुपरेन । कान्छीले पुनः चार-छजना युवा भएको नजिक गएर ब्यागखौतलखातल गरेझै गरी शालुलाई अड्त बाध्य गराइन्‌ । एउटा युवकले अर्कोयुवकलाई कोट्याउँदै भन्यो, “क हेर ।' अर्को युवकले शालुतिर हेर्दै भन्यो, 'मैयाँफ्रक अलि लामो भएछ । थोरै छोटो भएको भए झनै सुहाउँथ्यो ।' अर्कोले टक्क ओठ बजाउँदै भन्यो, 'म पनि यस्तै कपडा किनिदिउँला,तिमीसँगसंगै हिँडिदिउँला ।' अर्काले हाँस्दै कुरा थप्यो, तिमीहरू के-के किनिदिन्छौ किन रानीवन घुम्नचाहिँमसँग हिँड ।' शालुले कान्छीलाई चिमोट्दै भनिन्‌, 'दिदी यहाँबाट छिटो जाकैँ ।' कान्छीले निधारमा टाँका लगाउँदा शालुलाई सँगै राखिन्‌ । डक्टरको ध्यानकान्छीमा भन्दा आफूमा बढी केन्द्रित पाइन्‌ शालुले । शालु मनमनै रिसाउँदैटाँका लगाउन लगेको ठाउँबाट वाहिर निस्किन्‌ ।

शालु बाहिर ढोकामा के उभिएकी मात्र थिइन्‌, एउटा अधबैंसे पुरुषलेशालुलाई धक्का मार्दै हिँड्यो । केही बेरपछि एउटा साठी-बैसट्टी वर्षको बूढोलेशालुको कान नजिकै गएर भन्यो, 'तिमीलाई देखेपछि त आफू बूढो भएकैबिसेँछ नानी !'

जिका सति [ शब्दहरू सुनैर शालु थरधर काम्न थालिन्‌ । कान्छी बाहिर कै शालुले कान्छीलाई च्याप्प समातेर भनिन्‌, 'दिदी छिटो घर जाँ । मैरो त प्राण नै जान लागिसक्यो ।'

कान्छीले शालुलाई ट्वाइलेटनजिकै लगेर हातमा झोला थमाउँदै भनिन्‌,'ल ट्वाइलेटमा गएर यौ कपडा फेरैर आइस्यो सब ठीक हुन्छ ।' शालु दबाइलेटमा गएर कान्छीदिदीले जन्मदिनका दिन दिएको कर्या-सुरुवाल लग्राएर वाहिर निस्किन्‌ । कान्छीले हाँस्दै भनिन्‌, 'अब हजुरले कसैकोअपशब्द सुन्तुपर्ैन ।'

शालुले रुन्चै स्वरमा सौधिन्‌, 'दिदी म उत्ताउली छु र : प्रत्येकले मलाईनराम्रै दृष्टिले हेरे । साँच्चि कति टाँका लगाउनुपत्यो ? दुख्यो पनि हौला ।

'चार टाँका लगाउनुपःयो । नदुछ्ने सुई दिएकाले दुखेको त्यति पत्तो भएन ।हजुर बिलकलै उत्ताउलो होइसिन्न । त्यौ फ्रकले गर्दा नै मान्छेहरूले हजुरलाईत्यस्तो ठानेका हुन्‌ । एउटा चरित्रवान्‌ मान्छेले त्यस्तो कपडा कहिल्यै पनिलाउँदैनन्‌ । कत्तिको बलात्कार त कपडाले गर्दा पनि हुन्छ । प्रत्येक कुराहरूमैले भन्नुभन्दा पनि आफैँले जान्नुपर्छ ।'

शालुले ठुस्किँदै भनिन्‌, 'दिदीले घरमै यो कपडा नलगाउनु भनेको भए मलगाउँदिनथेँ नि !'

“उमिंला मैयांसापले कपडाको राम्रो तारिफ गरेको सुनेपछि बोल्ने आँट नैआएन । अर्को कुरा कपडाको आधारमा मानिसले हजुरको मूल्याङ्कन कसरीगर्दारहेछन्‌, आफैँले अनुभव गरिसिन्छ जस्तो पनि लाग्यो, त्यसैले कर्था-स्‌रुवालबोकेर आएकी नि !' शालुले भनिन्‌, 'यो फ्रकलाई ममीकँ अगाडि च्यातेर टुक्राटुका पार्छु ।'शालुको कुरा सुनेर कान्छीको मत खुसीले गद्गद्‌ भयो । कान्छी र शालुक्याबिन तं. १०५ मा पुगै । कोही आएको चाल पाएपछि मोनाले पुलुक्क आँख्चाखोलिन्‌ । कान्छी र शालुलाई देखेपछि मोनाको आँखाबाट आँसुको मूल फुट्यो ।गला अवरुद्ध भयो । शालु र कान्छीका आँखाहरू पनि रसाए । शालुले मोनाकोकपाल मुसार्दै भनिन्‌, 'के भयो तिमीलाई :' मौनाले कान्छी र शालुलाई स्टुलमा बस्न आग्रह गर्दै भनिन्‌, 'दिदीहरूलाईथाहा छैन कि क्या हो ? म त बर्बाद भएँ । मैरो त बलात्कार भयो नि !' शालुले कान्छीलाई हेर्दै भनिन्‌, 'के भनेको मोनाले, मैले त कुरै बुझिर्न ।'

मोनाले घुँक्कघुँगक रुँदै भनिन्‌, हेर्नोस्‌ शालुदिदी मलाई पाँच-छजनालेबलात्कार गरे । बलात्कार गर्दा मरेकी भए पनि हुन्थ्यो । किन बाँचे हुँला ? तर,बाँचेको पनि ठीकै छ । आफूले थाहा पाएदेखि नै पेटभरि खान नपाए पनिअबदैखि पेटभरि खान पाउने भएँ ।' मोनाको अनुहारमा केही खुसीका रेखाहरूकोरिए ।

'कसरी पेटभरि खात पाउने भयौ !' कान्छीले जिज्ञासा राखिन्‌ ।

'मोनाले केही हाँसेझैँ गरी भनिन्‌, 'मलाई अस्ति बचाउने मालिक-मालिकनीलेलैजान्छ भन्नुभएको छ । उहाँहरूले लैजान्छु नभनेको भए म यही हस्पिटलकोछतवाठै हामफालेरै भए पनि मर्थे, तर त्यो नर्कजस्ता घरमा म फर्कंदैनथैँ ।

शालु मोनाको क्राले एकोहोरी भइन्‌ । केहीबेरपछि आँखाको आँसु पुछ्दैसोधिन्‌, 'तिमीमाथि वलात्कारचाहिँ कसरी भयो ?'

मौनाले गहभरि आँसु पार्दै भनिन्‌, 'दिदी खुट्टामा नराम्रोसँग सिसाले काटेकोहुँदा हिँडनै नसकेर ओछ्यानमा पाल्टरहेकी थिएँ । बाबुले कराउँदै भन्यो, 'मोनाछिटो तल मौर, रक्सी लिन जानुपर्छ भनेर खुट्टा दुखेको बहाना गर्छेस्‌ ?' आमामैरो नजिकै थिइन्‌ । मैले आमालाई भने, 'आमा, मलाई भट्टीमा जानै मनलाग्दैन । रक्सी खान आएका पुरुषहरूले कै-के भनेर जिस्क्याउँछन्‌ । त्यसमाथिरात पनि परिसक्यो । खुट्टा पनि काटेको छ, म हिँड्न सक्दिनँ ।। आमा चुपलागिन्‌ । बाबु तलबाट हँसिया बोकेर माथि आयो अनि हँसिया उठाउँदै भन्यो,“खुरुक्क रक्सी लिन जान्छेस्‌ कि यही हँसियाले छिनालुँ ?' बाबु मलाई काट्नअघि सत्यो । म पिटाइबाट बच्न खुट्टा खोच्याउँदै भट्टीमा गएँ । कृष्ण साहुलाईसिसी दिँदै भने, 'एक लिटर रक्सी दिनोस्‌ रे पैसा भोलि दिने रे ।' भट्टीमा युवा वृद्धा सबै थिए उनीहरूले हास्दै भने, 'यस्ती राम्री छोरी नै पठाएपछि पैसा किनचाहियो ?; हेर्दा-हेर्दै यो त तरुनी पो भई । आइजौ भुटन-चिउरा खा !' भुटनचिउरा देखेपछि मेरो मुखबाट पाती आयो । मैले भने, 'छिटो रक्सी दिनोस्‌,मलाई बेर भइसक्यो । साहुले रक्सी दियो, रम्पी लिएर दस-वीस पाइला मात्रके सारैकी थिएँ, एउटाले मलाई च्याप्प समात्यो । अर्कोले मुखमा कपडाकोच्यो । अरू दुई-तीनजनाले घिच्याउँदै मलाई खेतमा लगेर मेरा शरीरमाथिखेल्न याले । म केहीबेर पीडाले छदपटाएं, त्यसपछि के भयो पत्तै भएन । मबाटोमा मिल्किरहैकी देखेर उहाँहरूले यहाँ ल्याउनुभएको रे । साहृ-साहुनीदयालु जस्तै हुनुहुन्छ ।' मोनाले उज्यालो अनुहार लगाएर कुरा थपिन्‌, 'दिदीमैले आज टन्त भातमासु पनि खान पाएँ नि !'

शालुलै अचम्म मान्दै भनिन्‌, 'यसभन्दा अगाडि तिमीले टन्त भात्तमासुखाएकी थिएनौँ त ?'

'पेटभरि ढिंडो-पिठो त खान पाएकी छैन । मासुभातको क्रै छोडौं । वाहाछ दिदी मेरो बाबु-आमा टन्न मासु-रक्सी खाँदा मलाई एक टुक्रा मासु खाभनेर दिँदैनथे । भोलिपल्ट बिहान भाँडा माँझदा उनीहरूले फयाँकेको हड्डीचुस्थँ । कहिलेकाहीँचाहिँ उनीहरूले नखाएर फूयांकेको छाला खान्थे । अबभनै... ।'

बाह-तेद वर्षकी मोनाको कुरा सुनेर शालुको जीउभरि काँडा उम्नैमौँ भयो ।उनी केही बोल्न नसकेर चुपचाप भइन्‌ । त्यत्तिकैमा मौनाकी आमा भीमाआएर अचम्म मान्दै भन्तिन्‌, 'अहो ! शालु नानी र कान्छी पनि आइछिन्‌ । हेर्नोस्‌न शालुमैयाँ यो हैजाले दिनु दुःख दिई । आफनो जीवन पनि बेर्ध पारी । हाम्रोपनि बद्नाम गरी । अब यस्तालाई कसलै पो विवाह गर्ला ? यसका दिदीहरूपनि उमेर नपुग्दै पोई चाहिएर हिँडे । यौ पनि भट्टीका केटाहरूसँग छिल्लीहोला अनि के वाँकी राख्ये, होइन त ! हिजो बिहान एक्कासि यो हस्पिटलमाछे भन्ने खबर आउँदा त सातै गयो भन्या ।'

शालु र कान्छीले नै 'भीमाको अनुहारमा हेरै । उसको अनुहारमा दुःखकोएक कण पनि थिएन । शालुले गह्रौँ मन पारेर सोधिन्‌, 'अस्ति राति मोना घरनआएपछि कहाकिहाँ खोज्नुभयो नि !'

'मोना नआएपछि यसका बाबु फतफताउँदै भट्टीतिर गएका थिए ।“त्यहीँबाटफेरि रक्सी बोकेर आएछन्‌ । मेरो जीउ साह्रै दुखेको हुनाले अलिकति रक्सीपिएकी त भुसुक्कै निदाएँछु । कान्छीको तिधारमा के भयो : हजुरचाहिँ कताबाटनि?" 'दिद्वीलाई घाउ लागेकोले टाँका लगाउन आएका थियौं । एकपल्ट मौनालाईहेर्न मन लाग्यो । अनि यहाँ पसेका हौं । मोना तिमी हिँडडुल गर्न सम्छ्यौ ।'

'दिउँसोदेखि अलिअलि हिँडे । मेरो डिस्चार्ज पनि भइसक्यो । अहिले साहु-साहुनी मैरा लागि कपडा लिन जानुभएको छ ।'

भीमाले अलि हड्बडाउँदै भनिन्‌, 'कुनवैला आउने हुन्‌ साहृ-साहनी, घरढ्विलो गयो भने बूढाले महाभारत गर्छन्‌ ।'

भीमाको त्यो क्रूर रूप देखेर कान्छी र शालु नै मौन भई उनलाई हेरिरहे ।केहीबेरपछि हातमा कपडाको पोको बोकेर अधबैंसे लोग्ने-स्वास्ती मोनासामुआए । अधबैंसे आइमाईले भनिन्‌, 'हिँड बिस्तारै दवाइलेट गएर लुगा फेरौँ ।'

शालुले कपडा लिँदै भनिन्‌, 'हजुर यहीँ बसिस्यो, म कपडा फेराइदिन्छु ।'यति भनी शालु मोनालाई लिएर ट्वाइलेटतर्फ लागिन्‌ । मोना पाइलैपिच्छेऐया-ऐया गर्दै टबाइलेटमा पुगिन्‌ । विहान फेरेको कपडामा रगतका केहीटाटाहरू रहेछन्‌ । मोनाले कपडा फेर्न खुद्ठा उचात्दा दाह्रा किटेर ऐया गरिन्‌ रआँसु 'भररिन्‌ । शालुले मोनाको पुरानो कपडा ब्यागमा हाल्दै भनिन्‌, 'मोना, दुई-चार दिनयहीँ बसेको भए हुन्थ्यो ।' मोनाले लामो श्वास फेर्दै भनिन्‌, 'अस्ति बेलुका एघार बजे हस्पिटलल्याएदेखि मालिबनी सापले एकछिन पनि छोडनुभएको छैन । उहाँ पनि रोगीहुनुहँदौरहेछ । हातखुट्टा सुन्निएर आयो, कुर्ने कोही नहुँदा मालिककै घर जानपत्यो ।' शालुलाई मान्छेहरूको विभिन्त रूप देखेर खुसी र दुःख दुबै लाग्यौ ।सबैजना विस्तारै गेट बाहिर निस्कै । शालुले मौनालाई कारभित्रसम्म पुन्याइन्‌ ।कारमा बस्दा पनि मोना ऐया भन्दै बसिन्‌ । भीमाले साह-साहनीतिर हेरैभनिन्‌, 'हजुर पैसाचाहिँ एक गते नै चाहिन्छ है । हिज्ञो भनेको भन्दा एक पैसानघटाउनुहोला । फेरि एक गतेभन्दा उता नजाओस्‌ नि ! कार गुड्दा मोनाखिसिक्क हाँसिन्‌ । शालु र कान्छीले पनि हात हल्लाएर बिदाइ गरे । भीमालेकार टाढा पुग्दासम्म त्यही शब्द दोहो-्याइन्‌ । हजुर म एक गते नै पैसा लिनआउँछु । एक गते ........ ।

पाँच

'प्रभाते सधैँ-सघैँ सोध्छ । आन्टी शालु किन आउँदिनन्‌ भनेर । खाने मुखलाईजुँगाले छैक्दैन । एक-दुई घन्टा त यसो मुड फ्रेस पनि गर्नुपर्छ । अरू केटीहरूप्रभातै भनेपछि मर्ने खोज्छन्‌, प्रभातेचाहिँ तिम्रो दिवाना बनेजस्तो छ । तिम्रोभाग्य बलेकै छ कि क्या हो ?' उर्मिलाले क्रा चुहाइन्‌ ।

शालुले रिसाउँदै जवाफ दिइन्‌, 'ममी आइन्दा मलाई यस्ता फाल्तु करानगरिसेला । मैरो मुडअफ हुन्छ ।'

'त्यौ राँडले के-के क्रा गरेर तिम्रो कानमा फुकिहोला, अनि मेरो कुरालेमुडअफ भयो होइन तिमीलाई ! कान्छीले तिमीलाई भड्घालोमा पार्दा थाहापाउली । स्व्रास्तीको गँवारपनले डा. भट्ट अहिले कसैको अगाडि मुख देखाउनसक्दैनन्‌ । तिमीले पनि आफनो लोग्नेको त्यही चाल गराउँछयौँ, मैले देखिसकेँ ।'

'ममी हामीबीच किन दिदीलाई ल्याइसिन्छ ? यो जमानामा एकपेट खाएरसम्पूर्ण काम गर्ने मान्छै पाउँदा पनि हजुर खुसी होइसिन्त !' उर्मिला चर्किन्‌, 'त्यस राँडलाई कसले बस भनेको छ र : पैसा पाउनेठाउँमा मर भनेको त हो नि ! त्यसैको बाबुको पेवाझैं ठानेकी छे यस घरलाई ।आमा-छोरीको सम्बन्धमा नै विष घोल्ने त्यो राँडलाई निकाल्न सकिनँ भने मेरोनाम उर्मिला होइन बुझयौ !'

कान्छीलाई निकाल्ने करो गरेपछि शालु झसङ्ग भइन्‌ र आमाको रिसशान्त गर्नु श्रेय ठानिन्‌ । ज्यादै नम्र स्वरमा भनिन्‌, 'ममी पनि त्यसै रिसाइसिन्छ ।सबै सरमिसहरू भन्नुहुन्छ । मेरो पढाइ ज्यादै कमजोर छ रे, त्यसैले पो होटेल,पार्टीतिर जान छोडेकी । हजुरलाई थाहा नै छ अस्ति नशा पिउँदा म झन्डैबैहोस भएकी ।'

उर्मिलाले हाँस्दै भनिन्‌, 'ल-ल चेपारो घस्नुपर्दैन । आमाको मन राखिदिनक्रहिलेकाहीँ जाँदा कति नै पढाइ बिग्रिन्थ्यो र ? लाटी, पहिला-पहिला रक्सीपिउँदा मलाई पत्ति कम गाह्रो पर्दैनथ्यो । बिस्तारै पिउँदै जाँदा अहिले म रक्सीनभई बाँच्नै सक्दिनँ ।'

शालु आमाको कुरा सुनेर मनमनै रोइन्‌ । कान्छीदिदी अनेकौं घृणा सहँदैआफनो घरमा बस्नुको रहस्य बुझिन्‌ । ममीले तारिफ गरेको कपडा लगाउँदासहनुपरेको अपमान सम्झिन्‌ । कान्छीदिदीले दिएको कपडा लगाउँदा मोनालाईलैजाने साहुनीले भनेको पनि सम्झिन्‌ । त्यो साहनीले बडो सभ्य भाषामाभनेकी थिइन्‌, 'नानी हेर्दा त ठूलै खान्दानकी जस्ती छ्यौ । धैरै चरित्रवान्‌बनाएका रहेछन्‌ बाबु-आमाले । न लगाइमा उच्छुङ्खलता न व्यवहारमा नै ।के हो नानी तिम्रो नाम र बाब्‌-आमाकी नाम ?'

भीमाले बीचैमा भनेथिन्‌, 'हो हजुर शालु रानीको सम्पत्तिको गणना गरेरसाध्य छैन, तर शालु रानीकै निम्ति यही कान्छीले सारा जीवन अर्पिन्‌ । त्यसैलेछरछिमैकीहरू यिनलाई शालुको पहिला जन्मको आमा हनुपर्छ भन्छन्‌ । मालिक-मालिक्नीले त सयौँपल्ट निकाल्न खोजेका थिए, शालु रानीकै मायाले त्योघरमा अडेकी छिन्‌ यिनी ।'

मोनाको मालिक्नीले खुसी हुँदै कान्छीलाई विस्तारै दुईपल्ट घाप मारिन्‌ ।शालुको आँखामा त्यो दृश्य पनि नाच्यो । “लौ कहाँ हरायौ शालु ? आमाको शब्दले शालु झसङ्ग भइन्‌ र भनिन्‌,

'ममी हजुरको सुन्दर रूप देखैर टोलाएकी । साँच्चै हजुरहरूको ग्रुपमा हजुर नैरामो होइसिन्छ ।'

उर्मिलाले हाँस्दै भनिन्‌, 'हेरन फुर्क्याएकी । यो रातो लिपिस्टिक लाउँदासुहाउँछ कि, गुलाफी लिपिस्टिक लाउँदा सुहाउँछ भन त ?'

'हजुरलाई दुबै लिपिस्टिक सूहाउँछ, तर गुलाफीले चाहिँ सौभर देखिन्छ,'शालुले उत्तर दिइन्‌ ।

तिम्रा पापाले त रातै मनपराइसिन्छ भन्या । त्यसैले रातै लिपिस्टिक लगाउँछुहै? फेरि आज हामी दस-बाह?जनालाई मात्र बर्मा सापले बोलाएका छन्‌ ।त्यसैले पापाले कार हांँक्नुहुन्छ ।

'दिदी यो टीका लगाउनोस्‌, ममीले त सधैँ यस्तै टीका लागाइसिन्छ । अनिमात्र दिदीसँग तरकारी किन्त जान्छु ।' कान्छीले टीका हेर्दै जिब्रो काढ्दै भनिन्‌,“उमिंला मैसापले थाहा पाउनुभयो भने मार्नुहुन्छ । जे होस्‌, हजुरलाई मनपर्नेहुनाले लगाइदिन्छु ।' कान्छीले आफूले लगाएको टीका खोलेर शालु दिएकोटीका लगाएर तरकारी किन्त हिँडिन्‌ । बाटोभरि चिनैकाले कान्छीको मुखमाहेरेर हाँस्दै भने, 'होइन कान्छी तिमी त बहुलाउन लाग्यौ किक्याहो? योधोतीमा त्यस्तो टीका कहीँ सुहाउँछ ! बैँस धान्यौ, बुढ्यौली धान्न सक्दिनौजस्तो छ अब, तिमीलाई तिधारै ढाक्ने लामो टीकाभन्दा सानै टीका सुहाउँछ ।'कान्छीले कसैको कुरा पनि वास्ता गरिनन्‌ । घरमा आएपछि शालुले लामोटीका झिकेर सात्रै टीका लग्राइदिइन्‌ । तीन-घार वर्षअगाडिको कुरा सम्झैरशालुलाई नमज्जा लाग्यो ।

रातो लिपिस्टिक लगाएर पुनः सोधिन्‌ उर्मिलाले, 'भन त नानु म कस्तीभएँ ?'

“ममी ज्यादै राम्रो भइस्यो । म जान्छु है' भन्दै शालु आफनो कोठामापसिन्‌ । ओछ्यानमा पल्टेर दिदीले गाली खाँदाको त्यो क्षण पनि सम्झिन्‌ ।

दिदी आज पनि हिजो काकाको घर जाँदा लगाएको त्यही साडी लगाउनौस्‌ ।त्यो साडीले तपाईलाई साह्रो सुहाउँछ । कान्छीले त्यही साडी लगाएपछि शालुरमाइन्‌ । सधैँ साँझमा मात्र घर फर्किने उर्मिला बैंकको चैक लिन घर आइन्‌ ।कान्छीलाई नयाँ साडीमा देखेपछि कान्छीलाई कहाँ गएर आएको भनेर सोधिन्‌ ।कान्छीले कहीँ पनि गएकी छैन भनेपछि चिच्याइन्‌, 'मलाई ढाँद्छेस्‌ नकचरी,बाहिर जाने साडी लगाएकी छे, सोझो करा गर्दिन । सधैं म नभएको मौकापारैर बाहिर मर्दी पो रहिछे ।' (कान्छी चुप लागिन्‌)

उर्मिलाले रिसाउँदै भनिन्‌, 'मुसुमुन्द्रे रा जे भने पनि एक कानबाट सुनेरअर्को कानबाट उडाउँछै । भन्‌ कहाँ मरेकी थिइस्‌ ? कोसँग पल्केकी छस्‌ हं ?'

शालुले आफनो कोठाबाट निस्केर भनिन्‌, 'किन दिदीलाई गाली गरिस्या ममी : कुरा नै नबुझी गाली गर्नै हौ ? मैले दिदी हिजो लगाएको साडीलगाउनुहोस्‌ तपाईंलाई सुहाउँछ भनेर जिट्टी गरेपछि, बल्ल उहाँले लगाउनुभएकोहो । हजुरले त सघैँ राम्रो-राम्रो साडी लगाइसिन्छ । दिदीले एक दिन पनि राम्रोसाडी लगाउन हुँदैन ?'

'गालु तिमी पनि अचम्मकी छ्यौ । घरको काम गर्दा साडी लगाएर कामगर्न गाह्रो हुन्छ । यस्ती बच्चीले जे भन्यो त्यही गर्ने यो पनि कम्तीकी छे?'

शालुलाई अतीत सम्झेर मनमा कता-कता नमज्जा लाग्यो ।

साँझ-साँझ परेपछि उमिला र दीपक कारमा बाहिर गए । कान्छी भान्साकोकाम गर्दै थिइन्‌ । शालुले कान्छीको नजिक वस्दै भनिन्‌, 'दिदी के गर्नलाग्नुभएको ? तपाइँको कामचाहिँ म गरिदिन्छु । मैले भनेको कुराको उत्तरचाहिँतपाईंले दिनुहोस्‌ नि !'

हजुरले अलि-अलि कामचाहिँ सिक्नुपर्छ, तर अलिपछि मात्र, अहिलेको कामभनेकै पढ्ने हो । गइस्यो कोठामा बसेर पढिस्यो, म तातो दूघ लेराइदिन्छु ।

'होइन, आज के कुरा हुँदैछ, आमाछोरीको, हामी पति सुनौं न !' चन्द्रकान्तठट्यौली गर्दै भान्सामा पसे । “के हुनु नि तिम्रै कुरा गरेको, हामी दुईजनालाई भए तरकारी पकाउनुपर्दैनथ्यो । तिमी हलीले खाने जति तरकारी खान्छौ त्यसैले तरकारी कादनलागेकी', कान्छीले उत्तर दिइन्‌ ।

“तिमीलाई दुःख हुने भए बाहिरै खाउँला नि !'

'ल हेर चन्द्रकान्त त रुतै थाले । सानौ करामा पनि चित्त दुखाउँछ्‌ यिती । जाबोतरकारी पकाउन के गाह्रो ? मारी बोबनुपनै होइन ।' कान्छीले उत्तर दिइन्‌ ।

शालुले चन्द्रकान्ततिर हेर्दै भनिन्‌, 'बस्नोस्‌ न दाइ । म दिदीलाई यहाँ किनआउनुभयो, फेरि यत्रो वर्षसम्म किन यहीँ बस्नुभयो त्यही कुरा बुझत दिदीलाईफकाइरहेछु ।' - चन्द्रकान्तले शालुको कुरामै सही मिलाउँदै भने, 'भन न कान्छी हामी पनिसूनौँ ।'

कान्छीले काट्दै गरेको तरकारी पर सार्दै भनिन्‌, 'त्यसो भए चन्द्रकान्तलेथोरै तरकारीमा चित्त बुझाक है त ?'

तिमीले मागे त यो प्राण नै दिन्थेँ । जाबो तरकारी त के, तिमीले मनकोकुरा बुझिनौ र पो मात्यो ।

शालुले हाँस्दै भनिन्‌, “यो चन्द्रकान्त दाइलाई ठट्टा गर्ने कसले सिकाओस्‌,होइन दिदी ?'

चन्द्रकान्तले आँखामा टल्पल आँसु पार्दै भने, 'मोरिजाकँ मैयाँ ढाँटेकोहोइन । यो घरमा पसेपछि कान्छीले हजुरलाई माया गरेको देखेपछि म मेरोटुहुरो छोरोलाई यही आमा दिन्छु भनेर क्रैँ । कुर्दाकर्दै कपाल फल्न लाग्यो ।यिनले मेरो आखाको भाषा बुझ्दै वुझिनन्‌ । अव त छौरो पनि आठ-दसबर्षको भइसक्यो ।'

कान्छीले अलि रिसाउँदै भनिन्‌, 'मैयांसापसँग पनि चाहिँदो-नचाहिँदो कुरागर्ने हो ? हेरिस्यो मैयाँसाप यिनी मभन्दा तीन-चार वर्ष कान्छा छन्‌ । म यहीपुसमा पैंतीस पुगेर छत्तीस लाग्छु । वास्तवमा चन्द्रकान्तले स्वास्नीको मायालेकतै बिवाह नगरी वसेका हुन्‌ । एकान्तमा रोएको दुई-चारपटक त मैले पनिदेख्लेकोचाहिँ छु । मैले कति सम्झाइसके विवाह गर भनेर यिनी पटक्कै मान्दैनन्‌ ।म जस्तोको कुरा के खान्थे ?' वर्षौँवर्षदेखि बाँधेको बाँध एकैचोटि भत्केझै गरी चन्द्रकान्त घुँक्कघुक्क गर्दैरुन थाले ।

कान्छी र शालुलाई नै चन्द्रकान्तको पीडा देखेर साह्रै नमज्जा लाग्यो ।दुबैले सोचै- चन्द्रकान्त स्वास्नीलाई सम्झेर भक्कानिए । कान्छीले चन्द्रकान्तकोकुरा मोड्दै पलङमा वसेर आनन्दले कूरा गर्ने बताएपछि तीनैजना शालुकोपलङ्गमा बसेर गफ गर्ने थाले । कान्छीले लामो श्वास फेर्दै भनिन्‌, 'शालुमैयाँसापको मायाले गर्दा सबै कुरा भुनिसकेकी थिएँ । पुनः मैयाँसापको आग्रहलेअतीत काट्याउँदै छु- मलाई याद छ, म पनि सानोमा हजुरजस्तै चञ्चलथिएँ । त्यसैले होला आमा मलाई चञ्चली भन्दै बौलाउन्हुन्थ्यो । बा-आमा रम अति नै हाँसीखुसीका साथ दिनहरू बिताइरहेका थियौँ । म पढ्नमा तेजभएकी हुँदा एक कक्षादेखि नै प्रथम भएँ । म प्रथम हुँदा बाले प्रत्येक वर्ष खसीढाल्नुहुन्थ्यो रे । म पांच कक्षामा हुँदा खसी काटेर सबै गाउँलेलाई भोज खानदिएको त मलाई अझै याद छ । हाम्रो खुसीमाथि दैवलाई इर्ष्या भएरै होला वावुआफुभन्दा बाह्र वर्ष कान्छी अत्यधिक राम्री इन्दुको मायामा फसेछन्‌ । त्यसपछिघरमा सधैँ रडाको मच्चिन थाल्यो । बाले मेरी गंगाजस्ती आमालाई विभिन्नपुरुषहरूको बात लगाउन थाले । मलाई पनि त मेरी छोरी नै होइन भन्दैबिनाकारण कुट्न थाले । एकरात मेरी आमालाई अहिले निस्किनस्‌ भने आजकोरात काट्न दिन्न भनेपछि आमा मलाई छलेर मामाघर गइन्‌ ।

शालुले रुन्चे स्बरमा सोधिन्‌, 'दिदी रात कादन दिन्न भनेकोचाहिँ के होनि? फेरि तपाईंलाई किन छाडनुभएको नि ?'

कान्छीले पनि आफनो रसिलो आँखालाई धोतीका टुप्पौले पुछ्दै शालुकोप्रश्नको उत्तर दिइन्‌- 'रात काट्न दिन्न भनेको तलाईं मार्छु भनेको हो । मलाईघरमै छोड्नुको कारणचाहिँ छोरीले पेटभरि खान पाउली भनेर हुनुपर्छ । किनकिमेरो बाबु प्रशस्त पुँजीवाल थिए । मामाघरमा पेटभरि खान साह्रै गाह्रो थियो ।

मामाघरमा माइजूले आमालाई अति नै हेला गर्न थालेपछि फुपूले आमाको दुःखहेर्न नसकी स्बास्नी मरेको तीन छोराछोरीको बानु बूढो-बूढो पुलिससंग टीका-टाला गरेर पठाइदिनुभएछ । पछि पैले आमाको बारैमा सोध्दा भन्नुहुन्थ्यो,“तानी, तेरी आमालाई लोग्नेलगायत सौतेला छोराछोरीले पनि असाध्यै मायागर्छन्‌ । जाँदा तँलाई पनि लैजान्छु, त्यो तर्कमा छोरी राख्दिनचाहिँ भनेकी हो ।हामीले नै तँलाई उससँग पठाउन उचित ठानेनौँ । आमाले पठाएको पैसा-कपडाचाहिँ बेलाबेलामा फपूले लेराइदिनुहुन्थ्यो ।'

शालुले बीचैमा सोधिन्‌, 'तपाइँकी आमा गएपछि तपाईंको बाबुले के गरे ?'

बर आँसु खसाउँदै कान्छीले भनिन्‌, 'बानुले आमा गएको रात नै अलिठूलो भुँडी भएकी साह्टै रामी पुतलीजस्ती सानीआमा इन्दुलाई घरमा भिच्रायाए ।सानीआमाले मलाई शङ्ककाल्‌ आँखाले हेरेपछि बाबुले हाँस्दै भने, 'यसलाईछोडेर मरिछै । हुन्देक तिम्रो स्याहारसुसार गर्ने काम लाग्छ । तिम्रो फलजस्तोतरम हात्तले काम गरैको म हेर्न सक्दिनँ । नभन्दै त्यसै दिनदेखि बानुले त्योपुतलीजस्ती सानीआमाको खुट्टा मिच्नदेखि लिएर सम्पूर्ण काम गर्ने लगाए ।बाबुले घरमा ल्याएको चार महिनामै सानीआमाले सुन्दर छोरो पाइन्‌ । त्यसपछित झन्‌ बाबुको खुट्टा भुइँमा नै भएन । छिमेकीहरूले “कै हौ रामे चार महिनामैछोरो पायौ नि' भनेर भन्दा बावु जँगा मुसार्दै भन्थे, 'हाम्रो भेट भएको त एक-दुई वर्ष भइसकेको थियो । जेठी घरमा हुँदाहुँदै कान्छी भित्रायाउनु मनले मानेनजेठी हिँडेपछि बल्ल मैले यिनलाई भित्रयाएँ ।'

छिमेकीहरू उत्तर दिन्थे, 'किन क्रो चपाउँछौ, रामे, जेठी ननिकाली कान्छीआउन्न भनिन्‌, त्यसैले जेठीलाई निकालेँ भनन्‌ ।'

बाबु हाँस्दै भन्थे, 'ल भन्नोस्‌ मैले जेठीलाई कुटेर निकालेको हो त!अघिपछि यस्तो कृटपिट भयौ होला अर्कै क्रा, त्यस दिन छोएकोसम्म पनि छैनमरिजाकँ ।'

'बचनले कृट्यौ होला तत्र घर नै छोड्नेखालकी थिइनन्‌ कान्छीकी आमा ।जे होस्‌, बुढेसकालमा कान्छीकी आमालाई सम्झी-सम्झौ नरोएस्‌ । छिमेकीहरूसबै त्यसै भन्थे ।'

बाबुले उन्मत्त हाँसो हाँस्दै ठाडो उत्तर दिन्थे, 'मेरी कान्छीलाई देखेपछिडाहा नगर्ने मान्छै नै देखिनँ ।' बाबुको कराले छिमेकीहरूको मुख बन्द हुन्थ्यो । मेरोपीडा मसँगै थियो । बिहान चार बजेदेखि उठेर घरको सम्पूर्ण काम गर्थे ।भाइको दिसाको थाङ्ना घुनदेखि लिएर तेल लगाइदिने जिम्मा पनि मेरै थियो ।गाई-भैंसी चराउने, भकारो सोत्तर गर्ने, भात पकाउने गर्दा पनि कहिल्यै जसर पेटभरि खान पाउँदिनँथैँ । म मर्नु-बाँच्नुको दोसाँधमा दिन घिसारिरहेकीथिएँ । आमाले पठाइदिने गरेको कपडा र खानेकुरा सानीआमाले खोसेर माइतीपठाइदिन्थिन्‌ । एकदिनको कुरो हौ । म साह्ै भौकाएर गौठालाबाट घर आएँ ।

अँगेनामा फुक्क फुलेको चामलको रोटी देखेँ, भोक खै नसकेर एउटा रोटीचोरेर भाग्दै थिएँ । भाइले रोटी चोरेको देखैछ । आमालाई क्रा लगाइहाल्यौ ।आमा चौटावाट दौडेर आई मलाई लछादै अँगेनामा लगेर तातो भुङ्ग्रोमा हातघुसादै भनिन्‌, 'यही होइन तेरो रोटी चोर्ने हात, अब पनि चो्छस्‌ कि : म पीडासहन नसकेर चिच्याएँ । एकैछिनमा हातमा ठूलाठूला फोका उठे । साउनकोमहिना थियो, म पोलेको पीडा सहन नसकेर मर्न भनी खोलातिर दौडँदै थिएँ ।काकीले समातेर ल्याई घाउमा घ्यूकुमारी लगाइदिनुभयो । वेलुका वाबु आएरमेरो घाउ हेर्नुको साटो चोर्नी रण्डीको बान भन्दै मेरो कपाल जगल्द्याएरथाममा ठोक्काइदिए । म पुनः मर्लान्त भएर पछारिएँ । त्यो पोलेको हातले पनिशान्ति पाएन । बेलुका भाँडा माझ । सबैजना हात कुहिएर झर्छ भन्थे । तरझरेन, महिनौं पछि हात निको भयो । दाग भने अझै छ। कान्छीले शालु रचन्द्रकान्तलाई दाहिने हात बढाएर हातको दाग देखाइन्‌ ।

शालु र चन्द्रकान्तका आँखाबाट आँसुहरू बग्न थाल्यो । कान्छीले पनिआफनो आँखाको आँसु पुछ्दै भनिन्‌, 'हजुर रुने भए अब म करै गर्दिनँ ।'शालुले रत्चे स्वरमा भनिन्‌, 'दिदी अव साँच्चै रुन्न ल सबै कूरा भन्नौस्‌ ।'

कान्छीले कूरा बताइन्‌, 'मासु पकाएका दिनहरूमा भने मलाई चाँडै सृत्नपठाउँथे । भाइहरू सुतेका छन्‌ भने पनि भाइहरूलाई उठाएर मासु खुवाउँयै ।म थाहा पाएर पनि थाहा नपाएझौँ गरी रुँदै सुत्थैँ । भोलिपल्ट थुप्रिएकाभाँडाहरू माझ्दा ठीक मोनाले भनेझैँ म पनि हड्डी र छालाहरू चपाउँथैँ ।यसरी अति नै कष्ट सहेर अठार वर्ष बित्यो । गाउँकै पढेलेखेका भावेन्द्रले मेरोदुःख हेर्न नसकी मागी मलाई मन्दिरमा लगैर सिन्दूर हालै ।

चन्द्रकान्त कान ठाडो पार्दै भने, 'कान्छी तिम्रो कुरा भोलि सुनौँला । तलकारको हर्न लाग्यो ।' चन्द्रकान्त गेट खोल्न गए । शालु खाना खान्न भन्दैओछयाचमा पल्टिन्‌ । चन्द्रकान्तले पनि खानै इच्छा छैन भने । कान्छी पनिभोकै सुतिन्‌ ।

छ

स्कुलबाट आएपछि कपडा पनि नखोली कान्छीसामु गएर उनको हात मुसादैंशालुले भनिन्‌, 'दिदी आज ममी-पापा मात्र बाहिर जाने कुरा सुनेकी थिएँ ।चन्द्रकान्त दाइ पनि हुनुहुन्छ । अस्तिको बाँकी तपाईंको कथा भन्नुस्‌ है ।'

कान्छीले विरक्त स्वरमा भनिन्‌, 'अब म हजुरलाई केही करा गर्दिनँ । मैरोकुरा सुनेपछि हजुर र चन्द्रकान्तले कति दिन खान खाइसेन । बितेको कुरासम्झँदै मन दुखाएर कहीं काम लाग्छ ?'

शालुले कान्छीको गालामा म्वाइ खाँदै फकाइन्‌, 'ल आज साँच्चि पीरगर्दैनौं । मलाई त कहिले वाँकी कुरा सुनौं जस्तो भइसक्यो ।' कान्छीले मुसुक्क हास्दै भनिन्‌, 'हजुरको कुरा कसले पो टार्न सक्ला र?जिरी गरेपछि गस्यो, गस्यौ । त्यसौ भए आजचाहिँ खाना खाइवरी बसौंला है ।'

शालुले खुसी हुँदै झ्यालबाट फूलबारीमा पानी हाल्दै गरेको चन्द्रकान्तलाईबोलाइन्‌ । चन्द्रकान्त फूलमा पानी हालिसकेर आए । त्यतिखेरसम्म कान्छीलेकुकरमै खाना बसाइन्‌ । खाना पाक्न बेर नै लागेन । तीनैजनाले बिहानकैँतरकारी र अचारसँग खाना खाए । कान्छीले भान्सा पुछपाछ गरिन्‌ । चन्द्रकान्तलेभाँडा माझ । शालुले भाँडा घोप्ट्याइन्‌ । चाँडै काम सकेर तीनैजना कोठामागए । पलङमा सञ्जिलोसँग बसे । कान्छीले शालुतिर हेर्दै भनिन्‌, 'हजुरलाई क्रासुन्न पाएपछि पढ्न पनि पर्दैन ? जाँच बिग्रियो भने मचाहिँ रिसाउंछु नि !'

(दिदी पनि, एकैछिन नपढ्दैमा कहीँ पढाइ विगिन्छ र ? म पढ्छु । साँच्चैराञ्चैसँग पढ्छु । ल भन्नोस्‌ । भावेन्द्रसँग विबाह भएपछि के भयो ?'

कान्छीले भावुक हुँदै कुरा बढाइन्‌, “भाबेन्द्रसँग विवाह भएपछि मैले भावेन्द्रर उसको घरपरिवारको भरपूर माया पाएँ । मेरो विवाह गरेको तीन-चारमहिना पनि नवित्दै बाबुलाई एकदिन बेलुका धानमा पाती लगाउन गएकोमौका पारी कसैले दाउराको चिर्पटले टाउकोमै बजारेछन्‌ । बाबु चोट सहननसकी त्यहीँ बेहोस भएछन्‌ । हान्ने मान्छलेचाहिँ बाबुलाई मन्यो भनेरै छोडेकोहोला, संयोग बाबु उत्तानो परेर ढलेको हुँदा पानीमा मुख गाडिएको रहेनछ ।भोलिपल्ट खेतमा जानेहरूले देखेपछि हस्पिटल पुन्याएछन्‌, हस्पिटल लगेर होसखुल्ने सुई दिएपछि होस खुल्यो रे ।'

“दिदी कसले किन हानेको रहेछ त्यो पापीलाई ? तपाईं हेर्न जानुभयो त !'शालुले जिज्ञासा राखिन्‌ ।

ठूलोबुबाको जेठो छोरो र सानीआमाबीचको नरामो सम्बन्ध मलाई घेरैपहिलादेखि नै थाहा थियो । उनीहरू मलाई त मान्छे नै गन्दैनथे । कहिलेकाहीँम घरभित्र छु भने दाइ आएर भन्धे, 'वानी, बाहिर जा, म घरबाटनिस्कन्धें । सानीआमा र दाइको हाँसोठट्टा भने बाहिरैसम्म सुनेकीथिएँ । बालै आफनी प्राणप्यारी स्वास्नी र छोरोकै बीचको सम्बन्ध थाहापाएपछि आमालाई गाली गरे रे भन्ने सुनेकीचाहिँ हुँ । आमा र दाइकै मिलेमतोमाबाबुलाई मार्न खोजेको हुनुपर्छ भन्ये छिमेकीहरू, तथ्य कुरा उनीहरूलाई नैथाहा हौला । दाउराले हानेपछि बाबुको मुन्टो केही हल्लिन थाल्यो । चालीस-पचास हजार खर्च गरेर टाउकोको अप्नेसन गरे सफल पति हुत सक्छ, असफलपनि हुन सक्छ भन्दा सानीआमा अप्रेसन गर्न तयार भइनछन्‌ । मेरो लोग्नेलाईकेही भयो भने कसले जिम्बा लिन्छ भन्दै बाजिन्‌ रै भन्ने सुनेकी थिएँ ।

हुलाकको सुब्बासम्म भएका बाबुलाई पेन्सन नपाकी अफिसबाट काम गर्नसक्दैनस्‌ भनी निकालिदिएछन्‌ । बाबुको मुखबाट बेलाबेलामा -्याल निस्किनथालेपछि कान्छीआमा बाबुलाई पिँढीमा भात दिन्थिन्‌ रै भन्ने हल्ला सुनेकीसम्महुँ । म त्यो निर्दयी बाबुलाई हेर्नसम्म गइनँ । त्यौ पतिङ्गर मलाई र आमालाईसम्झौर धेरै रुन्थ्यो रे । त्यसै भन्थे छिमेकीहरू ।

शालुले फेरि प्रश्न गरिन्‌, 'त्यो अहिले जिउँदै छ कि मम्यो दिदी !'

'त्यौ पापी यति छिट्टै के मर्ध्यौ ? कान्छीआमाको गोठालो भएर बसेको छरे । ठूलोबुबाको छोराले स्वास्नी बिबाह गरे पनि सातीआमालाई पनि छोडेकाछैनन्‌ रे । फुपू त्यसै भन्नुहुन्थ्यो ।'

शालु र चन्द्रकान्तकै अनुहारमा खुसी छायो । शालुले मुसुक्क हाँस्दै भनिन्‌,'दिदी तपाइंको सानीआमा र जातुला दई काट्न म नै जान्छु भन्ने सोचेकी थिएँ ।दैवले नै काटेछ त्यस निचलाई मैले केही गर्नुपरेन ।'

कान्छीले सम्झाइन्‌, 'मैयाँसाप हामीले रिसलाई बडो कन्ट्रोल गर्नुपर्छ, ।कहिलेकाहीको रिसले मान्छेको सिङ्गो जीवन नै तहस-नहस हुन्छ । हजुरलेबुझिराख्नुपर्ने कुरा यही हो । मेरो बाबु-आमा, मोनाको बाबुजस्ता मान्छेहरू तरक्कयानसरह हुन्‌ । उनीहरू जस्तालाई चलाउँदा आफनै मुखमा छिटा पर्छ ।'२" 'ल ल अब चाँडै रिसाउँदिन तपाईं र भावेन्द्रबीचको क्रा गर्नुहोस्‌ । त्यतिमाया गर्नै भावेन्द्रले तपाइँलाई किन छोडे ?' के भनौं मैयाँ मैरो भाग्यमै खुसी लेखेको रहेनछ ।

चन्द्रकान्तले मुटुमा गाँठो पारेर भने, 'शालु मैयाँसाप, म कान्छीलाई सक्दोखुसी दिन तयार थिएँ र छु पनि यिनलाई आफनो खुसीको मलतब नै छैन ।विनको प्राण त केवल हजुरमै अड्को छ । हजुरले भन्ठानिस्यौ होला अस्तिकान्छी चिप्लेर लडिन्‌, त्यौ होइन हजुरलाई पार्टीमा जानबाट रोक्नकै लागियिनले जानीजानी आफनो टाउको फुटाएकी हन्‌ ।'

“चुप लाग चन्द्रकान्त नत्र म तिमीसँग बोल्दिनँ । हैन, त्यसो हैन मैयाँसापचन्द्रकान्त 'फूट हुन्‌ । यिनको वनावटी कुरामा विश्वास नगरिसेला ।'

चन्द्रकान्तले आफनो आँखाको आँसु हातले फुड ओभानो पार्दै भने, 'होमैयाँसाप हजुर झुल्दै आएको देख्दा यिनको होस नै गुम भयो । यिनी रातभरिहजुरकै पीरले सुत्न सकिनन्‌ । भोलिपल्ट मसँग शालु मैयाँसापले रक्सी पिएकैहो त भनेर सोधिन्‌ । मैले मैयाँसापले रक्सी पिइस्या होइन । त्यो प्रभातेले नैफेन्टामा केही हालेर मैयाँसापलाई दिन पठाएको हुनुपर्छ । त्यो प्रमातेको चरित्रराम्नैँ छैन, मैले धैरै केटीहरूसँग देखेको छु । मैले मैयांसापको रक्षा नगरेको भएके हुन्थ्यो होला' भनेपछि यिनले भनिन्‌, “चन्द्रकान्त तिम्रो गुण म कहिल्यैबिर्सने छैन । अनदेखि मेरो मैयाँसापलाई त्यस्ता प्रभातेहरूको आँखाबाट टाढा राख्न सकिनँ भने म आफनो जन्मलाई धिक्कार ठान्छु । म मोर्छु चन्द्रकान्तशालु मैयाँलाई केही भयो भने म त मोर्छु भन्दै थिइन्‌ । उमिंला मैयांसापलेदीपकसापसँग कुरा गरेपछि पौ म झसङ्ग भएँ। उमिंला मैयाँसाप भन्दैहोइसिन्ध्यो- हेरिस्यौ हजुर, त्यो कहीँ नभएकी लवस्तरीले आज शालुलाई रोकेरैछौडी । शालुलाई दिदी छैन वाहिर गएकी छिन्‌ भनेर 'झुक्काइसकेकी थिएँ ।हत्तनपत्त दवाइलेटमा गएर टाउको पो फटाएर मरिछे । शालुले त्यसको निधारमाकँ रगत देखी उसलाई पुगिहाल्यो, मसंग आउन किन मान्ची । साह्रै घटियाआइमाई रहिछै त्यो । 0 01014 [लाई त्यसको सङ्गतबाट छुटाएन भने हामी कहीँमुख देखाउन लायक हुँदैनौं । कम्की छे त्यो राँड शालुमाधि सम्पूर्ण अधिकारमेरै छ जस्तो गर्छ । बिहानदेखि एक थोपा पानी पनि मुखमा हालेकी छैनत्यसले । अब शालुलाई दुई-चार दिन बाहिर पठाएर त्यसलाई निकाल्नैपन्यो ।त्यो हुँदासम्म शालु हाम्रो कुरा भन्दा त्यसैको करा सुन्छिन्‌ । सधैँ कमारीकँजीत कति सहनु ?"

डीपकसापले नराम्रो केही भन्नुभएन । उमिंला मैयाँसापलाई सम्झाउनुभयो,हेर उर्मी, कुवाको पानी सिदिएपछि मात्र कुबाको महत्व थाहा हुन्छ । कान्छीनपढेकै भए पति समझदार छै । शालुलाई हानि हुने कुरा क सोच्न पनिसबिदन । बस हामीमै कतै खोट भएर शालु कान्छीकै क्रामा विश्वास गर्छिन्‌कि सोच त । दीपकसापले के त्यति मात्र भन्नुभएको थियो उर्मिला मैयाँसाप तसिंहिनीझौ गरी गर्जिन थाल्नुभयो । त्यसो भए म नै नजाती हँ । अब म मरेपनि भयो होइन ? दीपकसापले सम्झाउँदै भन्नुभयो- 'उमिला चुप लाग मतनदुख्लाक । म शालुलाई दुई-चार दिनका लागि बाहिर घुम्त लैजान्छु । तिमीकरसंगरी भए पनि कान्छीलाई घरबाट निकाल । त्यसको कारणले घरमा धेरैअशान्ति भयो । मैले उहाँहरूले गरेको कुरा कान्छीलाई आएर भने ।'

कान्छीले बडो सरल रूपमा नै भनिन्‌, 'यो घरबाट मेरो लाश निस्किन परेपनि म यो घर छोड्दै छोडदिनँ । म भइनँ भने मेरो शालु मैयाँसापको जीवनभत्किन्छ ।'

“कान्छी चिच्याइन्‌- कति बकवास ओकन्छौ चन्द्रकान्त तिमी, मेरो करासुन्न बसेको कि आफनो भाषण सुनाउन ? चुप लाग्लान्‌ भन्यो, : चुप त लाग्नै नै होइन तिमीलाई झूट ओकल्न कसले सिकायो हँ ? सँगैबसेपछि कहिलेकाहीँ ठूली मैयाँसापले गाली गरिस्यो 'होला तर उहाँ तिमीलेभनेभौँ कठोर होइसिन्न ।'

शालुले केही दिनअगाडि मात्र आफनी आमाले भनेको कुरा सम्झिन्‌ । शालुबेटा, तिम्रो पापाले तिमीलाई एक-दुई दिन घुमाउन लाने कुरा गरिस्या छ ।'

'किन म मात्र हजुर पनि जाँ न एक्लै बोर हुन्छ ।'

उर्मिलाको जवाफ थियो यहाँ व्यापारमा अलि किचलो भएको छ, म जानमिल्दैन । पौखरा पुगेपछि तिम्रो साथी सिर्जना छँदैछिन्‌ नि । सिर्जनाले तिमीलाईहेर्न मन गरेकी छिन्‌ रे क्या । पापाको फुर्सद हुनेबित्तिकै पापाले तु लगिसिन्छ ।'

कान्छीले शालुको हात समातेर मुसार्दै भनिन्‌, 'हेर यो चन्द्रकान्तको झुटोकुराले गर्दा मैयाँसापको मन दुख्यो । यो मगरको जात एकोहोरो पो हँदोरहेछ ।

“चन्द्रकान्त ! शालुलाई बचाएकोमा तिम्मौ गुण कहिल्यै बिर्सन्न भन्नै पनित्यही मुख, आज अनेक थरी भन्नै पनि त्यही मुख । जे कुरा पनि शालुमैयाँसापलाई केही नभन है म बिन्ती गर्छु भन्छिन्‌ । आज पोल खोलिदिएँ बोलेबोल न बौले नबोल । कहिले पो तिमीले मेरो हृदय चिहाएकी छौ र ? शालुमैयाँसाप एकान्तमा म स्वास्तीको मायाले होइन यिनको मायाले रुन्छु । आजसम्मम विवाह नगरी यिनकै मायाले बसेको हँ । स्वास्नीको माया लाग्छ, नलाग्नेहोइन । मैले उनलाई पाठेघरको क्यान्सरबाट बचाउन सारा सम्पत्ति सिध्याएँतर केही लागेन, मरेकी स्वास्नीको खुसीका लागि त्यो टुहुरो छोरोलाई यहीआमा दिन्छु भनेर बसें, आज त यस्तो 'फुटो उस्तो 'फुटो पो भन्छिन्‌ । काजीसापको के काम नमिलेर मात्र शालु मैयाँसापलाई पोखरातिर लगिस्या छैनत्यसपछि थाहा पाउली के होला ?'

शालुले कुरा मोद्धनु नै उचित ठानिन्‌ र भनिन्‌, “चन्द्रकान्त दाइ अब सबैकुरा छोडेर दिदी र भावेन्द्रको कुरा सुनौँ, तपाईंहरू दुवैजना चुप लाग्नुहोस्‌ ।'

चन्द्रकान्तले उठ्दै भने, 'म यित्तको एउटा कुरा पति सुन्दिन । कै नै कुराहोला र लोग्नेकै खुसीका लागि फेरि बलि भइ्टहोलिन्‌ र यो तर्कमा आइन्‌ ।'यति भन्दै चन्द्रकान्त रिसाउँदै हिँडे । कान्छी र शालु हेरेको हेरै भए । दुवैलेचन्द्रकान्त रिसाएको पहिलोपल्ट देखेका थिए । कान्छीले भनिन, 'चन्द्रकान्तले जे भने त्योचाहिँ सोड्रैञाना ठीक हो । मबाटचार वर्षसम्म वच्चा नभएपछि घरपरिवारले मलाई साह्रै हैला गर्न थाले ।भावेन्द्रले मलाई घरमा नबसी हामी हङकङ जाँ, उतै गएर राम्रो औषधिगरौँला भनेका थिए । मैले उनको क्रा मानिनँ । तपाईंबाट बच्चा हुन्छ भनेविवाह गर्नुहोस्‌ भनेर जि्दी गरें । उनले सबैको करमा परेर विवाह गरे । विवाहगरेपछि पनि उनमा धैरै परिवर्तन आएको थिएन । सौताले बच्चा पाउनेभएपछि भने थोरै परिवर्तन आयो । भन्थे, 'कान्छी तिमीले विवाह गर्नु भनेरठीक गन्यौ । तिम्रै बाटो कुरेको भए सन्तानको मुख नै नदेख्ने पो रहेछु ।'

मलाई पनि उनको खुसी देख्दा लाग्थ्यो । सऔौताको जात न हो कभावेन्द्रलाई मैरो नजिकसम्म पर्न थी । सबै परिबार कान्छीकै पक्षमाथिए । एक रात भावेन्द्र मेरो कोठामा सुत्न आएको निहँमा घरमा महाभारतमच्चियो । भोलिपल्ट भाबेन्द्र अफिसतिर गएपछि सौतालगायत सासूससुरामिलेर मलाई मलाई घिच्चाई-मुन्टाई गरी घरबाट बाहिर निकाले । सौताले त घरबाट निस्किन मानिनस्‌ भने अहिल्यै पेटको बच्चा मारिदिन्छु भनी । त्यसपछित्यहाँबाट निस्केर फपूकोमा गएँ । फूपूले भोलिपल्ट यहाँ लेराइदिनुभयो । हजुरलाईदेखेपछि विस्तारै आफनौ पीडा भुल्दै गएँ । साँच्चै मैयाँसाप अहिले त मलाई तीक्षणहरू सबै सपनाजस्तो लाग्छ ।'

शालुले सोधिन्‌, 'भावेन्द्र तपाईंलाई फेरि कहिल्यै भेदत आएनन्‌ त ?'

मलाई छोडेको पाँच-छ वर्षपछि यहीँ मलाई भेट्न आएका थिए । उर्मिलामैयाँसापले जाने भए जाङ भन्दा हजुरले मेरौ फरियाँ समातैर रुँदै भनिस्यौ,“दिदी जाने भए म पनि सँगै जान्छु । म हजुरलाई समातैर घुँक्कघुँक्क गर्नपुगेछु, भाबेन्द्र कै भन्न खोज्दै थिए, अलमल्ल परे । त्यसपछि 'भाबेन्द्र केहीनबोली रुदै हिँडे । त्यसको केही दिनपछि नै काकाले एउटा चिठी र जग्गाकोलालपूर्जा मेरो हातमा थमाएर जानुभयो । यो क्रा आजै हजुरलाई मात्रखोल्दैछु । चिठी पनि अझै छ ल आफैंले पढिस्यो ।' कान्छीले लाजपूर्जा र चिठीनै शालुलाई दिइन्‌ । शालुले लालपूर्जा हेर्दै भनिन्‌, 'लालपूर्जा जस्तो कुरा पनि यसरी राख्ने हो ?'

मेरो त सम्पूर्ण सम्पत्ति भनेकै हजुर हो । यो सम्पत्तिको कै काम ?'

कान्छीको कुराले शालुको मुटु नै फुट्लाझै भएको थियौ तर मन बाचेरलालपूर्जालाई जतनशाथ आफनै दराजमा राखेर आई चिठी पढ्नि । चिठीमालेखिएको थियो- प्यारी कान्छी सम्झना सधैँको ।

कान्छी जिन्दगी यस मोडमा आउला भन्ने पत्तै थिएन । हेर त हत्तिँदै तिमीकहाँ पुग्यौ म कहाँ पुगेँ । तिमीलाई सबै खुसी दिन्छु भनेर बिबाह गरै तर आँसुसिवाय केही दिइनँ । तिम्रो सिमल भुवाजस्तै मन पलपल फाट्यो । मैले पनितिम्रो ती निर्बाध आँखालाई धेरै रुबाए । हुन त म त्यहाँ तिम्रो मायाले भनौं यास्वार्थले तिमीलाई लिन नै आएको थिएँ । मबाट बच्चा नहुने थाहा पाएकी भएतिमी पुनः मसँग आउँथ्यौ पनि होला तर शालुप्रतिको तिम्रो अगाध प्रेम देखेरमैले फेरि एकपल्ट तिम्रो खुसी खोस्न चाहिनँ । कुरा के भने कान्छी श्रीमतिलेपाएको बच्चा मैरो होइन । तिमीबाट बच्चा हुन्छ, त्यसैले तिमी विवाह गर ।तिमीलाई जिन्दगीभरि खान पुग्ने सम्पत्ति मैले तिम्रो नाममा जम्मा गरिदिएकोछु । पछिका लागि एउटा जीवनसाथी रोज । तिमीले अर्को बिवाह गन्यौ भने मपनि शान्तिले निदाउनेछु । अर्को जन्म भए भगवानले तिमीसँगै भेट गराऔस्‌ ।म तिम्रो काकाको सल्लाहअनुसार तिम्रै काकाको विधवा छोरी र छोरालाईलिएर हङ्कङ गएँ । बाबु-आमा, श्रीमती बिनुले आफनो कुकर्मको फल भौगून्‌ ।अरू के भनौं । मेरै खुसीका लागि भए पनि अन्तै बिवाह गरै । तिमीले विबाहगन्यौ भने मलाई शान्ति मिल्छ । तिम्रो जवानी निशास्सिँदै, छट्पटिँदै, कल्पिँदैनबितोस्‌ । म यहीँ चाहन्छु ।

उही भाबेन्द्र चिट्ठी पढिसकेपछि शालुले आफनो आँखालाई दुःख दिइन्‌ । एकोहोरो दिदीलाईहेरिन्‌ । उनलाई यस्तो लाग्यो, दिदीको शिरमाथि सिङ्गै सगरमाथा पो अडिएकोरहेछ । दिदीको भूल यही न हो उहाँले केवल मेरो खुसी चाहनुभयो । अब मैलेदिदीको खुसीका लागि केही गर्नैपर्छ ।

“मैयाँ यस्ता कुराहरू त घेरैको जीवनमा घटेको छ । पटक्कै पीर नगरिसेला ।हजुरको उमेर पुगेपछि त्यो जग्गा हजुरकै नाममा पास गरिदिने घोको छ ।'

शालुले त्योभन्दा बढ्ता कुरा सुन्न सकिनन्‌ । जुरुक्क उठेर भान्सामागइन्‌ । कान्छी आफनो कोठामा गइन्‌ ।

सात

कान्छीको जीवनकथा सुनेपछि शालुको धेरै दिनसम्म भोकनिद्रा हरायो ।उत्ती स्कुलमा पनि एकोहोरिन थालिन्‌ । शालुका एकदम नै मिल्ने साथीरोहिणीले शालुलाई चिन्ताको कारण सोधिन्‌ । शालुले सबै कुरा एकएक गरीरोहिणीलाई बताइन्‌ । रोहिणीले मैरौ ममीपापालाई गएर सबै कुरा भनिस्‌ भनेसमस्या समाधान हन्छ भनी सम्झाइन्‌ । शालु रोहिणीको घरमा गएर रोहिणीकोबाबुआमालाई दिदीको सबै कथा सुनाइन्‌ । चन्द्रकान्त दाइले कान्छीलाई मायागरेका कुराहरू पनि बताइन्‌ । दुई छोरी मात्र भएका रोहिणीका बाबुआमालेकान्छी र चन्द्रकान्तजस्ता मान्छै पाए आफूले छोराबुहारीकै दर्जा दिने कुराबताएपछि शालुको हृदयमा बलिरहेको आगो केही मत्वर भयो । शालुलाईरोहिणीको बाबुआमा साक्षात्‌ भगवान्‌ जस्तै लाग्यो । शालु खुसी हुँदै घरआइन्‌ । दिदीलाई देखेपछि आँखा भरिएर आयौ । उनी आफनो कोठामा पस्दैथिइन्‌ । ममीले वौलाएपछि ममीकै कोठाभित्र पस्दै भनिन्‌, 'कित बोलाइस्याममी, खास कुरो केही थियो कि ?'

“पोखरा जानका लागि पापाले पर्सिको टिकट बुक गर्छु भन्दै होइसिन्थ्यो ।नयाँ केही किन्नु छ भने पैसा लग भन्न बोलाएकी ।' 'हुन्छ मलाई पैसाचाहिँ दिसेला तर पोखराचाहिँ चार-छ दिनपछि जान्छु ।अहिले त क्लास टेस्ट चलिरहेको छ ।'

उर्मिलाले औठ चेप्राउँदै भनिन्‌, 'आ तिमी पनि, क्लास टेस्ट लिँदा पनि किनरोक्कितुपर्छ र त्यो नम्बर पछि जोडिने होइन ।'

(हेर भोलि क्लास टेस्ट भन्नु पति छ फेरि क्यारेम खेलौं पनि भनिसिन्छ । लअहिले थपक्क पढ्न बसिस्यो, क्लास टेस्ट सिद्धिएपछि हजुरले जे-जै भनिसिन्छत्यहीत्यही खेल्छु ।' दिदीको कुरा सम्झेर भित्र कतै दुख्यो शालुलाई, शालुले मनमनै सोचिन्‌, 'ककरलाई घ्यू नपचैको भनेको यही हो । दिदी गएपछि यो घरमस्ानमा परिणत हुँदा बल्ल चाल पाउँछयौँ तिमी, तिमीले एक्का र बास्साभन्दै तास खेल्न पाएकी दिदीले गर्दा नै त हो नि! यत्रो घर र हामीलाई दिदीलेबडो इमानदारिताका साथ नसम्हालिदिएको भए तिमी स्वतन्त्र आकाशमाकावा खान पार्उीधनौ । सिङ्गै आकाशमा उड्न पाउँदा पनि तिमीलाई आकाशपनि साँगुरो भयो होइन ? दिदीको दोष त्यही हो उनीभित्र स्वार्थको एक कणपनि छैन । उनी अर्काको सन्तानलाई सही मार्ग देखाउन हरपल कटिवद्धछिन्‌ । तिमी आफनो सन्तानलाई आधुनिकताको नाममा नशामा झुलाउनकटिबढ छयौं । मेरो त सम्पूर्ण दिदी हुन्‌ दिदी, उनी नभएकी भए म जीवन केहो नबुझदै झर्दोरहेछु । मलाई जनको मूलत [त्य सिकाउने मेरी प्राणप्यारी दिदीलाईनिकाल्न कति हतार छ्यौ तिमी म छु।

'होइन थुप्रै बेर पोखराको सौन्दर्य सम्झेर त्यहीँ हरायौ कि क्या हो:मूर्तिजस्तै भयौ नि ?'

'ममी हजुरको खुसीका लागि म पोखरा जाउँला तर मेरो जाँच सिढिनदिस्यो । पोखरा मैले धेरैपल्ट हेरिसकेकी छु । प्रकृतिले का दिएर पनिहामीले त्यसको सदुपयौग गर्न जानेनौं । फेवातालको नजिकै सानै घर होस्‌ तरअति आकर्षक होस्‌, त्यो छैन । पाताले छांगाकै वरिपरि मनै लोभ्याउने फूलबारीहोस्‌ । बाराही मन्दिरमा पनि टलबकै टन्कनै सिङ्गमर्मर होस्‌ । विदेशले योप्राकृतिक छटा पाएको भए कस्तो बनाउँथ्यो होला । नेपालीले हीराको मूल्यलाईकीरा सम्झिरहेका छन्‌ । राम्री र नराम्रो छुट्याउने तागत हामीमा छैन ममी । उर्मिलाले हांस्दै भनिन्‌, 'तिमी त बडो तर्क दिन सक्ने पनि भइछौँ, मलाईत पत्तै थिएन ।'

हजुरले मसँग कति समय नै विताइस्या छ र ममी, पापाले अस्ति मात्रभनेपछि पो थाहा पाएँ । मलाई त अठार दिनदेखि नै दिदीले सुताउनुभएको होरे । पापा भनिसिन्थ्यो- हजुर त धेरै सुध्यरी होइसिन्छ रे, एकपल्ट मैले हजुरकोकाखमा दिसा गर्दा टाउकोमै गोली लागेभँ गरी चिच्याइस्यो रे । मैले दिसागरेको साडी अब कहिल्चै लाउँदिनँ भनेर फमाँकिस्या रे होइन ?'

“उफ ! तिम्रो पापा पनि यस्ता झिना-मसिना कुराहरू पनि के छोरीसँगगरिस्या होला । जाक कपडा फेर, त्यसो भए चार-छ दिनपछिकँ टिकट बुकगर्नुपर्ला हुन्न ?'

'हजुरलाई जे मन लाग्छ त्यही गरिस्यो' भन्दै शालु आफनो कोठामापसिन्‌ । ममीको कोठामा चन्द्रकान्तको आबाज सुनेपछि शालु ममीकै कोठातर्फलागिन्‌ । चन्द्रकान्त कार नबनेको कुरा बताउँदै थिए । शालु चन्द्रकान्तको कुरासुनेर दङ्ग परिन्‌ र भनिन्‌- 'दाइ मलाई फूलको प्रोजेबटवर्क ननाउनु छ ।बगैँचामा हिँड्नुस्‌ र मलाई फूलको नामहरू बताइदिनोस्‌ ।'

कान्छीले भान्सावाटै कराइन्‌, 'मैयाँ, यिनलाई सवै फूलहरूको नाम आएपो, म हजुरको सहयोग गर्छु । यिनले खाना पकाउँछन्‌ ।' शालुले हांस्दै भनिन्‌, 'दिदी पनिर-प॒कौडा त दाइलाई बनाउन आउँदैनहोला नि !'

त्यसो भए हजुरले फूलहरू लेराइस्यो म फूलहरूको नाम वताइदिइहाल्छुनि!”

चन्द्रकान्तले कान्छीतिर हरेर दाह्रा किटै । शालु र चन्द्रकान्त दुवै बगैँचामागए । शालुले बस्न आग्रह गर्दै भनिन्‌, 'अझै दिदीसँग बोलेको देख्दिन॑ नि, तपाईत साँच्चै रिसाउनुभयो कि बया हो ?'

बन्द्रकान्तले बस्दै भने, 'हो, मैयाँसाप, अब म यहाँ वस्दिनँ । कान्छीकोआश गर्दागर्दै दाहीजुँगा फुल्न आँटिसक्यो । तिनलाई देख्यो भने मुटु जल्छ माअब कति मुटु जलाउनु ? तिनी त पत्थर हुन्‌ शालु मैयाँसाप पत्थर, तिनलाईराम्रोसँग वाहा छ, म तिनकै मायाले रुन्छु । अब कति रुन्‌ मैयाँसाप, रुँदारुदाआँखाहरू थाकिसके ।'

शालुले बडो नम्र स्वरमा भनिन्‌, “मप्रतिको अत्यधिक मायाले गर्दा दिदीलेकहीँकतै देख्नु नै भएको छैन । म दिदीको त्यो नाजुक हृदयलाई तोड्छु, तपाईंमलाई साथ दिनोस्‌ । दिदीले मेरा लागि देख्नुभएको जुन सपना छ म त्यो पनिपूरा गर्छु । मेरै आँखाअगाडि मेरो मुदुभन्दा पनि प्यारी दिदीको अपमान अबसहन सक्दिनँ । तपाईँले भनेभौँ मलाई पोखरा पठाउन यौजना बनिसकेकोरहेछ।'

'होइन मैले त केही कुरै बुझिनँ नि मैयाँसाप ।'

शालुले सबै करा बताइन्‌ । तपाईँ अहिले नै रोहिणीको घर हेरेर आउनोस्‌ ।दिदीलाई तपाईँ नै चाहिन्छ हो तपाईं । यी कुराहरू बिर्सेर पति दिदीलाईनबताउनु होला । दिदीको घुणा म जीवनभर सहन तयार छु तर अँहँमउहांको आँखामा आँसु हेर्न सबिदिनँ ।

चन्द्रकान्तले आँखाभरि आँसु पार्दै भने, 'हजुरले ठीक सोचिस्यो । तिनी तसिमल हुन्‌ आफू जाडो सहेर अरूलाई तातो दिनै । तिनलाई हामीले खुसीदिएनौं भने हामीले पनि आफूलाई माफ दिन सम्बैनौं । हुन्छ म अहिले नैरोहिणीको घर पुगेर आइहाल्छ ।'

“ल अनि खोई त फूल लिएर आइसेको ?'

दिदीको शब्दले शालुको मुटु घाँटीमै अद्दकेझै भयो । बडो कष्टसँग जवाफदिइन्‌, 'तपाईंले रातमा फूल टिप्न हुन्न भनेको सम्झेर नटिपी आएँ ।'

'हुन्छ म भोलि बिहानै फूल टिपेर फूलको नाम पनि भनिदिन्छु । अस्तिकोझरे जस्तो चार्टपेपरमा टाँस्ने त होला नि ! कहाँकहाँ टाँस्ने अहिले बताइदिस्यो, मअस्तिको जस्तै मिलाएर टांसिदिन्छु ।' शालुले आँसु लुकाउँदै भनिन्‌, 'ल हेर्नोस्‌ अब त म तपाइंजत्री भइसके ।अबदेखि मेरो पीर नगर्नोस्‌ । तपाईंले मलाई जस्तो बताउन चाहनुभएको थियोम त्यस्तै बन्छु । तपाईंको कसम, म बिग्रिन्न, साँच्चै बिग्रिन्त । तपाईँ जस्तोकर्म दिने दिदी पाएपछि पनि बिग्रन्छुर म?' 'रैयाँसापलाई ठूलो-ठूलो कुरा गर्न आइसक्यो । ल तातोतातो पकौडा खाइस्यो ।'

'दिदीको शब्द सुनेर शालु रुँदै कोठामा पसिन्‌ र ओछ्यानमा पछारिँदैरोइन्‌ । कान्छी फत्‌पताइन्‌- होइन कै भएको होला मैयाँसापलाई आज, खानपनि खोजिस्या छैन । मुख पनि उज्यालो छैन । सानो हुँदा पो सबै कुराभनिसिन्थ्यो र बुझिन्थ्यो, ठूलो भएपछि केही भन्ने हैन । आफूले मनको कुराबुझन सकिँदैन ।'

शालुले मन सम्हालेर दराज खौलखाल पारिन्‌ । कान्छीले पढ्दै पनिरपकौडा खाइड्टस्यो भनेर शालुको कोद्ामा छोडेर गइन्‌ । शालुले हतारहतार त्योपनिर पकौड्ालाई प्लास्टिकको 'फोलामा हालेर पोको पारेर दराजको मुनिराखिन्‌ । मुखले चाहिँ पकौडा मीठो रहेछ आजलाई पुग्यो भनिन्‌ । कान्छीलेआफूले पनिर पकौडा भौलिसम्मलाई हुनेगरी प॒काइदिएको कुरा बताइन्‌ ।चन्द्रकान्त आएर शालुको कोठामा पसे । दुवैले आँखाकै इसारामा करा गरे ।त्यसपछि साह्रै मीठो बास्ता आयो भन्दै चन्द्रकान्त भान्सामा पसै तर, कान्छीलेदिएको पकौडा खान सकेनन्‌ । आफूलाई टाउको दुखेको छ भनेर ढाटिदिए ।कान्छीले मुसुक्क कक हाँस्दै भनिन्‌, 'तिम्रो रिस त अझै मरेको छैन जस्तो छ । तिमीरिसाएको त मेले पहिलीपल्ट नै देखेँ । म तिमीसँग कहिल्यै रिसाउँदिनँ चन्द्रकान्त ?तिमीले मेरो पोल्टाभरि खुसी नै खुसी दिएका छौँ । आफनो बाबुकैँ बनेर शालुमैयाँसापको रक्षा गथ्यौ ।' चन्द्रकान्तले चुपचाप कान्छीको कुराहरू सुनिरहैमात्र ।

शालुले कोठाभित्रबाट चिच्याइन्‌, 'दिदी, म पकौडाले नै अघाएँ । तपाईंहरूमात्र खाना खानोस्‌ । आज म दिदीसंगै सुत्छु । मलाई राजकुमारको कथा सुन्नुछ।

कान्छीले हाँस्दै भनिन्‌, 'भर्खरै भनिसिन्थ्यो दिदी म ठूली भएँ। भर्खरैभनिसिन्छ- राजकुमारको कथा सुन्ने ।'

चन्द्रकान्त म शालु मैयाँसापको बिवाह भएपछि बाँच्न सक्छु होला जस्तैलाग्दैन । चन्द्रकान्त कान्छीको क्रा सुन्न नसकी उडेर हिँडे । शानु पहिला नै कान्छीको पलङमा गएर सुतिरहेकी थिइन्‌ । कान्छी खानाखाइबरी हात पुच्दै कोठामा पस्दै भनिन्‌, 'शालु मैयाँसाप मैले भनिदिएकी छु ।

भोलिदेखि पढाइ छल्नका लागि अनेक बहाना चन्दैन । होइन किन घौप्टोपरिसेको ?'

शालुले देब्रे कोल्टै फर्केर आँसु पुच्दै भनिन्‌, 'म त निदाउन पो लागिसेकीरहेछ दिदी ! चन्द्रकान्त दाई पनि बस्वोस्‌ ।' चन्द्रकान्त पलङमुतिको मुढामाबसे । शालु र कान्छी पलङमा बसे । कान्छी बसेपछि शालुले कान्छीको काखलाईसिरानी वनाइन्‌ ।

कान्छीले शालुको कापल मुसार्दै भनिन, 'मैयाँ, दिदीको काखभन्दा पनिप्यारो अहिलेलाई पढाइ हो । मैले धेरै दिनदेखि हजुरले पढेको देखेकी छैन ।'

'दिदी तपाइँलाई मेरो भविष्यको मात्र चिन्ता छ। त्यस्तै मलाई पनितपाईंको भविष्यको चिन्ता छ । दिदी, मैले पनि तपाईंका लागि चन्द्रकान्त दाइजस्तै राजकुमार खोजिदिएकी छु । त्यो राजकुमारले तपाईंलाई धेरैधेरै खुसीदिन्छन्‌ । तपाईँको आफनो स्बर्गजस्तै घर हुन्छ ।' कान्छीले वीचैमा कुरा काददै भनिन्‌, 'ए, हजुरले मेरो अर्को जन्मको करागरिस्या ? हुन्छ, हुन्छ अर्को जन्ममा म चन्द्रकान्तसँगै विवाह गर्छु । अनि हजुरलाई छोरीको रूपमा जन्माउँछ । निस्फिक्री माया गर्छु । उर्मिला मेयाँसापहुँदा त हजुरसँग बोल्न डर लाग्छ भन्या । उर्मिला मैयाँसापले हजुरको कोरामागएको देख्यो कि बिरालोको जत्रो आँखा पल्टाइसिन्छ । उहाँले आफनो मर्यादानभुलेको भए मलाई यति चिन्ता हँदैन्थ्यो ।'

शालुले कान्छीको हात मुसार्दै भनिन्‌, 'दिदी तपाईंले मन नदुखाउनुहोस्‌ ।मेरो चिन्ता गर्न चटक्क छौडिदिनोस्‌ । तपाईंले मैरा लागि जुन त्याग गर्नु भोत्यो कसै-कसैले गर्नै सक्दैन । दिदी तपाईंले जाडोमा न्यायो घाम दिनुभयो,गर्मीमा छहारी दिनुभयो, तपाईं भने सधैँ घाम-जाड्ो सहँदै आउनुभएको छ ।त्यो मैले देखेकै छु । अब म स्वयम्‌ चिसो र तातोबाट वच्न सक्छु । तपाईँलाईचिसो र तातोबाट बचाउनु मेरौ कर्तव्य हो । कुरा गर्दागर्दै बाहिर गेटमा बेललाग्यो, शालु हतार-हतार कान्छी र चन्द्रकान्तलाई एउटै कोठामा बन्द गरेर,तल रुँदै ओर्लिन्‌ र गेट खोल्दै भनिन्‌, 'ममी, पापा म यो घरमा वस्नै नसक्नेभएँ चन्द्रकान्त र दिदीको राम्रो सम्बन्ध छैन । आज त हजुरहरूलाई देखाउनमैल्ले चन्द्रकान्त र दिदीलाई एउटै ओछ्यानमा देखेपछि ढोकामा लक गरिदिएकीछु। छिटो माथि आइस्यो ।' दीपक उर्मिला नै रक्सीको नशामा हल्लँदै सास न बास भएर कान्छीकोकोठानजिक आए ।

कोठाभित्रबाट आवाज आइरहेको थियो । मैयाँसाप किन ढोका थुनेको छिटोखोलिस्यो । उमिलाले ढोका खोल्दै चिच्याइन्‌, ' ए रण्डा, रण्डी हो तिमीहरूलेयो घरलाई कोठी नै बनायौँ होइन ! देखिस्यो हजुरले सती सावित्री ठानेकी कान्छीको हाल । मैलै भनेकै हुँ वैंसको उन्मादलाई थेग्त कसैले सक्दैन भनेर,दुबैले किन बिवाह गरेनन्‌ भनेको त कुरा यस्तो पो रहेछ । दूध खान पाउँदापाउँदैगाई पाल्नु किन ! शालुलाई माया गरेको स्वाङ रचेर बिनापैसा बस्नुको कारणत मस्ती लुद्त पो रहेछ ।'

कान्छीले रुँदै जबाफ फर्काइन्‌, 'आफ्‌ मात्र बोलिसिन्छ कि मलाई पनिबोल्न दिइसिन्छ हँ : चुप लागिस्यो मुखमा जे आयो त्यही नबोलिस्यो । शालुञैयाँसापलाई थाहा छ हामी के गर्दै थियौँ ।'

शालुले रुँदै भनिन्‌, “हो ममी यिनीहरूको विचार राम्रो छैन । कान्छी त झन्‌हजुरको विरुद्ध भड्काउँछिन्‌ । मैले के माया गरेजस्तो गरेकी थिएँ उनले तआफनै छोरी ठातिन्‌ । यसो गर, उसो गर भनेको सुन्दा म त पागलै हुनलागिसकेँ ।'

कान्छीले घरै थर्कने गरी चिच्याइन्‌, 'नाइँ, शालु मैयाँसाप त्यसो नभनिस्योममर्छु।'

शालुले रुँदै भनित,- 'मोर अहिले मौर, कसले रोकेको छ र? न रहरलाएको लाउन दिन्छे, न खानै दिन्छे कुन जन्मको शत्रु रहिछे यो ।' उर्मिलाले कान्छीको कपाल भुत्ल्याउँदै भनिन्‌, 'धेरै तमासा नदेखा, खुरुक्कघरबाट निस्किहाल । नत्र अहिल्ै पुलिसलाई डाक्छ बुझ्यौ ?' 'कान्छी आफैँलाई भूत्ल्याउँदै चिच्याइन्‌, 'शालु मैयाँसाप तोलाको बचनखोलामा नहालिस्यो, म हजुर बिग्रेको हेन सक्दिनँ ।' चन्द्रकान्तले कान्छीको हात समात्दै भने, 'देख्वा सोझी रहिछिन्‌ मैयाँसापभित्र त कर्द रहिछन्‌ कर्द ।'

'हो-हो म कर्द नै हुँ त्तिस्क, निस्किहाल पापी हो । मेरो जन्म दिने आमाभन्दाठुली कोही छैन बुझ्यौ ? जाओ, जाओ छिटो जाऔ । अझैँ रमिता देखाउँछौँ ?

उर्मिलाले चन्द्रकान्त र कान्छीलाई नै नजिकैको कूचोले हान्दै भनिन्‌, 'छिटोतिस्कन्छौ कि पुलिस नै बौलाउँ हँ ? चन्द्रकान्तले कूचो समाउँदै भने, 'कान्छी तिमीले आफनो स्वार्थ हेरेकी भएआज पो दिन देख्न पर्दैनथ्यो ।' दीपकले कुरा थपे, 'अझ बढी बोल्छस्‌ चन्द्रै, यो सुँगुर्नीलाई छिटो यहाँबाटलगिहाल्‌ ।'

'शालु मैयाँसाप मेरो यहाबाट लास जाला म यहाँबाट जान्न । म हजुरलाईछोडन सक्दिनँ,' कान्छीले भुइँमा बजारिँदै भनिन्‌ । शालुले कान्छीको मुखमा वुक्दै भनिन्‌, 'थुक्क नकचरी, पागल, कति अपमान सहन सक्छेस्‌ त॑ : मौर तँ जस्ता मान्छै त मर्नु नै पर्छ । विष दिकँ याकौसीबाट फालहालेर मोर्छेस्‌ ) चन्द्रकान्त यसलाई बागमतीमा लगेरफयाँकिदैक । अनि यसले शान्ति पाउँछै ।'

उर्मिलाले रण्डी, फुँडी, बेश्या भन्दै कान्छी र चन्द्रकान्तमाथि क्चो वर्षाइरहेकीथिइन्‌ भने दीपकले दुवैलाई लात्ती प्रहार गरिरहेका थिए । चन्द्रकान्तले कान्छीलाईघिच्याउँदै भन्याङ ओराले । कान्छीले घर नै थर्किनेगरी शालु मैयाँसाप भन्दैचिच्याइन्‌ । डेरामा वसेका र छिमेकीहरू झयाल-झयालबाट र ढोकाबाहिरैबाटत्यो बीभत्स दृश्य हेरिरहेका थिए । शालु आफनो कोठाको ढोका थुनेर मुर्दाझैँलम्पसार परिन्‌ । कानमा भनै कान्छीदिदीकै शालु शव्द नै गुञ्जिरह्यो ।

उर्मिला र दीपक नरभक्षी बाघकै सिकार गरेझैं गरी प्रफुल्ल हुँदै काठोमापसे । उमिंलाले भनिन्‌, 'देखिस्यौ हजुर बैंसको तिखा थाम्न त्यो मोरीले पनिसकेकी रहिनछ । हात्तीको खाने दाँत र देखाउने दाँत जस्तो तिनीहरूका पनिदुईवटा दाँत रहेछ, होइन ? आज त कति हाइसन्चो भयो क्चोले बढार्नुपर्नेफोहोर हावाले उडायो हा...हा । शालुले नै काम तमाम गरिदिइन्‌ ।' दीपकले पलङमा पल्टिँदै लर्बराएको स्वरमा भने, 'उर्मी, वनले नचिनेकोबाघ होइन, वाघले नचिनेको वन होइन । शालुले पूर्ण सोचनिचार नगरीकान्छीलाई घरबाट निकालिन्‌ जस्तो मलाई लाग्दैन ।

हजुर पनि चाहिनै-नचाहिन कुरा सोचिसिन्छ । कुकर्मले डाँडा काटेपछिकति सहन्छै शालुत्ते ।'

त्यो त हो, दीपकले उमिलाकै कुरामा साथ दिए । कान्छीको त्यो दर्दनाकदृश्य उनीहरूका लागि मनोरञ्जन बन्यो । दुबै राव्रिकीडामा लीन भए । रोहिणीको घरमा पुग्दासम्म कान्छीले पूर्ण रूपमा होस गुमाइसकँकी थिइन्‌ ।रोहिणीको बाबु केशवले फेमेली डा. राजलाई बोलाए । डा. राजको सक्दोप्रयासबाट कान्छीको होस त आयो तर उनले आफूलाई बिसिंसकेकी थिइन्‌ ।उनको ओठमा केबल शालुकै नाम थियौ । भन्थिन्‌ क... क शालु मैयाँत्यहीँबाट गइस्यो ।

हा... हा शालु मैयाँसापले त कपाल बाटिसेछ । पर्खिंस्यो म रिविनमिलाइदिन्छु । सधैँ दिदी हजुर नि खानोस्‌ भन्नु छ । म त खाइहाल्छु नि !, मेरीशालु मैयाँसाप त परी हो बुझ्यौ परी हो ।

कान्छीको त्यो विजोग देखेर सबैको आँखाबाट आँसु झन्यो । डा. राजलेमानसिक विशेषज्ञ डा. दिनेशलाई बोलाए । डा. दिनेश पनि रातको चकमन्नतालाईतौड्दै कैशवको घरमा आइपुगे । सम्पूर्ण घटना सुनेपछि डा. दिनेशको पतिआँखा रसायो । जति खर्च लागे पनि घरमा नै कान्छीको उपचार गर्ने निर्णयभएपछि कान्छीलाई दिनेशले लठ्याउने सुई दिए । उनी जिउँदो मुर्दामा परिणत भइन्‌ । कान्छीको सम्पूर्ण स्याहारसुसार चन्द्रकान्तले गरे । डा. राज र डा.दिनेश कान्छीको उपचारमा कटिबद्ध भए । केशव र पीताम्बराले मानवीयसहयोग गरे । तहौं दिनको दिउँसो एक बजेतिर कान्छीले आँखा खौलेर चारैतिरहेरिन्‌ । आफूलाई सुन्दर चिटिक्क परेको कोठामा सँगै चन्द्रकान्त भित्तामाशालुको सुन्दर तस्बिर झुन्ड्याइरहेको देखेपछि अचम्म मान्दै सोधिन्‌, “चन्द्रकान्तयो सब के हो ? मेरो अर्को जन्म त भएको होइन ?' चन्द्रकान्तले खुसीको आँसु झार्दै भने, 'हो कान्छी तिम्रो अर्को जन्म नैभएको हो । तिमीले असाध्यै माया गर्ने बावु-आमा पाएकी छ्यौ । डा. राजरडा. दिनेश जस्तो डा. पायौ । सुरेश क्षेवरीजञस्तो बिरामी पर्दा सहयोग गर्ने दाइपायौ । सबै-सबै पायौ । तिमीले बस्‌ आफूलाई सम्हाल सबै ठीक हुन्छ ।

कान्छी बिस्तारै उठ्दै भनिन्‌, 'खोई बाबु-आमा ?'

चन्द्रकान्तले बोलाएपछि केशव र पीताम्बरा नै आए । कान्छीलाई उठेकोदेखेर हर्षित हुँदै भने, 'नानी अहिले उठेर जरक-मरक नगर ।' उनीहरूको कुरा सुनेर कान्छी टोलाइरहिन्‌ । चन्द्रकान्तले दुधमा हलिंक्सफिटेर कान्छीलाई दिँदै भने, 'हर्लिक्स खाएर सुत ।' कान्छीले हर्लिक्स पिइन्‌ ।चन्द्रकान्तले औषधि खान दिएपछि फेरि कान्छी गहिरो निद्रामा परिन्‌ ।

आाठ

कान्छीले चौधौं दिनको मध्यरातमा पनि आँखा खोलिन्‌ । चारैतिर हेरिन्‌,आफनो पलङभन्दा पर चन्द्रकान्तलाई निदाइरहेको देखेर केही धक मान्दैभनिन्‌, 'चन्द्रकान्त... चन्द्रकान्त ।'कान्छीको बोली सुनेर चन्द्रकान्त झसङ्ग हँदै उठेर मर्करी बाल्दै कान्छीकोनजिकै गएर भने, 'के भयो कान्छी, के भयो !'कान्छी धेरैबेर मौन भएपछि भनिन, 'मैले थाहा पाएँ हिजो मैयाँले आफनोघरबाट निकालेपछि हामी यहाँ आयौं, मैले आँखा खोल्नेबित्तिकै त्यही मैयाँकोफोटोमा आँखा पन्यो, त्यो फोटो निकालिदेक । किन त्यो फोटो राखेकोचन्द्रकान्त ?'चन्द्रकान्तले उत्तर दिए, 'तिमीले मैयाँ-मैयाँ भनेपछि त्यो फोटो राखिदिएको। तिमीले झिक भन्छ्यौ भने झिक्छु । तिम्रो मुख सुकेको छ भने पानीकै ?'"अं पानी दैक म आफूलाई सम्हालिहाल्थें नि । तिमीलै पसरी एउटै कोठामा सुत्न नहुने थियो । चन्द्रकान्त तिमीले यो फोटो झिक्दिक । अव्र म पत्धरमापरिणत हुन्छु । मैलै यौ उमेरसम्म कोही मानवीय मूल्य भएको त मान्छे नै देखिनँ ।'चन्द्रकान्तले शालुको फोटो निकालेर घोप्टो पारेर ठहस्याए ।कान्छीले रुन्चे स्वरमा भनिन्‌- 'होस्‌-होस्‌ फोटो झुन्ह्याइदेक, भोलि मआफैँ त्यो फोटोलाई झिकेर फयाकुँला । फोटोमा अलि धूलो लागैजस्तौ छसफा कपडाले पुछिदेक ।'

चन्द्रकान्तले चुपचाप सफा कपडाले फोटो फुछे । रातको समयमा औषधिदिने वेला भएकोले औषधि खुवाए । औषधि खुवाएको केही बेरपछि, कान्छी कुरागर्दागर्दै निदाइन्‌ । चन्द्रकान्त पनि मनमा कुरा खेलाउँदै निदाए । क्रमशः दिनबित्दै गयो । कान्छी विस्तार पानी सार्न, ट्वाइलेट जान सक्नै भइन्‌ । तर उनीसोच्चिन्‌- आफूमाथि बज्च परेको क्षण हिजो नै हो । एक्काइसौं दिनको दिनकान्छी उठिन्‌, आफैँ नुहाइधुवाई गरिन्‌ । बडो राम्रैसँग मिलाएर राखेको कपडाझिक्दै भनिन्‌, 'हिजो मैले मैयाँसापका लागि पकौडा राखिदिएकी थिएँ, देखिस्योकि देखिसेन होला ।'

'कान्छी तिमीले उनको नाम नै नलेक । क बावु-आमा पनि आउनुभयो ।एकछिन बसेर कुरा गर । म औषधि सिद्धिएको छ लिएर आउँछु ।'

पीताम्बरा र केशवले कोठाभिर पसेर सोफामा बस्दै भने, 'आफैँले आजनुहाएजस्तो छ नि हो : तिमीलाई यो रूपमा देख्दा साह्ै खुसी लाग्यौ ।तिमीलाई यस रूपमा देखेपछि पर्सि नै सत्यनारायणको पूजा लगाङँझै लाग्यो ।'

'हुन्छ लगाउनुहोस्‌, हिजौ अलि धूलो-मैलोमा बजारिएकीले आज नुहाएकीहुँ। अघि यसौ बगैँचा र फूलबारी हेर्न मन लागेर गएकी थिएँ । व्यवस्थिततरिकाबाट केही लगाएकै छैन । दुबोमा पनि घाँसैघाँस उम्रिएको रहेछ । आँगनमापनि फोहोरैफौहोर छ । फोहोर देखैपछि त मैरो टाउको नै घुम्छ । न धुपीहरूकैकटिड गरेको छ ।'

पीताम्बराले करा चुहाइन्‌- अलिअलि त काम गरिन्थ्यो । तिमी बिरामीभएर आएपछि वगैँचाभन्दा पनि ध्यान तिमीमा गयौं । फेरि काम गर्न आउनेमान्छेलाई दस घर भ्याउनुपर्छ, के राम्रो काम गर्थे ? खैर आँगन, बगैँचाकोकुरा छोडौं अब तिम्रौ र चन्द्रकान्तको बारेमा कुरा गरौं । 'ए चन्द्रकान्त, उनी र म पहिला सँगै बस्थ्यौं । त्यहाँबाट निकालेपछिचन्द्रकान्तले यहाँ लिएर आएछन्‌ । विश्वास गर्नोस्‌, हाम्रो सम्बन्ध केही नराम्रोछैन, हिजै मात्र हो उनले मलाई छोएका । हिजो उनले नसम्हाको भएचाहिँ मबाँच्दैनथैँ हुँला ।'

पीताम्बराले कान्छीको हात समातेर भनिन्‌, 'लाटी, तिम्री यहाँ आएकी तठीक एक्काईस दिन भयो । एक्काईस दिनसम्म तिनै चन्द्रकान्तले तिमीलाई दिसा, पिसाव गराउने, दिसा धुने, नुहाइदिने, कपडा फेर्ने तिम्रो कपडा धुनेकाम गरे । उनले स्याहार नगरेको भए र डा. राज र डा. दिनेश र सुरेशचभएको भए तिमी यहाँ होइन अहिले सडकमा हुन्थ्यौ । त्यसैले हामीले तिमीहरूकोबिबाह गर्न सत्यनारायणको पूजा राख्न खोजेका हौं ।'

कान्छीले विश्वास गरिनन्‌ र नजिकै रहेको क्यालेन्डरमा पल्टाएर हेरिन्‌,"उफ मङ्सिरको १२ गते पो रहेछ । उनी थचक्क बसिन्‌ । आँखाबाट आँसुझारिन्‌ मात्र ।'

पीताम्बराले सम्झाइन्‌, 'फौरि पनि पीर गयौँ भने तिमी विरामी हुन्छ्यौ ।पीर नगर । हाम्रो विवाह हुँदा उहाँ पच्चीस वर्षको र म बीस वर्षकी थिएँ ।विवाह चाँडै भए पनि बच्चाचाहिँ बयालीस वर्षमा भयौ, तिमीहरूको त उमेरैछ । कुनै पनि सुकार्य गर्न ढिलो गर्नुहुन्न । हामीले तिमीहरूको विवाहका लागिगहना, कपडा सबै तयार परिसक्यौं । तिमी होसमा आउने प्रतीक्षामा थियौं ।समाजमा विवाह नगरी एक्कै ठाउँमा सुतेका छन्‌ भन्नै किन पानु ः तिमीहरूकोचाँडै विवाह गरिदिन पाए आनन्दै हुन्छ ।'

कान्छीलाई घोर अचम्म लाग्यो । केही रिंगटा चलेजस्तो पनि भयो उनीसोफामै मो अड्याएर चिम्म आँखा चिम्लिइन्‌ । केशवले नम स्वरमा भने,“कान्छी, मैले चन्द्रकान्तजस्तो पुरुष त संसारमै देखेको छैन । तिमी बिरामीहुँदा उनले तीन दिन तीन रात आंखा भझिमिक्कै गरेनन्‌ । चौथो दिन कमजोरीलेहोला मूछां नै परे । डाक्टरसापहरूले के-के सुई दिएपछि सत्र-अठार मिनेटमाआँखा खोले । आँखा खोल्दा कान्छीले औषधि खाइन्‌ कि खाइनन्‌ भन्दै थिए ।'

कान्छीले क्रा सुन्न अलि भझिँजो मानेजस्तो गरैपछि पीताम्बरा र कैशवउठेर गए । आँखा खोल्दा कान्छीको आँखा शालुको तस्बिरमा पत्यो । मनमनैसोचिन्‌ । मलाई मृत्युको मुखमा छोड्नेको के अनुहार हेर्नु ? साँच्चि चन्द्रकान्तलेमैरो घरजग्गाको लालपूर्जा देखेर त माया गरेको होइन ? शालुजस्ती त त्यस्तीभएर निस्केपछि चन्द्रकान्तको त के विश्वास : फेरि शालुकै फोटोमा आँखापरेपछि कान्छीलाई रिस उद््यौ । उनले शालुको फोटो झिकेर केहीबैर घोप्द्याएरभित्रै राखिन्‌, शान्ति भएन र वाहिर राखिन्‌ । अझै शालुले घरवाट निकालिदिँदाकोक्षण सम्झेपछि फोटो गेटबाहिर राखेर आइन्‌ । औषधि लिएर आउँदै गरेकोचन्द्रकान्तको आँखा फोटोमा पस्यो । फोटो भित्र लगेर पीताम्बरालाई जिम्मादिँदै आफनो कोदामा पसे । कान्छी टोलाएर सुतिरहेकी थिइन्‌ । चन्द्रकान्तआएको चाल पाउनेबित्तिकै उठेर बसिन्‌ । कान्छीलाई चन्द्रकान्तसँग कताकतालाज-लाज पति लाग्यो ।

चन्द्रकान्तले औषधि र पाती दिँदै भने, 'ल अब औषधि खाएर सुत । अनारछोडाएको छ खाङ है भनेर गएको थिएँ, यत्तिकै छ । म पनि उस्तै खान दिएरजानुपर्ने रहेछ ।'

कान्छीले औषधि निल्दै भनिन्‌, 'चन्द्रकान्त जग्गाको लालपूर्जा कहाँ राख्यौ ?चिदठी पनि सँगै थियो ।'

'होइन तिमी फेरि बेसुरको करा गर्न लाग्यौ । कस्तो लालपूर्जा, केकोलालपूर्जा, कसको चिट्ठी मलाई केही थाहा छैन । ल सृतिहाल पछि कुरागरौली ।'

कान्छीले मनमनै भनिन्‌- 'ओ ! मैयाँलाई त्यही जग्गामा आँखा लागेछ क्यार,मैले त उनकै नाममा गरिदिन्छु भनेकी थिएँ । पहिल्यै निकालिन्‌ । लिकन्‌तिनलाई दाइजो नै भयो । चन्द्रकान्तको प्रेम त निस्वार्थ पो रहेछ । उनी सुन्दर रमायालु छन्‌, उनले त कुमारी केटी नै पनि पाउन सक्थे । उनी मलाई प्रेम गर्छन्‌भन्ने थाहा थियो तर यतिबिध्न माया गर्छन्‌ भन्नै थाहा थिएन । सोच्दासोच्दैकान्छीको आँखा लष्टिन थाल्यो । उनी केही बेरमा निदाइन्‌ पनि ।

भोलिपल्ट बिहानै कान्छीले आँगन बढारिरहेको देखेर केशवले नजिकै आएरभने, 'नानी ! आँगन नबढार, तिमीलाई अहिले त्यति ठीक भएकै छैन । वरुआमासँग गएर केही कुरा गर । उनलाई साथी हुन्छ । मचाहिँ यस्सो घुमेरआउँछु ।' कान्छी पूरै आंगन बढारेर पीताम्बरासामु पुगिन्‌ । पीताम्बराले बढोराम्रो पाराले सम्झाएपछि कान्छीले चन्द्रकान्तसँग बिवाह गर्नै कुरा नकार्नसकिनन्‌ । भौलिपल्ट नै कान्छी र चन्द्रकान्तको सत्यनारायणको पूजा लगाएरत्यहीँ सिन्दूर राख्ने काम पनि गरियो । विवाहमा कान्छीको काकालगायत अरूकेही आफन्त पनि जम्मा भए । सबैले कान्छी र चन्द्रकान्तको बैवाहिक जीवनसुखद्‌ होस्‌ भती शुभकामना दिए । बेलुका चन्द्रकान्त र कान्छीको सुत्नेओछ्यानमा फूल छरिएको थियौ । दुवै विगत भुलेर बर्तमानमा रमाइरहे ।चन्द्रकान्तको मायालु आलिङ्गतमा कान्छीले संसार बिर्सिन्‌ । त्यस्तै कान्छीकोमायालु आलिङ्गनमा चन्द्रकान्तले .... ।

विवाहको भोलिपल्ट कान्छी र चन्द्रकान्तको शिर लाजले झुक्यो । त्यसमाथिचाँडै घोत्ले छोरो पाउनू भनी पीताम्बराले कान्छीलाई, केशवले चन्द्रकान्तलाईजिस्क्याउन बाँकी राखेनन्‌ । बिस्तारै कान्छीको आँखाबाट शालु दिनप्रतिदिनझर्दै गइन्‌ । कान्छीको आँखामा शालुको त्यो क्रूर दृश्य ताचिरहन्ध्यो । त्यसमाथिचन्द्रकान्त शालुको नराम्रो पक्षको मात्र कुरा गरिदिन्थे । कान्छीले मानसिकरोगको औषधि खाए पनि पूर्ण रूपमा आफूलाई सम्हालेकी थिइन्‌ । पीताम्बरालाईखाना पकाउन सघाउनदेखि लिएर सबै काम गर्थिन्‌ । चन्द्रकान्त कैशवकोघरकै भाडाको ट्याक्सी चलाउँथे । एकदिन केशबले कान्छीतिर लालपुर्जाबढाउँदै भने, 'कान्छी म पनि कस्तो ह्स्सु ॥ तिम्रो यो कागज एउटा नानीलेदिनु है भनेर छोडेर गएको पहिल्यै हो, दिनै बिसँछु । धेरै वर्ष भएछ, जग्गाकोतिरो नतिरेको, चन्द्रकान्तलाई तिर्न पठाउनू ।' कान्छी लालपूर्जा देखेर मौनभइन्‌ । ए लालपूर्जा त लैराइदिछे त्यसले, रामै भयो दुःख हुँदा काम लाग्ला ।

लालपूर्जाको बारेमा केशवले चन्द्रकान्तसँग शालुले भनेका क्राहरू जस्ताकोतस्तै भनेपछि चन्द्रकान्तले तुरुक्क आँसु खसाते । लालपूर्जा पाएको दिनचन्द्रकान्तको मुड ठीक नभए पनि कान्छी भने साह्रै प्रशन्न थिइन्‌ । सुत्नैसमयमा चन्द्रकान्तको छातीमा टाउको राखेर कान्छीले भनिन्‌, 'चन्द्रकान्त,आज दुईवटा खुसी एकँचोटि मिल्यो । जग्गाको लालपूर्जा अनि मेरो पेटमा पनिबच्चा छ रे, म र आमा जचाउन गएका थियौं ।' चन्द्रकान्तले खुसी हँदै भने,“कान्छी हामीले स्वर्ग नै पायौं हगि : अस्ति भर्खर गाउँबाट ठूलो छोरा पनिआयो । आज तिमी यौ खुसीको करा सुचाउँदै छयौ । बाबुआमा पनि पायौं ।रोहिणी र रोष्मा मैयाँसाप पनि पायौं । हामी त कति भाग्यमानी । न हामीसंगपैसाक्को कमी छ । यौ पेटको बच्चाचाहिँ छोरी होस्‌ । त्यो पनि शालुमैयाँजस्ती ।'कान्छी चिच्याइन्‌, 'चन्द्रकान्त, त्यस पापिनीको नाम लिएर मलाई फेरि पागलगाराउन चाहन्छौ ?'

चन्द्रकान्तले कान्छीको कपाल मायालु पारले मुसार्दै भने, 'कान्छी तिमीलेआफूलाई कठोर बनाएको पटक्कै सुहाउँदैन । कुरा अर्कै छ । शालु मैयाँलेकसम खुवाएकोले आजसम्म चुप थिएँ । अब छातीमा कति पत्थर राखेरबाँचौं ? तिमीले हरपल शालु मैयाँको घुणा गरेको कति सहुँ ? हेर शालुमैयाँसापले तिमीलाई खुसी दिनका लागि सबै नाटक गरिस्या हो। हामी तउहाँले बनाएको नाटकमा सहभागी भएका हौँ । तर, हामी सबैको प्रेम बनाबटीहोइन । शालु मैयाँको तिमीप्रतिको घृणा मात्र बनावटी हो । लालपुर्जा दिँदाभनिस्याथियो रै दिदीलाई तब मात्र लालपूर्जा दिनु जब दिदीले चन्द्रकान्तदाइको वास्तविक प्रेम बुझनुहुन्छ । चन्द्रकान्त दाइलाई लालपूर्जाको बारेमा आपनि नगर्नुहोस्‌ । लाटी, बुबाले लालपूर्जा जस्तो कुरा पनि बिसंनुहुन्छ त ?उहाँले शालुकै कुरा मान्नुभएको हो । मैयाँसापले नै यहाँ बस्नै बन्दोबस्तमिलाउनुभएको हो । हामीले शालु मैयाँसापलाई तिमी बिरामी भएको क्राढाँट्दा पनि उहाँ दुईपल्ट स्कुलमा मूर्छा परिसक्नुभयो रे । हाम्रो विवाह भयोभनेपछिचाहिँ साह्टै खुसी हुनुहुन्छ रे । रोहिणी मैयाँसाप र शालु मैयाँसाप साथी-साथी हनुहुन्छ । साँचो करा यही हो ।

चन्द्रकान्तको कुरा सुनेपछि कान्छी धेरैबेर रोइन्‌ । उनको मनमा शालुलेभनेका शब्दहरू एकपछि अर्को गर्दै औहोर-दौहोर गरिरहे । “तपाईँलाईचन्द्रकान्तजस्तै राजकुमार खोजिदिन्छु । दिदी म ठूली भइसके, स तपाईंलेदेखाएको बाटोमा हिँड्छ । आज भोक लागेको छैन, तपाईंहरू मात्र खानाखानोस्‌, तपाईंक्रो पनि स्वर्गजस्तो घर हुन्छ आदिआदि ।'

चन्द्रकान्तले कान्छीको आँखाबाट बगिरहेको आँस्‌ पुछ्दै भने, 'नरोक कान्छी,नरौक । शालु मैयाँसापले भनिस्याध्यो, 'दाइ मेरी दिदीको आँखाबाट एकथोपाआँसु नखसौस्‌ । मेरी दिदीलाई सधैँ डालीमा लटरम्म फुलेको फूलझौँ देख्नपाङी । दिदी खुसी हुँदा म स्वयम्‌ खुसी हुन्छु ।'

कान्छीले चन्द्रकान्तको औठ वन्द गर्दै भनिन्‌, 'अब यसभन्दा वढी नभन ।चन्द्रकान्त मैले आफूलाई चिने । हामी दुईमा त आकाश-पातालको अन्तररहेछ । म त पापिनी हुँ । त्यसैले आफनैअगाडि भएको हीरालाई चिन्न सकिनँ ।शालु मैयाँसापले मलाई सम्पूर्ण खुसी दिस्यो । मैले उहाँलाई केबल घुणा गरेबुझौं घुणा ।'

'आफूलाई सम्हाल कान्छी सम्हाल । तुलना गर्दा दुवैको त्याग बराबरी छ ।तिमीहरू दुवैले कनै पल आफनो स्वार्थ हेरेका छैनौ । तिमीहरू बनेको नै एक-अर्काका लागि हौ ।'

'चन्द्रकान्त शालु मैयांसापलाई भोलि नै डाकिदेक । नत्र म मर्छु म बाँच्नसक्दिनँ ।'

चन्द्रकात्तले आश्वासन दिए, 'पीर नगर म भोलि नै शालु मैयाँसापलाईयहाँ बोलाइदिन्छु । हामी सबैको चाहना नै यही त हो नि । तिमी र मैयाँसापकोओठमा पुनः पहिलाको जस्तै खुसी आओस्‌ ।'

कान्छी केही बोल्न सकिनन्‌ । आँखामा भने शालुको तस्बिर नाचिरहयो ।रातको थुप्रै पल बितेपछि मात्र कान्छी निदाइन्‌ ।

भोलिपल्ट बिहानको छ पनि नवज्दै शालु आएर रुँदै ओछ्यानमा पल्टिरहेकोकान्छीको आँखा छोपिन्‌ । शालुको हातमा कान्छीको तातो आँसु लागेपछिशालुको आँखा पनि रसाए । कान्छी हात झिक्दै जुरुक्क उठेर शालुतिर फर्किन्‌ ।दुबै एक-अर्काको अङ्गालोमा बाँधिएर थुप्रैवेर रोए । चन्द्रकान्त उनीहरू रोएकोदृश्य हेरेर बसिरहे । धैरैवेरपछि शालुले अङ्गालोवाट छुट्टिएर कान्छीको आँखाकोआँसु पुछ्दै भनिन्‌, 'दिदी, पेटमा बच्चा हुँदा रुन हुँदैन रे । दाइले मलाई बिहानलिन जाँदा सबै कुरा वताइसक्नुभएको छ । दिदी, मैले जुन सपना देखेकीथिएँ । त्यो सबै साकार भयो ।'

कान्छीको रुवाइ अझैँ थामिएको थिएन । घुँक्कघुँक्क रुँदै भनिन्‌, 'मैलेहजुरलाई कति नराम्रो सोचेँ, मलाई माफ गर्नुहोस्‌ । म त हजुरको अगाडि केहीपति होइन रहेछु । म त पापिनी रहेछु मैयाँसाप पापिनी ।'

शालुले कान्छीको मख छोपिदिँदै भनिन्‌, 'तपाईंले आफूलाई पापिनी ठान्नुभयोभने यो संसारमा को घर्मात्मा होला ! मैले त तपाईंलाई घरबाट निकाल्नसानो नाटक मात्र गरेकी हुँ । तपाईंले मेरा लागि सिङ्गो जीवन नै बलिदानगर्नुभयो । ममीको त्यो तिरस्कार हाँसोमा उडाइदिनुहुन्थ्यो । केवल मैरो खुसीकालागि आफूलाई पलपल मा्नुहुन्थ्यो । यहाँसम्म कि आफूलाई नै भुल्नुभयो ।दिदी, ममी तपाईंलाई निकाल्न धेरै आतुर हुनुहुन्थ्यो । मैले नै तपाईंलाईनिकालेपछि उहाँ स्वर्ग पाएजस्तै खुसी पत्ति हुनुभयो । त्यति मात्र होइन,भोलिपल्टै होटलमा भोज पनि दिनुभयो । तपाईँलाई वेश्या सावित गर्नुभयो ।

छरछिमेकले पनि तपाईंलाई राम्रै वेश्यामा परिणत गरै । म सवैको कुरा सुन्नबाध्य भएँ । अहिले तीन-चार महिनामा तीन-चारवटा काम गर्नै फेर्दा पनिममीको चित बुझेको छैन । फूलवारी र करेसाबारीमा केवल घाँसैघाँस उम्रिएकोछ । घर लथालिङ्ग छ । काम गर्नेहरू दिनभरि टी.भी. हेर्दै बस्छन्‌ ।'

"हजुरलाई बेलामा खान दिन्छन्‌ होइन ?' कान्छीले सोधिन्‌ ।

शालुले हाँस्दै उत्तर दिइन्‌, 'मेरो त पीर नै नगर्नुहोस्‌ । म उनीहरूले नदिएआफैँ बनाएर खाइहाल्छु ति ! साँच्चि गाउँबाट आएको छोरो कत्तिको ज्ञानीछ्न्‌ ?'

कान्छीले प्रशन्न स्वरमा भनिन्‌, 'मैयाँ बाती-व्यबहार ठ्याक्कै चन्द्रकान्तकोजस्तो छ । मैले त कल्पनासम्म पनि गरेकी थिइनँ । उनी त्यति मायालु होलान्‌भन्ने, तर साह्रै असल छन्‌ । आमा भनेको छ, वरिपरि लुटुपुदु गरेको छ, मलाईपेटमा बच्चा आओस्‌ भन्नेसम्म पनि रहर थिएन । हजुरको मायामाझौँ वीरुकोमायामा डुबिसकेकी छु । बाबु-आमा रोहिणी मैयाँसाप, रेष्मा मैयाँसापले पनिहामीलाई आफनै परिवारझौँ ठानिसिन्छ । अस्ति त आमाले भण्डारको चावी नैमेरो हातमा थमाउनुभयो । मलाई आफनो कर्तव्य पूरा गर्न नसकीँला कि भन्नेपो पीर लागेको छ।'

शालुले दङ्ग पर्दै भनिन्‌, 'रोहिणी पनि भन्दै थिइन्‌, बाबु-आमा तपाईं रदाइ भनेपछि हुरुक्कै गर्नुहुन्छ रे । तपाईंहरूलाई चिनेरै उहाँहरूले सांचोसुम्पनुभयो । त्यही त हो 'जान्नेलाई श्रीखण्ड नजान्नेलाई खुर्पाको बिंड' भनेको ।ममीहरूले तपाईँको मूल्य बुझनुभएन । रोहिणीको बाबु-आमा बडो पारखीहुनाले तपाईंलाई चिन्न बैर लगाउनुभएन ।' परिणाम ममीपापाले सम्पूर्णगुमाउनुभयो । रोहिणीको ममीपापाले सम्पूर्ण पाउनुभयो । दिदी त्यो पनौतिकोघरजग्गा बैचैर यतै नजिकै जग्गा किनेर राखिदिनु होला, यहाँ भए आजकोभौलि नै जग्गाको भाउ बढ्छ ।' 'हजुरले ठीक भनिस्यौ । अब घर सल्लाह गरेर त्यसै गरौंला, मैयाँसाप,भवेन्द्र पनि मैरौ विवाह भयो भन्नै सुनेर साह्रै खुसी छन्‌ रे । काका त्यही खबरलिएर आउनुभएको थियो । हजुरले पति आफनो ख्याल राखिसेला । दुब्लाएरआँखा पनि गडेछन्‌ ।'

शालुले कान्छीको हात मुसार्बै भनिन्‌, 'हुन्छ म आफनो ख्याल राखतपाइँले पनि आफनो ख्याल राख्नुहोला । कान्छी आँखाभरि आँसु पारेररहिन्‌ । शालु सबैलाई भेटी खुसी हुँदै घर फर्किन्‌ । कान्छीको सुखी जीवनदेख्दा शालुलाई सिङ्कौ बसन्त पाएझौँ लाग्यो ।

नौ

शालु कान्छीलाई भेटेर आएपछि यतिविध्त खुसी थिइन्‌ । आफ्नो खुसी पोख्नउनले घर नै थर्कने गरी क्यासेट खोलिन्‌ । त्यही म्यासेटको तालमा नाचिन्‌ ।क्यासेटको गीतमा स्वर मिलाएर गीत गाइन्‌ । शालुको त्यो क्रियाकलाप देखेरटाउको दुखेर सूतिरहेका दीपकले उर्मिलातिर फर्कदै भने, हेर उर्मी आज म योकेसुन्दैछु हामीले क्यासेट सुन्दा सानो पारेर बजाए हुन्छ भन्ने मान्छेले आज आफै....' सधैँ आदशं ओकेल्नै मैयाँसापलाई पनि अब वैंसले कृत्कृत्याएजस्तो छ ।

दीपकले कुरा थपे, 'उर्मी मैले भन्दै थिएँ । शालु सिम्पल भइन्‌ भनेर पीरनगर । बैँस आएपछि उनमा आफसेआफ परिवर्तन आउँछ । पख न अबबिस्तारै उनी तिम्रो इच्छाभन्दा पति माथि उदछिन्‌ । अनि हाम्री छोरीलाई छुनकसले सक्नै ? तर आज भने मलाई यो धुन अलि बढी नै भयो । धुन अलि कमगर्न लगाइदै ।'

उर्मिलाले दीपकको गालामा म्वाइँ खाँदै भनिन्‌, 'प्लिज डार्लिङ चुप लागिस्यो ।छोरीको यो रूप देख्दा म ज्यादै खुसी छु । म मात्र के हजुर पनि त खुसी होइसिन्छति, हैन भन्िस्यौ त ? उफ ! आज हजुरलाई टाउको दुखेकोले फिरोजको डान्समिस भयो । आज कस्ता-कस्ता तरुनी लिएर आउँथ्यो कुन्नि ! होइन त्यसलेत्यत्रा युवतीहरू कहाँ पाउँदो होला ? मलाई त अचम्मै लाग्छ भन्या । मोरोआफू पनि कारिगरले कुँदेको ढुङ्गाको मूर्ति जस्तै छ । गंगा र रमण त त्यतिराम्रा होइनन्‌ त्यो कसरी पूर्ण चन्द्रफै जन्म्यो कुन्नि ?'

हो उर्मी, तिमीले ठीक भन्यौ । बाबु-आमा त खासै राम्रा होइनन्‌ । क भनेअलगौ रहेछ । सबै भन्थे दार्जिलिङ पढ्न वस्दासम्म साह्रै असल थियो रे ।बाबु-आमाले चार-छपल्ट के पार्टीमा ल्याएका थिए । त्यसपछि उसले शिखरचढिहाल्यो । बानु-आमालाई नै माथ गर्ने गरी पिउँछ बा ! रमण भन्दै थिए, 'फिरोज स्टुडेन्ट भिस्सामा अमेरिका जाँदैछ । फेरि किनअमैरिका गएन छ कुन्नि ? आजकाल किन गंगा रमण पनि देखिँदैनन्‌ ?'

नेपालमा अरू कुरामा विकसित हुनु त्यत्तिकै हो । छाडापन भने राम्ररीसप्रेको छँदैछ । घन्टा-घन्टामै केटीहरू फेर्न पाएपछि किन जाओस्‌ अमेरिकासमेरिका । संचिवनी उमा भन्दै थिडन्‌- 'गंगा र रमणको त हाड र छाला मात्रैछ रे । पहिला मेरोजस्तो छोरो संसारमा नै छैन भनेर नाक फुलाउँथे । अहिलेछँडौलीहरूको पछि लागेर घरमा बास नै हुँदैन रे । वाबु-आमासँग मुखमुखैलागेर भन्छ रे तिमीहरूले जुन बाटो देखायौ त्यतै हिँडे के बिराम गरे हँ ?'

दीपकले लामो श्वास फेदै भने, 'त्यसो भए तिमीलाई लाग्दैन ? जे छिन्‌हाम्री शालु ठीक छिन्‌ भनेर ।' हो ॥

उमिंलाले टाउकोमा हात राख्दै भनिन्‌, 'फिरोजजस्तो पो हुनुभएन तसमयअनुसारको त हुनैपन्यो नि । हाम्री शालु त सत्ययुगकी सीताजस्ती छै ।उसलाई यो युगमा कसले गन्छ शालुको पापा : देखिसेन, सुब्वा-सुव्विनीकोजोडीलाई, चट्ट वाइन समाई दुई पेग मात्र खाई । सबैसंग हात मिलाएर हिँडी,सबैले उसलाई राम्रै माने । हाम्री शालुचाहिँ डा. पुष्कर भट्टको श्रीमतीभन्दाकम हुन्न । न लाउनको सोख न खानको ।' दीपकले थुक घुटुक्क निल्दै भने, 'हो उमी त्यो सुब्विनीको हात पिउरीजस्तैनरम थियो । अहिले सम्झँदा पनि जीड नै सिरिङ्ग हुन्छ ।' 'उमिंलाले अलि ठुस्कँदै भनिन्‌, 'भर्खर विवाह गरेर ल्याउँदा म पनि तिनीभन्दाकम थिइनँ।'

उर्मिलाको कुरा सुनेर दीपक ठूलो स्वरमा हाँसे । अनि सोचिरहे- 'साथीकोविवाहमा जन्त जाँदा रूप राम्रो देखेर विवाह गर्छु भनिहालें । विवाह गरेरल्याएको राति फुटेका हात खुट्टाले शरीरमा कोरेको अझैँ बिर्सिएका थिएनन्‌उनले । मनमनै भने, 'मैले विवाह गरेर नल्याएको भए कहाँ दाउराघाँसगरिरहेकी हुन्थिन्‌ यतिखेर । धादिङबाट बिबाह गरेर ल्याउँदा बोल्नसम्म ढङ्गथिएन । स्पष्ट बोल्न नजानेर कत्रो हत्य । चम्चा उचाल्नसमेत आउँदैनथ्यो ।तिमीलाई मान्तैपर्नै कुराचाहिँ तिमीले आफूलाई चाँडै नै सहरीया साँचोमाढाल्यौ ।' 'होइन के सोचिस्या ? म सुब्विनी जस्तो थिइन त ?' चेप्रिँदै बोलिन्‌उर्मिला ।

थियौ बाबा थियौ । तिम्रो रूपले मोहनी लगाएरै त हो नि त्यो डाँडाबाटयहाँसम्म ल्याएको । तिमीलाई आफनो चालढालमा ढाल्न गाह्रो हुन्छ भन्नेलागेको थियो, तिमी त उपियाँ उफ्रेझै मभन्दा पहिला उफ्रियौ । अहिले तिमीलाईकसले भन्छ घादिङकी भनेर ?'

उर्मिलाले मख्ख हँदै कुरा थपिन्‌, 'अब हाम्रो गुप्र नै नृत्य सिक्न जाने भएकाछ। जीउ पनि बन्ने कला पनि सिकिने ।'

दीपकले भने, 'अबचाहिँ योभन्दा माथि नगए राम्रो । जे पनि पच्ने गरीखाएको राम्रो हुन्छ । तिम्रो गुप अलि माथि नै गइसक्यो, अब कति माथि जानेमन छहँ ?'

"सबैले नाच सिक्ने. भनेपछि म मात्र कौवाको बथानमा बकुल्लौ हुनु भएन ।हजुर हल्का भुजा, दाल तरकारी खाइस्यो । म भने मासुसँग अलिकति सुइँक्याउँछु ।हेरिस्यो नखाई त निद्रा नै पर्दैन । शालु पनि नाच्दानाच्दा थाकेर सुतिन्‌जस्तो छ ।'

नभन्दै शालु थाकेर ओछ्यानमा पल्टेकी थिइन्‌ । यता शालु उता कान्छीकोमन नै खुसीले नाचिरहेको थियो । कान्छीले शालुको तस्बिरलाई पहिलाकै किलामा 'झुन्ड्रयाइन्‌ । शालुसँगको भेट हुँदाको खुसीले गर्दा कान्छीलाई खानपनि मन लागेन । राति चन्द्रकान्तको छातीमा सृतेर आँसु वगाइरहिन्‌ ।चन्द्रकान्तले कान्छीको मनको करा बुझेर कान्छीलाई दुई वर्षको बालकलाईझैमाया गरेर सुमसुम्याइरहे । कान्छी रुँदारुँदै निदाइन्‌ । चन्द्रकान्तले वडो मायालुपाराले कान्छीको टाउको तकियामा राखेर आफू पनि सुते ।

सुजन कोठामा पसेपछि शालुको एकाग्र भङ्ग भयौ । सुजनलै दिक्क मान्दैभने, 'हेरन शालु आज पापालाई टाउको दुखेर पार्टीमा जान पाइनँ । हिजो त्योफिरोज भन्नेले डान्स गरेको अझै आँखामा झल्झली आइरहेको छ । सेमतिम्रोजस्तै डान्स गर्दोरहेछ । त्यो प्रकाशेलाई त अहिले कसैले वास्ता नैगर्दोरहेनछन्‌ । हेर शालु, फिरोजलाई देखेपछि युवतीहरू त हाम फालेरआउँदारहेछन्‌ । म पनि ठूलो भएपछि फिरोज जस्तै बन्छु । डान्सचाहिँ तिमीलेसिकाइदिनुपर्छ नि !'

शालुले सुजनको हात समातेर मुसार्दै भनिन्‌, 'डान्सचाहिँ म सिकाइदिउँलातर फिरोजजस्तै बन्छुचाहिँ नभन. फिरोज भनेको बेलुनमा हाबा भरेको जस्तैहौ । केही समयपछि आपसैआफ फुट्छ त्यो । जीवन नबुझनेहरूमा गनिन्छत्यो । त्यसको चर्चा ममीको मुखबाट पनि धेरैपल्ट सुनेकी हुँ मैले । ममीहरूजस्ताको मात्र पारखी हो त्यो ।'

'दिदी तिमी त आफूलाई निक्कै ठूली भएँ भन्नै ठान्छयौ कि क्या हो ? मान्छेकति-कति पढ्दा त ठूलो हँदैनन्‌ तिमीले त बल्ल एस्‌ एल्‌ सी. दिएकी छ्यौ ।'

“कान्छु मैले सानोमा नै दिदीबाट घेरै कुरा सिक्ने मौका पाएँ ।'

तिमीले नै दाइ र दिदीको नराम्रो विचार रहेछ भनेर निकालिदिएको होइनर ? फेरि कसरी उनीहरू राम्रा भए ?' शालुले तुरुक्क आँसु झार्दै भनिन्‌, 'तिमी अहिले सानै छौ कुरा बुझदैनौ ।डान्स म सिकाइदिउँला । मान्छेले सबै क्रा जान्नुपर्छ तर सबैभन्दा ठूलोचाहिँपढाइ नै हौ । कहिलेदैखि पढाइ सुरु हुन्छ तिम्रो ?'

सुजनले हाई गर्दै भने, 'पसिंदेखि हुन्छ । दिदी हुँदा कहिले घरको खानाखाक जस्तै हुन्थ्यो । अहिले जतिपल्ट घर आउँछ उतिपल्ट काम गर्नेहरूफेरिएका हुन्छन्‌ । होस्टेलको भन्दा पनि खाना मीठो हुँदैन । अहिले पनि मैलेभुजा खानै सकिनँ । तिमीले खायौ ?' 'आज मलाई खान मन नलागेर त्यसै सुतेकी थिएँ । भोलि बिहान म खानापकाउँला, दिद्दीले जस्तो पकाउन त सक्दिनँ, तीर्थले भन्दाचाहिँ मीठो नैपकाउँछु ।' हुन्छ भन्दै सुजन आफूनौ कोठातिर लागै । शालु दिदीको सम्झनामाआँसु झार्दै सुतिन्‌ ।

दस

क्याम्पस आएको पहिलो दिनदेखि नै आफनौ हाउभाउ र सुन्दरतालेकक्षाकोठाको मर्यादालाई नै हलचल पारेकी थिइन्‌ मौसमीले । केही बनौँलाभनेर विज्ञान विषय लिएर पढेका युवाहरूको ध्यान पढाइमा भन्दा मौसमीकोरूपमा केन्द्रित थियो । शालुलाई मौसमीको चालढाल देखेर अत्यन्त रिसउद्यो । केही दिन त शालु मौन नै रहिन्‌ । जब कक्षामै मर्यादाभन्दा बाहिरगएर हात हालाहाल गरी चलेको देखेपछि शालुले मौसमीलाई एकान्तमा गएरसम्झाइन्‌, “मौसमी, तिमी कुन बिषय लिई पढ्दैछूयौँ थाहा त छ, होइन ?'

मौसमीले हाँस्दै उत्तर दिइन्‌, 'शालु, तिमीले भन्न खोजेको कुरा मैलेबुझिसकेँ । हेर म यहाँ आफनो खुसीले भर्ना भएकी हुँ भन्ने ठानेकी छौँ?जिल्लामा सरहरूले नै चिट चोराएकाले गर्दा राम्चै फस्ट डिभिजन आएछ ।बिचरो मेरौ सोझो बाबुलाई छौरीले रामो नम्बर ल्याएकी छ, साइन्स पढा,भौलि डाक्टर हुन्छै भनेर उचालिदिएछन्‌ । हो न हो छोरी डाक्टर बन्छे भन्नेसपना देखेर मलाई यो क्याम्पसमा ल्याएर कोचेर पो गए । हेर, बाबु-आमाभनेको त पढेलेखेको चाहिने रहेछ बुझयौ ? मैले हजारपल्ट भने- बुबा मसाइन्स पढ्न सक्दिनँ । मेरो कुरा मरे सुनेको भए पो । अझ अर्को कुरासुन्छयौँ ? वसमा मान्छेहरूले कहाँ जान लाग्नु भो भन्दा भन्धे- मेरी छोरीलेएस्‌.एल्‌ सी.मा बोर्ड ल्याएकीले काठमाडौंमा डाक्टर पढाउन हिँडेको । भकारोसोने बाबुलाई फस्ट डिभिजन र बौर्डफस्टको अन्तरसम्म थाहा छैन ।'

मलाई पो लाज लागेर, उता बूढाको खुट्टा भुइँमा छैन । अब म लबुदुलेडाक्टर बनेर उनको छाती दुखेको निको पार्ने रै, उफ कर्म !, बाबुको करासम्झँदा पनि कहिले एक्लै हाँस्छु कहिले एक्लै रुन्छु ।'

शालुले मुसुक्क हाँस्दै भनिन्‌, 'बडो हँसायौ तिमीले, बिचरो, तिम्रो बाबु बडोसिधासादा हुनुहँदोरहेछ । कहाँबाट आएकी नि !' मौसमीले निदारमा हात राख्दै भनिन्‌, 'राम्रो ठाउँबाट आएकी भए यो दशाकिन भोग्नुपर्व्यो ? पर्वतबाट आएकी बानु डाक्टर बन है छोरी भनेर नाकफुलाएर गएका छन्‌ । तेत्रो पढेलेखेका घरबैटीलाई यसो भने- 'ए हजुर, योछोरीले डाक्टर पढ्दै छे कहिलेकाहीँ घरबाट भाडा आउन ढिलो भए केहीनभन्नु होला ।'

घरबेटी बुवाले मेरो बाबुको कुरा सुनेर मुसुक्क हाँस्दै मुन्टो हल्लाउनुभयो ।मैले कतिपल्ट डाक्टर बन्न सजिलो छैन भनेर सम्झाएँ, मेरो कुरा सुनै पौ ।उल्टै भन्धै- 'तिमीले मलाई मूर्ख बनाउन नखोज है छोरी, 'म पनि देश खाएर सेस भएको मान्छे' अहिलेसम्म त वाबुले गाउँमा मेरी छोरी डाक्टर बनेरआउँछै भन्दै हल्ला पिटे होला । हेर शालु, मेरो बाबुलाई डाक्टर बन्नु भनेकोगुन्द्रुकमात खानझै सजिलो हुन्छ झैँ लाग्छ क्यारे ।'

मौसमीको कराले शालुले हाँसो रोक्नै सकिनन्‌ । केहीवैर हांसैर भनिन्‌,“मौसमी मान्छेले चाहेमा जे पनि गर्ने सक्छ । तिमीले दिलोज्यान दिएर पढ, यीभवराहरूको भुनभुनबाट ज्यादै टाढा रहँ । जसरी भमराहरू फूलको रस पाउन्जेलमात्र फूलमा बस्छन्‌ । यी युवकहरू पनि त्यस्तै हुन्‌, तिमीले आमाको त करैगरेनौ नि ?'

आमा त म तीन वर्षकी हुँदा बित्नुभयो रे । आमाको त सम्झना नै छैन ।बाबुले नै थि भयो । हामीलाई दुःख देली भनेर अर्को बिबाहसम्म गर्नुभएन ।आमा मर्दा बाबु पैतीस-चालीसको मात्र हनुहुन्थ्यो रे । दाइ र दिदीले एस्‌.एल्‌.सी.पास गर्न सकेनन्‌ । मैले फस्ट डिभिजन ल्याएको उनलाई के-के न भयो । वावुभन्दै थिए, 'नानी तँलाई डाक्टर बनाउन चालीस-पचास हजार पर्ने टाँडी खेतनै बेचिदिन्छु ।' बाबुको कुरा सुनेर म झन्डै पागल भएं । सम्झाउन खोज्दाउल्टै बौल्न दिने हो र । भन्थे- 'तिमी खुरुक्क पढ मात्र अरू कुरा मलाई थाहाछैन । त्यो खेत बेच्दा पनि पैसा नपुगे माझा पाटो पनि बेचिदिउँला । डाक्टरबनेर पहिला पोस्टिङ गाउँमा नै मिलाए है नानी ...। अँ साँच्चि शालु, मसँगतिमी सबै कुरा गर तर भमरा र फूलको कुरा नगर । म बैंसका उन्मादहरूलाईबसमा राखेर तद्वपिन चाहन्न । म आफूलाई कुण्ठित पारेर बाँच्दित पति । मउड्न चाहन्छु बुझ्यौ ? तिमीले बगैँचामा गएर कोपिलाहरूलाई नफुल भनेरगाली गर्दैमा फुल्दैन र त्यो ? फुलेपछि भगरा लाग्नु प्रकृतिको नियम हो । त्योप्राकृतिक नियमविरुद्ध हिँड्नु नै पाप हो । सक्छयौ भने प्राकृतिक नियमविरुद्धतिमी पनि नहिँड । यी क्षण हामीबाट बगेपछि बग्यो शालु । हामी बुढेसकालमाचाहेर पनि यो खुसी पाउन सक्दैनौँ । म तिमीलाई अन्तिमपटक भन्दैछ, मेरोओठको हांसो नखोस्‌ ।'

शालुले बडो नम्र स्वरमा भनिन्‌, 'मौसमी, तिम्रा बाबुको सपनासँग तिमीलाईकनै सरोकार नै छैन त ?'

मौसमीले उत्तर दिइन्‌, 'सपना देख्नेले पनि अलि सार्थक हुने सपना पोदेख्नुपयो नि ! हुट्टिट्याउँले आकाश थामेको सपना देख्नेले देखिरहुन्‌ । मलाईकुनै चासो छैन । एक-दुई वर्ष यसो क्याम्पसमा हल्लिन्छु । त्यसपछि गाँठवालापट्याउँछ र विवाह गर्छु । सुन्दरी छँदैछु, मान्छेले हेर्ने सुन्दरता नै हो । मान्छयौभने तिमीले पनि आफूतौ सुन्दरतामा ध्यात दिने गर, साँच्चि शालु तिमीलाईपो युवकहरूले कुन गाउँबाट आएकी भनेर मसँग सौध्दै थिए । कमसेकमकाठमाडौंको त इज्जत राख । उनीहरूले मात्र होइन । मैले पनि तिमीलाईगँवार नै सोचेकी थिएँ । यस्तै हो भने तिम्रो भविष्य अन्धकार छ बालिके ।'

मौसमीको करा सुनेर शालु एकैछिन मौन रहिन्‌ र भनिन्‌, 'मौसमी, भीरखोज्ने गोरुलाई रामराम मात्र भन्न सकिन्छ काँध नै थाम्न त सकिँदैन । मैलेजीवन्त के हौ नबुझेकी भए म किन तिमीसँग राम्रो वाटो रोज भनेर हातजौद्यैं । तिमी र म एकै उमेरका हौँ । कै तिमीलाई वैंसले कृतकत्याउँदा मलाईबैंसले छोड्छ होला र ? तर, ठूलो त मन हो । तिमीलाई आफूनै आँसु पियाएरहुर्काउने बाबुभन्दा तिम्रो बैँस ठूलो होइन । टाढा किन जान्छौ । तिम्रो बाबुलेनै तिमीहरूको खुसीका लागि आफूनो खुसी बन्धकी राख्नुभयो । तिमी साइन्सपढ्न सम्दिन भन्छ्यौ भने अर्को विषय पट, समय छँदैछ । बरु सक्दो सहयोगम नै गर्छु । प्लिज मौसमी तिमीले आफूलाई सत्व नठान । अहिलेसम्म तिमीबहुमूल्य रत्न हौँ । तलमाथि केही भयो भने तिमीलाई मान्छेहरूले फुटेकोभाँडोसँग पनि दाँज्दैनन्‌ ।'

मौसमीले रिसाउँदै भनिन्‌, 'शालु, तिमीलाई मेरो रूपको त्यत्रो डाह छ भनेकाटेर लेक । तिमीलाई युबकहरूले पछ्याएनन्‌ अनि मेरो डाह गर्छ्यौं, तिम्रोमनको कुरा गैले बुझिसकेँ । भमरा 'झुम्मिँदा पनि बास्नादार फूलमा 'झुम्मिन्छन्‌याद गर । तिमी र झरेका फूलमा कुनै अन्तर छैन । अनि को पछि लागोस्‌तिम्रो ? सक्छयौ भने एकजना युबकलाई मात्र पछि लगाउन सक' भन्दैमौसमी भुतभुताउँदै उठेर आफ्नो कक्षाकोठामा प्रवेश गरिन्‌ ।

शालुले मनमनै सोचिन्‌, 'भगवान्‌ मौसमीको जीवनमा आँधी नआओस्‌ ।उनले जीबनको मूल्य बुझून्‌ ।'

रोहिणीले ढोकाबाट चिहाउँदै भनिन्‌, “मोरी, म तँलाई खोज्दाखोज्दा हैरानभैसके । कै सौचैर बसेकी ? कतै तैँले अरिङ्गालको गौलामा हात हाल्नै कामगरिनस्‌ ; मौसमी पनि कक्षामा फतफताउँदै पसेकी थिइन्‌ । तँ किन प्रेमलाईघणा गर्छेस्‌ भत्त त ? मौसमीले भन्दा बढ्ता उच्छुड्खल हामीले प्रत्येक क्षणसडकपेटी र गल्लीहरूमा हिँड्ने प्रेमी-प्रेमिकाहरू देख्दै आएका छौँ । यसरी तँभाबुक नबन, खुरुबक क्लासमा हिँड । तँ सधैँ यही भन्छेस्‌, “वास्तबिक प्रेममात्याग हुन्छ, प्रेममा लज्जा हुन्छ, बास्नाभन्दा बढी प्रेम हुन्छ केवल प्रेम ? त्यस्तोप्रेम गर्ने भए तैँले र मैले मात्र गरौँला अरूबाट तैँले यस्तो प्रेम गर्लान्‌ भन्नेआश नगरै पनि हुन्छ । तँ परिस्‌ प्रेमको सख्त विरोधी । मैले कसैसँग प्रेम गरेँभने तैँले सोचेभौँ प्रेम गर्छु । अब त हाँस ।'

रोहिणीको कुराले शालु फिस्स हाँसिन्‌ र वसेको ठाउँबाट उठ्दै भनिन्‌,“रोहिणी, त्यो गाउँले केटी आफ्नै आँखासामु बिग्रिन्‌ भने मचाहिँ हेर्न सक्दिन ।यसो जानेबुझेको कुराहरू भन्दा राम्रै हौला भनेर भनेकी थिएँ । तैँले भनेझैँअरिङ्गालको गोलामै हात हालेँछ । उनी बाहिरको मात्र सुन्दरी रहिछिन्‌ ।मलाई त उनको बाबुको माया लाग्यो । छोरी ठूलो वन्ली भन्ने ठूलो सपनादेखेका रहेछन्‌ । छोरीको ताल भन्ने देखिहाल्यौ । त्यो श्रीराम सरको ताल पनि के हो ? मौसमीबाट उनको आँखा टाढा जाँदै जाँदैन । बूढो भएर पनि पात्तैकोमोरो । त्यस्तै ताल हो भने हामीले राम्रो शिक्षा पाउने आश नगरे पनि हुन्छ ।पुरानो क्याम्पस भनेर अमृत साइन्समा नै आइयो ।'

'मोरी पीर नगर । पढाइ राम्रै होला नत्र आकाश किन यहाँ आउँथे ? मैलेझुलुक्क उनलाई देखेकी थिएँ ।'

“औं आकाश पत्ति यहाँ, उनी त ए सेक्सनमै होलान्‌ । आकाश यहाँ आएकाछन्‌ भनेपछि त म ढुक्क भएँ ।' शालुको आँखामा खुसी छरियो । रोहिणीले भनिन्‌, 'शालु तिमी आकाशको नाम सुन्नैबित्तिकै सधैँ हषितदेखिन्छयौ कित ?'

शालुले हाँस्दै उत्तर दिइन्‌, 'रोहिणी कुरा हामी सबैलाई थाहा नै भएको हो ।आकाशजस्तो चरित्रवान्‌ त यहाँ जन्मेकै छैनन्‌ होला । उनी सम्पूर्ण गुणले पूर्णछन्‌ । यदि भगवान्‌ले कुनै मान्छेको सृष्टि गर्नु छ भने आकाशजस्तो व्यक्तिकैसृष्टि गरोस्‌ । म आकाशलाई कुन उपमा दि उनलाई दिने त्यस्तो उपमा नैभेटेकी छैन मैले ।'

“क मैयाँसाप, भखंरसम्म प्रमको खिलापमा थिई, फेरि भावनामा बगी, तँकतै आकाशलाई प्रेम त गर्दिनस्‌ ?'

शालुले उत्तर दिइन्‌, 'रोहिणी आकाशलाई प्रेम गर्नु भनेको चन्द्रमा छुनुजत्तिकैहो । उनलाई प्रेम गर्नेले पहिला आफनो अनुहार पनि त हेर्नुपत्यो । म उनलाईपूजाचाहिँ गर्छु ।'

"तँ नरिसाउनै भए म एउटा करा गर्छु ।'

शालुले हाँस्दै भनिन्‌, "भन न काली किन रिसाउनु : ? नरिसाउने क्रा गरिस्‌भने रिसाउँदै रिसाउन्न, रिसाउने कुराचाहिँ नगर, दिदी-दाइको बारेमा तहोइन ।'

'ल हेर आत्तैकी, तेरा दिदीदाइले त हाम्रो घरलाई स्वर्ग नै बनाएका छन्‌ ।साँच्चै शालु, आफू बूढेसकालकी छोरी, मलाई घरको साह्रै पीर थियो । अहिलेभैरो टाउकोबाट कसैले सिङ पहाड झिक्िदिए जस्तै भएको छ । तेरौ यो गृणम कहिल्यै बिर्सने छैन । ममी-वाबा पनि सधैँ तेरो करा गरिरहनुहुन्छ । दाजु,दिदी पति तेरै कुरा गर्नुहुन्छ । तैले आँसु पिएर कान्छीदिदीलाई मेरो घरमापठाइस्‌ । हामीले सम्पूर्ण पायौं, तैँले सम्पूर्ण गुमाइस्‌ ।'

शालुले बीच्चैमा कुरा काट्दै भनिन्‌, 'तँ एक्लै बौलिरहेन्छस्‌ कि मलाई पनिवोल्न दिन्छेस्‌ काली : पाउनु मात सबै होइन, आत्मा सन्तुष्टि नै सबै हो ।'दिदीले सबै पाउनुभयो । तैंले सहयोग नगरेको भए न तैले सम्पूर्ण खुसीपाउँथिस्‌, न मैले, हामी सबै एक-अर्काका खुसीमा रमाएका छौँ भने पाउनु र गुमाउनुको त प्रश्नै रहेन । तेरा बूढा ममी-बाबाको ओठमा खुसी देखेपछि तमैरो हर्षको सीमा नै रहेन । तेरो घरको खुसीमा कसैको आँखा नलागोस्‌ । तैँलेके भन्न खोजेकी विइस्‌ कुन्नि !'

'शालु मलाई लाग्छ आकाश तँलाई प्रेम गर्छन्‌ । एकपल्ट त मैरो कुरामाबिश्वास गर । आकाश तेरो लागि नै जन्मेको हुनुपर्छ ।' शालुले रोहिणीको कुरालाई हाँसोमा उडाउँदै भनिन्‌, 'ल अब तेरो दिमागत्वुस्कियो । प्रेम त्यो पनि आकाशले मसँग । त्यस्तो कुरा मनमा लिनु पनि पापहो । आइन्दा प्रेमसिरेमका क्रा मसँग गरिस्‌ भनेचाहिँ म साँच्चै रिसाउँछु त॑पनि कसैसँग प्रेम नगर है मैले भनिदिएकी छु ।' रोहिणीलाई चुप लाग्न करै लाग्यो । पढाइ सिध्याएर वाहिर निस्कँदै गर्दाबिनुले मौसमीलाई कोट्याउँदै भनिन्‌, “के हो मौसमी ठूलै माछा जालमा पार्नलाग्यौ कि कसो : श्रीराम सर त तिमीलाई देखेर लट्टेजस्तो छ नि ?'

मौसमीले शालुतिर हेर्दै भनिन्‌- 'हे्दै जाक न कति माछा जालमा पार्छु ।प्रकृतिले नठगेपछि मान्छेले डाह गरेर के लाग्छ : यो क्याम्पसमा त मेरो डाहगर्ने धेरै छन्‌ बुझ्यौ ? कतै तिमीलाई पति मेरो डाह लागेको त होइन ?'

'छ्या के को डाह नि, त्यो पति बूढो ढेडुको, आफू त पहिल्यै रिजापमा छु ।'बिनुले उत्तर दिइन्‌ । शालु र रोहिणीले उनीहरूको करा सुने पनि नसुनेकोझौँ गरी क्याम्पसबाट बाहिरिए ।

एघार

शालु ओछ्यानमा सुतिन्‌ । खुसीले गर्दा होला आँखामा निद्रा परेन । आँखामाकान्छीदिदीले जन्माएको तीन किलोको सुन्दर शिशु आइरहयो । बाह्र-तेहर वर्षकोचीरुदेखि लिएर रोहिणीका सम्पूर्ण परिवार त्यो शिशु र ढिदीको स्याहारमाकटिबद्ध थिए । सबैको अनुहारमा गुराँस फुलेको थियो । दिदीलाई स्याहारगर्नका सागि खु आइमाई राखेको रहेछ । पीताम्बरा अरूले स्याहार पुन्याउँदैनन्‌नातिलाई सेकताप गर्छु भनेर सुर्रिएकी थिइन्‌ । दिदी र दाइ प्रसन्नमुद्रामा नवजात शिशुलाई हेरेर टोलाइरहेका थिए । मलाई देख्नेबित्तिकै दिदीसम्पूर्ण खुसी विर्सेर रुनुभयो । त्यसपछि एकैछिन र वातावरण नै स्तब्ध भयो ।मैले सबैलाई वधाई दिएर त्यो सानो र सुन्दर शिशुलाई काखमा लिएपछि भनेपुनः रमणीय वातावरण छायो । दिदीलाई बच्चा पाउन चिरफार गर्नुपर्छ किभन्ने पीर थियो । त्यो पनि हट्यो । रोहिणी पनि कम वाठी छैन, पैले पीर गर्छुभनेर एकैपल्ट बच्चा पाएर घर ल्याएपछि डाकी । दिदीलाई अरूलाई भन्दा केही गाह्रो त भयौ होला, तर दिदीले मैयाँ धेरै गाह्रो भएन भनेर ढाँदनुभयो ।

रोहिणीकी आमाले पनि दिदीकै कुरामा सही मिलाउनुभयो । शाल्‌ दिउँसोकोसबै कुरा सम्झँदै ओल्टैकोल्टै परिन्‌ ।

होइन मैयाँसाप आज पनि खाना नखाई सुत्नै कि क्या हो ? आफभन्दा दुई-चार वर्ष जेठो तीर्वले ढोकामा आई बोलेर्पाछ पो शालुले आफू भोकै भएकोकरा याहा पाइन्‌ र ओछ्यानबाटै भनिन्‌, 'तपाईँ खानोस्‌ म खान्न ।' तीर्थेलेआफनै सुरमा के भन्यो बुझितन्‌ शालुले । केहीबेरपछि नशामा गुनगुनाउँदै आएको पापाको स्वर भने शालुले राम्ररीबुझिन्‌ ।

उर्मिलाले हाँस्दै भनिन्‌, “बुढ्यौली लागेर पनि अझैँ बैँस गएको छैन । मोरोतीर्थ र शालुले गीत सुन्लान्‌ नि फेरि । शालुको पापा म पो अबदेखि रमफझमबाटविमुख हुने भएँ । यो तीर्वेले पनि यो घर होइन, आफनै पेट मात्र सम्हाल्नेभयो । मेरो घर भत्कियो पापा भत्कियो । म बर्बाद भएँ । कान्छीलाई आजैलेराइदिस्यो आजै ।'

दीपक चिच्याए, 'उर्मी, चूप लाग आज तिमीलाई धेरै नशा लागेजस्तो छ ।त्यौ कान्छी चकलेट हो र तिमीले भन्दैमा किनेर ल्याउने । कान्छी बस्तासम्मआजै निकालौं भोलि निकालौँ भन्दै दिमाग खान्थ्यौ । अहिले फेरि, कान्छील्याइदिनु पो भन्छिन्‌ । होसमा बोलेकी हो कि बेहीसमा यो आइमाईको बोलीकोभर नै छैन।'

म होसमै छु भन्दै कपडा नै नखोली पलङमा पल्टिन्‌ र कान्छी-कान्छी भन्दैनिदाइन्‌ ।

दीपक पनि उमिलाले कान्छीको नाम लिएको सुनेर केही रिसाउँदै सुते ।शालु ममी र पापाको शब्दहरू सुनेर मनमनै रोइन्‌, 'तिमीहरू जस्ता पापीलेगर्दा नै मैले दिदीको काखबाट टाढा हुनुपन्यौ । तिमीहरू गतिला भएको भएत्यो भाइ आज यो घरमा हुन्थ्यो । माल पाएर चाल नपाउनेहरू रोओ, अवकति रुन्छौ । शालु दिदीलाई सम्झँदै निदाइन्‌ ।'

'होइन तीर्थ दाइ किन झोलासोला बौकेर हिँडेको :' तीर्थले आँखा पल्टाउँदै भन्यो, 'म त पहिलाकै घरमा जान्छु । त्यहाँ तमैयाँसापसँग हाँस्न र ठट्टा गर्न पाइन्थ्यो । जति पैसा मागे पनि दिन्थे । यहाँआएपछि न हाँसोठट्टा गर्न पाइन्छ न त पैसा नै दिन्छन्‌ । पैसा दिनुपन्यो भनेदाँतबाट पसिना निकाल्छन्‌ । कान्छीले यसो गर्थी, उसो गर्थी भनेर उल्टैरामायण सुनाउँछन्‌ । यो कलियुगमा को कान्छी भन्नै जन्तु रहिछै नविना पैसाकाम गर्ने । उहाँकी मैयाँसाप म रिसाएँ भने मलाई काउकृति लगाएर हँसाइसिन्ध्यो । हजुरकै उमेको भए पनि वढो रसिलो होइसिन्थ्यो । म भनेपछिहुरुक्कै होइसिन्ध्यो । यहाँ हजुर पनि यस्तै होला भनेर आएको त हजुरले तहाँस्तसम्म जानेको छैन रहेछ । अरू कुरा त परै जाओस्‌ ।' शालु तीर्थैंको कुरा सुनेर डराइन्‌ र आफनो रिसलाई कन्ट्रोल गर्दै भनिन्‌,'दाइ तपाईं जानोस्‌, यहाँ अर्को काम गर्ने ल्याउने कुरा भइरहेको छ बरुबाटोखर्च छैन भने म दिन्छु।'

तीर्घले झकिँदै भन्यो, 'बिहान आफनो तलब मागिसकेको छु । जति कामगर्ने ल्याए पनि यो घरमा को टिक्ला र ? ल म गएँ । यही तलब पर्खेर बसेकाथिए तत्र अस्ति नै गइसक्यें । मति बिग्रेका यहाँ आएँ, अहिले उहीँ फर्कनुपन्यो ।'

फौनमा उहाँको साहु-साहनी र मैयाँसापले अन्त बसेर चेतिस्‌ होला,आउँछस्‌ भने आइज भन्नुभएको छ ।'

तीर्थे ठूलो-ठूलो फड्को मार्दै बाटो लाग्यो । शालुले तीर्थेको नियति बुझेपछिक निकाल्नु नै श्रेय ठानिन्‌ । तीथेंले बाटो लाग्दा उसको अनुहारमा पनि कुनैहीनताबोध थिएन । क खुसीले उन्मत्त थियो ।

'होइन, तीर्थे कहाँ मन्यो र तिमी गेट खौल्न आएकी ?'

अरू काम गर्ने सात-आठजना मरेजस्तो क पनि भन्यो । तीर्थको कराभोलि गरौंला, अहिले हजुर नशामा होइसिन्छ सुतिस्यो । दीपकले भने, 'बिहानसम्म त उसले जाते क्रै निकालेको थिएन । एक्कासिकिन हिँड्यो ?'

“भन्दै थियो काम गरेको तलब नदिएर पो वसेको नत्र म यो घरमा किनबस्थेँ ? पैसा माग्यौ कि सधैं कान्छीको कुरा गर्छन्‌ । भन्दै हिँड्यो ।'

उर्मिलाले विरक्त स्वरमा भनिन्‌, 'शालु हामी बिहानदेखि बेलुकासम्म बाहिरैहुन्छौँ । काम गर्न के नै गाह्रो छ र, काम गर्नेहरू किन टिक्दैनन्‌ ? न बगैँचार करेसाबाहिरै काम गरेका हुन्छन्‌ । घिच्नु र टी.भी. हेर्नुबाहेक अरू काम छैनर पनि यिनीहरूलाई के मात लाग्दो हो कुन्नि ?'

ममी हजुर सबैलाई कान्छीदिदीसँग तुलना गर्न खोजिसिन्छ । अनि कसकोचित बुझछ हँ ? हेर, कान्छीले यति मासु तीन छाकलाई पुन्याउँथी । कान्छीलेयति आलुले हप्ता दिन पुन्याउँथी, चामलले महिना दिन पुग्याउँची, तेलले यतिदिन, ग्यासले यति दिन, त्यसमाथि कान्छी त ज्याला लिँदैनथी । कपडा कहिल्यैमाग्दैनथी । हजुरको यौ भाषण प्रत्येक दित सुनेपछि कसरी टिक्छन्‌ मान्छेअब चुप लागेर सुतिस्यौ । पकाउने, खाने काम म आफैँ गरौंला, काम गर्नेमान्छे राख्नै पर्दैन ।

दीपकले उर्मिलालाई कोठामा लग्दै भने, 'अब चुप लाग, कान्छीलाई निकाल्न अनेकौं बहाना बनाएको फल वल्ल भोग्दैछयौ । कान्छीले सिक्री चोरी, औँठीचोरी भन्दै घोच्च्यौ, हेर्दै जाक अब के-के हुन्छ । तिम्रो घरलाई स्वर्गजस्तैसुन्दर भन्नेहरू आजकाल यहाँ आउन मन गर्दैनन्‌ भन्दै आफैँ बेसुरमावर्वराउँछयौँ । तिमीलाई थाहै छ । शालु कान्छीलाई सानोभन्दा सानौ चौटलाग्दा पनि दुखित हुन्थिन्‌ । त्यस्ती शालुले आफैँले कान्छीलाई निकालिन्‌, त्योपनि चन्द्रकान्तको आरोप लगाएर त्यसमा ठूलै रहस्य होला । उमिलाले पलङमापल्टँदै भतिन्‌, 'हजुर पनि नाता शङ्का-उपशङ्का गरिसिन्छ । कस्ताले कस्तालेत बैँस थेग्न सक्दैनन्‌ । त्यो मोरीले सक्छे ? हामी कोही घरमा नहुँदा ती दुईकैरजाइँ हुन्थ्यो । कान्छी बारीमा गए पनि सँगै जान्थ्यो । त्यसले कान्छीलाई मायागर्छफौँ मलाई पहिल्यै लागेको थियो । त्यसैले त त्यो पनि पैसाको त्यति वास्तागर्दैनथ्यो । अहिलेको काले स्वाठ देखिसिन्न कस्तो छ । मैले अस्ति भाइ त्यतिफूलमा पाती हालिदैउन्‌ भनेकी थिएँ ठाड्चै जबाफ दियो- 'मैल आजसम्मकसैको घरमा काम गरेको छैन, हजुरहरूको बाहिर जाने भए फोन गर्नु भन्दैटिम्किँदै हिँड्यो । चन्द्रकान्तलाई कहिल्यै काम अह्ाउनु पर्दैनथ्यो । आफनैतलबबाट फूल ल्याएर कुन फूल कहाँ लगाउने कान्छीलाई सोधी-सोधीलगाउँथ्यौ । तरकारी लगाउँदा पनि त्यस्तै गर्थ्यौ । जसरी कान्छीले यो घरलाईआफनो सम्झन्धी त्यसैगरी चन्द्रकान्तले पनि यो घरलाई आफनै सम्झिन्थ्यो ।यो सबै गर्नुको पछाडि चन्द्रकान्त पति कान्छी यो घरबाट निस्कन चाहँदैन्थ्मोबुझनु भौ ? शालुले यो घरमा बस्नुको बास्तविकता नबुझेरै निकालेकी हुन्‌मलाई थाहा छ ।'

तिमीले जे सोचे पनि मेरो भित्री मनले भन्छ- 'शालुले कान्छीको कहिल्यैकमलो चिताउँदिनन्‌ । कान्छीलाई तिमीले निकाल्न लागेको योजना थाहापाएपछि शालु आफैँले कान्छीलाई निकालिन्‌ । कान्छी गएपछि कति दिनसम्मशालुले राम्रोसँग खाना खाइनन्‌ । आजभोलि भने उनको अनुहारमा अलिकचमक छ याद गरेकी छ्यौ ? त्यौ चमक तिग्रो र मेरो कारणले होइन,कान्छीको कारणले आएको हुनुपर्छ । कान्छी गएदेखि शालुले न मीठो खानाखाएकी छिन्‌ न समयमै खाता खाएकी छिन्‌ । फूल भनेपछि हुरुक्क हुने शालुलेन बगैँचा सुन्दर देख्न पाएकी छिन्‌ । त्यति हुँदा पनि उनी खुसी छिन्‌ । आखिरकिन ?'

“भो-भो चुप लागिस्यो हजुर, नशाको सुरमा जे पनि भनिसिन्छ । हजुरकोकुरा सुनेर त मेरो टाउको फुट्ला जस्तो भयो । अब एक पेग नवपी निद्वानपर्ला जस्तो छ । उमिलाले वाइन खन्याएर गिलासमा हालिन्‌ । पानी पनिनथपी वाइन्‌ घट्घटी पिएर सुतिन्‌ । दीपकले पनि सिसीमै ठाडो घाँटी पारेरघट्घद्‌ वाइन पिई सुते । शालुको आँखामा दिदी, त्यो अबौध शिशु र सबैकोहर्षित अनुहार नाचिरहयो ।

बार्ह

लौ, यो युवकले बिहानै-बिहानै पिएर आएछ क्यार, क झुल्न पो लाग्यो ।अर्कोले कुरा थप्यो, 'कहाँ पिएको हुनु, यो र म सँगै लगनखेलमा बस चढेकाहौँ । कुसुन्तीसम्म आउँदा ठीक नै थियो, अहिले पो 'झुल्दैछन्‌ । अर्को यात्रुलेठूलो स्वरमा भने, 'ए ड्राइभर बस रोक कहाँ यो छारे रोगीलाई बसमाहालेको ? म "झर्छु । मलाई छारे रोग सार्नुछैन ।' सबै यात्रुले एक्कै स्वरमाचिच्याए, 'हो ... हो, बस रोक कस्तो वेसाइतमा हिँडिएछ । छारे रोगी चढेकोबसमा । वस रोकेर ड्वाइभर र कन्डक्टरले केही बौल्न नपाउँदै सबै फुतफुतबसबाट ओलेर हिँडे । त्यही बसमा आएकी रोहिणी हेरेको हेरै भइन्‌ । रोहिणीलेहतारहतार 'फुल्दै गरेको युवकलाई समातेर भनिन्‌, 'द्वाइभर साप छिटो हस्पिटलहिँड्नोस्‌ न । तपाईंलाई जति पैसा चाहिन्छ म दिन्छु ।' रोहिणीको कुरा सुनेरड्राइभरले केही खुसीको स्वरमा भन्यो, 'हुन्छ हजुर यहाँबाट नजिक वीर अस्पतालैहोला त्यही जाँ है ?'

रोहिणीले स्वीकृति दिइन्‌ तर युवक मुर्दाझै भएपछि रोहिणीको सातोपुत्लोगयो । ड्राइभर र कन्डक्टर दुवै डराए । ड्राइभरले रोहिणीलाई केही सान्त्वनादिँदै भन्यो, 'बहिनी नडराउनुहोस्‌ । यो केटो मूर्छौ मात्रै परेको हो । मरेकैचाहिँछैन । रोहिणी र कन्डक्टरले दुईतिरबाट च्याप्प समातेर वीर हस्पिटल पुन्याईइमर्जेन्सीमा लगै । डाक्टरले जाँच गरेर स्लाइनपानी चढाए । घोरै स्लाइनपानीसकिएपछि युवकले आँखा खोले । ड्वाइभरले झिनो स्वरमा भने, 'अब यो युवक मर्दैन । हामी जान्छौं पनि,तपाईंको इच्छाले जति पैसा दिए पनि हामी खुसी हुन्छौं । पैसा छैन भने नदिएपन्ति हुन्छ ।'

रोहिणीले पर्स खोल्दै भनिन्‌, 'तपाईंहरूले ठूलो सहयोग गर्नुभयो त्यसकालागि धन्यवाद, डाक्टरलाई पनि दिनुपर्छ होला, सय लिनोस्‌ ।' ड्राइभरले पैसा समाउँदै भन्यो, 'मैले त यति पैसाको आश नै गरेको थिइनँ ।तपाइँलाई पनि धन्यवाद जान्छौं पनि ।' रोहिणीले मुन्टो हल्लाएर ड्राइभर र कन्डक्टरलाई विदा गरिन्‌ । अब के गर्ने,के नगर्ने भन्ने सोचेर उभिइरहेकी थिइन्‌ । सिस्टरलै शालु नजिक आएर भनिन्‌,'तपाईंलाई डाक्टरले बोलाउनुभएको छ ।'

रोहिणी सिस्टरपछि लागेर इमर्जेन्सीमा पुगिन्‌ । डाक्टरले रौहिणीतिर हेर्दैभने, 'तपाईंले अब बिरामीलाई घर लगे हुन्छ । उहाँ ब्लडप्रेसर लौ भएर मूर्छापर्नुभएको रहेछ । अहिले अनारको जुस ल्याएर खान दिनुहोस्‌, घरमा लगेरहड्डीको सुप, मुगुको सुप, खसीको खुड्डाको सुप प्रशस्त दिनु होला ।'

डाक्टरको कराले रोहिणी र युवक रातो न पिरो भए । युवकले केही वोल्ननपाउँदै रोहिणीले भनिन्‌, “तपाईं बस्दै गर्नोस्‌ म अनारको जुस लिएर आउँछु ।त्यसपछि घर जाउँला ।' रौहिणी बाहिर निस्केर गएपछि काउन्टरमा पैसातिरिन्‌ र अनारको जुर लिएर आई युवकतिर बढाउँदै भनिन्‌, 'क्‌पया जुसपिउनोस्‌ ।'

युवकले जुस समातेर रोहिणीतिर हेर्दै भन्यो, 'धन्यवाद, मलाई चक्करलागेकोसम्म केही याद छ त्यसपछि के भयो पत्तै पाइनँ । तपाईंले यहाँल्याउनुभएको रहेछ नत्र म मैं होला ।'

'सानो सहयोग गरेकी हुँ, बढी केही गरेकी छैन । जुस पिउनुहोस्‌ अनि मतपाईंको घरसम्म छोडिदिन्छु । स्वास्थ्यकोचाहिँ अलि ख्याल राख्नु होला ।'

युवकले अप्ठ्यारो मान्दै भने, “तपाईँले मेरा लागि यति घेरै कष्टउठाउनुभएकोमा धेरै-धेरै धन्यवाद, अब म आफैँ जान सक्छु ।' “फेरि बाटोमा केही भयो भने गाह्रो होला, घरसम्म पुच्याइदिएँ भने मलाईपति सन्तोष हुन्छ, कुरा त्यति मात्र हो ।'

रोहिणीको कुरा सुनेर युवक अनकनाउँदै उठे । दुवै वीर हस्पिटलको गैटबाहिरपुगेपछि रोहिणीले दयाक्सी रोकिन्‌ । ट्याक्सी गुद्धयो । द्याम्सी गुडेको केहीसमयपछि युवकले झिनो स्वरमा भने, “मेरो नाम प्रशन्न हो । घर खोटाङ, यहाँपढ्न बसेको हुँ । आईएस्सी सिद्धिएको पति दुई वर्ष भयो, इन्जितियर पढ्नजानका लागि कोसिस गर्दैछु । दुईपल्ट प्लान जान नाम निकालेको पनि हुँ, तरइन्टरभ्युमा फरयाँकिएँ । घरमा आमा मात्र हनुहुन्छ, बाबु सानैमा हामीलाईछोडेर मुग्लान पस्नुभयो । घरबाट खेत बेचेर आमाले यतिसम्म त पढाउनुभयो ।तर, मैले केही गर्ने सकिनँ' भन्दै युवकले गहभरि आँसु पारे ।

रोहिणीले सम्झाइन्‌, “भैगो पीर तगर्तोस्‌ । कोसिस गरेपछि एक दिन न एकदिन सफल भइहालिन्छ ।'

युवकले आँखाको आँस्‌ पुछ्दै भने, 'रोहिणीजी पेटले खान नमागे त ठिकैथियो, खान माग्छ । उता आमाले पति अर्काको काम गर्दै पेट पाल्नुभएको छ ।जागिर खाउँ कसैले जागिर दिँदैनन्‌ । जहाँ पनि आफनै मान्छै चाहिन्छ, यहाँआफूनो मान्छे कोही छैन । मान्छे रहरले होइन बाध्यताले चोर बन्दोरहेछ ।बुझनु भो बाध्यताले ... । मैले खाना नखाएको तीन छाक भयो । म पनि चोर्छुर पेट भर्छु यही सोचेर बस चढेको बेहोस पो भएँछु ।' रोहिणीलाई प्रशन्नकोकरा कथाजस्तै लाग्यो । रोहिणीले शिर उठाएर प्रशन्नतिर हेरिन्‌ । निन्याउरोअनुहार, जिङ्ग्रिङ परेको कपाल, मैलो सर्ट, चप्पल, अहँ पटक्कै पढेझौँ देखिँदैनथेप्रशन्न । रोहिणीले मतमनै सोचिन्‌- मैले अबश्य यो युवकको उद्धार गर्नुपर्छ ।नत्र म जन्मनुको कूनै अर्थ नै रहँदैन । उफ ! के सोचेकी होला मैले, कतै यिनैसँग प्रेम बस्यौ भने मैरो जिन्दगी वर्वाद हुन्छ । वास्तवमै प्रेम गर्नेहरू कतित डुन्छन्‌ भन्थिन्‌ शालु । म डुवेँ भने मेरो ममीवावाको सपना चकनाचुरहुन्छ । सायद म यिनको प्रेमले गर्दा यहाँसम्म आएकी त होइन ?) उफ्‌! यो केभयो मलाई ? अब म डुब्न त डुब्दितँ ? यदि मैले प्रशन्तलाई प्रेम नगर्ने भएमझघारमा नै छोड्नुपर्छ । के म प्रशन्नलाई मझघारमै छौडूँ । अब म के गरौं ?

'होइन के सोच्नुभएको रोहिणीजी, तपाइँजस्ता सहर-बजारमा जन्मेकोमान्छेलाई पीडा ओकलेर भूल गरेँ, माफ गर्नोस्‌ । तपाईंले मेरो कुराको विश्वासगर्नुभएन जस्तो छ । मेरो डेरामा पुगेपछि आफ्नै आँखाले मेरो गरिवी हेरेरफर्कनुहोला । सक्नुहुन्छ भने खोटाडसम्म पुग्ने गाडी भाडा दिनोस्‌, म भोलि नैयो सहर छोड्छु र गाउँ गएर मेलापात गरी पेटभरि खोले भए पनि खान्छ ।अब इन्जिनियर बन्नै सपना देख्न छौडिसकें मैले । मलाई पेटभरि खोले भएपुग्छ खोले ... ।'

'सहरमा वस्नेहरूको दिल नै हुँदैन भन्नेचाहिँ नसम्झनोस्‌ । मैले तपाईंकोकुरालाई विश्वास गरेकी छु । तपाईं भोकले नै ढल्नुभयो, त्यो पनि प्रत्यक्ष देखेरैयहाँसम्म आएकी हुँ । तपाईँ आवेशमा आएर गाउँ जान्छु भन्दै हुनुहुन्छ ।त्योचाहिँ मलाई त्यति ठीक लागेन । म आफनोतर्फबाट सक्दो सहयोग गरौँला,त्यसलाई नराम्रो नठान्नु होला ।'

कुरा गर्दागर्दै प्रशन्नको डेरा पनि आयो । द्याक्सीबाट दुवै ओर्लेर कोठाभित्रपसे । त्यो कोठाको अवस्था देखेर रोहिणीको हृदय छियाछिया भयो । कोठाकोभित्तामा झुन्ड्याएको थोत्रो र मैलो दुईवटा सर्ट । सानो पलङ, पलङमाथि गुन्द्रीर कपडाको सानौ डसना, च्यातिएर तीनचार ठाउँमा सिएको तन्ना र थोत्रोकम्बल । पलङभन्दा थोरै पर सानो स्टोभ, थोत्रो दुईवटा डेक्वी, एउटा थाल,एउटा पत्त्यौं, एउटा बाल्टिन र थोत्रो कप । केही गेडा उर्मिएको आलु । पलङकोसिरानपट्टि 'भुइँमा मिलाएर राखिएको किताबको चाङ । अँध्यारो र कालो भित्ताभएको कोठा दक्षिणपट्टिको भगयालबाट छिरेको थोरै उज्यालो । ती सबै दृश्यदेखेर राहिणीको आँखाबाट आँसुमात्र फर्न सकेन । रोहिणीले आफनो घरमात्यसै रहेको दुईवटा कोठा सम्झिन्‌ ।

प्रशन्न बोल्न सकेनन्‌, आँखाबाट आँसु मात्र झरिरहे । रोहिणीले मन बाँधेरभनिन्‌, 'प्रशन्नजी तपाईँ जस्तो अनन्त उडान लिएको मान्छे पनि रुने हो?तपाईंले कमाएपछि मलाई ब्याजसहित यौ पैसा दिनुहोला, अहिले मसँग भएकोपाँच सय राख्नोस्‌ । म ममी-बाबासँग कुरा गरेर तपाईंका लागि कै गर्नसकिन्छ सोधौँला र चाँडै निर्णय दिउँला ।'

प्रशन्नले आबेशमा आएर रोहिणीको खुट्टा समाउँदै भने, 'म तपाईंको गुणकहिल्यै बिर्सने छैन । म त पोख्छी नै सकेको थिएँ तपाईँले उठाउनुभयो,तपाईंलाई म के भनौं ?'

रोहिणीले खुट्टा सादै भनिन्‌, 'मैगो नरुनोस्‌ वरु केही किनेर खाइहाल्नोस्‌ ।अहिलेलाई म गएँ ।' रोहिणी प्रशन्तको कोठाबाट निस्केर घरतिर आइन्‌ ।प्रशन्नलाई रोहिणीको खुट्टा छोएकोमा कुनै पछुतो लागेन ।'

उनले त रोहिणीजस्ती पुवती जीवनमा पहिलोपल्ट नै देखेका थिए । प्रशन्नकाआफन्तहरू प्रशन्नले देखे भने पैसा माग्छ कि भनी टाढैबाट भाग्थै । युवतीहरूप्रशन्नसँग पन्छिएर हिंँद्दथै । प्रशन्नका कुनै साथीहरू थिएनन्‌ । प्रशन्नले यत्रोठूलो सहरमा आफनो मर्म बुझने एक मात्र युवती रोहिणी भेटेका थिए ।रोहिणी प्रशन्नका लागि साक्षात्‌ देवीसरह थिइन्‌ ।

रोहिणी मनमा नाना तर्क-वितर्क खेलाउँदै घरमा पुगिन्‌ । आँखामा प्रशन्तकोदयनीय अवस्था, उनको निर्बौध आँखाहरू र बान्की परेको अनुहार नै नाचिरहयो ।रोहिणीलाई केही खान मन लागेन, उनी धुमधुम्ती कोठामै बसिरहिन्‌ । पीताम्बरालेरोहिणीको कोठामा पस्दै भनिन्‌, 'वीरु र सौजनलाई कस्तो कपडा ल्यायौ :पैसा त पुग्यो ?' रोहिणीले जस्ताको तस्तै प्रशन्नको सबै घटना आमालाईसुनाइन्‌ । पीताम्बराले भनिन्‌, 'आज पैसा लगेको ढीक भएछ । कपडा त भौलिकिने पनि हुन्छ । दुःख पर्दा सहयोग गर्नु हामी सबैको कर्तव्य हो । तर, उतलाईघरमा नै राख्नु त्यति राम्रो त नहोला । म तिम्री बाबासँग सौध्छु, उहाँले केभन्नुहुन्छ । छौरा-बुहारीको पनि सल्लाह लिनुपन्यौ । तिम्रो बावालाई बाहिरकोमान्छे घरमा बसेको मन नपर्ने भएर त तला नबढाएको तिमीलाई थाहा नैछ।'

रौहिणी आमाको कूरा सुनेर चुप भइन्‌ । पीताम्बरा कोठाबाट निस्किन्‌ ।

'हेलौ ! रोहिणी तँ किन क्याम्पस नआएकी ? त्यहाँ सबैलाई सञ्चै त छहोइन ?'

“सबैलाई सञ्चै छ, शालु पीर नगर । मलाई आज टाउको दुखेर पढ्ननआएकी हुँ । पढाइ राम्रै भयो त ?'“अं राम्रै भयो, अहिले कस्तो छ तँलाई ? भोलि आउँछेस्‌ क्याम्पस ?अहिले ठीकै छ भोलि आउँछ ।'र हसतिला सम्झना नमस्कार भनी दै है। ल बाई ।' भन्दै शालुले फोनराखिन्‌ ।

'हुन्छ बाई भन्दै रोहिणीले पनि फोन राखिन्‌ । शालुसँग वास्तविकता ढाँद्दारोहिणीलाई तरमाइली त लाग्यो नै । रोहिणीले शालुलाई सत्य नभन्नुको एउटैकारण थियो । रोहिणी प्रशन्नलाई केही माया गर्न लागिसकेकी थिइन्‌ । शालुभने प्रेम गर्नेलाई त्यति राम्रो ठान्दैनथिन्‌ । रोहिणीले नचाही-तचाही थोरै खाता खाइन्‌ । र, टेबुलमा बसेर किलाब पल्टाइन्‌ पत्ति तर आँखामा प्रशन्न नै झल्झली आइरहे । उनी किताव बन्दगरेर औछ्लयानमा पल्टिइन्‌ । प्रशन्नको बारेमा सोच्दासोच्दै धेरैबेर पछि निद्रापन्यो रोहिणीलाई ।

तेर्ह

'ल बास्सा ट्रायल भन्दै उर्मिलाले तास फ्याँकिन्‌ । उमाले मुख बिगारदैभनिन्‌- कलर त मलाई पनि परेको थियो । प्रतीक्षाले भनिन्‌- दुक्की जुट तमलाई पनि परेको थियो । दुक्कीले कहिल्यै छोडेन । मेरा दहल टप सिन्धुलेहाँस्दै तास फ्याँकिन्‌ । सिन्धुलाई त मैले जितेकी रहिछु । मेरो मिस्सी टप भन्दैशोभाले पति तास फ्याँकिन्‌ ।

उर्मिलाले तास फिददै भनिन्‌, 'सबैँ फरास मात्र कति खेल्नु ?) घरु यसोकलब्रेक खेलौं न, कलब्गेकमा समय गएको पत्तै पाइन्त । पैसा पनि ढिलैजान्छ ।'

सिन्धुले रिसाउँदै भनिन्‌, 'पहिलो हात पैसा सोरेर पनि नानाथरी कुरानगर । थपक्क बाँड ल प्रतीक्षा तास काट । कलब्रेकमा दुई ग्रुप बन्नुपर्छ । फेरिझन्झट खेल । बरु चल्ती फरास खेल्नै भएचाहिँ ओके !'

“कति दिनमा बल्ल एक हात खाएकी छ्‌ । नत्र पैसा स्वाहा गन्यो, हिँड्यो ।तिम्रौ जस्तो एक्का टप भए पनि चल्ती फरास खेल्ने साहस भए पो ।'

सिन्धु 'मैले एक्का टपमा चल्ती फरास खेले । गंगाले दहल टपमा ल चल्तीफरास खेल्छु भनी सुरिएकी बिर्सैक !' हामीले बूढ्धीलाई एक्का टायल नै परेछकि भन्दै डराएर प्याक गन्यौं आखिर बूढीको त दहल टप पो रहेछ । त्यो दिनबडा मज्जाले हँसाइन्‌ गंगाले । साँच्चि गंगाको बूढाबढी नै एक्कासि बेपत्ताभए । न घरको फोनै उठ्छ । किन एकाएक सम्पर्कमा आउन छौडे ? आजकालसबै ठाउँमा बाबुको प्रतिनिधित्व पनि फिरोजले नै गर्छ । त्यो मोरोसँग सोधौँभने त्यसका आसेपासे गुलियोमा कमिला टाँसिएझैं टाँसिइरहेका हुन्छन्‌ ।'

शोभाले लामो श्वास फेर्दै भनिन्‌, 'अब गंगाको कुरै नगरे पनि हुन्छ । उनीत अर्कै जन्म लिएझैँ फेरिइछिन्‌ । म अस्ति उनको घरको बाटो परेकोले यसोपसैकी त उनको फतौरे क्रा सुनेर कहिले उनलाई छोडेर भागौं जस्तो भएँ ।कर दुस्सासा व्लाएर रूभै सिद्धेछ । रुँदै भन्दै थिइन्‌, 'शोभा हामीले हिँड्नै जानेकाउन । हामीले छौराछोरीलाई सही बाटो देखाइदिएनौँ । हेर, बेलैमा विचारगर, तिमीहरूका छोराछोरी पनि फिरोजझैं तहस-नहस होलान्‌ । फिरौजलाईराम्रो संस्कार दिन नसक्ने हामी नै हौं । हामीले नै उसलाई चक्रब्युहमाफसायौँ । त्यही पश्चात्तापले हामी मर्दो न बाँच्दो भएका छौं । खोई के-के हुन्‌, हन्‌ तिनका करा । म त तिनको त्यो परिवर्तत देखेर महाअचम्म परेँ । तिनकोकुरा सुन्दा-सुन्दा झयाउ लागेर फुत्त निस्केर हिँडे।

“बूढी भए पनि भर्खर यौवन चढेको युवतीझैँ गर्थिन्‌ । फेरि मेकअप गर्नेदेखिलिएर पिउन, खेल्न जैमा पनि खप्पीस थिइन्‌ । ठट्यौली पनि कति जानेकी,एकछिन मुख बिसाउन दिन्थिनन्‌ । उनमा कतै परिवर्तन आउला भन्नै त मैलेसोचेकीसम्म पनि थिइनँ ।'

“साँच्चै उनी परिवर्तन भएकी नै हुन्‌ त', सिन्धुले सोधिन्‌ । उमाले तासदेखाउँदै भनिन्‌, 'यो हात मैले खाएजस्तो छ सत्ता, अट्टा, नहल, रन छ।'

'हो-हो तिमीले नै खायौ,' सबैले एक्कै स्वरमा भने ।

डमालै तास फिट्दै भनिन्‌, 'शोभाले भनेको कुरा ठीक हो, मैले पनिगंगालाई भेटेकी थिएँ । उनी त हावा खुस्केझैँ भएकी छिन्‌ । त्यो भर्भराउँदोअनुहार कहाँ गयो होला ? उनी आफूमाथि प्रलय पन्यो भन्दै थिइन्‌ । शोभालेभनेको ठीक हो, म पनि उनको कुरा सुनेर वाक्कैदिक्कै परेँ । हामीलाई सहीबाटोमा हिँड भनेर अर्ती दिन्थिन्‌ । हामीले तिनलाई आङ नानी भनेर डाकेकोहोइन क्यारे । दुई दिनको जिन्दगीमा पनि रमाइलो नगरे कहिले रमाइलो गर्नुभनेर उक्साउने तिनै हन्‌ । हामीले आफनो मर्यादा कहाँ छोडेका छौं त : यसोरमाइलो गर्न एक, दुई पेग लगाइन्छ । तिनी नै सित्तै खान पाएपछि त कम्ताखान्थिनन्‌ ? सेकुवाले त तिनको पेट कहिल्यै भरिन्यैन । मेरो श्रीमान्ले अझैभन्दै हुनुहुन्छ- उमा म त गंगाले सेकुवा खाएको देखेर छक्कै परे, अहिले बडोअर्ती दिन्छिन्‌ ।'

'उनले असहय पीडा भएरै त पोख्न खोजिन्‌ होला । यो काठमाडौँमायुवतीहरू पति असित्ता बर्षेझैँ वर्षेका छन्‌ । फिरोजजस्तो सुन्दर हुने-खानेकोछोरो पाएपछि युवतीहरूलाई कै चाहियो ? उसको एक नजर परेपछि युवतीहरूआगोमा 0000 पग्लन्छन्‌ । उसको डान्स र हाउभाउ देखेपछि आफ्नैजीउत हुन्छ' उर्मिलाले उत्तर दिइन्‌ ।

शोभाले कुरा थपिन्‌, 'कुरा त ठीकै हो ।'

उमाले हाँस्दै भनिन्‌, 'लौ अब पेग पनि लगाक छिटो जानुछ । लन्डनबाटबूढाका साथीहरू आउँछन्‌ रे ।'

'तिमरो बूढा गएको बीस, बाईस दिन त भयो होइन ?' शोभाले सोधिन्‌ ।

“लन्डनमा आफनै मान्छैहरू भएकोले के-कसौ गरी पच्चीस दिनकारिसक्नुभयो' उमाले भनिन्‌ ।

उर्मिलाले हाँस्दै भनिन्‌, 'तिम्रो लोग्ने उतै बिवाह गरेर बसे जस्तो छ है उमानव भिस्सा सिद्धिएपछि त्यहाँ बस्न पाइन्थ्यो र ?' सिन्धुले उमालाई बिस्तारै पिट्दै भनिन्‌, हेर, उमाले रातोकालो मुख पारेकी ।उफ ! त्यति ठूलो मान्छेले केही मिलाए होला ति ! भैगो पीर नगर ।'

तिमीहरूले एउटा सानो करा पायौ भने आकाश-पाताल छुवाउँछौँ । पर्सिआउँदै हुनुहुन्छ । ल खानेकुरा पनि आयो । चिकेन चिल्ली त सिन्धुले बनाएजस्तोछैन है,' उमाले भनिन्‌ ।

उर्मिलाले हाँस्दै भनिन्‌, 'चिकेन चिल्ली मात्र हो र यिनलाई त केही पनिबनाउन आउँदैन । वी सब होटलबाट ल्याएकी हुन्‌ ।'

सिन्धुले उत्तर दिइन्‌, 'तिमीलेचाहिँ खुबै मीठो पकाउँछयौँ ? कान्छी गएपछितिम्रो घरमा खाना सबै वर्डकिलासको हुन्छ । किन तिम्रो मन दुखाउनु भनेरचुप लाग्छौं हामी । आइन्दा तिम्रो घरमा पति होटलकै खाना हुनुपर्छ, । थुक्नु ननिल्नुजस्तो खानेकुराले टार्न पाइँदैन नि !' सबैले रक्सीको गिलास ढोक्काएर चेस भने । प्रतीक्षाले खिन्न स्वरमाभनिन्‌, 'साँच्चै नरिसाक उमिंला कान्छी गएपछि त तिम्रो घर मसानघाटजस्तैभएछ । कान्छीले बत्ताएको सबै खानेकुरा आयातीतभन्दा पनि स्वादिलो हुन्थ्यो ।मलाई त तिम्रो घरमा पस्यो कि झट्ट कान्छीकै झल्को लाग्छ । उसले पकाएकोमृगको सुकुटी सम्झँदा अहिले पति मुखबाट पानी आउँछ ।'

"अँ साँच्चै, त्यो मृगको सुकुटीको स्वाद त मैले पनि बिर्सेकी छैन । त्यस्तैबनाउन लाख कोसिस गरेँ, कहाँ बनाउन सक्नु ? जादु नै थियो कान्छीकोहातमा जादु,' शौंभाले पनि कुरा थपिन्‌ ।

प्रतीक्षाले भनिन्‌, 'मैगो ! कान्छीको क्रै छोड । उसको चरित्रले गर्दा त होनि उर्मीले निकाल्न बाध्य भएकी नत्र किन निकालिन्थिन्‌ ? सबै खानेक्राहोटलबाट ल्याउने गर्दागर्दै डाडु पन्यौं नै चलाउन बिसिंएला । कहिलेकाहीँयसो मान्छै आउने भनेको दिनमा मात्र भान्सामा पसिन्थ्यो, त्यो पनि छोड्यौँभनै खोई के काम गर्नु ?'

उर्मिलाले हस्कीमा पानी थप्दै भनिन्‌, 'मलाई माया गर्ने यही प्रतीक्षा छिन्‌ ।जे-जे भन्छौ भन सहनै पम्यो । सधैँ कान्छी-कान्छी भन्छौँ तिमीहरूको घरमाभएको भए कान्छी दुई दिन टिम्दैनथी होला, मेरो घरमा पन्ध्र-सीह् वर्ष बसीत्यो कम भयो तिमीहरूलाई ? घरलाई नै कोठी सम्झेपछि के गर्नु त ?'

शोभाले प्याच्च भनिन्‌, 'अहिले त तिम्रो घरमा काम गर्नेहरू फेर्नुपरेको छैनहोला हगि ?' मोरी थाहा नपाएझै गछयौ । कान्छी र शालुको सम्बन्ध हामीलाईथाहा नभएको हो र ! तोतेबोली नफुटेदेखि नै शालुलाई कसको माया लाग्छभनेर सोध्यो भने दिदीको माया लाग्छ भन्थिन्‌ । त्यही शालुको मायाले अल्झेकीहुन्‌ कान्छी । यदि तिम्रो इशारामा शालु हिँड्ने भए शालु तिम्रोपछि लागेरआउँथिनन्‌ ? बुझने भएदेखि एक दिन शालु पार्टीमा आएकी छिन्‌ ? हेर हाम्राछोराछोरीहरूले कहिले हामीलाई छोड्छन्‌ ?' उर्मिलाले स्वादै हवीस्की तानिन्‌ ।

प्रतीक्षाले शोभातिर हेर्दै भनिन्‌, 'यी शोभा, नशा लागेपछि बढी कुरा गर्छिन्‌ । मेरो छोरो पनि त तिमीलाई कसको माया लाग्छ भनेर सोध्यो भनेसाहिँला दाइको माया लाग्छ भन्छ नि ! त्यस्तो सानो क्रालाई लिएर के करागरेकी ? ल उठौँ पनि ।'

सबैले फोनमा आफनो-आफनो ड्राइभरलाई बोलाए । ड्ञाइभर कार लिईआएपछि आ-आफनो घरतर्फ लागे ।

चौघ

हाई मौसमी, कति लेट गरेकी ? यति ढिलो गर्छर्यौ भन्नै थाहा पाएको भएतिम्रो डेरामा नै आउँदै ।'

मौसमीले कारमा बस्दै भनिन्‌- 'मैले कहिल्यै ढिलो गरेकी थाहा छ ! बाटोजाम भएपछि कसको के लाग्छ ?'

हेन क्रिन बाटो जाम भएछ ?'

साइकललाई बसले हान्यो भन्थे हो कि होइन पत्तो छैन । तपाईंलाई तकालो चस्माले पनि साह्रै राम्रो पो देखिँदोरहेछ ।'

निमेषले मौसमीको गाला मुसादै भन्यो, 'मैगो नफुर्क्याक । तिमीलाई भेटेपछिम चैनले कनै रात निदाउन पाएको छैन, तिमीले त मन मुटु सवै लग्यौ यार! मलाई त आफू रित्तै भएजस्तो लाग्छ । अँ, भन आज कहाँ जाने ? तिमी जहाँभन्छयौ त्यहीँ जान यो ज्यान हाजिर छ।' “तपाईँलाई कुरा गर्न कसले सिकाओस्‌ ? यस्ता शव्दहरू मलाई मात्र भन्नेहौ कि अरूलाई पनि भनिन्छ ?'

निमेषले नशालु हाँसो हाँस्दै भन्यो, 'कतिपल्ट भनौं जैले तिमीजस्ती अप्सराभेटेकै छैन भनेर । तिमीजस्ती राम्री अर्को भेटेको भएचाहिँ कै भन्थेँ भन्नसक्दिनँ, अव भने मैले मेरा सारा जीवन तिमीलाई न्यौछावर गरिसके । अबमल्हम लगाक या चिथोर तिम्रो जिम्मा । भन यार कता जाने आज पनिनगरकोट नै जाने कि अन्तै ?'

'हुन्छ त्यतै जाकँ, गाउँमै देखेकाजस्ता डाँडाकाँडा हेरेर अस्तिको जस्तोदुई-चार दिनचाहिँ वस्न सक्दिनँ नि ! भोलि नै फर्कने भए नगरकोट नै ठीकछ । घरमा विवाहको कुराचाहिँ चाँड्धै गर्नोस्‌ है । फेरि छोराछोरी पाइसकैपछिबिबाह गरौँला भन्नुहोला नि ! हाम्रो भेट भएको पनि वर्ष दिन हुन लागिसक्यो ।कति लुकिछिपी एक-अर्कामा हराउनु, विवाह गरे सबैको मुखमा बुझो लाग्थ्यो ।अरूभन्दा पनि त्यो ७014 हाम्रो प्रेम फल हुन्छ भन्ने एकरत्ति पनि विश्वासगरेकी छैन । भन्छै " तिमीले आफनो अस्तित्वलाई बिकाउन नहुने थियो वुझयौ !' उसको कुरा सुनेर म छक्क परेँ । उसले हामीवीचको सम्बन्धकसरी थाहा पाई ? मैले उषासंग तपाईँसँग कसरी भेट भयो भन्ने मात्र कुरागरेकी थिएँ । उषाले नै शालुसँग क्रा गरेकी हुनुपर्छ । उषा पनि कम्ता डारेछैन । रोहिणी भने आजकाल प्रेमको सपोर्ट गर्छिन्‌ । रोहिणीले शालुसँग हाम्रोभेटलाई आकस्मिक घटना नै हो भनेर जिह्री गरिन्‌ । शालु भन्दै थिई- त्योआकस्मिक घटना होइन, मौसमीलाई जानी-जानी त्यो युवकले धक्का दिएकोहो । मौसमी लडेपछि मौसमीलाई उठाएर कारमा लग्यो होला, माफ माग्यो होलाअनि यिनीहरूको प्रेमप्रसङ्घग सुरु भयो होला, ल हो कि होइन भन मौसमी ! मउसको कुरा सुनेर तीनछक्क परेँ । वास्तवमा हाम्रो प्रेमप्रसङ्ग त्यसरी नै सुरुभएको थियौ होइन त ? मलाई खासै ठूलो घाउ लागेको थिएन ।'

रोहिणीले भनिन्‌- 'शालुले प्रेमसँग खेल्नेहरू मात्र धेरै देखेकी हुनाले यसलाईसबै प्रेम गर्नेहरूसंग घृणा लाग्छ । कुरा पत्ति हो । शालुले तिम्रो नराम्रोचिताएकीचाहिँ पक्कै होइन ।'

शालुले नम्र स्वरमा भनिन्‌, 'वास्तवमै प्रेम गर्नेहरू विवाहअगाडि वास्नामारम्दैनन्‌ । योचाहिँ वास्तविकता हो । तिमी अहिले पनि कुमारी नै छ्यौ भनेतिम्रो प्रेम सफल हुन्छ अन्यथा... भन्दै हिँडी । भन्नोस्‌ निमेष तपाईँ झूट होकि, शालु 'झुटी हो ?'

निमेषले कोधित स्वरमा भन्यो, 'कुनचाहिँ रहिछे त्यौ शालु भन्ने । त्यसलाईबीचवाटोमा तमासा गरिदिन्छु, अनि खान्छे । हेर, सबै मान्छेको कुनै न कुनैशात्रु हुन्छन्‌ । क तिम्रो गरु हो । तिमी गाउँबाट आएकी मान्छेले काठमाडौंमैघर भएको कार भएको केटा पाउँदा त्यसलाई जलन भयो हौला । त्यस्ताकोकुरामा होइन मैयाँ, मेरो कुरामा विश्वास गर । मबाट धौका हुँदैन भनेपछिहँदैन ।' निमेषले कारको ब्रेक लगाएर मौसमीलाई चुप्पा खायो र फेरि कारगुडायौ । मौसमीले निमेषलाई समातेर पसुुतक [कक म्‌स्क्राई । कार गन्तव्य भेट्नगुडेकै थियो । मौसमीले धेरैबेर मौन रहेपछि भनी, 'मलाई डक्टर बन्नु भनेरछोडेर गएका थिए बावुले, मैले भाग्यले तपाइँलाई भेटेँ । बाबु तपाईंजस्तोज्वाइँ पाउँदा घेरै खुसी हुनुहुन्छ । तपाईंको बानु-आमाले मलाई के भन्नेहोला ? हुन त मेरो बुबाले मेरो खुसीका लागि माझपाटोमा घरवारी सबै बेच्नसन्नुहुन्छ ।'

निमेषले हाँस्दै भन्यो, 'त्यो क्रा तिमीले धन्दा नै नमान । तिम्रोतर्फबाटसम्पूर्ण खर्च म नै गरौंला । म पनि काठमाडौंबाहिरकै भएको हुँदा तिम्रो पीडाबुमाख। पहिला हामीलै पनि त्यही खोले सिस्नो त खाएका हौं नि ! बाबुले काठमाडौंमा 'फरेर घरजग्गाको कारोबार गर्नुभएकोले तिमीलाई कारमा हुइँम्याउन पाएको छु । यही कारले गर्दा त तिमी पनि मसँग छ्यौ नत्र तिमीलेमलाई के गन्धेक ! होइन भन त ?'

'उफ ! फेरि त्यही करा । हजुरको कारले गर्दा होइन महाशय, हजुरकोमायाले गदा आफलाई सम्पेकी ह । मत्त पराउन त गाउँदेखि यौ सहरसम्ममलाई मन नपाउने मान्छे छैन भने पनि हुन्छ ।' हाम्रो क्याम्पसमा एउटाआकाश भन्ने केटो छ क भने कुनै केटीको रूप नै हेर्दैन । तपाईंले पनिमेरोबाहेक अरूको रूप नहेरे हुन्थ्यो नि !'

तिमेषले हाँस्दै भन्यो, 'तिमीचाहिँ कसले मलाई हेर्छ, कसले मलाई हेर्दैनभनी विचार गर्नै रे, मचाहिँ तिम्रो मात्र रूप हेर्नै ? ल बाबा ल अबदेखि अरूकेटीहरूलाई देख्यो भने म आँखा चिम्लेर हिँड्छ, हुन्छ ?'

निमेषको कुराले मौसमी हाँसी मात्र ।

निमेषले कुरा बढायो । मैपाँ नेपालमा घम्नै ठाउँज्ञति घुमिसकियो । तिमीएक रातभन्दा दुई रात एउटै ठाउँमा बस्न मान्दिनौ । यसो इण्डियाको दार्जिलिङनैनितालतिर पो जाने हो कि ! घुम्नलाई मौसम पनि ठीक छ ।'

मौसमीले खुसीले बुरुक्क उफ्रंदै भनिन्‌, 'हुन्छ त्यसै गरौँला । बरु कहिलेजाने चाँडै कुरा मिलाउनोस्‌ वाबु छाती-छाती के-के दुखेर काठमाडौँ आउँदैछन्‌रे । उनी आएपछि जचाउँदा, रिपोर्ट लिँदा चार-छ दिन लागिहाल्छ ।'

“त्यसो भए अर्को हप्ता जाउँला । तिमीलाई अरू केही गहनाहरू चाहिन्थ्योकि ? आजकाल गहनाको करै गर्दिनौँ ।' तीच-चार सेट गहनाहरू भइसके के गहनाको कुरा गर्नु : अब सबैगहनाको रहर पुग्यो ।' अब भने मैयाँले पैसा बचाउने भइन्‌ । तिम्रो नाममा दुई-घार रोपनी जग्गाकिनौं भनेको हेरन राम्रो जग्गा नै पाएको छैन । ल जग्गाको करा छोडौं । तिम्रैसौन्दर्यको करा गरौँ । तिमीलाई यो टिसर्टले भन्दा हल्का गुलाबी टिसर्टले अफआकर्षित देखिन्थ्यो । मलाई टाइट फिटिङभन्दा अलि गला खुल्ला भएको कपडामन पर्छ ।'

स्वतन्त्र हुन्छयौ कि के हुन्छयौ त्यो त गेस्टहाउसमै गएपछि थाहा होलाप्राण प्यारी । पिउनचाहिँ अहिले नै हल्का पिउने कि बेलुका मात्र त्यो तिम्रोमर्जी । अव नगरकोट पनि आइहाल्यो ।'

मौसमीले निमेषलाई हल्का चिमाट्दै भनिन्‌, 'पिएपछि तपाईंलाई के हुन्छथाहा नपाएकी हो र ? अस्ति त्यत्रो मान्छेको सामू ........... । रोष्टुराँका सबैमान्छैको आँखा हामीतिरै थियो । म त लाजले पानी-पानी भएँ । मान्छेको सामुकेही भन्नु पनि कसरी ?' तिमी गाउँबाट भर्खर आएकीले केही असजिलो लागेको हो । देख्दिनौ,बाटा-घाटामा लिसो टाँसिएझैँ टाँस्सिँदै हिँडेका । अब हात समातेर नहिँद

चुम्मा-सुम्मा नगरे त पूरा असभ्य ठहरिन्छ । हामी त हुनेवाला श्रीमान्‌-श्रीमतीहौँ । जे-जे गरे पनि चल्छ । प्लिज थोरै पिछ है । वरु बाहिर ननिस्किउँलाहामी गोठालेले नगरकोटको जस्तो दृश्य कति देखेका हौँ ।'

मौसमीले निमैषको कुरामा स्वीकृति दिई विल रेस्दुरेन्टाभत्र पसैर पहिलाबस्नै रूमको व्यवस्था मिलाए । अनि खानाका आए । त्यहाँ खाने मौसमीकोजोडी मात्र होइन बैँसको उन्मान्दमा रम्नेहरू अरू तीन जोडी पनि आएकारहेछन्‌ । निमेषले उनीहरूनजिकँ गएर भने, 'तपाईँंहरू आज यतै बस्नुहुन्छ किफर्कनुहुन्छ ? कहाँबाट आउनुभएको ?'

अर्को गुपको एउटा युवकले भन्यो- 'हामी वुटवलदेखि आएका हौँ । एक-दुईदिन मात्रै बस्छौं होला । तपाईंहरू कहाँबाट नि ?' 'हामी त काठमाडौंबाट आएका हौं । हामी दुईजना मात्र छौं । तपाईंको ग्रुपदेखेर साह्टै रमाइलो लाग्यो र सोधेको हँ ।' बुटवलबाट आएको अर्को युवकले भन्यो, 'हुन्छ तपाईंहरू पनि हाम्रै ग्रुपमाआउनुहोस्‌ । आखिर हामी सबै अविवाहित नै हौं । हामी सबैको कुरा मिलिहाल्छ ।वस्नोस्‌ कुरा थोरै फरक छ, तपाईंले मुन टिप्नुभएछ, हामीले जून अरू याबत्‌कुराहरू त उस्तै-उस्तै हुन्‌ ।' निमेषले हात समातेर मौसमीलाई बसाउँदै भने, 'महाशय, तपाईँ त कविपो हनुहँदौरहेछ- ल अरू पनि सायरी सुनौँ न ।' बुटवलबाट आएको अर्को युवकले मुख बिगार्दै भन्यो, 'हेर्नोस्‌ यसको एक-दुई अरू सायरी सुन्नुभयो भने तपाइँ अर्कै रेस्द्रेन्ट जानुहोला । बरु परिचयगरौं खाकँ-पिङँ अनि घुम्न जाकँ ।'

सबैले आ-आफूनो परिचय दिए । तीन जोडी प्रेमी-प्रमिकाचाहिँ बुटवलक्याम्पसमा नै पढ्ने रहेछन्‌ । कवि युवाको भरपाहि जुलजला [टवल सुब्कानगरमा नैरहेछ भने अरू बुटवलमा डेरा गरी पढ्ने रहेछन्‌ । गर प्रेम परेको छ-सातमहिना त कसैको प्रेम परेको वीस-बाइस दिन मात्र भएको रहेछ । त्यस ग्रुपमामौसमी र निमेषको प्रेम परेको धेरै भएको रहेछ । सबैको कुरा सुनेपछिबुटबलको कविले हात हल्लाउँदै भन्यो-

तपाईंहरू आलि पाको, हामी अलि काँचो, बिहे गर्नु पहिले नै हनिमुन मनाउन आको । हनिमुनपछि डोकौँला बिहेको पञ्चे बाजा भौक लागेको छ अहिलेचाहिँ खाँ मागी खाजा ।

बुटवलको कविको कुरा सुनेर सबै मरी-मरी हाँसे ।

निमेषले हाँस्दै भन्यो, 'तपाड्गै त आँसुकवि नै हुनुहुँदौरहेछ, कुत साइतलेहामी सचैको भेट भयौ ।'

बुटबलको कविले फेरि भन्यो, 'कालो-कालो सर्ट लाको, नीलो रहेछ पेन्ट ।

सबैजना उस्तै खुसी हुँदा हाम्रो भेट । ।

अर्कोले हाँस्दै भन्यो, 'चुप लाग जप, तिम्रो कविता सुन्दा-सुन्दा वाक्क भएरव्यन्द्राले पनि छोडलिन नि फेरि ।'

निमेषले हांस्दै भन्यो, 'ल .. ल वाहा भयो हामीभन्दा त तपाईहरू नै पाकोहुनुहुँदो रहेछ ।'

जयले हाँस्दै भन्यो, 'उनले अन्तै बिहे गरिन्‌ । झन्डै पागल भाको, चन्द्राकोमायाले नै नगरकोट घुम्न आ'को । ल... ल अब यो हँसिमज्ञाक छोडौँ केहीखाकँ । विवाहपछि चन्द्राले कवि बन्तोस्‌ भनिन्‌ भने म अवश्य कवि बन्छु ।यति भनी जयले ओठ बन्द गौ । अर्कोलै भन्यौ, 'भो ... भो कवि हुने सपना नदेख । फेरि भएको घरखेतजाला र चन्द्राको बिजोक होला । यो जमानामा कबिलाई कसले मान्ने ? हेरमति विग्रैर कवि भयो भन्छन्‌ । खेत बेचेर कबिता छपायो भन्छन्‌ । अलि..अलितिमी कबिचाहिँ हौ । तर आइन्दा कविता लेख्ने भूलचाहिँ नगर है । बरु खेतकोगड्दा किन, घरको तला थप कविचाहिँ नबन । यो राष्ट्रले साहित्यको मूल्यबुझ्दैन ।'

जय- "ले ... ल अब कवि र कविताको कुरा छोडौं । पेटको क्रा गरौं ।अहिलै तातो-चिसौ केही पिउने कि नपिउने ? मेरी चन्द्राचाहिँ पिउँदिनन्‌ ।

निमेषले हाँस्दै भन्यो, 'हेर-हेर अहिलेदेखि अधिकार जमाएको यो त भएतहर

हो-हो यौ भएन भन्दै सबैले एवकै स्वरमा भने ।

चन्द्राले भनिन्‌, 'मेरो अलि पिउने वानी छैन ।'

सबैले भने, 'थोरै त पिउनैपर्छ ।'

'चन्द्राले सबैको कुरालाई स्वीक्कार गरिन्‌, केटाहरू बाईस-चौबीस वर्षका रकेटीहरू अठार, बीस वर्षजतिका थिए । भोलिलाई बिर्सेर सबै नशामा र एक-अर्काको अङ्गालोमा रमाइरहेका थिए ।

बैटरले मनमनै सोच्यो- 'कठै ! कहिलेसम्म धानको वालामा चराले वयलीखेलेजस्तै एक-अर्कांसँग खेलेका छन्‌ तर यी केटीहरूको जिन्दगी चाँडै टुक्रिनेछ। मैले थाहा पाएर पनि के गर्नु ? यी युवतीहरूको बृद्धिमा कीरा परेपछि ।'

पन्ध्र

शालुले रौहिणीतिर हेर्दै भनिन्‌, 'रोहिणी तिमीले आजकाल पढाइमा त्यतिध्यान दिएजस्तो लाग्दैन मलाई । तिमीले त तपस्या गरेरै बाबु-आमा पाएकीछयौ । उनीहरूको सपना साकार गर्नुपर्छ नि । हामी जहाँ डाक्टर पढे पति सँगैपढ्ने है ? दिदीको अन्तिम इच्छा पनि त्यही छ ।'

रोहिणीले उत्तर दिइन, 'पढ्नै कोसिस त गर्दैछु । मलाई डाक्टर बन्छु जस्तोलाग्दैन । किताब पल्टाउँछु मलाई त चक्कर नै लागेर आउँछ । ल पढाइकोकुरा छोड, आशाको कुरा गर, आशाले प्रेम गरेको क्रा याहा पाउँदा-पाउँदैतिमीले उनको प्रेममा त कुनै प्रतिक्रिया नै जनाइनौ नि ! अबचाहिँ तिमीलेअरूको भविष्यको चिन्ता गर्न छोडिछयौ, रामै लाग्यौ ।'

शालुले गम्भीर भएर भनिन्‌, 'रोहिणी तिमी पनि, मैले यहाँ सच्चा प्रेमगर्नेहरू छँदै छैनन्‌ भनेकी कहाँ छु र ? सच्चा प्रेम गर्नेहरू हिजी थिए । आजपनि छन्‌, भोलि पनि हुनैछन्‌ । म प्रेमकै विरोधीचाहिँ होइन । आशक्त अङ्गालोमाप्रेमभन्दा वास्ना वढी हुन्छ भन्न खोजेकी मात्र हुँ ।'

'प्रेम मात्र भयो वास्ता नै भएन भने पनि जीवन तहसनहस हुन्छ होइन

“रोहिणी, तिमीले मेरो क्राको आसय नै बुझिनौ । विवाहपछि सुखानुभूतिकालागि सबै चाहिन्छ । मैले बिवाहपछिको त कुरै गरेकी छैन । विबाहअगाडिकुमारीत्व नगुमाउन्‌, मेरो सोचाइ यति मात्र हो । तिमीले आशाको प्रेमको कुरागा्यौ। आशाको प्रेम फूल र भमराको जस्तो प्रेम होइन, मलाई थाहा छउनीहरूको प्रेम सफल पनि हुन्छ ।'

रोहिणी शालुको कुराले हर्षित भइन्‌ । तर, रोहिणीलाई आफू र प्रशन्तवीचकोकुरा शालुलाई भन्नै आँट नै आएन । रोहिणी शालुसँग बिदा भएर क्याम्पसबाटघर आइन्‌ । कौठामा पसेर सोचिरहिन्‌- 'शालुले भनेको क्रा ठीक हो । विवाहपहिला नै कमारीत्व गुमाएपछि सुहागरात्तको त महत्व नै रहेन । रौहिणीलैप्रशन्तको सम्झनामा डुबुल्की मारिन्‌, प्रशन्न थुप्रैपन्टको भैटमा पनि आफूसँगबोल्न डराउँथै । हृदपभरि प्रेम भएर पनि पोख्न धक मान्थे । मैले तपाईंबिनाबाँच्न सक्दिन भनेपछि बल्ल हर्षको आँसु झारे । त्यो क्षण हिजोजस्तै लाग्छ तरमहिनौँ भएछ । शालुको हृदयमा कसैले बास नगरेको भएर नै क पढ्न सम्छै

तर म कसरी पढौं : जव किताव-कपि खोल्छु म प्रत्येक अक्षर- अक्षरहरूमाकेवल प्रशन्नलाई नै देख्छु । ममी र बाबाले प्रशन्नलाई मन नपराउनुभएकोभए सायद म मधे होला । प्रशन्न आफनो असल व्यक्तित्वले गदा सबैकोआँखामा अटाइहाले । उनी पढ्न गए भने म कसरी बाँच्नु ? प्रशन्नको पनि धेरैपढ्ने रहर छ । एक दिन नदेख्दा त मलाई यति छटपटी हन्छ भने वर्षौंसम्मनदेख्दा के गरौँली ? कल्पना गर्दा मात्र पनि रोहिणीको आँसु झन्यो । उनीधेरैबेर रोइन्‌ ।

पीताम्बराले कोठाभित्र पस्दै भनिन्‌, 'वानी कुन बेला आयौ : तिमीलाईभौक-प्यास केही लाग्दैन कि क्या हो ? आजकाल खाना त खोज्दै खोज्दिनौ ।हामीले सवै बुझेका छौं । तिमी प्रशन्न बाबुकै चिन्तामा डुबिरहन्छुयौ । तिमीहरूकोमाया देल्लेर आज बिहान हामी सबैजना बसी एउटा निष्कर्ष निकाल्यौँ ?'

'कस्तो निष्कर्ष ममी ?'

पीताम्वराले सोफामा सजिलोसँग वस्दै भनिन्‌, 'हेर अहिले नै तिमीहरूकोविवाह गरिदिङँ मने त्यो मिल्ने कुरै भएन । प्रशन्तबाबुले बाहिर पढ्न जानपाङ्चलात्‌ भनेर कुरैर बसौं भनै पाउने हो कि नपाउनै हो । केटाहरूले त जतिवर्षमा विवाह गरे पनि फरक पर्दैन । केटीहरूलाई वाईस-चौबीस वर्ष काटेपछिबूढीकन्या भन्न थाल्छन्‌ । त्यसैले प्रशन्तबाबुलाई चाँडैभन्दा चाँडै पढ्नपठाउनुपत्यो ।'

रोहिणीले दिक्दार स्वरमा भनिन्‌, 'हामीसँग त्यति घैरै पैसा कहाँछत?हामीलाई कसले सापट दिन्छ र !'

परीताम्बराले सम्झाइन्‌, 'अहिलेलाई पठाउन मात्र कान्छीको घरजग्गा बेचेरआएको पैसा रहेछ । त्यसैले पुगिहाल्छ । हाम्रो कार व्यथैं वन्केको छ । यहीबेचेर पछि चन्द्रकान्तहरूले घर बनाउनेछन्‌ यही सल्लाह भयो । पछि पैसापठाउन त ट्याक्सी चलाएको पैसाले पुगिहाल्छ । त्यसमाथि पेन्सन छँदैछ ।पछि यो घरको चाहिँ तिमीले आश नगर, यो घर रेष्माको हुन्छ । बाँकी चार-छ आना जग्गा फूलबारी र करेसाबारीले ओगटेको छ । त्योचाहिँ हामी मरेपछिजे-जे गछौँ गर । अहिलेसम्मको हाम्रो सौचचाहिँ हामी बूढा-बढी चन्द्रकान्तहरूसँगबस्छौं । उनीहरूको पनि यही इच्छा छ । हेर्दै जाउँ के हुन्छ ।'

“आमाको कुराले रोहिणी धेरैबेरसम्म मौन रहिन्‌ र भनिन्‌- 'तपाईंहरूले जेसोच्नुभयो हामीहरूको भलाइका लागि सोच्नुभयो । म हजुरको कुरामा ज्यादैखुसी छ । दाजु-दिदीदेखि लिएर हामी सबैको जीवन हाँसी-खुसी वितोस्‌ । अरूके नै चाहिन्छ र ।' पीताम्बराले भनिन्‌, 'हुन्छ त प्रश्नलाई आज यतै खाना खान बोलाक ।कहाँ पढ्न जाने हो उहाँको इच्छा पनि त बुझनुपन्यो ।'

“साँच्चि प्रशन्तको आमालाई कस्तो छ रे : मैले त सोध्नै विसँछु ।'

“अँ ममी, अहिले त राम्रै छ रे, हामीले पठाएको पैसाले घरबारी निखन्तदेखिभैँसी कित्नसम्म पैसा पुग्यो रे । अहिले त प्रशन्तको आमा ज्यादै खुसी हुनुहुन्छरै । हुन्छ त म प्रशन्नजीलाई खाना खान डाक्छु ।'

'आउनुहोस्‌ प्रशन्नबाबु ! हामी सबै तपाईँको प्रतीक्षामा वसेका थियौँ,'केशवले बडो सभ्य भाषामा भने ।

प्रशन्नले सबैलाई नमस्कार गरेर सोफामा बस्दै भने, 'सबैलाई सञ्चै छ ?'

केशवले उत्तर दिए, 'सञ्चै छ बाबु, आज एउटा सल्लाह गरौं भनेरबाबुलाई बोलाएका हौं । हामी रोहिणीको खुसीलाई आफूनै खुसी मान्छौं ।रोहिणीलगायत हामी सबैको इच्छा छ, तपाईँलाई इन्जिनियर पढ्न पठाउने ।जहाँ पढ्न जाँदा राम्रो हुन्छ त्यहीँ पढ्न जानोस्‌ । हामीले राहिणी अंशभागभनौँ या जे भनौं त्यो तपाईँको पढाइमा लगाउने भयौं । रोहिणीले पनि त्यहीभनिन्‌ । कनै पनि कुराको पहिले नै विचार पुग्याउनु राम्रो हुन्छ, तपाईँ पनिसोच्नोस्‌ ।'

केशवको कुराले प्रशन्नको आँखाबाट आँसु नभारी छोडेन । प्रशन्नलाईरौहिणीलाई भेट्नु, रोहिणीले प्रेम प्रस्ताव राख्नु सबै सपनाजस्तै लागिरहेकोथियो । पैसा नै लगानी गरेर पढ्ने कुरा त उनले कनै क्षण कत्पनासम्म पनिगरेका थिएनन्‌ । प्रशन्नले आँसु पुछ्दै भने, 'खोई म के भनौँ : रोहिणीलाईपाउनु मेरो ठूलो सौभाग्य थियो । यहाँहरूले मजस्तो गरिबलाई यति धेरैविश्वास गर्नुहोला भन्ने सोचेको थिइनँ । इन्जिनियर बन्छु भनेर दिलोज्यानदिएर पढेकै हुँ । आफूभन्दा थोरै पसेन्ट ल्याउनेहरूले जान पाए । आफू भने... ।'

पीताम्बराले भनिन्‌, 'बाबनु ! हामी मतको गरिबलाई मात्र गरिब भन्छौँ ।हामीसँग पनि कै नै छ र ? बिहान-बैलुका हाँसीहाँसी एक पेट खान पायो भनेत्यो नै सुख हो । त्यो सुखचाहिँ भगवानले हामीलाई दिएकै छ भनौँ । हामीलाईरोहिणी डाक्टर बन्लिन्‌ भन्ने ठूलो आश थियो । हजुरसँग भेट भएदेखि रोहिणीलेखान पढ्न सबै वि्सेकी छिन्‌ । खोई कसरी डाक्टर बन्लिन्‌ उनी ? सबैभन्दाराम्रो कुराचाहिँ हजुर नै चाँडै पढ्न गए हुन्छ ।' आमाको कुराले रोहिणी लाजले निहरिन्‌ । प्रशन्तले पनि केही लजाउँदै भने,“कहाँ पढ्दा राम्रो हुन्छ, सबै कुरा बुझौँला ।'

प्रशन्तको कुराले सबै खुसी भए । रोहिणीको त झन्‌ खुसीको सीमा नैरहेन । प्रशन्नले पनि आफनो जन्मलाई घन्य ठाने । सबैले हाँसीखुसीका साथखाना खाए । खाना खाएपछि सबैसँग बिदा भएर प्रशन्त आफतो डेरातर्फ लागेभने रोहिणी आफनो कोठातर्फ लागिन्‌ र पलङ्गमा पल्टिन्‌ । आँखामा त्यो क्षणआयो प्रशन्तलाई आफूले नयाँ डेरामा लग्दा प्रशन्नले त्यो घरलाई रोहिणीकै घर सम्झे । त्यो कोठालाई रोहिणीकै कोठा सम्झेर भने, 'रोहिणी पति राम्रोकोठा यति राम्रो घर रहेछ । मजस्तो गाउँले यस घरमा आउँदा तिम्रो बाबालेके भन्नुहोला ?'

रोहिणीले हाँस्दै भनिन्‌, भविष्यको इन्जिनियर साप यो घर मेरो होइन । योतपाईंको डेरा हो । तपाईंले नाइँ-नास्ती गर्नुहोला भन्ने सम्झी हामीले तपाईंलाईनभनी यो सजावट गरेका हौँ । सानो खाना पकाउने किच्नेन भित्र छ । यहाँबसेर पढ्नै, मलाई सम्झने वस्‌ ।' प्रशन्नले कोठाको वरिपरि आँखा डुलाए । वक्सखाले पलङ, ठूलो खानदानीमानिस सुत्नेजस्ता ओछ्यान, सोफा, मेच, टेबुल काठकै बडौ सुन्दर दराज ।करियकरिव कोठा नै ढाको जत्रो नेपाली गलैँचा ओछ्याएको । अटयाज बाथरुम ।त्यो सबै हेरेर टाउको समात्दै प्रशन्नले भने, 'रोहिणी यो के गरेकी तिमीले ?कतिन्जैल यो थारो गाईलाई घाँस हालद्व्यौ ? म कहिलेसम्म तिमीहरूकोआदर्श परिवारलाई दुःख दिकँ !' 'आँटी छोरालाई बाघले खाँदैन' भन्ने उखान छ नि ! पख्नोस्‌ पछि तपाईंकोकमाई भएपछि म एकएक गरेर सवै पैसा असुलिहाल्छु नि । अहिले भन्ने हाम्रोखुसीका लागि हामीले जे भन्छौँ बिन्ती मानिदितोस्‌ । यो कोठा ममी आफैँलेमान्छे लगाएर खोज्न लगाउनुभएको हो । तपाईं निरास हुनुभयो भने उहाँकोपनि मन दुख्छ ।'

प्रशन्न मन थाम्न नसकेर रोए । रोहिणीले लोग्नेमान्छे त्यसरी रोएकोपहिलोपल्ट नै देखेकी थिइन्‌ । रोहिणीलै सम्झाइन्‌, 'तपाईंले रुनुपर्ने त करैछैन । म तपाईँका लागि त प्राण नै दिन सक्छु । यदि म छिँडीमा सुतेकी हुन्थेभनै कै तपाईँ मलाई त्यही अवस्थामा छोडनुहुन्थ्यो त ? अबश्य सक्नुहुन्थेन ।मैले तपाईंलाई दुःख पर्दा यति पनि गरिनँ भने प्रेमको अर्थ नै के भयो र ?' प्रशन्नले आँस्‌ पुत्छदै भने, 'रोहिणी, तिम्रो ममीबाबाले मलाई यति मायागर्नुको पर्छाडि कुनै कारण त अवश्य छ । उहाँहरूको पनि प्रेमविवाह हुनुपर्छ,हो ?'

"त्यो त होइन, क्रा के रहेछ भने मेरो बाबाको मामाधरनजिकै मेरीआमाको माइती रहेछ । मेरो हजुरआमा मरेपछि मेरो हजुरबावबाले सम्पूर्णसम्पत्ति रक्सी र सुन्दरीका लागि स्त्राहा पार्दै जानुभएछ । ममीको चारजनादाजुहरू बिवाह गरेर घर छौडी गएपछि मेरो हजुरबुबाको 'झन्‌ मनोमानीचलेछ । रक्सी खान पैसा नभएपछि मेरो हजुरबुबाले बाँचुन्जेल रक्सी खानदिनुपर्ने सर्तमा राधै साहुलाई सत्र बर्षकी ममी दिने कुरा गर्नुभएछ । पचास-पचपन्न वर्षको राधे साहले हुन्छ नभन्ने त कुरै थिएत । हजुरबुबाको सल्लाहमैक एक रात ममीलाई बलात्कार गर्न आएछ । मेरी ममी रोइकराई गर्दै राधे

साहबाट बचेर बाबाको मामाघरमा आउनुभएछ । संजोक मैरो वावा पनि त्यहीदिन मामाघर बज्रबाराही जानुभएको रहेछ । बाबाको हजुरआमाले मेरो ममीकोबारैमा सबै कुरा बताएपछि बाबालाई ममीको धेरै माया लागेछ । त्यही दिनराति नै कसैको कुरा नसुनी ममीले नाइँ जान्त भन्दाभन्दै घिस्याउँदै आफनोघर ल्याउनुभयो रे । घर ल्याएपछि हजुरवा हजुरआमाले माहिलाले हाम्रा नाककाट्यो भनी धेरै चित्त दुखाउनुभयो रे । पछि हजुरवा र हजुरआमालाई ठूलौममीर आन्टीले धैरै हेला गरेपछि हाम्रै ममीवाबासँग आएर बस्नुभयो रे । हजुरबा,हजुरआमाले भनेको म अलिअलि थाहा पाउँछु । उहाँहरू पनि भन्नुहुन्थ्यो- 'मनसाचो हुने मान्छे मात्र गरिब हो नाती, पीताम्बरालाई हामीले चिन्न भूल गप्यौँ ।आज पछुतो लाग्छ ।'

प्रशन्तले सोधे, 'अहिले तिम्रो घरको हजुरबुबा, हजुरआमा, मामाघरकोहजुरबुबा खोई त ?'

'घरको हजुरबा, हजुरआमा म सानौ छँदैमा बित्नुभयो । मामाघरको हजुरबापनि म दस-वाह्र वर्षकी छँदा एकाविहानै रक्सी खाएर आर्यघाटमा नुहाउँछुभनेर जानुभएछ र असार महिनाको उर्लिरहेको आर्यघाटमा पस्नुभएछ । बाढीलेकता पुन्यायो पत्तै भएन रे ! मेरो ममी र बाबाबाट विबाह गरेको पन्ध-सोहबर्षसम्म पति बच्चा नभएपछि हजुरबा, हजुरआमाले बच्चा पाकन्‌ भनेरडाक्टर वैद्य आदिका लागि धेरै पैसा खर्च गर्नुभयो रे । हामी जन्मेपछि उहाँहरूज्यादै खुसी हुनुहुन्थ्यो रै । म जन्मैकै साल बाबा प्रशासन अधिकत हनुभएकोरे, त्यसैले मलाई छोरी भाग्यमानी छै भन्नुहुन्थ्यो ।'

प्रशन्नले भने, 'उहाँहरूको जीवनमा पति दुःख परेकै रहेछ । तिमीलाई चाहिँके भाग्यमानी भन्नु मजस्तो... ।'

'इलम भनेको लाख हो, धन भनेको खाक हो' मेरो बावाममी सधैँ यहीभन्नुहुन्छ । तपाइंको इलम देखेरै तपाईंलाई मन पराउनुभएको हो । धनी तकाठमाडौंमा जति छन्‌ तर इलमी भने कम । मेरो ममीबाबालाई बाबुआमाकोसम्पत्तिमा रजाइँ गर्ने मान्छे त्यति मन पर्दैन ।' “मचाहिँ कसको सम्पत्तिमा रजाइँ गर्दैछु ? के म लाछी होइन !?'

रोहिणीले रिसाउँदै भनिन्‌, 'फेरि त्यही कुरा, मेहनत गर्दागर्दै नभएपछिकसको के लाग्छ ? हेर्नोस्‌ न म पछि फस्ट क्लास इन्जिनियरकँ श्रीमतीबन्छु।'

प्रशन्नले भने, “रोहिणी, म तिम्रो हर सपना साकार पार्छु । तिम्रो आँखाबाटएक थोपा दुःखको आँसु 'फर्न दिन्न । यो मेरो प्रतीज्ञा नै भयौ ।' रोहिणीले प्रशन्तकै कुरा सम्झेर आधा रात बिताइन्‌ ।

सोर्ह

'मौसमी फेरि पनि आउन ढिला गन्यौ, आज पनि जाम थियो कि ;'

मौसमीले कारमा बसेर लामो सास फेदै भनी, हेर्नोस्‌ न कस्तो बोर हिँड्नैलागेकी थिएँ, बाबु टुप्लुक्क आइपुगे । मलाई र कोठालाई देखेर ज्यादै खुसी हँदैभने, 'नानी, राम्रै जागिर पायौँ कि क्या हो ? यो कोठा र तिमी नै नचिनिनेभइछौ । मलाई ज्यादै खुसी लाग्यो, मैले देखेको सपना सबै साकार हुने भयो ।'

मैले भने, 'हो बा राम्रै जागिर पाएकी छु । चाँडै अफिस पुग्नुपर्छ, भाँडाहरूमाभात, तरकारी छ झिकेर खानु, म गएँ, भरे क्रा गरौँला भन्दै फुत्किएर आएँ ।बाबु करौनी, घ्यूको कुरा गर्दै थिए म भरे सुनौला भन्दै टाप कसे । आज हामीकहाँ जाने त ?'

निमैषले मुख बिगार्दै, कारलाई थानकोटतर्फ मोड्दै भने, 'पहीँ जानुपर्छभन्ने के छ र, बूढा पनि कस्तो साइतमा आएछन्‌ ? अब हामी पर्सि नजाने त ?बूढालाई कसैगरी भए पति घर पठाइदै पर्सि त जानैपर्छ । बुटवलकाकविवाहेक दुई ग्रुपचाहिँ हामीसँगै जाने रै । कविचाहिँ नजाने रे । त्यो च्याखुरेकवि त आफनै प्रेमिकाको कुरा हार्न नसकेर पो नगरकोट आएको रहेछ ।कविता सुहागरातको गरे पनि प्रेमिकालाई छोएकै रहेनछ । देखिनौ, त्यसकोप्रेमिकाको मुड कस्तो थियो । मोरा लाछीले प्रेमिकाको रहर पनि पुग्याएनछ ।'

'ए हो, तिनी किन रिसाइन्‌ भनेको त कारण त्यो पौ रहेछ, तपाइँहरूभने... । ल त्यो कुरा छोडौं, बाबुको पीर नगर्नोस्‌ । आउन त औषध-सौषधिके-के गर्न आएका रे, आजफैँ बहाना बनाई भौलि नै गाउँ पठाइदिन्छु । भोलिवेलुका उनीहरू बुटवलबाट आएपछि सँगै होटलमा बस्नुपर्छ है । साह्रै रमाइलाछन्‌ मोरामोरीहरू, धेरै हँसाउने त कबि हो त्यही नपुड्सक परेछ, नत्र किनमुखमा आएको फल छोडथ्यो । केटी मुर्मुरिइरहेकी थिई । अब कविलाई त्यसकेटीले पनि छोड्छे । बडो आदर्श बन्न खोज्दो हो मोरो, अब आदर्शको फलराम्रै चाख्छ त्यसले । अब इन्डियातिर घुमेर आएपछि चाहिँ हामी पनि विबाहगरौँ है ? अस्ति घरबेटी बाले भन्थे, 'तिमी छोरीजस्ती भएर भनेको आजकालतिम्रो रूपरङ्गग अर्कै छ । आफूलाई सम्हाल बा, नबु'फी हिँड्दा अगाडि खोलोपछाडि भड्खालो होला ।' सचैसबैले हाम्रो प्रेमलाई अङ्गगालोको माया भङ्गालोकोपानी नै सम्झैका छन्‌ । अबचाहिँ म सबैको घृणा सहन सब्दिनँ है ।

निमेषले मौसमीको गाला चिमोट्दै भने, 'हुन्छ मैयाँ अबचाहिँ विवाह गर्नेसमय आयो । इन्डियाबाट फर्केको पर्सिपल्टै झयाइँकुटी ठोकौंला । तिमीसँगटाढा बस्न कहाँ मन छ र ? तिमी तै मेरो सर्वस्व हौ । तिमी नभई एकक्षणपनि काद्न गाह्रो हुन थाल्यौ मलाई ।

म पनि त तपाईँ भनेपछि ज्यान नै दिन्छु नि ! नत्र बाबुलाई ढाँटीढाँटी किनआउँथे ? साँच्चि अहिले त दार्जिलिङमा जाडो निक्कै होला, राम्रो कोट छैनकिनिदित्तोस्‌ । बुटवलकाहरू कस्ताकस्ता भएर आउलान्‌ ।'

'अक्कवरी सुनलाई कसी लाउनुपर्दैन ।' तिमी त्यसै राम्री नै छ्यौ, उनीहरूलेजत्ति राम्रो लगाए पनि अनुहार त्यही हो । एउटी नाक चुच्ची, अर्की भ्यातुल्लीकाली तिमी उनीहरूका अगाडि त साँच्चै के भनौँ र भखरै फुलेको फूल जस्तैदेखिन्छयौ । कबिले तिम्रो बखान गर्दै थियो । म सोच्चेँ कवि त छदटु होला तरगर्जने बाघले खाँदैन भनेको सोह्रेआना ठीक रहेछ ।'

मौसमीले कुरा थपी, 'कविहरू त अरूको भाबना बुझ्छन्‌ भन्थे । उसलेयहाँसम्म ल्याएर पेमिकाको भाबना नै बुझनेछ र त्यो सिकारु कवि भएर होलाहोइन ?'

“मौसमी त्यो त के सिकारु कबि हुन्थ्यो, राम्चै कबि हो रे। आफन्त कोहीनभएर पो पछाडि परेको रहेछ मोरो ।'

“साहित्यमा अगाडि बढ्न पनि आफन्त चाहिन्छ त ?'

मौसमी जहाँ पनि आफन्तै चाहिन्छ रे । कवि त्यसै भन्थ्यो । कविले प्रेमिकाकोसाथचाहिँ पाउने भएन, अब कविले कविता लेखेरै मरोस्‌ । जाँ, के-के किन्नेहो । मलाई पनि राम्रो ज्याकेट छानिदेक, घुम्न जाँदा तिमीले नै छानेकोज्याकेट लाउँछ ।

मौसमी फुरुङ्ग भएर हाँसी । निमेषले कार फर्कायो । दुवै कपडा पसलतर्फपसै ।

ढोकामा आवाज आएपछि मौसमीको बानु 4004 ढोका खोल्दै भने,'छौरी किन छिट्टै आयौँ ? अफिस छुदने समय त अझै भएको छैन क्या रे ?'

'मौसमीले कपडाहरू सोफामा राख्दै भनी हेर्नोस्‌ न बा, अपर्झट मलाईपर्सि नै अफिसबाट काजमा जानुपर्ने भयो, त्यसैले कपडाहरू किनेर ल्याएकी ।विष्णुराजले चिप्रा लागेका आँखाहरू पुछ्दै भने, 'नानी, सहनै नसक्ने गरी छातीबुख्ने गरेको तँलाई थाहा नै छ । हिजोआज त झन्‌ अचाक्ली छाती दुख्न थाल्योबा ! छोरा, बुहारीले नै पीडा कति सहन्छौ, एकपल्ट काठमाडौँ जँचाएर आउनुभनेर पठाएका हुन्‌ । नत्र पौ मइसिरमासमा यहाँ किन आउँथे ? आएपछिनजँचाई फर्किँदा के भन्लान्‌ ? तिमी कहाँ जान्छु भन्छयौ, म बूढोलाई कोसंगजचाउनुपर्छ थाहा छैन । तिमीलाई क्याम्पस भर्ना गर्न सहयोग गर्ने इन्द्रै पनिअरब गएछ, अब के गर्नु ल ?'

मौसमीले भनी, 'अलिक दिनका लागि म छाती दुख्दा कम हुने औषधिकिनेर ल्याइदिन्छु त्यही लिएर जानु फेरि पछि आउनु अनि म राम्रोसँगजँचाइदिउँला ।'

विष्णुराजले आँखाभरि आँसु पार्वै भने, 'ठीकै छ केही समयका लागि औषधिलेकाम चलाउँला । जागिर भन्नै कुरो आफूले चाहँदैमा पाइँदैन । मैलै गर्दाजागिरबाट हात धुनुपत्यौ भने नमज्जै हुन्छ । म भोलि नै घर जाउँला । घ्यू,सिरौंला, भागौ ल्याइदिएको छु राख । मलाई तातो दुई गाँस भात खान देक ।म त भोकले मर्न लागेँ बा !'

मौसमीले राइसकुकर हेर्दै भनी, 'भात खानु त भनेकै थिएँ नि, किननखाएको त ?'

हिउँजस्तो चिसो भात, त्यसमाथि दाल, तरकारी कहाँ थे केही मेसो पाइनँ ।भात त देखेकै हँ । तताउनै ढङ्ग भएन । मौसमीले स्वीच अन गर्दै भनी, 'ल म भात तताइदिन्छु हात घौएर आउनोस्‌ ।'

'भात त आगोमा नै तताइदेक, चिसो खाने भए त अघि नै खाइहाल्थे ति !'

मौसमीले दाल तरकारी ओभनमा राखेर तताई, भात राइसकुकरमै तताई ।केही क्षणमै तातोतातो दाल, तरकारी भात पस्केको देखेर बूढाले तीन छक पर्दैभने, “नानी ! तैँले के जादु गरिस्‌ हँ बिनाआगो सबै खानेकुरा हेर्दाहेर्दै तताइस्‌ ?'

मौसमीले करेन्टबाट सब्रै पाक्छ, तात्छ भनेर सम्झाएपछि कृ्‌ष्णराजको मनकेही शान्त भयो । उनलै खपाखप भात खाए । आफनी छोरीको प्रगति देखेरकृ्‌ष्णराजले सवै पीडा भुले । छोरीतिर हेर्दै भने, 'यज्रो सहरमा तिमीलाई एक्लैछाडेर जाँदा तिम्रो पीरले कति दिनसम्म त उद्नै सकिनँ । आज भने मनहलुङ्गो भयो । तिमीलाई यतै दिन पाए म सौझै स्वर्ग पुग्थैँ ।'

“मेरो चिन्ता नै नगर्नोस्‌ । सवै राम्रै हुन्छ । दाइको छोराछोरी, दिदी, दिदीकोछौराछोरीलाई त राम्रै होला ।'

सबैलाई राम्रै छ । मलाई भात लागेजस्तो छ, म सुत्छु । छाती दुख्दा खाने औषधिर नाति-तातिनालाई केही कपडा ल्याइदैक, पैसा इस्टकोटको खल्तीमा छ ।

मौसमी औषधि र कपडा लिन वाहिर निस्की । कृष्णराज प्रशन्न मुद्रामासोफामा सुते । मौसमी ब्रुफिनको दस «पन्ध्र पत्ता र कपडाहरू लिएर आई, सबैबाबुलाई देखाई । कृष्णराज खुसी भए । औषधिको पत्ता भने इस्टकोटकोखल्तीमै राखे । भोलि बिहान घर जानका लागि मौसमीले ल्याइदिएको कपडामिलाएर राखे ।

सत्र

हेलो ! रोहिणी किन फोन गरेकी, त्यहाँ सबैलाई त सञ्चै छ?"'अं सबैलाई सञ्चै छ । तँ अहिले विहानको खाना खाने गरेर यतै आइज ।

मैले तसँंग माफ पनि माग्नु छ ।' 'होइन के भन्छे यो, किन माफ माग्नुप्यो : छिटो भन्‌, कोही विरामीपरेको त होइन ?' “सत्य कोही विरामी छैन । दिदी तँ आउने भनेर खुसी हँदै तँलाई मनपर्नेखाना बनाउँदै हुनुहुन्छ ।' "ए हो, त्यसो भए म आइहालेँ । ल भेटेरै कुरा गरौँला, बाई ।' रोहिणीले पनि बाई भन्दै फोन राखिन्‌ । शालु हतारहतार कपडा लगाएररोहिणीको घरतर्फ लागिन्‌ । 'शालु दिदी' भन्दै सौजन्यलाई खेलाइरहेको वीरु चिच्यायो । शालुले वीरु रसौजन्यलाई ठूलो क्याटबरी दिइन्‌ । दुवैको गालामा म्वाइँ खाइन्‌, भर्खर टुकुदुकहिँड्न थालेको सौजन्यलाई केहीबेर बोकेर बगैँचा वरिपरि घुमाइन्‌ । वीरुलेशालुको अनुहारतिर हेदै भने, 'दिदी तपाईं जहिले पति सौजन्यलाई देख्नेबित्तिकैकिन आँस्‌ भार्नुहन्छ ?' शालुले आफनो आँखामा भरिएको आँसु पुच्छदै भनिन्‌, 'तिमीहरू दुवैकोखुसी देखेर रोएकी नि ! ल भन वीरु तिम्रो पढाइ कस्तो छ ?' “पढाइ राम्रै छ ममीले बिहान-बिहान ट्युसन पढ्न पढाउनुहुन्छ । आजशनिबार भएकोले बिदा छ । शालु दिदी, म पनि तपाईँको नामबाट नै मेरो नामराख्छु क्या !'

“होइन के भनेको तिमीले, मैले त कुरै बुझिनँ ।'

चीरुले अँध्यारो मुख लगाउँदै भने- 'औं बुझिने रे, ममीले भनेको तपाईंकोनामसँग मिल्नै नाम भाइलाई राखैको रे, तपाईँ शालु भाइ सौजन्य मलाई सबैथाहा क्या ! तपाईंको जस्तो नाम राख्यो भने मान्छे ज्ञानी हुन्छन्‌ रे । बाजेलेभाइको नाम अर्कै राखेका थिए रै ।'

शालु जिल्ल परिन्‌ । उनले त नाममा त्यति चासो दिएकी थिइनन्‌ ।शालुको मत खुसीले फुरुङ्ग भयो ।

वीरुले शालुलाई हल्लाउँदै भने, 'दिद्दी मेरो ताम पति फेर्ने, ममीलाईभनिदिनोस्‌ ।' ।

शालुले गहभरि आँसु पार्दै भनिन्‌, 'वीरु दिदीले मेरो माया लागैर मलाईराम्रो भन्नुभएको हो । बीरु नाम कहाँ नराम्रो नाम हो र, तिमी धेरै पढ, ज्ञानीहोक, तिमीलाई पनि सबैले माया गर्छत्‌ ।'

वीरुले खिन्न हँदै भने, 'तपाईं सौजन्यलाई मात्र माया गर्नुहँद्ोरहेछ, त्यसैलेमेरो नाम फेर्नु चाहनुभएन ।' ॥

शालुले वीरुको गाला मुसार्दै भनिन्‌, 'वीरु म दुबैलाई माया गर्छु । तिमीलाईबीरु नाम मन पर्दैन भने दिदीलाई कुरा गछु, हुन्छ ?' चीरु दङ्ग परै । शालु सिधै भान्सामा पसेर कान्छीको आँखा छोपिन्‌ ।कान्छीले हात झिक्दै भनिन्‌, 'हेर हातको के गति पारेको : हजुरको छाया मात्रदेखे पनि हजुरलाई चिन्छु, बुझिस्यो ? ल वसिस्यो, पहिला दूध र पनिर पकौडानै खाइस्यो अनि कुरा गरौँला ।' शालुले दूध पिउँदै वीरुले भनेको कुरा सुनाइन्‌ ।

कान्छीले आँखाभरि आँसु पार्दै भनिन्‌, 'वीरुले धेरैपल्ट नाम फेर्ने कुरा गरेकाथिए । मैले वास्तै नगरेपछि हजुरलाई भनेछन्‌ । ल भन्नोस्‌ उसको नाम केराखिदिने ?'

शालुले केहीबेर सोचेर भनिन्‌, 'सौरभ राख्दा हुँदैन !'

'हुन्छ भइहाल्छ नि ! उनलाई 'श'बाट नै आउने नाम चाहिएको हो । सौरभनाम साह्रै राम्रो छ।'

'होइन, यो मौरी कुन बेला आएकी ? आफनो आमाछोरी भएपछि त हामीकिन चाहियो ? दिदीको पलिताई कहिलेकाहीँ आफनो प्रशंसा सुनौँ भन्योकहिल्यै पाइएको होइन । सधैँ मेरो शालु मैयाँसाप यस्तो, मेरो शालु मैयाँसापउस्तो भन्नुहुन्छ भन्या । यो मोरी पनि त्यस्तै छे, फोन गत्यो कि पहिलै भन्छे-रोहिणी घरमा सबैलाई सञ्चै त छ ? तँलाई कस्तो छ ? भनेर सोधेको त मैलेसुनेकी नै छैन । ल दिदी हामी कोठामा गयौं ।' शालु र रोहिणी नै कोठाभित्रपसे । कान्छी हाँसिन्‌ मात्र ।

शालुले रोहिणीसँगै सोफामा बस्दै भन्तिन्‌, 'रोहिणी तँ यतिबिध्न खुसी छस्‌,कुरा के हो भन्त ?'

"पहिला तैँ रिसाउन्न भनेर कसम खा अनि मात्र भन्छु ।'

'तँसँग म किन रिसाउनु ? म सधैँ तेरो फोटोलाई हेरेर भन्छु, भगवान्‌ यदिअर्को जन्म हुने भए मलाई रोहिणी नै साथीको रूपमा पठाइदैङ । तेरोकारणले त मैले सबैको सुख देख्न पाएकी छु । दिदीलाई केही तराम्रो भएकोभए म कसरी बाँच्यें होला ? ल सबै कुरा छोडौं, भन्‌ कुरा के हो ?'

रोहिणीले शालुको हात समात्दै प्रशन्नसँग भेट भएदेखिको सबै कुरा बताइन्‌ ।विवाहका लागि करा छिनेर स्वयम्बर गरैर मात्र अर्को हप्ता पाकिस्तान इन्जिनियरपढ्न जानै कुरा पनि बताइन्‌ । स्वयम्बरमा डाक्नुपर्ने मान्छेहरूको लिस्ट लामैदेखाइन्‌ ।

रोहिणीको कुराले एकैछिन त शालुलाई आफू सपनामै छु जस्तो लाग्यो,शालु टोलाइरहिन्‌ ।

रोहिणीले मसिनो स्वरमा भनिन्‌, 'विन्ती नरिसा शालु, मैले कतिपल्ट तँसँगआफनो प्रेमको बारेमा भन्न चाहेँ तर सक्दै सकिने । तँ भन्धिस्‌ ति सबैको प्रेमविषाक्त हुँदैन भनेर, विश्वास गर हाम्रो प्रेम पनि बिषाक्त होइन । हामी एक-अर्काच्रिना बाँच्न पनि सक्दैनौं त्यसैले सबैको सल्लाहले उहाँ स्वयम्बर गरेरज्ञान लाग्नुभएको हो ।'

शालुले हाँस्दै भनिन्‌, 'त॑ मलाई पनि बोल्न दिन्छेस्‌ कि आफूमात्र बोल्छैस्‌हं ? तैँले जे गरिस्‌ राम्ै गरिस्‌ । म त सञैँ तेरो खुसी नै चाहन्थेँ । तेरो प्रेममासमर्पण छ । रोहिणी, प्रेममा त्याग होस्‌, स्वार्थ नहोस्‌ । मैले तँलाई माने,लैलामजनुको प्रेमभन्दा तिमीहरूको प्रेम कम छैन । सबै प्रेमी-प्रेमिका तिमीहरूजस्तै हुँदाहुन्‌ त म किन टाउको दुखाउँथैँ ? तँलाई बधाई छ रोहिणी बधाई छ ।आफू डुबेर तैँले प्रेमीलाई उत्तारिस्‌, त्यसो भए तँ फेल हुनुको रहस्य मैले बुझैं ।दुवैजनालाई पढाउन बाबुआमाले सक्नुहुन्न भनेर तँ जानीजानी फेल भइस्‌,नत्र तँ फेल नै चाहिँ हुन्थिनस्‌ ।'

रोहिणीले शालुको मुख छोप्दै भनिन्‌, 'शालु तँ पनि, हेर पो वास्तविकताममी-बाबाले थाहा पाउनुभयो भने साह्रै मन दुखाउनुहुन्छ । यो कुरा त॑ र ममामात्र सीमित रहोस्‌ । म के गरौँ तँ नै भन्‌ उहाँलाई पढ्न पठाउनका लागि तकार नै विक्री गर्नुपर्ने भयो । जस्ट पास मात्र भए पनि हामी तिमीलाई डाक्टरनै पढ्न पठाउँछौँ भन्त वाल्नुभयो, त्यसैले...' भन्दै रोहिणी रोइन्‌ ।

“उफ ! रोहिणी तेरो प्रत्येक करा मान्ने ममी-बाबाले तेरो त्यो इच्छालाईपनि त पूरा गरिदिनुहुन्थ्यो होला नि !'

'शालु तँलाई थाहा छैन, उहाँहरूले हाम्रो प्रेमलाई स्वीकार गर्नु भए पनिपढाइको प्रथम प्राधथमिकताचाहिँ मलाई नै दिनुभएको थियो । मैरो रिजल्टबिग्रेपछि बल्ल प्रशन्नलाई बाहिर पठाउने कुरा उठाउनुभयो ।'

“तँ पीर नगर अर्को वर्ष म रामौसँग फेल भएको विषय पास गर्छु । ल अबयी क्रा यहीँ छोडौं । भत क्याम्पसको साथी कति जनालाई बोलाउने !'

'सोचेर बौलाए भइहाल्छ । म भने तेरो ममीपापालाई भेटेर आउँछु' भन्दैशालुले पहिला रोहिणीको बाबुलाई भैटिन्‌ । सबै कुरा भएपछि आमासँग भेटिन्‌,पीताम्बरा प्रशत्नको कुरा गरेर हर्षित भइन्‌ । करा गर्दागर्दै प्रशन्न पनि टुप्लुक्कआइपुगे । पीताम्बराले नै शालुको परिचय गराइन्‌ । रोहिणीको मुखबाट पनिथुप्रैपल्ट शालुको नाम सुनेको वताए प्रशन्तले । प्रशन्न आएको गन्ध पाउनेबित्तिकैरोहिणी कोठामा आइन्‌ । प्रशन्नलाई देख्नेबित्तिकै रोहिणीको आँखामा आँसुछर्चाल्कयो । उनी केही बोल्त नसकी बैठककोठामै बसिन्‌ । रोहिणीको त्योचाल देखेर सबै एकैछिन मौन रहे । खाना खाने बेला पनि भएकोले सबैभान्सातिर लागे । शालुले दिदीलाई खाना दिन सघाइन्‌ । रोहिणीले दुई-चार

गाँस बल्लबल्ल खाएर उठिन्‌ । पुनः सबैजना बैठककोठामा जम्मा भए ।रोहिणी र प्रशन्तको अनुहार भने उदास थियौ । स्वयम्बर गदा पार्टी दिनेविषयमा छलफल भइरहेको थियौ । त्यति नै खेर फोन आयो, फोन नजिकैबसैका रोहिणीको बाबुले फोन उठाए । हलो ! को बोलेको, प्रमोद, ओ लन्डनबाटपौ, ल भन्‌ ममीडेडी सबैलाई सञ्चै छ ? लौ भाइ मन्यो रे, कसरी ? हस्पिटललग्दालग्दै ? एपेन्डिसाइटको शङ्का गरै सबैले ? ल बाबुआमालाई पीर नगर्नुभन्नु । अरू के भनौं ल ल राख बाबु, राख ।

पीताम्बराले डराउँदै सोधिन्‌, 'होइन के भयो !'

'के हुनु, काकाको कान्छो नाति तरुण हिज्ञो मरेछन्‌, त्यसैले खवर गरेकाहुन्‌ ।'

पीताम्बराले च्ब ! च्व ! गर्दै भनिन्‌, 'नाति जन्मेको त वाहा नै थिएन कसरीमरेछन्‌ रे ?'

फएपेन्डिसाइटले मरै भन्ने शङ्का छ रे" केशबले जवाफ दिए ।

“अहो ! त्यसो भए स्बयम्बर रोकियो त ?' पीताम्बरा झस्किन्‌ ।

“ला ! हो त ! स्वयम्बर त रोकियो नि !' केशवले कुरा टुङ्ग्याउन नपाउँदैअँध्यारो मुख लगाइरहेकी रोहिणी रुन पो थालिन्‌ । शालुले रोहिणीको हात समाउँदै भनिन्‌, "रोहिणी पीर गर्नुपर्ने त कुरै छैन ।स्वयम्बर गर्वैमा तिमीहरूको माया वढ्ने र नगर्दैमा तिमीहरूको माया घट्नेहोइन । तिमीहरू एक-अर्कालाई विश्वास गर्छौ, त्यही नै ठूलो हो, होइन तप्रशन्नजी !' (न “हो, शालुले ठीक भन्नुभयो । माया नै ठूलौ हो ।' प्रशन्नले पनि शालुकोकरामा नै समर्थन गरै । सबैले विश्वास र मायाभन्दा ठूलो केही पनि हुँदैन भन्नै कुराको पुष्टि गरे ।रोहिणी र प्रशन्न दुबैले मन बुझाउन करै लाग्यो । शालु दिनभरि बसेरसाँझसाँझ घर आइन्‌ ।

रहँदा-वस्दा प्रशन्न पाकिस्तान पढ्न जानै दिन पनि आयो । कान्छीदिदीलेसाइत गरेर पडाउने भएकोले प्रशन्न पाकिस्तान जाने अघिल्लो दिन रोहिणीकैमाबसे । रोहिणी एक्लै कोठामा रोइरहेको देखेपछि केशवले नै प्रशन्तलाई सम्झाउनुभनी आग्रह गरे । रोहिणीको त्यो अवस्था देखेर प्रशन्नलाई पनि नमज्जालाग्यो । उनले कोठा बन्द गरी रोहिणीको नजिक बस्दै सम्झाए, हेर रोहिणीतिम्रो पीरले गर्दा घरमा सबैले चिन्ता मानेका छन्‌, तिमी जेटीबाठी छोरी,तिमीले पो सबैलाई सम्झाउनुपर्छ त ! म लडाइँमा नै त जान लागेको होइन ।प्रत्येक कालो रातपछि दिन आउँछ भन्ने कुरा हामीले भुल्नुहँदैन । मायाको

गहिराइमा डुविसकेपछि जिउन गाह्रो हुँदोरहेछ । त्यसो भन्दैमा कर्तव्य पनिभुल्नु भएन । केही समय पीडा सहेपछि हामी सदाका लागि पीडामुक्त हुन्छौं ।तिमीले आफूलाई सम्हाल्यौं भने म सन्तोषको सास फेर्छु, तिमी चिन्तामा डुव्यौभने म कसरी पढ्न सक्छ भन त ?” रोहिणी रोइन्‌ मात्र, प्रशन्नले भने, 'रोहिणी तिमी यसरी विलाप गर्छ्यौं भनेम पढ्न नै जान्न ।'

रोहिणी केही बोल्न नसकी आफनो कोठामा आइन्‌ । प्रशन्नले अनेकौँसहानुभूतिका शब्दहरू खन्याए पनि रोहिणीको हृदय प्रशन्नको मायाले जलि नैरहयो । रौहिणी पटक्कै निदाउन सकिनन्‌ । रोहिणी जति छट्पटाए पनि समयलेआफनो गति लिई नै रहयो । भोलिपल्ट बिहान रोहिणी र प्रशन्नले नै एक-अर्कोलाई हेर्न र बोल्न सकेनन्‌ । कान्छीदिदीले साइतको टीकामाला लगाएरबिदाइ गरिन्‌ । एयरपोर्टमा रोहिणी जान सकिनन्‌ । केशब, पीताम्बरा र चन्द्रकान्तमात्र गए । केशवले प्रशन्नलाई बिदा गर्नुअरगाडि 'हामीले तपाईंलाई आफनैछोरा सम्झेका छौँ । हाम्रो विश्वासलाई नटुकयाउनुहोला । रोहिणीलाई तपाईंलेचिन्नुभएकै छ, त्यसैले सक्दो चांडो फोन गर्नुहोला' भन्त भुलैनन्‌ । प्रशन्नले पनि विश्वास नटुक्रयाउने, मन लगाएर पढ्ने, चाँड्धै फोन गर्नेकरा बताएर बिदा भए ।

अठार

ढोकाको घन्टी लागैपछि शालुले ढोका खोलिन्‌ र त्यो घन्टी लगाउनेलाईकेहीबेर हेरेर भनिन्‌, 'तिमी मोना होइनौँ ?' मोनाले हो भन्ने सङ्केत गर्दै मुन्टो हल्लाइन्‌ । शालुले मोनालाई कोठामाडाकेर सोफामा बस्न आग्रह गर्दै भनिन्‌, 'बसन मोना, तिमी त ज्यादै ठूली पोभइछौ । पहिलाकै घरमा छौ कि अन्तै छौँ ?'

मोनाले गहभरि आँसु पार्दै भनिन्‌, 'दिदी आज नै त्यो घर छाडेर आएँ ।तपाईंले नै मेरो मर्म बुझिदिनुहुन्छ भनेर यहाँ छिरेकी हँ ? कान्छीदिदीलाई योसमाजले चरित्रहीन नै ठहन्याएछन्‌ नि होइन ? मेरी आमा त्यसै भन्धिन्‌ । मैरोमनले अफ्गै पनि भन्छ उनी त मायाको सागर हुन्‌, चरिहीन होइनन्‌ ।'

शालुले फिस्स हाँस्दै भनिन्‌, 'मौना तिमी र मजस्ता यो समाजमा कति नैजन्मन्छन्‌ र ? तिमी र म जस्ताको कुरा फेरि कसले ७0 ? तिमी असभ्यजँड्याहाकी छोरी म सभ्य जँड्याहाकी । पर्न त हामी दुवै जँड्ययाहाकी छोरी

पज्यौँ । फरक यति छ, मान्छेहरू तिम्रोअगाडि नै क्रा कादछन्‌ भने मेरोचाहिँपर्छाडि कुरा काट्छन्‌ । आखिर कुरा त कादछन्‌ नै । तिमीले किन घर छोड्यौत?'

मोनाले केहीबेर मौन रहेपछि रुँदै बोली फुटाइन्‌, 'दिदी मालिक्नी योसंसारमा हुनुहुन्न, उहाँ मारिनुभयो, त्यो पनि आफनै लोग्नेबाट ।' शालुले आश्चर्य मान्दै भनिन्‌, 'मौना तिमी भ्रममा पस्यौ कि ! देख्दा तत्यस्तो पापीकैँ लाग्दैनथ्यो क ।'

“के भ्रममा हुनु नि दिदी, मैले भोलिपल्ट विहान आफनै आँखाले दुईटातकियामा रगत देखेकी हुँ । उसले अवश्य निदाएको बेलामा तकियाले थिचेरमारेको हनुपर्छ । मैले यो कुरा पुलिसलाई पनि भनेँ तर पुलिसले त ब्लडप्रेसरहाई भएर मरेको मुचुल्का तयार पासो ।' 'होइन मानैपर्ने कारणचाहिँ कै धियौ र !'

“के हुन्थ्यो र दिदी, बूढी मालिक्नीबाट त्यो यौनप्यासी सन्तुष्ट हुँदैनथ्यो ।मालिक्नीलाई मारेर क स्वतन्त्र हुन चाहन्थ्यो । उसको आँखा म पापितीमाथिथियो । क मलाई सम्पूर्ण सम्पत्ति दिन्छु भनेर बेलाबेलामा फकाउँथ्यो । मउसको कुरा एक कानबाट सुनेर अर्को कानवाट उडाइदिन्थे । मालिक्नी मेरोचरित्रले गर्दा मलाई असाध्यै माया गर्नुहुन्थ्यो । म पनि उहाँलाई असाध्यै मायागर्थेँ । त्यस घरमा गएको दुई-चार वर्ष त म त्यसको गिह्दै आँखाबाट बचे ।मालिक्नीसापको आमा मरेकोले उहाँ महाराजगन्ज माइत जानुभयो, त्यस रातत्यो अधर्मीले ज्वरो आएको निहुँ पारी मलाई तातो पानी लिएर आउनु भनीआफनौ कोठामा डाक्यौ । म डराउँदैडराउँदै कोठामा पसेँ । कोठामा पसेपछिहतारहतार ढोका पो लगायो ! मैले डरले चिच्याउँदै भनेँ, 'मलाई छोइस्‌ मात्रभने पनि तँलाई जिउँदै मारिदिन्छु ।'

मालिक भइखाको अच्युतले एक गिलास तातौपानी मैरो जिउमा छयाप्दैभन्यो, 'कत्तित कमारी केटीफ्रै गरेर नखरा पार्छै । म सिकारी भन्ने त तलाईथाहै छ होइन ? यो कोठाबाट एक पाइला मात्र सारिस्‌ भने तँलाई बन्दुकलेउडाइदिन्छु । तँलाई शिरदेखि पाउसम्म गहनाले पूर्छ भन्दा पनि मात लाग्योभाग्ने ?' भन्दै उसले मलाई झम्टन खोज्यो । मलाई पानीले पोलेको पनि यादभएन । मृत्युको त चिन्तै भएन । मैलै चिच्याउँदै 'मार्ने भए मार, म मर्छै तरमेरो मालिक्नीको विश्वास तोड्दिनँ' भन्दै ढोकामा पुगेर ढोका खोल्न लागेँ,उसले पछाडिबाट बन्दुकको नालले जोरले टाउकोमा हान्यो । म रन्थनिँदैभुइँमा ढलेँ । हातखुट्टा लुलो भयौ, उसले मेरो शरीरमाथि एक्लौटी जमायो रभन्यो, 'मौना तेरा लागि त सारा त्याग्न सक्छु । मोना आवेशमा जे गरे पनिनरिसा है । म जस्तो पाउँदा के चाहिन्छ त तँलाई ?' म धेरै वेरपछि घिसिँदै

आफनो कोठामा आएँ । त्यो रात छट्पटाउँदै बिताएँ । भोलिपल्ट मालिक्नीलेमाइतीबाट फोन गर्नुभएको थियो । आमा मरेको चौटमाथि अको चोट कित01 भनेर मन सम्हालेर करा गरेँ । आमा मरेको पाँच दिनको दिन मालिक्नी

दुव्लाएर घरभित्र मात्र के पस्नुभएको थियो । मैले चाहंदा-चाहँदै पनिआफूलाई बाँध्न सकिनछ्ु र रुन पुगेछु । मालिक्नीले मेरो आँसु पुर्छिदिँदै भन्नुभयो,“जै नहोस्‌ भन्ने सोचेकी थिएँ त्यही भएछ । त गरिबनीको उद्धार गर्छु भनेरल्याएकी त 'झन्‌... । यति भन्दै मालिक्नी पनि मसँगै रुन थाल्नुभयो । हामीदुवैजना धेरैबेर रोएपछि मालिक्नीले भन्नुस, , 'नानी नरो तँ मलाई छोडेरनजा । तँ मेरो खुसी हेर्न चाहन्छैस्‌ भने तैँले उहाँको रहर पुस्याइदै ।'

मैले अचम्म परेर मालिक्नीको मुख हेदै भनेँ, 'हजुरले के भन्नुभएको त्यस्तोम अब यहाँ बस्तिनँ मालिक्नीसाप बरु मागेर खान्छु तर... ।' मालिक्नीलै मेरो कपाल मुसार्दै भन्नुभयो, 'हुन त तँलाई कुनै इमानदारकेटा खोजेर आफैँ कन्यादान दिन्छु भन्ठानेकी थिएँ । पुन: तेरो इमानदारितामाथिअर्को दाग लगायो यस पापीले । मैले मेरो स्वार्थका लागि मात्र होइन तेरालागि पनि भनेकी हुँ, तँ पनि कहाँ जान्छेस्‌ ? बाबुआमा तिनै हुन्‌ । महिना मर्नपाएको छैन पैसा लिन आउंछै । एक वचन नानी तँलाई अर्काको घरमा गाह्रैहोला भनेर कहिले सोधेकी छै, तँ नै भन्‌ त ? ममाथि पहाड दुद्दा पनिअसत्तीलाई प्यास नै ठूलो भयो । के गरौं पीडा सहने बानी तै परिसक्यो बा !'

मैले मालिक्नी सापलाई भनेँ, 'आजै अदालत जाउँ, म साँचो क्रा बताइदिन्छु,यस्तो पतीतसँग नबस्नोस्‌ ।'

मालिक्तीले तुरुक्क आँसु झार्दै भन्नुभयो, 'नानी, वाहा छ मलाई पनि,अपराध गर्नुभन्दा अपराध सहनु पाप हो । तर यो कानुन अन्धो छ बा ! हामीअदालतमा गयौं भने तेरो मालिक होइन तँ पो अपराधी हुन्छैस्‌ । फेरि प्रत्येकस्वास्वीमान्छेहरू आफनो स्वार्थको लागि मात्र कहाँ बाँचेका हुन्छन्‌ त ? कुनैस्वास्नीमान्छैले लोग्नेको अत्याचारको पराकाष्ठा नाघेपछि झिनो आफूनो स्वार्थहेरेर पन्छयो भने यो समाजका आड्गमाईले नै उसलाई वेश्या साबित गर्छन्‌ ।पाइतैपिच्छे काँडा विल्लयाउँछन्‌ । म आफना लागि मात्र बाँचेकी भए केही गर्नत सक्थैँ नै होला तर म कहिल्यै आफूता लागि बाँचनै बुझिस्‌ ? म एउटालेपीडा लुकाउँदा मेरा सम्पूर्ण आफन्तहरू खुसी हुन्छन्‌ भने पीडा गुङाउन ततैचैसभैँ लाग्छ । म मेरा आफन्तको आँखामा आँसु देख्न सक्दिनँ । मोना,देखिहालिस्‌, मेरा छोराछोरी अमेरिकामा कति खुसी छन्‌ । ' बुङवाबु हुनुहुन्छ ।मलाई माया गर्ने दाजुभाइ, दिदीबहिनीहरू छन्‌ । म ती सवैलाई कसरी चोटदिन सक्छु भन त : त्यसैले चुपचाप बगर भएर बाँचेकी छु । फेरि तैँले सोचिस्‌होला तेरो मालिकले यो चोट मलाई अहिले मात्र दिएका हुन्‌ । तँजस्ती सफाहृदय भएकी बच्ची त मैले पहिलोपल्ट नै देखेँ । यहाँ करिब आधा दर्जन जति

केटीहरू अहिलेसम्म बसै होला, ती प्रत्येकमा लालच थियो । उनीहरू आफनोवैसका उन्मादहरूलाई: थेग्न सक्दैनथे । तेरो मालिकको पैसामा र मायामालट्टिन्थे उनीहरू । कुन सड्का आफूनो आँख्चा छलेर प्यास मैद्थै«मेटाउँथे मैलेपत्तै पाउँदैनथेँ । जब मलाई नै सौताको व्यवहार गर्न थाल्दा पो वास्तविकताबुझथेँ । चुपचाप आँसु पिएर सबै सहनु नै श्रेय ठान्थेँ । मालिकबाट केपाउँदैनथै कुन्नि अलिक दिनको रमझमपछि अरू नै केटा टिप्थे, हिँड्थे । सबैलेछोडेपछि मालिक आक्कलझुक्कल मसंग आउँथे । भैगो यो कुरै छोडौं, तँ पापीहोइनस्‌ । कुनै राम्रो ओत लाग्ने ठाउँ नपाउन्जेल तँ यहाँबाट नजा ।' उहाँलेत्यसै भत्ती सम्झाउनुभयो ।

मैले पनि मालिक्नीको कुरा ठीकै ठानेँ । मालिक्नीलै बलात्कार हुनुको कारणपनि सोध्नुभयो । मैले सबै बताएँ । उहाँले टाउकोमा हेर्दै 'टाउको नै नफुटे पनिटाउकोमा पीप-रगत जमेको छ' भनेर मेडिकलमा लगी मेरो घाउ देखाउनुभयो ।नभन्दै डाक्टरले घाउ निचोदा एकमुठीभन्दा बढी पीप-टगत आयो । पीप-रगतनिचोरेपछि टाउको हलुको भयो । मालिक्नीले थाहा पाएर पनि केही थाहानपाएझैँ गरी मालिकलाई सम्पूर्ण आकाश स्वतन्त्रपूर्वक डड्त दितुभयो । मउसकी सिकारमा परिरहन्थेँ । मालिक्नी चुपचाप सहिरहनुहुन्थ्यो । मेरो रमालिक्नीको सम्बन्ध अझै गाडा बन्दै गयो । दिन बितेकै थियो । केही दिनअगाडिदिउँसोको तीन-चार जति बजेको हुँदो हो । मेरी आमा आएर मेरी सोझीमालिक्नीसँग हाँक दिँदै भतिछिन्‌- “मीनालाई यो घरबाट लगेर अन्तै राख्छु ।अन्त बढी पैसा दिन्छु भनेका छन्‌ ।' मालिक्नीले रिसको झोकमा भन्नुभएछ-“सक्छयौ भने मोनालाई अहिले लग, मलाई मोना चाहिँदैन ।' मालिक्नी र मेरी 'आमाचीचको क्रा सुनेर मालिक रिसाउँदै बाहिर निस्केछन्‌ ।

म कोठामा कै गलफती हुँदैछ भनेर पसेँ । आमा र मालिक्नीबीचको सबैकुरा बुझेँ । मैले रिस थाम्न सकिनँ । आमालाई कपाल भुत्ल्याएर घिसार्दै भनेँ-"तँ कृकर्ती मेरौ मोल राख्न आएकी : आइन्दा तँ यस घरमा छिरिस्‌ मात्र भनेकुकुर फुकाएर टोकाउँछु । जा छिटो निस्की- निस्किहाल ।' मालिक्नी मेरो हातरोक्न खोज्दै हुनुहुन्थ्यो । मेरौ आँखामा आफू बलात्कार हुँदाका क्षणहरू नाच्यो ।मैले मैरौ जिन्दगी बर्बाद गर्ने त्यही आमा नै हो भन्ठानेँ । ममा भूत सवारभयो । मेरो होस त्यतिबेला मात्र आयो जब मालिक्नीले मैरो गालामा दुईथप्पड मार्नुभयो र भन्नुभयो- 'मोना अव तँ जेलमा जाकिने भइस्‌ तेरी आमामरी । मैले यसो आँखा खोलेर आमातिर हेरेँ । आमा रुन पनि नसक्नै गरेरभुइँमा पछारिरहेकी रहिछिन्‌ । मैले उनलाई सकिनसकी सडकमा पुन्याएरदयाक्सी रोक्दै हातमा दुई सय रुपैयाँ दिएर भनेँ, 'आइन्दा तैँले यो घरमा पाइलाटेकिस्‌ भने यो घरबाट तेरो लास जान्छ, याद गर ।' आमा चु पनि बोल्ननसकी गइन्‌ । मैले त्यो दिन ठूलै पराक्रम गरेकी सम्झ । मालिक्नीले भन्नुभयो,“नानी तेरो रिस देखेर म छक्क परेँ । मैले तँलाई नपिटेको भए तैँले आमालाई

मा्नै थिइस्‌ । जे गरिस्‌ ठीक गरिस्‌ । अव तेरो महिनैपिच्छेको पैसाले सुनकैकेही सामान वनाइदिउंला, दुःख पर्दा काम लाग्छ । त्यही दिन मलाई सिक्री,औंठी र टप दिँदै भन्नुभयो, 'अपराध धेरै भएपछि ढुङ्गा पनि विस्फोट हुँदोरहेछ ।' मैले भने, 'खोई त हजुर पनि विस्फोट भएको ?'

उहाँले मेरो गाला मुसादै भन्नुभयो, 'नानी तँ पनि धैरै कुरा जान्ने भइस्‌ । मआकाशमा गएपछि विस्फोट होउँला । तँ आज साह्रै थाकेकी छस्‌, म खानापक्राउँछु । तँलाई एकछिन नदेख्दा पनि म आत्तिन्छु तँ साबीचाहिँ बस्नुपर्छ नि !'

मैले हाँस्दै भने, 'खाना हजुरले पकाएको मालिकसापले थ्वाहा पाउनुभयोभने एउटानएउटा खोट लगाउनुहुन्छ । खाना म नै पकाउँछ । हजुर थपक्कबस्नोस्‌ । मलाई त दुखाइको पत्तै छैन ।' हामीले त्यो रात हाँसीखुसी सुख,दुःखका कुरा गयौँ । भोलिपल्ट बिहान हतारहतार दुईवटा रगत लागेकोतकिया फोहोर लिन आउनेलाई बोरामा हालेर दिएको देखेँ । म आँच्तिदै कोठामापुग । मेरी मालिक्नी सदाका लागि मलाई छोडेर निदाइसक्नुभएको रहेछ । मकेही बोक्न नसकी भुइँमा थ्याच्च बसेँ । त्यो पापीले कुटिल हाँसो हांस्दै भन्यो,“मोना हामीबीचको काँडा हट्यो । तँलाई थाहा छैन होला यो असत्तीनीलेतँलाई यहाँबाट पठाउने कुरा गर्दै थिई त्यसैले यसलाई सखाप पारेँ । अव यहाँतेरो र मेरी राज्य हुन्छ ।' मैले जुरुक उठेर त्यसको कठालौमा समातेर थुक्दै भनेँ, 'युक्क पापी ! मयहाँ छु त केबल मालिक्नीले गर्दा छु । नत्र म उहिल्यै यो घरबाट निस्किसक्थैँ ।तैँले सोचिस्‌ होला मालिक्नीलाई हामीबीचको सम्बन्ध थाहा छैन । मालिक्तीलाईत प्रत्येक काम गर्नेहरूसँगको तेरो सम्बन्ध थाहा थियो । तँलाई हिँड्नका लागिसिङ्गै मूलबाटो छौड्ेर आंफू तरबारको धारमा हिँड्नुहुन्थ्यो । मेरी मालिक्नीकोहत्या गर्ने त्यो पाषी हातले मलाई छोइस्‌ माव भने पनि म आफनो हत्या आफैँगछ |

उसले चिच्याउँदै भन्यो, 'चुप लाग्‌ मोना, मैले तँलाई लैजा भनेको मेरैकानले सुनेको छु बुझिस्‌ ?'

मैले काप्दै भनेँ, 'मबाट घेरै पैसा असुल्ने सुर गरेपछि रिसले सक्छेस्‌ भनेमोनालाई लैजा भन्नुभएको हो अधर्मी । तैँले सोचिस्‌ होला आजसम्म तैँलेदिएकै पैसामा बसेकी छु । मेरी साहुनीले पैसा थपीथपी मेरी आमाको मुखमाफयाँकेर तेरो लागि मलाई यहाँ राख्दै आउनुभएको थियो । मालिक्नीको सोफझोपनकोफाइदा उठाएर पैसा बढाउन खोजेपछि मलाई लैजा मात्र के भन्नुभएको थियोतेरो कालो मतमा नाता शङ्का उठ्यो होइन : अनि निष्पाप मन भएकीसाहुनीलाई सिध्याइस्‌ । म तँलाई नङ्याएरै छोड्छु पापी नङ्स्याएरै ।' तरदिदी, मैरो कुरा स्वयम्‌ मालिक्नीका छोराछोरीले वास्ता गरेनन्‌, उल्टै भने,'छोटोलाई टाउकोमा चढाएपछि के-के भन्छन्‌ भन्छन्‌ । तँ हाम्रो खानदानी

परिवारमा तमासा खडा नगर । उनीहरूले मेरा मुख नै वन्द गरे । मेरीमालिक्नीले छोराछोरी र आफन्तका लागि गरेको त्यागको परिणाम आफनैआँखाले देखेँ । अमेरिकाबाट आएको छोरा जेनतेन किरिया बसे । छोरीहरूलेचाहिँ तीन दिनमै नुन खाए । मैले तेह्र दिन त्यहीँ वसेर नुन वारी आजैत्यहाँबाट निस्केर यहाँ आएँ । मालिक्नीका छोराबुहारी, छोरी सबै अव बाबुकोस्याहार गर्ने जिम्मा मोनाको हो भन्थे । मालिकले मालिक्नीको गुणहरू सम्झेरैहोला तेह्र दिनसम्म मलाई छुने आँट गरेन । म त्यसैले पनि तेह्र दिन त्यहाँअडैँ । आज म भोकै छु शालु दिदी भोकै...' मोना रोइन्‌ ।

मोनाको कुराले शालुको आँखाहरू पति रसाए । दुबै भान्सामा गए । शालुलेआफूलाई बेलुकाका लागि राखेको दाल, भात, तरकारी, अचार सवै तताएरदिइन्‌ ।

मोनाले खपाखप भात खाएर भनिन्‌, 'मैले बुझ यहाँ कोही काम गर्नेरहेनछन्‌ । त्यसैले तपाईंले आफना लागि बिहान नै बेलुकाका लागि भातपकाउन्ुहुँदोरहेछ ।'

'तिमीले ठीक नै सोच्यौ मोना, तिम्रो पेट त भरियो खानाले ?'

"आरियो दिदी म टन्नै भएँ । अव म कहाँ बस्ने दिदी : आमासँग त मर्नैपरेपनि जान्न' भन्दै रुत थालिन्‌ । शालुले कंहीबेर सोचेर भनिन्‌, 'मोना तिमीजस्ती बहादुर युवती पनि रुन्छन्‌ ?जीवन क्रममा सबैले क्नै न कुनै पीडाको सामना त गरेकै हँदारहेछन्‌ ।तिमीले र कान्छीदिदीले सानै उमेरमा कल्पनै गर्न नसक्ने पीडाको सामतागस्यौ । अहिले कान्छीदिदीको जिन्दगीमा केवल बहारैबहार छ । तिम्रो जीवनपनि हामी नरक हुन दिँदैनौं । चन्द्रकान्त दाइको भाइको व्यवहार ठीक चन्द्रकान्तदाइको जस्तै छ तर दाहिने गालाको पाटामा पूरै कालो धब्बा भएकोले उहाँतीस-बत्तीस वर्षको उमेरसम्म पनि अविवाहित हुनुहुन्छ । भाडाको टयाक्सीचलाउनुहुन्छ । डेराचाहिँ दिदीको घरभन्दा केही पर छ।'

मोनाले रुँदै भनिन्‌, 'मलाई माया मात्र भए पुग्छ । म रूप नै चाट्ने खालकीछैन दिदी ! मेरो पनि सबै यथार्थ बताइदिनुहोला ।' 'हुन्छ मोना, हामी सबै कुरा राख्छौं । आजलाई यहीँ बस म पनि एक्लै छु।भौलि बिहानसम्म सबै कुराको टुङ्गो लाग्छ । चन्द्रकान्त दाइको भाइकोनामचाहिँ रोमाकान्त हो ।'

मोना चुप लागिन्‌ । शालुले कान्छीदिदीलाई फोन गरेर सबै कुरा बताइन्‌ ।कान्छीदिदीले सल्लाह गरेर फोन गर्ने कुरा सुनाइन्‌ । शालु र मोना नै मोनाकोमालिक्नी गोमाको सम्झनामा हराइरहे । शालुलै केहीबेरपछि, मोनातिर हेर्दैभनिन्‌, 'तिम्री मालिक्नीको फौटौ छ मोना ? म ती देवीलाई हेर्न चाहन्छु ।'

मौनाले ब्याग खोलेर फोटो देखाउँदै भनिन्‌, 'यही हो मालिक्नी । जूनहाँसेजस्तै हुनुहुन्थ्यो । मोनाका आँखा पुनः भरिएर आए । शालुको आँखा पनिनरसाई छोडेन । दुवैले फोटो हेरेर धेरैबेर मौत रहे । मोनाले शालुको ममीपापाकहाँ जानुभएको भत्ती मौनतालाई तोडिन्‌ । शालुले काठमाडौँभत्रकै होटेललजमा बस्नै होला, पूरा थाहा छैन भनेर वास्तविकता ओकलिन्‌ । साँझझमक्कै पन्यौ, आकाशमा पूर्ण चन्द्र र ताराहरू पनि उदाए । मोना र शालुआ-आफ्नै सोचमा दुवैका थिए । शालुको आँखामा गोमाको तस्बिर नाचिरहेकोथियो । गोमाजस्ता नारीलाई कायर भन्ने कि आदर्श भन्ने शालु त्यही सोचमाडुबेकी थिइन्‌ । फोनमा आएको घन्टीले शालुको एकाग्रपन टुट्यो, फोन उठाउँदैभनिन्‌, 'अँ, भन्नोस्‌, ए सबैजना राजी भए । भोलि विहान सात बजे पशुपतिमाविवाह गर्ने सल्लाह भयो । हन्छ हामी सात बजे नै आउँछौँ भन्दै फोन राखिन्‌ ।मोनालाई पनि सबै भोलि सात बजे पशुपतिमा विवाह गर्न आउने कुरा सुनाइन्‌ ।मोना लाजले शर्माइन्‌ । शालुले लामो श्वास फेदै भनिन्‌, 'मोना समय अझै पनिछ, केही भन्छयौ भने भत । हन त तिमीले रोमाकान्तभन्दा धेरै सुन्दर र भर्खरकोयुबक पनि पाउन सक्छ्यौ, यो साँचो हो । हामीले चाहिँ तिमीलाई जीवनकोअन्तिम क्षणसम्म साथ दिने, तिमीलाई माया ढिने, गुणी युवक खोजेका हौँ ।रोमाकान्त दाइ भट्ट हेर्दा पटक्कै राम्रोचाहिँ हुनुहुन्न मोना ।'

“तपाईं त त्यसै मन पकाउनुहुन्छ । रूप र सम्पत्तिलाई ठूलो ठान्ने मए आजम यहाँ किन आउँथै ? माया भएपछि जस्तोसुकै कुरूप मान्छे पनि आफसेआफसुन्दर बन्दै जाने रहेछ । मालिक्नीसापकैँ करा गर्दा पनि त सबैले उहाँलाई दाँतउछिट्टेकी थसुल्ली भन्थे । तर मलाई उहाँजति राम्री कोही नै लाग्दैनथ्यो ।उहाँको प्रत्येक क्रियाकलाप मनपर्थ्यौ मलाई । उहाँको आँखा राम्रो, मुख राम,हिँडाइ राम्रो, बसाइ राम्रो, सबैका सबै राम्रो लाग्थ्यो ।' मोनाको कुरा गर्दागर्दैमुटु भक्कानिएर आयो, उनी चुप भइन्‌ ।

शालुले एकोहोरो मोनालाई हेरिन्‌ । गोमालाई सम्झिँदा शालुको मन पनिभरिएर आयो । आफनै पहिचान बिर्सेर अरूकै अस्तित्व बचाउन हरपल जलिरहेकीगोमाजस्ता नारीलाई पनि अकालमै चिरनिद्वामा पुग्नुपत्यो । हामीले त एउटागोमाको पीडा देख्यौ, एउटै गोमाको हत्या सुन्यौं । यौ समाजमा कति गोमाजस्ताविवश नारीहरू होलान्‌ । कसले तिनीहरूलाई आफनो अस्तित्वबोध गराउने ?गोमाजस्ता पढेलेखेको सभ्य समाजकी नारीले त त्यो दुर्गति भोग्नुपर्छ भनेअरूको के हालत होला :

'दिदी, मैले तपाईंलाई दुःख पुच्याएँ हगि ? तपाईँले त केही खानुभएकै छैन,भौक पनि लाग्यो होला, म केही बनाइदिन्छु । मालिक्नी वितेको तीन दिनसम्मत मैलै रात कसरी बित्यो, दिन कसरी बित्यो पत्तै पाइनँ । मान्छेलाई जति नैचोट परे पनि सम्हालिनुपर्ने रहेछ । मो तपाईं पनि पीर नगर्नोस्‌ ।'

शालुले मोनातिर फर्कदै भनिन्‌, “मैले तिमी आउनुअगाडि टन्न नास्तागरेकी थिएं, त्यसैले भोक पटक्कै छैन, तिमी केही खान्छयौ भने बनाक नत्रपर्दैन । हिंसक बाघहरूलै जस्तै गरी मान्छेले मान्छेको आलो रगत पिएको देख्दामन त दुख्ने रहेछ । तर, जीवन जिउनका लागि सवै भुल्नु पनि पर्दोरहेछ ।तिमीले टेक्ने घरातलमा चाहिँ अब रगतका छिर्कासम्म हुँदैनन्‌, गरिवसँग केहीसम्झौता गर्न भनेचाहिँ पर्ला !' 'दिदी पनि, मेरो कति चिन्ता गर्नुहुन्छ ! मेरो हातगोडा सद्दै छन्‌ । यो केकामका लागि ! मैरो पटक्कै पीर नगर्नोस्‌ । ल अव सुतौँ । बिहान चाँडै उठेरनुहाइघुवाई पनि गर्नु छ ।' दुबै सुते तर दुवैको आँखामा धेरै रात जाँदासम्मनिद्रादेवीले बास गरिनन्‌ ।

भोलिपल्ट शालु मोना पशुपतिमा पुगेको केहीबेरपछि नै केशब, पीताम्बरा,कान्छी, चन्द्रकान्त, रोमाकान्तलगायत अरू दस-बाह्रजना आए । कान्छीदिदीलेबुलहीमा लाउने कपडा पहिन्याएर गहना लगाउँदा त मोनाको रूप घप्पबल्लाजस्तै भयो । सबैले मोनाको रूपको तारिफ गरे । दुलहीको पहिरनमासबैसामु आएपछि रोमाकान्तलगायत सबैले मोनालाई हेरेको हँरै भए । रोमाकान्तलेकुनै क्षण कल्पनासम्म गरेका थिएनन्‌ । त्यो बलात्कृत मोना हीराको टुक्राजस्तैछिन्‌ । सबैसबैले घुणा गरेर फयाँकेको मसँग उनले कसरी सारा जिन्दगीबिताउलिन्‌ ? रोमाकान्त त्यस्तै सोचे । बाजेले अब पशुपतिको मन्दिरअगाडिजाँ दुवैले लाउने माला, औँठी, सिकी सबै ठिक्क पारी हिँड्नु भनेपछि सवैपशुपतिको मन्दिरअगाडि पुगे । बाजेले मन्तर पढेर रोमाकान्तले मोनालाईमाला पहिराउनु भनेर माला के पहिराउन लागेका थिए एउटा समाजसेवीभनाउँदी माथिमाथि साडी उचालेर आई । रोमाकान्तको हात उछिट्याउँदैचिच्याई, 'ए सबैजनाले यहाँ पैसाको लोभमा एउटी सुक्‌मारीकोबिबाह एउटा कुरूप अध गर्दैछन्‌ । यौ विवाह हामीले रोक्नुपर्छ ।महिलामाथिको अत्याचार हामीले सहनुहन्न ।' सवै मान्छेहरू हवारहवार्ती जम्माहुँदै भने, 'यो विवाह गराउनेलाई कारबाही गर्नैपर्छ ।' बरु हामी गछौँ त्योयुवतीसँग बिबाह भन्नेहरू पनि निस्के । रोमाकान्तलगायत सबैजना रातो-पीरो भएर हेरेको हेरै भए । समाजसेवीले मोनालाई अङ्गालो मार्दै भनिन्‌,“नानी ! तिमी यी पापीहरूको बहकाउमा नआक, तिमीले जोडा मित्नै केटापाउँछ्यौ, तिमीलाई ललाइफकाई गर्नेलाई जैलमा जाक्नुपर्छ ।'

मोनाले समाजसैवीको हात जोडले 'झट्कालेर रिसले आगो हुँदै चिच्याइन्‌,(तपाईँ के बोल्दै हुनुहुन्छ : बुझो न सुझो त्यसै मुखमा जे आयो त्यही बोल्नपाइन्छ ? यो मेरो प्रेमविवाह हो । तपाईंले उहाँको बाहिरी आकृति देख्नुभयो ।मैले उहाँको भित्री रूप देखेकी छु । आइन्दा उहाँको बारेमा एक शब्द बोल्नुभयोभने तपाईं नै जेल जानुहुन्छ । म तपाडँहरूजस्तालाई समाजको कलड्क भन्छु,बुझनुभो, कलङ्क... ।'दद । मोनाको शब्द सुनेपछि, वरिपरि 'झफुम्मिएकाहरूले समाजसेवी भनाउँदीलाईगाली गर्दै भने, 'ए दिदी, बुझ्दैनवुझी अर्कामाथि त्यसै हात हाल्ने हो?तँजस्ती ककर्नीको पछि लाग्दा हाम्रो पनि बेइज्जत भयो । तेरो मुखसुखफुटाइदिङँ ?' भन्दै समाजसेवीलाई हप्की र दप्की गरे । सबैको कुरा सुनेर कत्तिन आफूलाई समाजसेबी ठान्ने आइमाई लज्जितभई, केही बोल्न नसकी कुलेलम ठोकी । अनि आफनो रूपवान्‌ लोग्नेलेनजिकैको बहिनी पर्नेलाई भगाएर लगेको तेह्र वर्ष वितेको कुरा सम्झेर तुरुक्कआँसु खसाती । ॥

यता आिगाकी दारा सुको करा सुनेर पुरेतबाजे, रोमाकान्तदेखि लिएर सबैको मन हर्षितभयो । बाजेले स्यावास दिँदै विवाहको सानोतिनो रीति पुच्याए ।विवाह सकिएपछि सबैजना केशवकै घरमा जम्मा भए । कैशवको घरमा करिबसयजना जतिको लागि भोज तयार थियो । भोजमा केशवको धेरै नजिककालाई,कान्छीका धेरै नजिकलाई मात्र बोलाइएको थियो । मोना र रोमाकान्तले नैआफूलाई संसारका सबैभन्दा भाग्यमाती नारीपुरुष सम्झैका थिए । सबैलेमोनालाई उपहार दिनुको साथै सुखी वैवाहिक जीवनको कामना पनि गरे ।चार बजेतिर सम्पूर्ण आफन्तहरू भोज खाएर गइसकेपछि शालुलगापतकान्छीदिदीले मोना र रोमाकान्तलाई राम्रोसँग जीवन काटन्‌ भनी डेरामाछोडेर आफनो घर आए । मङ्सिरको छोटो दिन, छ बजे नै झमक्क साँझ पस्यो । रोमाकान्तले दूधतताएर ल्याई मोनालाई दिँदै भने, 'मोना दूध पेक, अघि तिमीले धेरै खानेकुराखाएकी छैनौ, भोक पनि लाग्यो होला, अरू केही खानेकुरा वनाड कि !'

मोनाले मधुर स्वरमा भनिन्‌, 'भौक लागेको छैन । खासै दूध पनि खाने मनथिएन, तपाईंले भनेपछि, यतिचाहिँ खान्छु ।' रोमाकान्तले मोनानजिक बस्दै भने, 'मोना तिमी त फूलजस्तै रहिछौँ ।पशुपतिमा त्यो आइमाईले अनुमान गरेको कुरा पनि ठीकै हो । मजस्तोसँगसिङ्गै जीवन काट्न सक्छयौ त !'

मोनाले जवाफ फर्काइन्‌, 'मेरो उमेर मात्र सानो हो । मैले सुखदुःखका सबैपाटाहरू राम्रोसँग बुझेकी छु । शालु दिदी र कान्छीदिदीले मेरो मायाले गर्दा नैतपाईंलाई नै रोज्नुभएको हो । मैले तपाईंलाई पाउनु मेरो पनि ठूलो सौभाग्यहो।'

रोमाकान्तले मोनालाई हेर्दै भने, 'मोना तिमीले मेरो मन नै हलुको पान्यौ ।म सधैँ भगवानलाई किन यस्तो रूप दिड्स्‌ भन्दै गाली गर्थे । आज मैले बुझेँ,तिमीसँग भेट गराउनकँ लागि यस्तो रूप दिएका रहेछन्‌ । धन्य छ भगवानलाई ।मोना म तिम्रो बिशाल हृदयमा कहिल्यै चोट पुन्याउने छैन ।' मोना चुपचाप

लागिन्‌ । रात ढस्किसकेकोले दुवै ओछ्यानमा गई भविष्यको मीठामीठा कुरागरे । रोमाकान्तले मौनालाई मामाले सुम्सुम्याए, मायाका चुम्वनहरू वर्षाए ।मोना र रोमाकान्त नै एक-अर्कालाई भुलेर एक-अर्काको अङ्गालोमा हराइरहे,बस्‌ हराइरहे... ।

उन्नाईस

'आज यति रमाइलो क्षणमा पनि तिमीलाई कोठै प्यारो भयो होइन ! केसोचेर बसेकी : दिदी हिँड न बाहिर ।' शालुले सुजनको हात मुसादै भनिन्‌, 'सुजन यतिखेर भने म तिम्रै भविष्यकोबारेमा सोचिरहेछु । म पनि चाँडै होस्टेल जाँदैछु । तिमी घर आयौँ । तिमीमासाँचो र झुटो बुझने बेला पनि छैन । दिदी भन्नुहुन्थ्यो- फिरोजलाई गुहेखाल्डोमा धकेल्ने फिरोजकै बाबुआमा हुन्‌ रै । आजकाल फिरोजका बाबुआमाछोरो बिग्रिएको पश्चात्तापले जल्दैछन्‌ रे ।'

“शालु के भन्न खोजेकी तिमीले ? बल्ल कँदमुक्त भएर आएको छु। मैलेअहिले नैं जीवनको वारेमा सोच्न थालेँ भने म कहिले हाँसौँ तिमी नै भन त ?तिमी घरमै वस्यौ, ममी, पापा र कान्छीदिदीको मायामा चुर्लुम्म डब्यौ । मैलेत खुसी के हो बुझनै पाइनँ ।'

शालु भाइलाई जीवन के हौ भनेर सम्झाउन मात्र के लागेकी थिइन्‌उर्मिलाले ढोका खोल्दै चिच्याइन्‌, 'शालु यो रमझममा पनि भाइलाई कोठाभित्रराखेर के कुराले कान भर्दैछयौ हँ ? तिमी त हामीसँग भएर पनि कहिल्यै हामीहुन सकिनी । सुजनको हामीप्रतिको मायाचाहिँ नखोस ।'

डीपकले उर्मिलाको कुरामा सही थप्दै ढोकाबाटै भने, 'शालु, उर्मी जेभन्दैछिन्‌ ढीक भन्दैछिन्‌ । अरूका छोराछोरी वाबुआमासँग टाँस्सिएर हिँडेकोदेख्दा पनि हामीलाई त्यसै गर्न रहर लाग्थ्यो । तिमीले हाम्रो त्यो रहर कहिल्यैपूरा गरिनौ । सुतालाई तिमीले हामीबाट टाढा राख्न नखोज । तिमीलाईडाक्टर पढाउन पैसा लगानी गरेजस्तै हामी सृजनलाई पनि पैसा लगानी गरेरठूलै मान्छे बनाउँछौँ । तिमीले चिन्तै नगर ।' बाबुआमाको कुराले शालुलाई कताकता नरमाइलो त लाग्यो नै शालु केहीबोल्न नसकी चुप भइन्‌ ।

उर्मिलाले सुजनलाई हातमा समातेर तान्दै भनिन्‌, 'सुजन वावु, जारुतिम्रा साथीहरू आइसके होला ।' सुजनले केही कुरा बुझे केही कुरा बुझेनन्‌पनि । सोझ्ौँ जन्मदिन मनाउँदै गरेको सुजन हाँस्दै पार्टीको रमफझममा मिसिए ।शालु भने सुजतको चिन्ताले यताउता छटपटाइरहिन्‌ । मनमनै सोचिन्‌, “कहिले मेरो ममीपापाको बृद्धिका घैँटामा घाम लाग्नै होला ? मैले सुजनलाई सहीबाटो देखाइन भने उनी भत्किन्छन्‌ । म नेपाल मेडिकल कलेज जान अझएक-डेढ महिना छ, त्यो बेलासम्म केही उपाय गरौँला ।' शालु के-के सोच्दैथिइन्‌ ढोकाबाहिरबाट आएको आवाजले ध्यान त्यतै गयो ।

काकाकी छोरी प्रकृत्तिले भनिन, 'शालु दिदी, ढोका खोलिस्थो त म हजुरलाईके दिन्छु।'शालुले ढोका खौल्दै भनिन्‌, 'के दिने नानु !' प्रकृतिले वालउपन्यास नीलकमल शालुतिर बढाउँदै भनिन्‌, 'हजुरलाईकथा, उपन्यास धेरै मनपर्छ भनेर यो उपन्यास हजुरलाई ल्याइदिएकी छु। योहेरिस्यो भने हजुर त रोइसिन्छ बाचै ! मेरा धैरै साथीहरू रोए रे म पनि रोएँ ।' शालुले प्रकृतिको गालामा निमोट्दै भनिन्‌, 'धन्यवाद ! मेरी गुडियालाई मपनि बोर भएर बसेकी थिएँ, साइतमै किताब ल्याइदिडछौ हुन्छ म किताबपढ्छु, तिमी जाक ।'

१२-१३ वर्षकी प्रकृति हाँस्दै गइन्‌ । शालु किताबमा के रहेछ भनेर हेर्नथालिन्‌ । शालुलाई नीलकमल पढेपछि समय गएको त पत्तै भएन । पुनःसुजनले ढोका खोलेपछि पो झसङ्ग भइन्‌, सुजनले शालुतिर हेदैं बडो नम्रस्वरमा भने, 'दिदी बिन्ती, आज मेरो चुकाका लागि डान्स गरिदेक, म तिमीलेजे भने पनि मान्छु ।' त्यो फिरोजले मैले डान्स गरेको देखेर मरिमरी हाँस्दैभन्यो, हेर यो फुच्चे, भ्यागुतो उफ्रेझैँ उफ्रेको, यस्तालाई पनि डान्स गर्ने सोखहा..हा... । कसँगै बसेका चार-पाँच युवतीले पनि मेरो खिल्ली उडाउँदै हांसे ।'शालुले उत्तर दिन नपाउँदै सुजनले शालुलाई तान्दै भने, 'तिमीले आज डान्सगरिनौ भनै म तिमीसँग. कहिल्तै पनि बोल्दिनँ ।' शालुलाई भाइसँग पार्टीमाजान कर नै लाग्यो । सुजनले क्यासेटको चक्का फेर्दै भने, 'अब मेरी दिदीलेडान्स गर्छिन्‌ ।' सुजनको क्रा सुनेर-सबैले बप्पडी पिट्दै हाँसे । फिरोजले जबर्जस्ती हाँसोरोकेर भन्यो, 'भ्यागुता-भ्यागुती एकैचोटि उफ्रिने कि छुट्टाछुट्टै उफ्रिने हँ ?'

युवतीहरूले कुरा थपे, “गेटअप त हेरन, पहाडबाट बल्ल ओलेंकी जस्तीछ । यो सुजनले बनाएकोचाहिँ दिदी होला ।' फिरोजले युवतीहरूको गालामा म्वाइँ खाँदै भन्यो, 'ओ परीहरू, वतचरीलाईउडाएर वनैमा पुन्याइदेऔ । कस्ताकस्ता कहाँ गए मुसाको छाउरा दरबार,यस्तीले डान्स गर्ने रे, डान्स कुन चराको नाम हो थाहा छ ? झयाउँकिरीलाई ?' '्हा...हा... झयाउँकिरी' भन्दै युवतीहरू खित्का छाडेर हाँस्दा पनि शालुचुप नै लागेको देखेर सुजनलाई साह्रो रिस उड्यो । सुजनले शालुलाई मनपर्नेगीतको क्यासेट बजाएपछि शालु डान्स गर्न थालिन्‌ । शालुले डान्स गरेको

देखेपछि बरिपरि तितरबितर भएका मान्छेहरू एकत्रित भए । पार्टीको माहोल नैअर्कै भयौ । फिरोज र उसका आसेपासेहरू हेरेको हेरै भए । शालुले डान्सगरिसकेपछि सबै वान्समोर 'वान्समोर' भन्दै चिच्याउन थाले । शालुले गीतगाउँछु भनेर आनन्द कार्कीले गाएको 'यो कस्तो नियति, यो कस्तो जलन'बोलको गीत गाउन थालेपछि सबैले विनको धुनमा सर्प लट्टिएकैँ लट्टिएर गीतसुने । गीत सिद्धिसकेपछि सबैले शालुको डान्स र स्वरकै तारिफ गरे । सुजनहर्षले फुरुङ्ग भएर आफनो साथीहरूलाई शालुसँग परिचय गराए । फिरोजलेयुवतीको अङ्गालो छोडेर शालुसाम्‌ आई 'शालुजी, मलाई माफ गर्नोस्‌, मैलेजै भने केही तशोची भनेँ, आउनौस्‌ तपाईँ र म डान्स गरौं' भन्दै फिरोजलेहात शालुतिर बढायो ।

शालुले पर हट्दै उत्तर दिइन्‌, हेर्नोस्‌, आज मैले मेरो भाइको खुसीका लागिमात्र डान्स गरैकी हुँ । म पेसेवर डान्सर होइन ।' यति भन्दै शालु पार्टीकोमाहोलबाट बाहिरिइन्‌ । सुजनले मनमनै भने, “साले फिरोज, तेरो घमण्ड बल्लचकनाचुर भयो । हामीलाई भ्यागुता-भ्यागुती भन्थिस्‌ अव के भन्दोरहेछस्‌ भन्‌मोरा !'

फिरोज नजिकै रहेको बेन्चमा बस्यो र सोच्यो, 'आजसम्म मैले मेरो एकइसारामा नै मप्रति भुतुक्क हुनै युवतीहरू भेटेको थिएँ । कति त मसँग बोल्नपाउनु पनि आफनो सौभाग्य सम्झिन्ये । यसले मेरो रूप देखिन होला, त्यसैलेमसँग डान्स गर्न इन्कार गरी । केक काट्ने बेलामा त अबश्य आउँछै नै होला,म जसरी भए पनि त्यसलाई मेरो रूप हेर्न बाध्य गराउँछ । मेरो रूप देखेपछि,चित खान्छे । मान्छे जे-जस्तो हौस्‌, त्यसको स्वरलाई र त्यसको डान्सलाईचाहिँ मान्नैपर्छ बा ! मलाई एक नजर देखेपछि मैन पस्लेझैँ परिलिन्छे त्यो । अनिमैले त्यसलाई के गर्नुपर्छ जानेको छु । यति धेरै तड्पाउँछु कि तड्पीतड्पी मर्छै,त्यो । मचाहिँ नयाँनयाँ फूलहरूमा रमाइरहन्छु ॥:004 एक-दुई वचन बोलेर प्रेमकोनाटकचाहिँ गर्नैपर्छ ।' यस्तै कुराहरू मनमा थियो । युवतीहरूलेयथार्थ बोध गराए- 'फिरोज हेर कति गीतहरू खेर गइसक्यो उठ डान्स गरौँ ।नपत्याउने खोलाले वगाउँछ भन्थे ठीक रहेछ । भ्यागुतीले डान्स त कमालकैगरी, फेरि गीत पनि राम्रै गाई ।' फिरोजले उठेर बुगतीहरुलाई अङ्गालोमाबेबै भन्यो, 'अब केही दिनका लागि त्यो पनि यसरी र अङ्गालोमा बेरिन्छै । मउसलाई तिमीहरूको जस्तै पहिरन लगाउन बाध्य गराउँछु । तिमीहरूकोजस्तो पहिरन र तिमीहरूको जस्तो शृङ्गगारमा सुहाउँदै देखिएली, होइन त ?' 'नाइँ फिरोज, नाइँ हामी तिमीलाई केही दिनका लागि पनि छोड्न सक्दैनौं,पाँचैजना युवतीले एकै स्वरमा भने । फिरोजले भेटघाटको समय फरक पार्ने तर तिमीहरूलाई नछौड्ने भनीवचन दियो । त्यसपछि युवतीहरू ढुक्क भए । पुनः केहीबेर डान्स चल्यो । केक

काट्ने बेलामा सबै एकब्रित भए । शालु केकमा गाड्ने मैनबत्ती र चक्क्‌ लिएरहल्का गुलाफी कुर्ता-सलवारमा आइन्‌ । फिरोजले मनमनै सङ्कल्प गर्दै भन्यो,'तेरो यौ कूर्ता-सलवार चार दिनमा उतार्छँ म ।' केक काटने काम पनि सुरुभयो । दीपक र उमिंलाले सुजनको हात समाते, सुजनले केक काटै । बाबुआमालेसुजनलाई केक खुबाएपछि सबैले ताली बजाए । सुजनले बाबुआमा र दिदीलाईकेक खुवाएपछि, कमशः सबैलाई केक बाँड्न सुरु गरै । शालुले कैक काटनमासहयोग गरिन्‌ । फिरोज भने कसरी शालुलाई आफनो रूप देखाउने भन्नैघुनमा थियो । फिरोजले गिफट दिँदा शालुको प्रशंसा गर्दै भन्यो, 'मलाईतपाईंको डान्स र गीत नै साह्रै मत्त प्यो ।' शालुले मुसुक्क हाँस्दै जबाफदिइन्‌, 'धन्यवाद !'

फिरोजले शिर झुकाएरै भन्यो, 'मलाई माफ त दिनुहुन्छ हैन ?'

'तपाईंले जे देख्नुभयो त्यही मन्ुस्ी भयौ । मान्छैले आँखाले देखेको कुरा भन्नैन हो । माफ मान्नुपर्ने कुनै कारण नै छैन ।' फिरोज कुरा बढाउन चाहन्थ्यो ।शालुले फिरोजको अनुहारतिर हेर्दै भनिन्‌, 'कृपया पछि कुरा गर्नुहोला, अहिलेलाईम काममा व्यस्त छु।' फिरोज अँध्यारो मुख लगाएर त्यहाँबाट हट्यो । उसले चित खायो, आफनोसुन्दर अनुहार र सुन्दर जिउडाल देख्दा पनि शालुले कुनै प्रतिक्रिया नजनाएकोदेख्दा । सुजन भनै मनमनै फिरौजको आकृति देखेर रमाउँदै सोचिरहेका थिए,“सँ म जस्तो कोही छैन भनेर घमण्ड गर्थिस्‌ । देखिस्‌ तँ जस्तालाई मेरीदिदीले कसरी आफूबाट टाढा भगाइन्‌ । अब त तेरो सेखी फप्यो होला नि !तैँले मेरी दिदीलाई अरू जस्तै तेरो रूप देख्नेबित्तिकै लट्टिने भन्ठानेको थिइस्‌होला, देखिस्‌ हैन ? मेरी दिदीको व्यवहार मुल्ला फिरोजे । 'किन फिरोज तिमी त चूक घोप्टाएजस्तै अनुहार लिएर आयौ । भ्यागुतीलेपत्याइन कि कसो ?' युवतीहरूले फिरोजको बरिपरि झुम्मिँदै भने । फिरोजले रिसाएको स्वरमा भन्यौ, 'चुप लाग, कति दिन यो फिरोजेकोअगाडि चुरीफुरी देखाउँदिरहिछे हेरौँला नि । आमाबाबुको ताल त्यही हो । नशालागेपछि पेटिकोट खुस्केको पनि पत्ता हुँदैन, छोरी भने मै हँ भन्छे । म त्यसलाईकाँच्चै चपाउन पाए पनि चपाइदिन्थेँ ।' 'जाकैँ आज तपाईंलाई धेरै पीर परेको छ। अफिमको नशामा रमाङैँ ।अफिम त छ होइन ? तपाईँको घरको खाली कोठामा मान्छे आए कि आएनन्‌नत्र अस्तिझैँ त्यहीँ बसौंला ।

फिरोजले दाह्रा किटदै भन्यो, 'प्लिज मलाई एकछिन एकान्तमा छौडिदैक ।म त्यसलाई पासोमा पारेर बजार्ने उपाय सोच्छु । बजार्न पनि यसरी बजार्छु किठहरै पार्छु राँडलाई । हेरन हाँसेको कट हाँसेजस्तो, मुख हेरन राँडको हकिचिलको

जस्तो, अझ मै हुँ भन्छे । हेरन भनेकी पेसेवर डान्सर होइन । मैले त्यसलाईपेसेवर डान्सर बनाइन भने त मेरो नाम पनि फिरोज होइन ।' 'फिरोज तिमी पनि के एउटै धुनमा लागेको हँ ? आफूलाई सम्हाल ।तिमीले जति पिए पनि तिम्रो नशा बन्न हामी तयार छौँ । भूल त्यसलाई, किडान्स गरौं कि गएर अफिममा 'फुलौं । कि रक्सीमै झुलौं, रक्सी पनि आउँदैछ,' युवतीहरूले फिरोजलाई सम्झाए । फिरोज भने शालुलाई हेर्दै दाह्रा किटिरहेकैथियौ । सबैलाई केक बाँडेपछि शालु केही खानेकुरा र एक ग्लास फेन्टा लिएरघरभित्र पसिन्‌ । फिरौजले शालुको सबै क्रियाकलाप नियालिरहेको थियो । करक्सी पिउँदै शालु वाहिर आउने प्रतीक्षामा थियो । तर, शालु सबैले डिनरखाइवरी गाइसम्दा पनि निस्किनन्‌ । उता शालु भने फेन्टा, आलुचिप्स आदिखाई पढ्न बाँकी रहेको बालउपन्यास नीलकमल पढ्दापढ्दै निदाइन्‌ । प्राय:सबै पाहना गइसकेपछि फिरोज नशामा लह्विँदै कार चलाएर घर पुग्यो । छोरासुधने आश नै मारिसकेका गंगा र रमणले छोरा आएको चाल पाए पनि चालनै नपाएफैँ गरी सुते । फिरोजले शालुको अपमान विर्सिन अफिम पियो, तरअहँ अफिमको नशामा पनि शालुलाई भुल्न सकेन । अझै अफिम पियो र मुडालडेकैँ लड्यो । भोलिपल्ट बिहान होसमा आएपछि पनि फिरोजले शालुलेआफनो वास्ता नगरेको सम्झयो । फिरोजलाई शालुको कुराले साट्दै चोटपर्नुको कारण थियौ, 'क जीवनमा पहिलोपल्ट नै कुनै साधारणरूपकी युवतीबाटअपमानित भएको थियो । ज्यादै सुन्दरी युवतीहरूलाई आफनौ इसारामा नचाएकोफिरोजलाई शालुको अपमात सहय भएन । गंगाले फिरोजतिर दूध बढाउँदैभनिन्‌, " तिमीले अब राति कहीँ जाँदा कार लिएरचाहिँ नजानू, वरुट्याक्सी चढे जानू । हिजो अगाडिको हेडलाइट फुटेछ । कार केही कुच्चिएकोपनि छ । तिम्रो प्रियसीहरूको ब्याग, पर्स, मोबाइल भने कारभित्र रहेछन्‌ ।तिमी होसमा नभए पनि तिम्रा मायालुहरू हिजो होसमा रहेछन्‌ र दुर्घटना हुनपाएन होला होइन !'

आमाको बोलीले फिरोज झसङ्ग भएर सम्झयो- मैले त नशामा 'झुल्दैगरेका ती युवतीहरूलाई त्यहीँ छोडेर आएँछु । उफ ! मलाई के भएको होला,कसरी डेरामा पुगे होलान्‌ उनीहरू भनी तुरुन्तै फोन गरेर बुझ्यो । दीपककोड्राइभरले नै डेरामा पन्याइदिएको थाहा पायो । फिरोजको मस्तिष्कबाट शालुअफै नहटेकोले आमासँग शालुको बारेमा सोध्यो । गांगालै लामो श्वास फेर्दै भनिन्‌, 'ए उर्मिलाकी छौरी शालुको कुरा गरेकोतिमीले, कहाँ शालु कहाँ तिमीहरू, उनको कूरै नगर । तिमीले अरूहरू मुबतीहरूजस्तै सम्झेका होलाक शालुलाई, उनले बुझेकी छिन्‌ हीरालाई कीराले पनिबिगार्छ भन्ने कुरा । हामीले तिमीलाई जातीनजानी बिगान्यौँ । उर्मिला रदीपकको लहैलहैमा लागेकी भए शालुको पनि तिम्रै हाल हुन्थ्यो होला । उनकै

रमा बस्ने कान्छीले शालुलाई सही बाटो देखाइन्‌ । शालुले स्वयम्‌ वाबुआमालेदेखाएको बाटो छोडी कान्छीले देखाएकै बाटोमा हिँडिन्‌ । नेपाल मेडिकलकलैज जोरपाटीमा ड्वाक्टर पढ्न नाम निकालेकी छिन्‌ रे भन्ने सुनेकी थिएँ ।अव त पढ्न जाने बेला पनि हुन लाग्यो होला । भाइ बिग्रन्छ कि भन्ने अबएउटै चिन्ता छ भन्थिन्‌ रे । कृपा क्या कृपा छिमेकी नरेन्द्रबावुकी छोरी उनैकीसाथी हुन्‌ । कृपाले नै सबै भनेकी हुन्‌ मलाई । उनी सानो छँदा त सधैँबाबुआमासँग आउँथिन्‌ पार्टीहरूमा, ठूली भएपछि चट्ट बाबुआमाको साथ नैछोडिन्‌ । तिमीजस्तो अबुझलाई शालुको करा किन भन्नु ? म गएँ, भन्दै गंगाभान्सातिर प॒सिन्‌ ।

'मेरो गोरुको वाह्रै टक्का' भन्ने स्वभावको फिरोज आमाको कुरा सुनेरओइलाएको फूलझैँ भयो । सेट भन्दै मुडकीले भुइँमा हान्यो । जतिजति शालुकोसम्झनामा गहिरिँदै गयो, उत्तिउति शालुको हिजो बोलेका सबै शव्दहरू मीठोलाग्यो । शालुको आँखा-नाक-मुख-जीउडाल सबै सम्झयो । शालुको सबैचिज सुन्दर लाग्न थाल्यो फिरौजलाई । फिरोज जुरुक्क उठेर आमासामु पुग्दैशालुको करा कोट्याउन चाहयो । गंगाले फिरोजको कुराको आशय बुझेरभनिन्‌, 'फिरोज, तिमी ध्रर्तीमा बसेर चन्द्रमा छुने आँट नगर । शालुजस्तानारीहरू रूपलाई र घनलाई भन्दा चरित्रलाई हेर्छन्‌ । तिमी त शालुको आँखामापतिङ्गर नै हौँ । त्यो कुरा तिमीले हिजो नै विचार गन्यौ होला । शालुको सपनादेख्न छोड, हातमुख धोएर खाना खान आफ ।'

फिरोजलाई आमाको कुरा बेठीक लागेन तर शालुलाई भुल्न पनि सकेन ।सोच्यो 'म शालुलाई पाउन जे पनि गर्न तयार छु ।'

बीस

फिरोजले महिनौं-महिनासम्म शालुको पिछा गर्दा पनि शालुले कुनै प्रतिक्रियादेखाइनन्‌ । घरपरिवारका मान्छेहरू र फिरोजका सुन्दरीहरू फिरोजमा एक्कासिआएको परिवर्तन देखेर आश्चर्यमा पर्नु स्वाभाविकै थियो । फिरोजका सुन्दरीहरूलेफिरोजलाई लाख सम्झाएर पहिलेकै बाटोमा आउन आग्रह गरे तर अहँफिरोजले सुन्दरीहरूको क्रा पटक्कै टेरेन । उल्टै सुन्दरीहरूलाई आफनोसामुनपर्नु भनी कडा चेतावनी दियौ । फिरोजका सुन्दरीहरू अर्कै बाटो मोड्नबाध्य भए । गंगा र रमण फिरोज एउटा खाल्डोबाट उत्रेर अर्को खाल्डोमापसेकोमा चिन्तित नै थिए । फिरोज शालुलाई नपाए आफू नबाँच्ने भनीअन्तिम 7000 थियौ । त्यसैले क एकदिन आँट गरेर शालुको सामुपुग्यो र हात भन्यो, 'शालु, मलाई एकपल्ट सुधिने मौका देक। मतिमीबिना बाँच्न सक्दिनँ । म तिमीले जै भन्छयौ त्यही मान्छु ।'

शालुले सम्झाइन्‌, 'हेनौंस्‌ फिरोजजी तपाईंजस्तो होनहार व्यक्ति बिग्रिएकोदेख्दा मलाई पन्ति पीर अवश्य लागेको थियो । तपाईं सृन्दर र सम्पन्न हुनुहुन्छ ।तपाइँले मजस्ता सयौँ युवती पाउनुहुन्छ । तपाईं कूनै आदर्श युवतीसँग विवाहगर्नोस्‌ । मलाईचाहिँ अहङ्कारी भन्नोस्‌ या जे भन्नोस्‌ । म प्रेम शब्दसंग नैघृणा गर्छु । तपाईँ लाख कोसिस गर्नोस्‌ एक हातले ताली चज्दैन । बिन्ती,आइन्दा प्रेम भन्नै शव्द मैरोसामु बिर्सेर पनि नओकल्नुहोला' भन्दै रिसाउँदैशालु आफनो घरतिर आइन्‌ । फिरोज हेरेको हेरै भयो । आँखाबाट बलिन्द्रधाराआँस्‌ झार्दै घाइते सिंहझैं भई घर आयो । आफू बिग्रिनुको जिम्मेवार स्वयम्‌आफैँलाई नै ठहस्यायौ । बाँकी जिन्दगी कसरी काट्ने सोच्नै सकेन । फिरोजखानु न खुदनु इन्तु न चिन्तु प्यो । गंगा एकपल्ट शालुलाई सम्झाउने निर्णयलिँदै शालुको घरमा पुगिन्‌ । शालुले गंगालाई बैठकमा वस्न आग्रह गर्दै भनिन्‌,"हजुरले यसो फोन गरेर आइस्या भए हुन्थ्यो । ममीपापा होइसिन्त ।'

गंगाले भरिएको आँखालाई ओमभातौ पार्दै भनिन्‌, 'म तिमीलाई नै एउटाबिन्ती गरौं भनेर आएकी हँ । के गरौं म छोराको मायाले अलि स्वार्थी भएँ ।फिरौज नशा, सुन्दरी सवैलाई छोडेर तिम्रो मायामा तड्पिन थालेको छ, । थुप्रैदिन भयो उसले एक गेडा अन्त पनि निलेको छैन । नानी ! त्यो हाम्रो एकमात्रटेक्ने वैशाखी हामीलाई दान देक । नफुली नै ओइलिसकेको फिरोज पुनः फुल्नैरहर बटुल्दै छ । साँच्चै भन्दा यहाँ आउने आँट त थिएन । फिरोजको बाबुलेपनि एकपल्ट शालुसँग फिरीजको जीवन माग भनेर पठाउनुभयो, त्यसैलेआउन बाध्य भएँ" भन्दै गंगा रुन पौ थालिन्‌ ।

शालु अलमल्ल परिन्‌ र मनमनै सोचिन्‌, 'त्यो डालीडाली चहार्ने भमरामलाई चार-पाँच वर्ष पर्खिन अवश्य सक्दै-सक्दैन । मेरो सानो झूटले गर्दायिनीहरू खुसी हुन्छन्‌ भने झुट बौल्नु कुनै अपराध हुँदैन भन्ने सम्झी भनित,'आन्डी नरोइस्यो, यदि फिरोज मलाई साँच्चै माया गर्छन्‌ भने म डाक्टर पढेरआउँदा उनले पढ्दापढ्दै छाडेको इन्जिनियर पूरा गर्नुपर्छ भनिदिसैला । अर्कोकरा प्रेममा छोइछाई, ख्यालठट्टा, भेटघाट मलाई मन नपर्ने कुराहरू हुन्‌, त्योपनि भनिदिसेला ।'

गंगाले खुसी हुँदै भनिन्‌, 'नानी ! म तिम्रो यो गुन कहिन्यै भुल्ने छैन ।मलाई जहाँसम्म लाग्छ फिरोजले तिम्रा सारा सर्त मान्नेछन्‌ । अन मेरो घरपनि स्वर्ग हुन्छ । नानी, सबैजना खुच्चिङ भन्दै थप्पडी मार्थे । अब मैले पनिशिर ठाडो गरेर हेर्न पाउने भएँ । सायद तिम्रो जन्म नभएको भए हामी जिउँदैगर्ने थियौं । म तिमीलाई सधैँ पूजा गर्छु शालु सघैँ पूजा... ।'

हजुरले मलाई त्यति माथि नउटाइस्यो । फिरोज केही गरी राम्रो हुनुभयोभने मात्र मलाई धन्यवाद दिसेला । म पर्सि नै होस्टेल जाँदैछु, किताबहरू अफ्ैकिन्नु नै छ । हजुर आएर मात्र म रोक्किएकी हुँ ।'

गंगाले चिया पिउँदै भनिन्‌, 'चिया ल्याइहाल्यौ, चिया पिएर संगै निस्कौंलाहुन्न ?' शालु स्वीकृतिसूचक मुन्टो हल्लाएर कपडा लाउन गइन्‌ । कपडालाएपछि गंगा र शालु नै घरबाट निस्के । गंगा खुसीले फुरुङ्ग हुँदै घरतिरलागिन्‌ भने शालु पुस्तक पसलतर्फ लागिन्‌ । किताव किनेर घर फर्केको केहीक्षणमै फोन आयो, शालुले फोन उठाइन्‌, फोन फिरोजकै थियो । फिरोजलेबडो हर्षित स्वरमा 'आफू पढ्नै र सात जन्म पनि तिमीलाई कूर्न सक्छु शालु'भन्यो । आफनो ममीपापा र आफू नै खुसीले रमाइरहेको कुरा बतायो । शालुलेआफू पनि खुसी छु भनी पुनः अर्को झूट बोलेर फोन राखिदिइन्‌ । फोनराखेपछि मतमत्तै सोचिन्‌, मैले जे गरें ढीक गरेँ, सर्प पति मर्ने लट्ठी पतिनभाँच्चिने । जवानीकै माया गर्ने त्यो निच प्यासीले पनि प्रेम गर्ने रे । उफ !प्रेम शब्दलाई फिरोजजस्ताले ज्यादै सस्तो बनाइदिए । सुजन आजसम्म पनिफर्केनन्‌ । उन्ती बिग्रिए भनै म कसरी बाचौँला ? ममीपापाको भित्री मनशायसुजनलाई आफनो रङ्गीचङ्घगी दुनियाँसँग घुलमिल गराउनु हो । उनीहरूसोच्छन्‌ पैसाले छोरालाई ठूलो मान्छे बनाउन सकिन्छ । ममीपापाले सुजनलाईआफूहरूबाट अलग्याउँछै भन्ने सोचेर जानीजानी घर नफर्किनुभएको हो ।जन्मदिनको भोलिपल्ट नै अलइन्डिया टुरमा जाने क्रा रहेछ, त्यो कुरा नभाइलाई थाहा थियो न मलाई नै । सुजनलाई ममीपापाले मेरोसामु पर्नसम्मदिनुभएन । उहाँहरूलाई भाइको जिन्दगीभन्दा आफ्नै स्वार्थ प्यारो भयौ । शालुकेही कुरा सोच्न नसकी लम्पसार परेर सुतिन्‌ । अँघ्यारोलाई चिर्दै मुख ढाकेरविभिन्न परिकारहरू लिई आफूतो कोठामा पसेकी कान्छीदिदीलाई देखेपछिशालु कान्छीको काखमा पल्टेर धेरैबेर रोइन्‌ । कान्छी पनि रोइन्‌ । कान्छीलेशालुलाई मायाले कपाल सुम्सुम्याउँदै भनिन्‌, 'अव नरोइस्यो, हामी सबैलेदेखेको सपना साकार भयो । बरु छिटो खाना खाइस्यो । दाइले ट्याक्सीमैमलाई पर्खिनुभएको छ । दाइ, मोनालगापत सबैलै हजुरलाई सम्झेका छन्‌ ।रोहिणी मैयाँसापचाहिँ भोलि हजुर जाने बैलामा आइसिन्छ रै ।'

शालुले आँसु पुछ्दै सबैलाई सोधित्‌ । कान्छीले सबैको हालखबर राम्रैभएको बताइन्‌ । वीरुले नाम फेरेर सौरभ राखेको क्रा बताइन्‌ । रौमाकान्त रमोनाको सुखी जीवनबारे पनि बताइन्‌ । प्रशन्नको राम्रै खबर छ भनेर पनिबताइन्‌ ।

शालु उठेर कान्छीको हात मुसार्दै भनिन्‌, 'दिदी मलाई अब एउटै चिन्तासुजनको छ । उसलाई ममीपापाले बिगारेरै छोडनुहन्छ ।' “मैयाँसाप हजुरले पीर नगरिस्यो । फिरोजको त्यो ताल देखेपछि सबैलेछोराछोरीलाई बढी पुलपुल्याउनु हुँदैन भनेर चेतिसके । डाक्टर पुष्कर भट्टकोक्रा पनि उनीहरूलाई थाहा नै होला ।'

'कस्तो कुरा दिदी ?' शालुले प्रश्न गरिन्‌ ।

हजुरलाई थाहा छैन ? विवाह गरेकी श्रीमती सभ्य भइन भनेर कुन चाहिलाईफेरि विबाह गरेछ । आफनो सरुवा भएको ठाउँमा त्यसैलाई लिएर गएछ । त्योआइमाई प्रोजेक्टका लागि आएको अस्ट्रेलियनसँग अस्ट्रेलिया भागेपछि, अहिलेपहिली श्रीमतीसंगै छ, छौरा पनि दुई-तीन वर्षकै भइसकेछ । डा. भट्टकीश्रीमती भन्दै थिइन्‌, 'डा. भट्टले रक्सी, पार्टीसाटी सबै छोडे रे । उनलाई पनिअसाध्यै माया गर्छन्‌ रे ।' शालुले सन्तोषको हाँसो हाँस्दै भनिन्‌, 'भट्टकी श्रीमतीको कुरा सुन्दा साह्रैखुसी लाग्यो । दिदी तपाईं नै भन्नोस्‌ त अरू खुसी हुन्छन्‌ भने झूट बोल्नु हुन्छहोइन ? तपाईं पनि मलाई खुसी पार्न धेरै 'फूट बोल्नुहन्थ्यो । ममीले गालीगरेर शँदा आंखामा धूलो परेर आँसु झारेकी भन्नुहुन्थ्यो ।'

कान्छीले अलि डराउँदै भनिन्‌, 'फेरि हजुरले कोसँग 'फूट वोलिस्यो ?'

शालुले गंगा घरमा आएको फिरोजले आफूलाई प्रेस गर्छु भनेको सबै कुराकान्छीलाई बेलिबिस्तार लगाइन्‌ र शालुले आफूले फिरोजलाई माया गर्छु भनेरझूट बोलेको कुरा पनि बताइन्‌ । कान्छी शालुको कुरा लु खडो चिन्तितबनिन्‌ । शातुताई ई के भन्नै के नभन्ने सोच्नै सकिनन्‌ । थुप्रे हिउँद बिताएकीकान्छीले अनुमान गरिन्‌ । फिरोजले वास्तवमै प्रेमको मूल्य बुझेकैहुनुपर्छ । शालु मैयाँसापलाई फिरोजको माया साँचो हो भनौँ भने चोट पर्ला ।फिरोजको माया झुटो हो भनेर पनि कसरी भनौँ !'

'दिदीले कै सोच्नुभएको ? फिरोजको बारेमा सोच्नुभएको हो भने अहिल्यैत्यौ फिरोजेको करालाई मस्तिष्कबाट निकालिदिनुभए हुन्छ । त्यो गुन्डोलाईतपाईंले मैले चिनेकै हौँ । मैले त बिचरी गंगा आन्टीको आँसुको मान मात्रराखिदिएकी हुँ । त्यस्ता लफङ्गाले प्रेमको मूल्य बुझ्यो भने त यो पृथ्वी नैपल्टिन्छ हैन ?'

कान्छीले हांसेजस्तो गरी भनिन्‌, 'हजुरले ठीक नै सोचिस्यो । त्यो प्रेमी हुनैसक्दैन तर हजुरले कसैलाई मन पराउन लाइस्यो भने पहिला मलाई भनिसेलानत्र म रिसाउँछु । हात्तीको चपाउने दाँत बेग्तै, देखाउने दांत वेग्लै हुन्छ ।मान्छेलाई पनि बाहिरबाट चिन्न सकिँदैन । अझ अर्को कुरा, हजुरले आफनोविवाहका लागि केटा खोज्ने जिम्मा मलाई नै दिस्यो भनै म झनै खुसी हुन्छु ।' शालुले कान्छीको गालामा म्वाइँ खाँदै भनिन्‌, 'ल मैले त्यो जिम्मा तपाईंलाईनै दिएँ। म दिदीले जोसँग भन्नुहुन्छ त्यहीसँग विवाह गर्छु नत्र कुमारी नैबस्छु।'

“'शालुको कुराले कान्छीको आँखाबाट हर्षको आँसु झन्यो ।'

रोहिणीले ढोका खोलेर पलङ्गमा बस्दै भनिन्‌, 'ल हैर यी आमाछोरीकोरुवाबासी । तपाईंहरूको के कुरा हुँदै थियो ? म कवाफमा हड्डी त बनिन ?”

कान्छीले आँस्‌ पुछ्दै भनिन्‌, 'हजुरसँग लुकाउनुपर्ने करै के छ र ? हजुरलेभौलि जान्छु भनिसेकोले म एक्लै आएकी ।'

रौहिणीले हाँस्दै भनिन्‌, 'दिदीले मीठोमीठो पकाएर ल्याएको थाहा पाएपछिदौडिहालेँ । हेर मोरी तैँले गर्दा हाम्रो घरमा पनिर पाक्दैन । आलुको अचार प्राय:बन्दैन । दिदी भन्नुहुन्छ, आलुको अचार र पनिर देख्यो भने मलाई शालुमैयाँको याद आउँछ ।'

रोहिणीको कुराले शालुको मन भरिएर आयौ । पुन: एकैछिन वातावरणमौन भयो । रोहिणीले भनिन्‌, 'दिदी दाइ त बाहिर ट्याक्सीमा आनन्दलेनिदाउनुभएको छ।'

कान्छीले उठ्दै भनिन्‌, 'शालु मैयाँ राम्रोसँग पढिसेला, आफनो स्वास्थ्यकोख्याल राखिसेला म गएँ पनि ।'

शालु कान्छीको पछिपछि गेटसम्म आइन्‌ तर दुवैको औठ चल्त सकेन ।कान्छी रुँदै बाटो लागिन्‌, शालु रुँदै कोठामा आइन्‌ । रोहिणीले बडो गम्भीरभएर भनिन्‌, 'साँच्चै माया भनेको गजबकैँ हुँदोरहेछ, । त्यसैले त मान्छेहरूभन्दारहेछन्‌- संसार प्रेममै अड्भेको छ । कान्छीदिदीकी तँप्रतिकौ माया त झन्‌अपारकैँ छ । अरूले चिन्लान्‌ कि भनेर मुख छौँपेरै भए पनि आउनुभयो । दिदीभन्दै हुनुहुन्थ्यो- शालु मैयाँसापको घरको काम गर्ने अहिले घर गएको छ रे ।म दिदीको कुरा सुनेर छक्क परेँ, सोचेँ शालुको घरमा को काम गर्ने आएछफेरि ? पछि बूझिहालेँ तैँले दिदीले पीर गर्नुहुन्छ भनेर घरमा काम गर्ने छभनेकी होस्‌ । भाँडा माझने, घर पुछ्ने त आउँछिन्‌ नै होला होइन ?' 'अँ आउँछिन्‌ । आज बिहान भने दुध तताएर पनि दिइन्‌ । खाना पकाउनजाँगर लागेन, एउटा चाउचाउ उमालेर खाएँ । छोड्दे सानातिना क्रा, भन्‌प्रशन्नजीको हालखबर के छ ! तैँले आज केही हाँसेजस्तो गरिस्‌ मलाई ज्यादैखुसी लाग्यो ।' त “तैँले भनेकी होइनस्‌ हेर रोहिणी, तँ अरूको खुसीको लागि पनि हाँस्‌ । तेरोबाबुआमाले केवल तेरो खुसीका लागि अर्काको छोरामाथि ठूलो लगानी लगाएकाछन्‌ । त्यस्ता बाबुआमाको मन नदुखा । हामीलाई पनि तेरो अँध्यारो अनुहारदेख्दा पीर पर्छ भनेकीले हाँसेजस्तो गरेकी छु । नत्र तेरो लम्बेचौड्े भाषण सुन्नपरिहाल्छ ।'

“ल तैँले जे गरिस्‌ राञ्चै गरिस्‌ । अब हामी सबैको खुसीका लागि कुनै पनिएक विषयमा डिग्री गरिदिक मैयाँ । अलिकति मोटाइदेङ त्यति भए पुग्छहामीलाई । आजकाल तँ बाबुआमाको अगाडि मुर्दाजस्तै हुन्नस्‌ होला नि कि कैले सम्झाएपछि आजकाल मैले आफूलाई वाँधैकी छु । मलाई खुसीझैँ

देखेर ममीवावा पनि खुसी नै हुनुहुन्छ । कति पत माल मेरो त्यसको तलेखाजोखा नै छैन शालु । कसरी चार-पाँच वर्ष वताउनु सम्झँदा मात्र पनिअत्यास लाग्छ । तैँले प्रेम नगरेर ठीक नै गरिस्‌ । प्रेमको पीडाले त मान्छेलाईसखापै पार्दारहेछ ।' “प्रेम गर्नेहरू सबै तँजस्ता कहाँ हुन्छन्‌ त ? देखिनस्‌ मौसमीको प्रेम कसधैँ प्रफुल्ल देखिन्थी । तँ भने सधैँ मरेको विरालो काखी च्यापेर थिमी जानेबाटो कता भन्ने जस्ती छैस्‌ । तैँले पढाइमा ध्यान दिइस्‌ भनेचाहिँ समयबिताउन सजिलो हुन्छ । अर्को कुरा तँ इन्जिनियर सापको श्रीमती बन्न लायकहनुपप्यो ।'

रोहिणीले शालुको कुरामा सहमति जनाइन्‌ । दुवै मीठोसँग खानेकुरा खाईसुत्न भनेर लागेका थिए । फौन आयो । शालुले फोन उठाइन्‌ । केही बेरकोकराकावीपछि फोन राखिदिइन्‌ । उर्मिलाले होस्टेल जाँदा डेरामा यस्नैलाईढोकाको चावी छोड्नु भन्नका लागि फोन गरेकी रहिछिन्‌ । शालुकी ममीकोकुरा सुनेपछि रोहिणीलाई ज्यादै नमज्जा लाग्यो । रोहिणीले महसुस गरिन्‌- मैलेतपस्या गरेरै बाबुआमा पाएकी रहेछु । गाइन ई भने आमाको कराले खासैदुःखेन । चुगगको भने चिन्ता लाग्यो । कूरा गर्दै निदाए । भोलिपल्टरोहिणीले नै शालुलाई होस्टैलसम्म पुन्याएर गड्न्‌ ।

एक्काईस

“आकाश तिमीले त महाराजगन्जमा पनि नाम निकाल्न सक्ने मान्छे, फेरियहाँ किन पढ्न आएको ?'

(तिमी यहाँ पढ्दैछयौ भन्ने बाहा पाएर मैले पनि यहीँ पढेको हुँ ।'

शालुले हांस्बै भनिन्‌, 'तिमीलाई जोक गर्न त कसले सिकाओस्‌ ? तिमीलाईयहाँ देखैरचाहिँ साह्रै खुसी लाग्यो, प्राय: सबै काठमाडौंबाहिरकै रहेछन्‌ । हामीलाईत मान्छे गन्दैनन्‌ । हामीले राम्रो पढेर काठमाडौंको इज्जत राख्नैपर्छ, नत्र हेप्नुहेप्छन्‌ ।'

आकाश केही बोल्न नसकी आफनो रुमतिर लागे । शालु आफनो रुममाआइन्‌ । क्रमश: दिनहरू बित्दै गयो । शालु र आकाशको भेट हुन्थ्यो । पढाइकैवारेमा कुरा हुन्थ्यो र टुड्गिन्थ्यो । शालुलै डाक्टर पढ्न थालेको पनि तेस्रो वर्षपूरा भएर वर्षमा लाग्यो । कलेजमा प्रेम गर्नेहरूको लहर नै चलेकोधियो । शालु आफू निष्फिक्री भएकोमा दङ्ग थिइन्‌ । अरू साथीहरू भनेशालुलाई नपुड्सकको सङ्जञा दिँदै भन्थे, 'शालु हामी पनि तँजस्तै नपुड्सक हुनपाएको भए हुन्थ्यौ । न त तँलाई कनै केटाको चासो छ । त॑ नपुङ्सक भएरै धेरै

पढ्न सकेकी होस्‌ । नपृड्सकहरूलाई त वैंसले पनि कुनै असर नगर्ने रहेछहगि ?'

गालु साथीहरूको कुरालाई हाँसोमा उडाइदिन्थित्‌ । शालुले नपुड्सक भन्दापनि कुनै खण्डन नगरेकी हुनाले साँच्चै शालुलाई सवैले नपुड्सक नै ठान्तथाले । शालु नपुड्सक भन्ने कुरा एक कान दुद कान गर्दै सबै केटाहरूले पनिथाहा पाए । शालुलाई मन पराउने दुई-चार केटाहरू त आफसेजफ सावधानभए । आकाशको हृदयमा भने गहिरो चोट लाग्यो । आकाश शालुलाई स्कूलेजीवनदेखि नै मन पराउँथे । शालुकै लागि सप्तरङ्गी सपनाहरू सजाउँथै ।शालुकै मायामा एक्लैएक्लै रुन्ये । तर शालुसामु पुगेपछि भने प्रेमका क्राहरूगर्न सक्दैनयै । त्यसैत्यसै डराउँथे आकाश । आकाशको भित्री मनले सोच्ये-एकदिन न एकदिन शालुले मेरो आँखाको भाषा बुझिछन्‌ । आकाशको त्यो रहररहरमै सीमित भयो । आकाशले पनि यही सोचे- शालुले मेरो वास्ता नगर्नुकोकारण त उनी नपुइ्सक भएरै पो रहेछ । कठै मैरी शालु, एक्लो जिन्दगी कसरीकाटछिन्‌ ? म शालुबिनाको जिन्दगी कसरी काटौँ ?

आकाशले शालुकै बारेमा सोच्दासोच्दै मनलाई बसमा राख्न नसकेर धेरैसमय बेचैन वने । सबै विद्यार्थी भने शालुलाई देखेपछि मुखामुख गर्थे । शालुलाईआफनो अपमात गरेकोमा पटक्कै चिन्ता थिएन । उनी चिन्तित हुन्थिन्‌ तकेबल सुजन र रोहिणीको पीरले । यता दौलतको विशाल समुद्रमा छलाङ मारिरहेको सुजनले पढ्नुलाई बोफखन्दै गए । सुजन पहिला रक्सीको नशामा रमाउन थाले । विस्तारै सङ्गतडुग्स खाने जमातसँग भयौ । रामै डुगिस्ट बने । ठूलो समुद्वबाट एक लोटापानी झिक्दा पत्ता नपाएझँ दीपक उर्मिलाले पनि दराजबाट पैसा हराएकोचाल नै पाएनन्‌ । एक दिन डुृग्स खान पैसा नपाएपछि सुजनले आमाको दुईतोलाको सुनको चुरा नै चौरै । चुरा चोरीको दोष उमिंला र दीपकले एक्काईसवर्षको घरमा काम गर्ने कान्छालाई लगाए । कान्छाले आफू चोर नभएको दावीगर्दा पति साफसँग पिटी घरबाट निकालिदिए । विनादोष नै सजाय पाएपछिघरमा कोही नभएको मौका पारी आई त्यही कान्छाले पन्धर-बीस तोला सुनकागहना र करिव पाँच सात लाख रुपैयाँ सबै चोरी इन्डियातर्फ टाप कस्यो ।

आधा रातमा रक्सीको नशामा झुम्दै आएका उर्मिला र दीपकले पहिला तसबै ढोकाहरू सृजनले नै खोलेको ठाने । कोठामा पसेपछि दुवैको सातो गयो ।दुवैले खोलिरहेको दराजलाई देखेपछि चोरी भएको ठहर गरे । डेरामा बस्नेहरूसँगसोधखोज गरे । कसैले पनि कसले कन बेला चोच्यो भन्नै कुरा थाहा नभएकोभन्ती बताए । चौरी भएको क्रा हल्लीखल्ली भयो । पुलिसहरू पनि आए, चोरपत्ता लगाउन आश्वासन दिएर गए । जीवनमा पहिलोपल्ट परेको चोट दीपकर उमिलालाई नै सहन गर्न गाह्रो भइरहेको थियो । त्यत्तिकैमा आश्वासन दिन

आएकामध्यै एउटा छिमेकीले प्वाक्क भन्यो, 'सर ! चोर वाहिरको नभई घरभित्रकैपनि हुन सक्छ । या कि सुजन वाव्‌... ।' छिमेकीको क्रा सुनैर दीपकले सातो खाउँलाझैँ गरी भने, 'मुख सम्हालेरबोल्नोस्‌, दामौदरजी, मेरो छोरा लाखमा एक छ, बुझनुभो ? क भोलिकोपाइलट हो, पाइलट... ।'

दामोदरले व्यङ्ग्य हाँसो हाँस्दै भने, 'चङ्गा उडाउनै पाइलट कि प्लेनउडाउने पाइलट हँ ? तपाईँले साँच्चै थाहा नपाउनुभएको हो कि बुझपचाउनुभएको हो ? सुजनवाबुले त झन्डै मेरो छोरालाई पनि बिगारिसकेकाथिए । म पनि खान्दानी मान्छेको छोरा त्यसमाथि शालु जस्तोको भाइ राम्रैहोलान्‌ भनेर मख्ख थिएँ । धन्न मैले बेलैमा थाहा पाएर सुजनको सङ्गतछुटाइहालेँ । दिदी भने पण्डित भाइ भने महाखण्डित पो रहेछन्‌ । देखैजानेकोभनिदिएँ रिसाउनीस्‌ या खुसाउनोस्‌ ।'

दामोदरको करा सुनेर सबै छिमेकीहरू शिर झुकाएर निहुरिरहे । सबैलेजिउहजुर भन्ने छिमेकीको अगाडि आफू अपमानित हुनुपर्दा उर्मिला र दीपकरिसले आगो भए । उमिंलाले दामोदरलाई खाउँलाझैँ गरी भनिन्‌, 'तँ पाजी दुईपैसेले काठमाडौंमा एउटा झुपडी बनाइस्‌, तँलाई के-कै न भयो होइन ? यस्तोदुःखको बेलामा तँ यही भन्न यहाँ मरेको ? जा गइहाल्‌ मेरो सुधो गाईज्ञस्तोछोरामाथि झुटो आरोप लगाउने पाजी ।' पबाएको विष पो लाग्छ, नखाएको विष त लाग्दैन' भन्दै दामोदर हिँडै ।

दामोदर गएपछि जम्मा भएका छिमेकीहरूले दामोदरलाई नै गाली गरीखनखाँचोमा काम लाग्ने दीपककै पक्ष लिए । दीपकले मनमनै दामोदरकोउठिबास लगाउँछु भनी सङ्कल्प गरै । अनि छिमेकीहरूलाई आफनो छोरी रछोरा दुवै समाजको प्रतिष्ठित व्यक्ति हुनेछन्‌ भन्ने कुरा गर्दै थिए । सुजनपाइ्लै बर टेक्न नसक्ने गरी हल्लँदै आएर लर्खराएको स्वरमा भने, 'ममीपापा केभयो ? किन मान्छेको भीड हँ ?' सुजनलाई देखेपछि दीपक र उर्मिलाकै होस उड्डयो । छिमेकीहरूले अबदीपकको घरमा बस्न ठीक छैन भन्ने ठानी अब जान्छौँ भनी सबै आ-आफूनोघरतर्फ लागे । सुजनको चरित्र राम्रो छैन भन्ने थाहा पाउँदापाउँदै पनि सुजनलाईराम्रो छ भनी चैपारो घस्नेहरूको मनमा केही नराम्रो त लाग्यो नै ।

यता दीपक र उर्मिलाले सुजनको त्यो हाल देखेर आफनो भाग्यलाईधिक्कारे । दीपकले आँसु पुछ्दै भने, 'तिमी त हामीसँग हिँड भन्दा भन्थ्यौँ-पापा म पाइलट बन्छु । त्यसैले राति अबेरसम्म ट्युसन पढ्न जान्छु । यही होतिमी ट्युसन पढेर आएको ?' सुजनले उभिन नसकी भुइँमा थ्याच्च वस्दै भने, 'कुल, पापा कुल, हजुरहरूले

अलिआलि पिउने बानी लगाइदिस्यो । आज मैले अलि धेरै पिएँछु माफ गरिसेला ।घरमा चाहिँ किन भीडभाड थियो हँ ?'

उर्मिलाले रुँदै भनिन्‌, 'घरको सम्पूर्ण नगद, सुन चोरी भएछ । यत्रो चोटपरेको दिन तिम्रो यो हालत देख्दा... ।'

'ममीपापा हजुरहरूले दिदीलाई ननिकालेको भए यो दिन देख्नै पर्दैनथ्यो ।'

उर्मिला चिच्याइन्‌, 'हामीले निकालेका हौँ र तेरीवजैलाई, त्यही शालुलेनिकालेकी हो । शालुले ननिकालेक्की भए त्यो कहाँ निस्किन्धी र ?' सुजन जबर्जस्ती उठ्दै भने, 'हत्‌ ममी पनि, हजुरले साह्रो बदनाम गरेरनिकाल्ने योजना बनाएको थाहा पाएरै शालुले दिदीलाई निकालेकी हुन्‌ । शालुचाहन्थिन्‌ दिदी खुसी होकन्‌ । उनी आफनो मायामा नतडपिजन्‌ । चन्द्रकान्तदाइसँगै विवाह गरून्‌ । ती सब त बनिबनाक नाटक थियो । थाहा छ दिदीलेत चन्द्रकान्त दाइसँग विवाह गरेर छौरा पाइसक्नुभयो । दिदी शालुकै साथीरोहिणीको घरमा बुहारीझैं भएर बस्नुभएको छ । दिदीले मलाई हेर्न मन लाग्योभनेर डाक्नुभएकोले म र शालु गएका थियौँ । अँ साँच्चि, मामाघरको हजुरआमापनि भनिसिन्ध्यो- बाबु, तेरी आमाले ककरकाटी बिरालोलाई पोस्नै कामगरिन्‌ । कान्छीको पछुतो लाग्छ बा, यो जमानामा कान्छीजस्ती मान्छे कहाँपाउनु ?' सुजन नशाको सुरमा सबै यथार्थ बकी लर्खराउँदै आफनो कोठाभित्रपसे ।

दीपक र उर्मिला पनि केही बोल्न नसकी कोठाभित्र पसे । आंखाबाटबलिन्द्रधारा आँसु 'फारे । दुवैको आँखामा कान्छी नाचिरहिन्‌ । दीपकले धेरैबेर रोएपछि भने, 'उर्मी, दालमा केही कालो छ भन्ने त मलाईपहिल्यै थाहा थियो । हुन पनि तिमीले कान्छीलाई शत्रुलाई नगर्ने व्यबहारगन्यौ । आज यो दुर्दिन देख्नुपन्यो । धन, पैसा त चौरी भयो केही थिएन पछिपनि कमाउन सकिएला, दामोदरले भनेझैँ सुजन मक्किसकेछन्‌, तिमी आमाभएर पनि थाहा पाइनौ ? उर्मी तिमी कस्ती आमा हौँ हँ : आज दामोदरजस्तोभुसुनाले पनि हामीलाई लात माय्यो । यत्रा छिमेकीहरूको अगाडि शिरझुकाउनुपच्यो । भोलिदेखि यही समाजमा कसरी आफनो रूप देखाउनु : तिम्रैकारणले गर्दा मैले आफनै छोरीलाई पनि शत्रु ठाने । सायद शालु सुजनलाईजीवन के हो बुझाउन चाहन्थिन्‌ । हामीले शालु र सुजनलाई भेट्नसम्म नदिईबार लगायौ । म तिम्रो लहैलहैमा लागेँ । अब सुजनलाई के बनाउने तिम्रोजिम्मा । सुजन बिग्रिएको म हेर्न सक्दिनँ ।'

उर्मिलाले ओछ्यानमा पन्टँदै भनिन्‌, 'हजुर पढलेखेको मान्छेले नै उसलाईतह लगाइस्यो । मैले भनेको उनी टेदैनन्‌ । छोरीलाई मैले ज्ञानी बनाएँ, अबछोरालाई सपार्ने जिम्मा हजुरको ।'

दीपकले लोप्पा खुवाउँदै भने, 'इस्‌ तिमीले शालुलाई राम्रो बनायौँ !' 'कामगर्ने कालु जस पाउने ढेडु ।' कान्छी नभएको भए शालुको गति पनि सुजनकोजस्तै हुनेरहेछ । अव सुजनलाई कलतबाट छुटायौ भने तिमीले शालुलाईबनाएको ठहर्छ नत्र ..... ।'

'कै नत्रसत्र त्यो मेरो मात्र छोरो हो र : यो घरमा म मात्र थिएँ र ?' उमिंलाच्याट्टिन्‌ । दीपक सिङ्गै बोतलको रक्सी तन्काउँदै कूर्लिए, “चुप लाग पाखिती, घरमाकोही छैन भन्ने थाहा पाएपछि खाल बस्न नगएको भए घरमा चोरी हुँदैनथ्यो ।आमा मैखाकीले छोरो कुनबेला कुन हालतमा घर आउंछ भनेर कहिले हेरिस्‌ ?अझ मुखमखै लाग्छेस्‌ ?"

बिबाह गरेर ल्याएको वीसौं वर्षपछि पहिलोपल्ट नै दीपकले गाली गरेकाथिए । त्यसैले उर्मिलाको हृदयमा दीपकको गाली बज्चको वाण लागेझौँ भयो ।उमिंला रक्यीको बोतल समातेर रुँदै बैठक कोठामा आई घटघट रक्सी पिईछटपटाउन थालिन्‌ । दीपक र उर्मिलाले सारा रात छटपटाउँदै रुँदै सिरानीभिजाउँदै कटाएँ । भोलिपल्ट बिहान दुवै सकिनसकी उद । दीपक र उर्मिलाएक-अर्कासंग बोल्न सकेनन्‌ । उर्मिलालाई नजानिँदो पाराले चक्कर लागिरहेकोथियो । दीपक विहान खाली पेटमा नै रब्सी पिई के सुरमा कान्छीलगायत युप्रैकाम गर्नेहरू सुतेको कोठामा पसे । आँखा टिनको बाकसमा पस्यो । के रहेछवाकसमा भनी बाकस खोलेर हेरै । वाकसमा शालु र सुजन बिरामी हुँदाजँचाएको कागजको चाङले लगभग बाकस भरिएको थियो । त्यतिमात्र नभईफलानो समय फलानो बाँणाको बन्दकी राखेको औंठीको विल, फलानो समयमाफलानो बाँणाको बन्दकी राखेको तिलहरीका बिलहरू पत्ति प्रसस्तै थिए ।दीपकले क्राकै प्रसङ्गमा उमिंलाले आफनो साथीहरूसँग छाँद्ने गरेको गफसम्झै । 'तिमीहरू आफनो बच्चालाई त्यति ध्यान दिँदैनौ होला अनि बिरामीपरिरहन्छ नि । मैरौ शालु र सुजन त विरामी भएको पत्तै छैन । उनीहरूबिरामी भए भनेर आजसम्म एक रुपैयाँ खर्च भएको छैन हगि हजुर ?'

'हो उर्मीले ठीक भनिन्‌ । आजसम्म विरामीका लागि चाहिँ बजेटछुट्याउनुपरेको छैन ।'

अतीतका कुरा सम्झेर भक्कानिएर रुदै बाकस नै बोकी उर्मिलाको सामुबाकस लगेर फयाँक्दै भने, 'हेर पखिती, तैरा छोराछौरी विरामी भएका रहेछन्‌कि रहेनछन्‌ थुक्क ! तँलाई त बच्चा बिरामी भएकोसम्म पत्तो रहेनछ । त॑डोकेले के बुझथिस्‌ कान्छीले सयौं पटक आफनो गहनाहरू वन्दकी राख्दै शालुर सुजनको औषधि गरेकी रहिछन्‌ ।'

उमिलाले छरपस्ट भएका पोस्खिएको चाङ कागज देखिन्‌ र टोलाइरहिन्‌ ।

दीपकले पागलभैँ हुँदै बाकसलाई लात्तीले हानेर सबै प्रेस्क्रिप्सनहरू छरपस्टपार्दै भने, तैले ठानेथिस्‌ तेरा छोराछोरी त्यत्तिकै हुर्के, प्रमाण देखिस्‌ होइनपापिनी ?'

उर्मिला पनि चिच्याइन्‌, 'आज आएर मलाई तँ-तँ र म-म पापिनी भन्छस्‌ ?म तेरो पछाडि लागेर आएकी हँ र : त॑ नै माग्न गएको होस्‌ । आधुनिकबन्नुपर्छ भनी तैँले नै रक्सी धिच्त सिकाइस्‌, मेरो के दोष हँ?'

'तास खेल्न मर, ब्ल्लु फिल्म हेर्न जा भनेर पनि मैलै नै सिकाएको थिएँहोला, होइन ?' दीपकले भने ।

दुबैको हल्लाखल्लाले सुजनको निद्रा ब्युँफियो । डेरामा बस्नेहरू पनि कानठाडो पारीपारी सुन्न थाले । सुजनले उठेर आई बाहिर निस्कदै भने, 'विहान-बिहानै के महाभारत हँ ? कि ममी-पापाले पार्टीमा जस्तै जुहारी खेलेको हँ ।बिहान-बिहानैं पनि जुहारी खेल्छन्‌ ! फेरि पापाले बिलनिक पो खोल्नुभयो किक्या हो : बिरामी जाँचेको प्रेसिक्रिप्सन नै ल्याइसेछ ।'

दीपकले हकारे, “चुप लाग पाजी, हामीले तँलाई स्वतन्त्रता दिएको यही दिनदेख्नका लागि हो ?'

बाबुको मुखबाट पहिलोचोटि गाली सुनेर सुजनलाई गाली गरेको हो याठट्टा गरेको थाहा नै भएन । त्यसमाथि डुग्सले राम्जैसँग छाडेको थिएन ।सुजनले भने, “पापा, हजुर सुतिस्यो । बेलुकी नै भनेर बिहानै पिसेछ क्यार अनिकराइसिन्छ ।'

सुजनको कुराले दीपकलाई झन्‌ काटेको घाउमा नुनचूक लगाएजस्तो भयो ।दीपक आवेशमा आएर चिच्याए, “चुप लाग मूर्ख, तैले गर्दा हामीलाई समाजकोआँखाबाट 'झर्नुपयो । तँलाई हामीले के दिएका थिएनौं र त॑ कृसङ्गतमा लागिस्‌ हँ ?'

सुजनले अब भने बास्तविकता बुझे, थपक्क कोठातर्फ लागे । उमिंला केहीबोल्न सकिनन्‌ । दीपक एक्तै फतफताइरहे । दीपकको स्वर्गजस्तै घर पूर्णरूपमा मसानमा परिणत भयो ।

बाईस

'शालु नरिसाक है एउटा कुरा भन्छु ।' प्रभाले शालुनजिकै सर्दै भनिन्‌ । पुसमहिना भएकाले अरू थुप्रै विद्यार्थी पनि चौरभरि टन्न घाम तापेर बसेका थिए ।शालुले भनिन्‌, 'भनन प्रभा तिमीले अहिलेसम्म के भन्त बाँकी राखेकी छ्यौ र ।पहिला त तिमीले नपुङ्सक भनी हल्ला फिँजाएकोमा तिमीलाई धेरैधेरै धन्यवादछ । तिमीले गर्दा म धेरैका पापी नजरबाट वर्चेँ । अँ साँच्चि के भन्दै थियौकुन्नि ?'

प्रभाले सोध्न लागेको प्रश्न थियो- नपुङ््सकको त जुँगा आउँछ भन्थे तरतिम्रो जुँगा किन आएन ? भनेर सौध्न चाहेकी थिइन्‌ । शालुको कुराले प्रभाअनकनाइन्‌ । प्रभा नबोलेपछि शालुले हाँस्दै भनिन्‌, हैन किन चुप लागेकीप्रभा । कै म साँच्चै, नपुड्दसक जस्तै छु र ! मेरी दिदी सधैं भन्नुहुन्थ्यो, 'मआकाशबाट झरेकी परी जस्तै छु रे । दिदी यो पनि भन्नुहुन्थ्यो मेरा लागि योपृष्वीमा राजकुमारजस्तै सुन्दर व्यक्ति जन्मेको हुनुपर्छ रे । का आकाशजस्तैसुन्दर हुन्छ रे । शालुले करा टुङ्ग्याउन नपाउँदै प्रभाले पेट मिचिमिची हाँस्दैभनिन्‌, 'हेर साथी हो, शालु परीजस्तै छिन्‌ रे सुन्यौ ? त्यतिमात्र कहाँ होरउनलाई विवाह गर्ने युवक राजकुमारजस्तै हुन्छ रे ।' प्रभाको कुरा सुनेपछि सबैहा....हा गर्दै धेरैबेर हाँसे । धेरैबेरको हाँसोपछि प्रभाले भनिन्‌, 'ल, ल छ, छहाम्रो पियन राजकुमारसँग तिम्रो ठ्याक्कै जोडा मिल्छ । वा ! तिमीले ठूलैसपना देखेको रहिछौ ।'

अन्नालाई वर्षौं अगाडिदेखि हेर्न आउने युवक देख्यौ भने त मूछां नै पर्छ्यौंहोला । भन्लिन्‌, क त्यही हो मेरो सपनाको राजकमार !' अन्नाले शालुतिर हेर्दै भनिन्‌, 'हेर शालु, मेरो हृदयश्वर देखेर सबै डाहलेमर्न लागिसके । तिमीले अझै मेरो राजकुमार देखेकी छैनौ कि क्या हो?राजकुमार पाउन त मेरोजस्तो रूप लिएर जन्मनुपर्छ बुझ्यौ ? फेरि तिमी तनपुङ्सक भनेको होइन र ? के उल्का नपुड्सकलाई पनि राजकुमारको रहर ?'

अन्नाको कुराले सबैजना चौर नै धर्किने गरी हाँसे । शालु रछयानलाईचलायो भने आफ्नै मुखमा छिटा पर्छ भन्ने सम्झी जुरुक्क उठिन्‌ । प्रभाले च्व! च्व ! गर्दै भनिन्‌, 'हामी शालुजीलाई पियन राजकुमारजीको याद आएजस्तोम यहीं बोलाइदिउँकी ?' साथीहरूको कुराले शालुलाई चक्कर लागेजस्तै भयो ।शालु टाउको समात्दै यचक्क बसिन्‌ ! त्यत्तिकैमा एउटा युवक हस्याड-फस्याङगर्दै आएर भन्यो, 'शालु के भयो तिमीलाई ? तिमी ठीक 4021 ?'त्योयुवकलाई देखेपछि सबै युवती हेरैको हेरै भए । शालु टाउको चुपचापलागिरहिन्‌ । युवकले रुन्छ स्वरमा भने, 'शालु तिमीलाई चक्कर लागेजस्तो छहिँड डावटरकोमा जाङुँ ।'

सबै युवती युवकको मुखबाट शालुको नाम सुनेर चित खाइरहेका थिए ।शालु युवकको क्राको वास्तै तगरी उडेर हिँड्न लागेकी थिइन्‌ । फिरोजले हात जोड्दै भन्यो, 'शालु बिन्ती, तरिसाउ म तिमो प्राक्टिकलसिद्धिएपछि मात्र तिम्रोसामु देखापर्ने पक्षमा थिएँ । तिमीलाई चक्कर लागेकोदेखेपछि आफूलाई थाम्न सकिनँ, आएँ ।'

शालुले 'को हो तपाईं” भन्दै युवकतिर हेरिन्‌ । अति नै सुन्दर युवकलाईदेखेपछि भनिन्‌, 'तपाईंलाई मैरो नाम कसरी थाहा भयो ? तपाईंले अन्नालाईसौध्नुभएको हो ? अन्ना उनी हुन्‌ ।'बठ्ड।

युवकले आँखा ओभानो पार्दै भने, 'शालु, विर्सेक म फिरोज हुँ । शालुलेयुवकलाई तलदेखि माथिसम्म हेर्दै भनिन्‌, 'ओ फिरोजजी पो, यहाँ किनआउनुभएको कोही विरामी ल्याएको छ कि !'

फिरोजले नम्र हुँदै भन्यो, 'म तिमीलाई हेर्न आक्कल-झुलुक्क यहाँ आइरहन्छुआज तिमी इल्न ...।'

फिरोजको कुरा सुनेपछि सबै रातोपिरो हुँदै आफनो बाटो लागे । शालुलेचुझिन्‌ सबै युवतीले फिरोजको पौ क्रा गरेका रहेछन्‌ । मैले फिरोजको साथनदिए पनि यी दुष्टहरूको भने मेख मप्यो । घन्त फिरोज साइतमा नै आएछौँ ।

लु कै सोचेकी तिमीले ? म तिमीले भनेझैँ इन्जिनियर पढ्दैछु । चार-छ महिनापछि त कोर्स पनि पूरा हुन्छ ।'

फिरोजको कुराले अब भने शालुको प्राणपखेरु नै उड्लाजस्तो भयो शालुलेदुखित हँदै भनिन्‌, 'फिरोजजी, मलाई माफ गर्नोस्‌ । मैले त तपाईंको आमाकोआँसु हेर्न नसकी झूटमुट बोलिदिएकी हुँ । फेरि तपाईं सुधनुहोला भन्ने तशङ्कासमेत लागेको थिएन । तपाईं सुधनुभएछ । धेरै खुसी लाग्यो । बल्लअङ्कलआन्टीको आँखाको आँसु पनि छुट्यो होला ।

फिरोजले रुँदै भन्यो, 'शालु तिमीले क्रा फेन्यौ भने म जिउँदो रहने छैन,बिन्ती शालु तिमीले जीवन दिएर फेरि जीवन नलेक ।' शालुले धेरैबेर सोचेर भनिन्‌, 'फिरोजजी, यो कुरा मसँग होइन मेरी दिदीसँगगर्नोस्‌ ।'

फिरोजले मुसुक्क हाँस्दै भने, 'न शालु त्यसो भए म ढुक्क भएँ । मैले तिम्रोदिदीसँग मागेर तिमी सानो छँदादेखि लिएर यो उमेरसम्मको थुप्रै तस्बिरहरूकोआर्ट गरैको छु । दिदीले तिम्रा लागि खोजेको राजकुमार म नै हुँ । नपत्याएदिदीसँग सोध ।'

“शालुले दिदीको कुरा सम्झिन्‌ । 'हजुरको राजकुमार म आफैँ खोज्छु' भनेरभन्नुभएको मतलब दिदीलाई फिरोज सप्रन्छ भन्ने थाहा रहेछ । मैले फिरोजकोकुरा गरेपछि मात्र दिदीले राजकुमार खोज्ने कुरा गर्नुभएको थियो । सानोमादिदी हजुरको विबाह राजकुमारजस्तै युबकसँग हुन्छचाहिँ भन्नुहुन्थ्यो तर मनैराजकुमार खोज्छुचाहिँ कहिल्यै भन्नुहुन्नथ्यो ।

शालु हाम्रो घरमा सघं तिम्रो गुणगान हुन्छ । ममी भन्नुहुन्छ, 'शालु तहिलोमा फूलेकी कमल हो । म पनि भन्छु तिमी कमल नै हौ', फिरोजलेनिसङ्कोच भने ।

शालुले उत्तर दिइन्‌, 'राम्रो मान्छेले अरूलाई पनि राम्रै देख्छ । मलाई तत्यस्तै लाग्छ । तपाईंलाई यो रूपमा देख्दा भने मलाई ज्यादै खुसी लाग्यो । पर्सि

हो लास्ट प्राक्टिकल, पर्सि नै म घर जात्छु । हुन्छ त । अहिलेलाई जान्छु' भन्दैकक्षकोठातर्फ आइन्‌ । फिरोज पनि शालुसँग बिदा भएर खुसी हुँदै घरतर्फ गए । शालुका साथीहरूलेशालुलाई शिर ठाडो गरेर हेन सकेनन्‌ । अन्ना त झन्‌ हंसले ठाउं छोडेभैँभई । अन्ताले त्यो सुन्दर युवक आफूलाई नै हेर्न आएको हो भन्ने भ्रममा परीआफनौ पहिलो प्रेमीलाई छोडिसकेकी थिई । एकतर्फी प्रेममा अल्झिएकी अन्नाडाको छोडेर रुत मात्र सकेकी थिइनँ । शालुको खौड्रो खन्नै प्रभा पश्चत्तापलेजलेकी थिड्टै । शालुलाई भने यावत्‌ घटनाहरू नाटकभी लागिरहेको थियौ ।कता-कता खुसी र कता-कता पीर लागिरहेको थियो । पीर र खुसी दुवै वाँड्नेसाथी आकाश नै थिए । शालु आकाशलाई खोज्दै क्यान्टिनमा पुगिन्‌ । आकाशचिया पिउँदै रहेछन्‌ । शालुले आकाशसामु बस्दै भन्तिन्‌, 'आकाश म तिमीलाईखोज्दै यहीँ आएकी हुँ ।'

शालुको कुराले आकाश दङ्ग परै । आकाशले सोच्ने सायद शालुले मैले प्रेमगर्छु भन्ने कुरा बुझिन्‌ होला । शालुले पनि अवश्य मलाई भिर्वाभत्र मायागर्छिन्‌ होला । उनले माया गरै पति नगरै पनि आजचाहिँ उनको सामु हृदयखोल्छु नै । उनी नपुङ्सक नै भए पनि म उनीविना बाँच्न सबिदिनँ । तर केभन्ने कसरी भन्ने : आकाश टोलाइरहे । शालुले करा कोद्याइन्‌, 'आकाशहामी वचपनदेखि सँगै पढ्दै आएका छौं । सबैलाई प्रेमको हावाले छोयो तरहामीलाई भने छौएन तर आज मलाई अचम्म लागिरहेछ ।' आकाशले बीच्चैमाकरा काददै भने, 'सायद तिमीले आज मात्र बुफ्‌यौ म तिमीलाई माया गर्छुभन्ने कुरा ) म तिमीप्रतिको प्रेमले गर्दा नै आज यहाँसम्म आएँ। म ततिमीलाई बिद्यार्थी जीवनदेखि नै माया गर्थे । तर, भन्ने साहस नै भएन, जेहोस्‌, तिमीलाई पाउनै सपना साकार भयो ।'

आकाशको कुराले शालुलाई मङ्सिर-पुसको जाडोमा पनि चिटचिट पसिनाआयो । शालुले गहुङ्डगौ मन लिएर भनिन्‌, 'के भनेको आकाश तिमीले ?तिमीले मलाई माया गर्ने ? भो नजिस्क है म त मर्छु।'

'हो शालु म किन ढाँद्थेँ । हृदयमा परेका असङ्ख्य घाँजाहरू तिमीले देख्नेभए म देखाइदिन्थेँ । शालु तिमीले मेरो मनचाहिँ नभाँच नि म जिउँदो रहनेछैन ।'

शालुले आँसु झादैं भनिन्‌, 'मलाई थाहा छ, तिमी फूलभन्दा पनि नाजुकछौ । किन आकाश तिमीले यति गहिरो कुरा मनभित्र लुकाई अर्थहीन रुवाईरोयौ ? तिमी करोडौँ-करोडौँमा एक छौ । तिमीले एक बचन मात्र शालु मतिमीलाई प्रेम गर्छु मनेको भए म ज्यादै खुसी हुन्थेँ ।'

आकाशले अत्तिँदै भने, 'होइन के भन्न खोजेकी शालु तिमीले ? तिमीतनाबमा पो आयौ ?'

शालु घुँक्करघुँक्क रोइन्‌ मात्र । शालु रोएपछि आकाशलाई शालुको मतकोकुरा बुझन बेरै लागेन । आकाशले हातले विस्तारै टेबुल ठटाउँदै भने, 'हेरहेर रोएकी तिमीले के भन्दिरहिछौ भनेर मन चोरेको मात्र हँ । तिमीजस्तीपोक्चीलाई पनि कसैले प्रेम गर्छ ? हेरन कलेजभरि प्रेम गर्नहरूको ताल,सबैको प्रेम देखैर मलाई त वाक्कै लागिसक्यो भन्या ।'

शालुले रिसाउँदै भनिन्‌, 'तिम्रो कुरा सुनेर सासै उड्लाजस्तो भयो । मजाकगर्नु पति हद हुन्छ नि ! अबदेखि बोल्दिन म तिमीसँग ।' आकाशले सम्झाए, 'ल अन कान समातेँ, वरिसाक मैले आज प्रेमको कूरानगरेको भए तिम्रो प्रेमकहानी सुन्न पाउँदैनथैं ।' शालुले लामो श्वास फेर्दै भनिन्‌, 'खोई कै भनौं आकाश, म आफैँ तअचम्ममा परेकी छु । एउटा डुृगिस्ट, त्यसमाथि चरि्हीन फिरोजले त मेरालागि पहिचान नै वदलेछन्‌ । त्यति मात्र होइन, उनी मेरो मायाले यहाँसम्मआउँदारहेछन्‌ । आज मलाई चक्कर लागेर ढल्न लागेको देखेपछि बल्ल देखापरे ।मैले त उनकी आमाको खुसीका लागि उनी सफ्रिन्छन्‌ भने प्रेम गर्छु भनेर झूटबालेकी थिएँ । उनी सुध्नेलान्‌ भन्ने त कल्पनासम्म गरेकी थिइनँ । म त्यही कुरागर्न तिम्रोसामु आएकी हुँ ।'

आकाशले बनाबटी हाँसो हाँस्दै भने, 'तिमीजस्ती पोक्चीका लागि त्याग गर्नेमूर्ख नै रहेछन्‌ उनी । सायद अन्नाजस्ती केटीहरू नदेखेर तिम्रो मायामा फसेहोला नत्र ... ।'

'अन्नाहरूले त फिरोजलाई कलेजमा आएको देखेका रहेछन्‌ । सबैले फिरोजअन्नालाई हेर्न आएको हो भन्नै ठानेका रहेछन्‌ । फिरोजका लागि अन्नालैभूतपूर्व प्रेमी छौडिछन्‌ ।' शालुले यथार्थ औकलिन्‌ ।

आकाशले एकोहोरो शालुलाई हेरै र मनमनै भने, 'कस्तुरीलाई आफनैबास्ना थाहा नभएझैँ तिमीलाई पनि आफनौ मूल्य थाहा छैन । फिरोजलै तिम्रोमूल्य बुझे । फिरोजको आँखामा तिमी अन्नाभन्दा लाखौँ गुना सुन्दरी छ्यौ ।मलाई पनि त पहिला तिमी कहाँ राम्री लाग्थ्यो र माया लाग्दै गएपछि तिमीसंसारकी सबैभन्दा सुन्दरी लाग्न थाल्यो ।'

होइन के सोचेको तिमीले मेरो कुराको विश्वास लागेन ?'

शालुको क्राले आकाशको मौनता तोडियो । आकाशले भने, 'तिमी यतिमीठो कुरा गर्छयौं, तिम्रो कुराको किन विश्वास नलाग्नु ? तिमीलाई फिरोजकस्तो लाग्छ नि ?'

'खोई किन क भनेपछि युवतीहरू मरिमेदछन्‌ । मलाई थाहा छैन । तरमलाईचाहिँ तिमी सुन्दर लाग्छ ।'

आकाशले मन बाँधेर उद्दै भने, 'तिमीले फिरोजलाई राम्रोसँग हेरेकीछैनौ । अनि म राम्रो लाग्यौ होला । अव तिमीलाई फिरोज नै संसारमासवैभन्दा सुन्दर लाग्छ । तिमीहरूको भविष्य अवश्य सुन्दर हुन्छ । यसमाशङ्का नै छैन । ल म जान्छु पनि' भन्दै आकाश गए । शालु पनि आफूनोरुमतर्फ आइन्‌ । आकाशसँग कुरा गरेर शालुको मन भने हलुङ्गो भयो ।आकाश भने छट्पटाउँदै आफनो बेडमा डड्ग्रहा पछारिए । उनलाई सम्पूर्णपृथ्वी नै घुमेजस्ता भयो । एक मनलै सौचै घटघटी विष पिएर शान्ति लिउँतर आँखामा शालुको कार्रुणक दृश्यहरू पनि ताचिरहयो । सोचे यदि मैलैशालुलाई एक बचन प्रेम गर्छु भनेको भए आज त्यौ दुदिन देख्नु पर्दैनथ्यो । अबकसरी पो उनको सम्झनालाई फयाँकैँ ? म नराम्रोसँग हारेँ । शालु, नराम्रोसँग..... । चिन्ताले गर्दा आकाशको भोक तिर्खा सबै हरायो । उनले आफनोभाग्यलाई बार-बार धिक्कारे ।बुक रुम पार्टनर अन्ना, प्रभा, दया केही बोल्न नसकी नुन खाएकोसर 'फोक्राइरहे । शालुले छरपष्ट भएको किताबहरू मिलाइन्‌ । किन-किन वकाई लागेजस्तो भयो । ओछ्यानमा पाल्टिन्‌ । आँखा लाग्न मात्र केलाएको थियो । आया दिदी आएर शालुलाई सार्जिकल बार्ड बेड नं. 5४ कोविरामीले बोलाएको कुरा बताइन्‌ । शालु हतार-हतार उठेर दौडिँदै सर्जिकलबार्डमा पुगिन्‌ । बेड नं. ८४ मा हेरिन्‌ आफूले चिनेको मान्छेझैँ लागेन र बेडनं. «४ मा सुकेको काठजस्तै नामको मानव आकृति थियो । शालुलै बैडनजिकैगएर हेरिन्‌ जिङ्ग्रङ्गग कपाल, भित्र गडेका आँखाहरू सिन्काजस्तै हात-खुट्टाशालु त्यो मानब आकृति देखेर डराइन्‌ पनि । शालु अलि हच्केको देखेर त्योकङ्गालभौँ आकृतिबाट आवाज आयौ, 'वसन शालु, बस ।'

शालुले स्टुलमा बस्दै भनिन्‌, 'तपाईं को हो मैले चिनिनँ नि ।'

'म सब बताउँछु अनि चिनिहाल्छयौ नि, अब त तिम्रो पढाइ पनि सिद्धिनलाग्यो भन्दै थिइन्‌ रेष्मा ।'

शालुले अलि खुसी हुँदै भनिन्‌, 'ए तपाईंले रेष्मालाई पनि चिन्नुभएको छ ?तपाईंको स्वास्थ्य बडो नाजुक देखिन्छ । । डाक्टरले बढी खोल्न मनाही तगरेको छैन ?”

भैगो मेरो चिन्ता नै नलेक तिमीले अझै पनि प्रेम गरेकी छैनौ ?'

'हरोइन तपाईं को हुनुहुन्छ ? मेरो सबै नालीबेली थाहा रहेछ । मैलै त प्रेमगरेकी थिइनँ तर मर्यादा ननाघी प्रेम गर्नेहरू पनि हुँदारहेछन्‌ भन्नेचाहिँ मैलेबुझेँ ।' 'त्यसो भए उनी आकाश नै होलान्‌ होइन ?'

बिरामीको क्रा सुनेर शालु झन्‌ आश्चर्यमा परिन्‌ र भनिन्‌, 'भन्नोस्‌ हामीसबैलाई चिन्ने तपाईं को हुनुहुन्छ नत्र म क्रै गर्दिनँ,' शालु उठिन्‌ ।

बस न त्यसै नरिसाक, भोलि भनेको क्या हो बया हो कसो हो । तिमीसँगबेथा पोख्नका लागि त यो मेडिकल कलेजमा भनां भएकी नत्र यहाँ किनआउँदै । मैरो उत्तरको जवाफ नै दिइनौ त्यो युवक आकाश नै होलान्‌ होइन ?'

शालुले वस्दै भनिन्‌, 'तपाईंले ठीक नै सोच्नुभयो । आकाशको चरित्र पनिराम्रो छ तर मैले त फिरोज भन्नेको कुरा गरेकी । उनले मलाई माया गर्छन्‌भन्ने कुरा आजै थाहा पाएँ । हेर्नोस्‌, तर मलाई प्रेमको आभाससम्म छैन । अबविवाहपछि नै प्रेमको आभास हौला । तर, तपाइँ ... ।'

'शालु अभौ चिनिनौ, चिन्थ्यौ पनि कसरी, म मौसमी हँ मौसमी ।'

शालुले आत्तिँदै भनिन्‌, 'ओ, मौसमी तिमी, यौ हुनै सक्दैन ?'

“यति छिट्टै तिमी यो अवस्थामा पुग्यौ ? खोई मौसमी तिम्रो त्यौ झःफराउँदोरूप ? मैले त तिमीलाई भनेकै थिएँ । आशक्त अङ्गालोमा प्रेम हुँदैन भनेरतिमीले मानिनौ । तिमीलाई मौसमीभन्दा कसले पत्याउला ? तर, पीर नगरतिमीलाई सञ्चो भएपछि तिमी पुन: पहिलेकै मौसमी हुन्छयौँ । अव त तिमीलेदुनियाँ कस्तो छ देख्यौ, बुझौ होला । भन तिमी कसरी यस अवस्थामापुग्यौ । तिम्रो यो अवस्था देख्दा तिम्रो बाबुको के हाल भयो होला ?'

मौसमीले गहभरि आँसु पार्दै भनिन्‌, 'शालु बाबुलाई त धेरै पहिल्यै खाइसके ।त्यसैले बाबुको पीर छैन ।'

'होइन कसरी मर्नुभयो तिम्रो बावु ? देख्दा त हट्टाकट्टा नै हुनुहुन्थ्योहोइन र ?'

'हो शालु, हट्टाकट्टा नै हनुहुन्थ्यौ । उहाँलाई मुदु दुख्नै व्यथा थियो । जचाउनकँलागि काठमाडौं पनि आउनुभएको थियो । म बैंसको उन्मादले र निमेषकोबनावटी मायाले कहीं कतै केही नदेख्ने भइसकेकी थिएँ । जचाउन आएकोबाबुलाई मेरौ अफिसबाट काजमा जानु छ, पछि आउनोस्‌ । दुख्दा मोज खानुहोला भनी ब्रुफिनको चाङ पठाइदिएकी थिएँ । काठमाडौंबाट पठाएको भोतिसहनै नसक्ने गरी मुटु दुखेछ । बानुले दुखाई कम गर्न थुप्नै औषधि खाएछन्‌ ।औषधि खाएपछि बेहोस भएछन्‌ । वेहोसको बेहोस नै भोलिपल्ट मरेछन्‌ ।यसरी मैले बाचुलाई खाएँ ।'

'मौसमीको कुराले शालुको आँखा रसायो । शालु चुपचाप भइन्‌ । आँखामामौसमीको हट्टाकट्टा बाबु खुसी हुँदै क्याम्पसमा यताउता नियालेको याद आयो ।'

मौसमीले सम्झाइ्न्‌, 'नरौक शालु हुने हुनामी भइसक्यो । बाबु मेरो योरूप देख्नुभन्दा अगाडि नै मरे राम्रै भयो । उनले मेरो यो हालत देखेको भए ।झन्‌ कसरी आफूलाई सम्हाल्थे होला । उनलाई मारेर राम्रै गरिछु । अब मेरोपीरमा रुनै कोही छैनन्‌ । दाजुदिदीले त एडसरोगी घरमा वस्न पर्दैन भनीनिकालेर नै यहाँ आएकी हुँ ।'

'तिमीलाई एद्दस छ ! त्यो कसरी ? निमेषले छोडेपछि पनि तिम्रो वुद्धिफर्केन मौसमी ?'

'निमेषले मलाई एक्कैचोटि कोठीमा लगेर छोडिदियो ।'

'होइन के भनेकी तिमीले क कारसम्म भएको ध्वनी युवक नै थियौ होइन र ?'

'हो शालु क धनी त म जस्ता थुप्रै युवती बेचेर भएको रहेछ । पछि पोबुझेँ । डुङ्गा डुबिसकेपछि चेत आएर के लाग्यो र ?'

'तिमी पढेलेख्रेकी मान्छे, केही अन्दाजसम्म काटिनौ ?'

मौसमीले शालुको हात समातेर सिरानीको अडेसा लगाई वस्दै भनिन्‌,“शङ्का गर्ने त सात्तो आँखी झयालसम्म राखेनन्‌ चुतियाहरूले, म मात्र होरमसँग अरू पढेलेखेका दुई युवतीसमेत बेच्रिए । उनीहरू एड्स लागे पनि केहीहृष्टपृष्ट भएकाले अझै कोठीमा नै होलान्‌ । मलाई भने युवक वृद्धहरूलेपत्याउन छोडेपछि निक्लिन्न भन्दाभन्दै पनि निकालिदिए ।'

'तिमीहरू तीनैजनालाई निमेषले नै वेच्यो त ?' शालुले प्रश्न गरिन्‌ ।

मौसमीले केहीबेर रोक्किएपछि पुनः ओठ खोलिन्‌, 'उनीहरूलाई पनि प्रेमीहरूलेनै बेचे । उनीहरूसँग हाम्रो भेट नगरकोटमा भएको थियो । उनीहरूको तीनवटाजोडी बुटवलबाट नगरकोट घुम्न भनी आएका रहेछन्‌ । हामी सबै उस्तैउस्तोकरा मिलिहाल्यो । हामी सबैले छ-सात दिन नै नगरकोट बसेर खुव रमाइलोगन्यौं । जय भन्ने एउटा साह्रै हँसाउने कवि थिए । उनकी प्रेमीका भने केहीउदास देखिन्थिन्‌ । उनको उदासपन देखेर हामीलाई अझै हाँस्ने बहाना मिल्थ्यो ।हामी कविलाई अलि हृष्टपुष्ट हुनुपत्यो भन्दै उल्याउँथ्यौं । कवि हाँस्दै धेरैखानेकुरा खान्थे । र, कुनै न कनै निता शुनाइहा ल्थै । नगरकोट गएको तेस्रोदिन हामीले साह्रै गिज्याएपछि कविले कविता भनेको अझै याद छ। तपाईंहरू आज हाँस्तोस्‌

भोलि हाम्रो पालो मेरी मैयाँलाई थाहा छैन के मायाको जालो । बहमचारी बन्दा म यिनलाई पप्यो गाह्रो । सबै टुद्दा यिनी जुदछिन्‌ । नभन्नोस्‌ आज साह्रो ।

त्यसपछि निमेषलगायत हामी सवैको मुख रातोरातो भयो । कसैले केहीबोल्न सकेनौँ । कविले हामीलाई नराम्रो पर्ला भनेर करा मोडिहाले । हामीलेअझ केही दिन नगरकोट बस्ने इच्छा व्यक्त गरेपछि कवि बावु विरामी भएछन्‌

भन्ने वहाना बनाई हामीसँग फुत्किएर बुटवल आए । हामी सारा संसार भुलेरएक-अर्काको बाहपासोमा रमाइरहयौं । नगरकौटमै हाम्रौ तीन गुप्रको अलइन्डियाटुरमा जाने योजना बन्यो । कविका प्रेमी-प्रेमिकाहरूलाई सम्झाएर लैजानेसल्लाह पनि गत्यौं। पछि निमेषहरूले कविको भित्री मनशाय बुझेछन्‌ ।कविको प्रेम वास्तव्रमै साँचो प्रेम हो भन्ने बुझेरै होला निमेषहरूले कविलाईआफ्‌संग नलैजाने सल्लाह गरे । हामी बैँसले कृत्कत्याएर आ-आफनो प्रेमीकोअङ्गालोमा मस्त हँदै इन्डियाको ट्रका लागि निस्कियौं । इन्डियाबाट फर्कनेवित्तिकैविवाहवन्धनमा वांधिने सल्लाह पनि भयो । हामी तीनैजना युवतीले विबाहभएको मीठो सपना पनि देख्यौं । दार्जिलिङ, आसाम, बर्साङदेखि आग्रासम्मकोयात्रा भयो । हाम्रो खुसीको कुनै ठेगान नैं थिएन । यहाँसम्म आएपछि मुम्बैकिन नजाने भन्ने कुरा भयो । हामी सल्लाहले नै मुम्बै पुग्यौं । मुम्बैको भव्यहोटलमा पुगेपछि हामी छ जनाले नै एउटै कोठामा डिनर गन्यौं । डिनरसँगैहिवस्की, बाण्डी सघ्वैँ पिइन्थ्यो । त्यो दिन पनि पिएर आ-आफनो प्रेमीकोकाखमा निर्धक्कसँग सुतेर जिस्किँदै भविष्यको मीठो सपना देख्दै थियौं । निमेपलेमलाई गालामा म्बाइँ खाँदै भन्यौ, “मेरी प्यारी, कृपया एकछिन काख छोड,हामीहरू सुत्ने रुमको व्यवस्था गरेर आउँछौं ।' उनीहरू तीनैजना रुमकोव्यवस्था गरेर आउँछौँ भनी हिँडे । हामी तीनजना बचेखुचेको रक्सी पिएरमस्तले रमाइरहयौँ । साँझको आठ बजेतिर हामी त्यहाँ पुगेर डिनर गरेकाथियौं । उन्तीहरू रुम खोज्छौं भनी निस्किँदा करिव नौ, सवा नौ जति बजेकोथियो होला । उनीहरू एक घन्टासम्म नआउँदा त हामी त्यति अत्तिएनौँ ।बिस्तारै एक डेढ घन्टा जति समय बित्दै गयौ । त्यसपछि हामी डराउनथाल्यौं । यत्रो ठूलो होटल, उनीहरूले रुम पो विर्सेछन्‌ कि भनी हामी ढोकामापुगी ढोका खोल्न लाग्दा ढोका बन्द रहेछ । हामीले घन्टी बजाउन थालेपछिएउटा अधबैंसे आइमाईले भित्र पस्दै भनी, 'किन घन्टी बजाएको तिमीहरूले :तिमीहरूले आफनो लभरहरू खोजेको हो ?हामीले 'हो, उहाँहरू किन फर्कनुभएन' भनेर सोध्यौं । त्यो आइमाईलेविदेशी भए पनि राम्रै नेपाली बुझने र बोल्न जान्ने रहिछै । उसले बडो मीठोहाँस्दै भनी, 'पीर नगर, हामी तिमीहरूका लागि घन्टा-घन्टामा छुट्टै-छुट्टै लभरहरूपठाइदिन्छौं । तिम्रा लभरहरू भने तिमीहरूलाई यहाँ बेचेर टाप कसिसकै ।तिमीहरूलाई यहाँसम्म ल्याउन उनीहरूको पनि धैरै पैसा खर्च भएछ । यसपालित्यति नाफा भएन भन्थ्यो निमेष ।'

उसैको मेहरवानले गर्दा यो कोठी राम्रोसँग चलेको छ । मौसमी तिमी हैनौ ?तिम्रो फोटो त पहिले नै आएको हो, मोलमोलाई नमिलेपछि उसले ल्याउनैमानेन । तिम्रो कारणले म पनि अलि घाटामा नै गएकी छु । तर, केही छैन तिमीलेचाँडै नै पैसा उठाउँछयौ । तिम्रो फोटो बडेबडे खान्दानकोमा पुगेको छ ।'आइमाईको कुरा सुनेर हामी थरथर काम्न थाल्यौँ ।

उसले रिसाउँदै भनी, 'किन डराएका छौ : तिमीहरू कमारी केटी हौँ र?बडिया-बडिया खाना खान र बडिया-बडिया लोग्नेमान्छे पाइहाल्छौ ।' हामी तीनैजनाले रुँदै उसको पाउ समातेर भन्यौं, 'हामी यहाँ वस्दैनौं ।हामी तपाईंको पैसा जसरी पनि चुक्ता गर्छौं ।'

उसले सातो खाउँला जस्तै गरी रिसाउँदै भनी, 'चुप लाग्‌, गएर बस्‌ ।सबैलाई पहिलोपल्ट तह लगाउन गाह्रौ हुन्छ । हामीले भनेको चुपचाप मानेनौभने चुरोटको ठुटोले पोल्छौं । तातो फलामले पोल्छौं । त्यसपछि हामी वोल्नसकेनौं । तीनजनाले रोएरै त्यो रात कटायौं । भोलिपल्टदेखि हामीलाई छुट्टाछुट्टैकोठामा बन्द गरी धन्दा गर्ने लगाई । पहिला-पहिला त घेरै नाइँनास्ती गयौं ।तर, केही नचलेपछि बोल्नु वेकारझौँ लाग्यो । निमेषले नै धेरैको सङ्ख्यामा केटीबेचेको रहेछ । तिम्रो कुरा मानेकी भए आज यो दुर्दिन देख्न पर्दैनथ्यो । मतिमीलाई प्रत्येक दिन सम्झन्थेँ । पश्चात्ताप गर्दै रुन्थे । एड्स लागेर असक्तभएपछि बाईले गाउँमै जानु भनी पुग्ने बाटाखर्च दिएर पराई । म त्यो पापीनिमेषलाई जेल जाक्छु भनी सिधै काठमाडौँ आएँ । प्रहरी कार्यालयमा उसकोफोटो देखाएर सबै क्रा वताएँ । प्रहरी निरीक्षकले सिधै भने, 'तिमीहरूजस्तादुईपैसेलाई नबेचेर कसलाई बेच्छन्‌ त : तिमीहरूजस्ता दुई-चार अक्षरपढेलेखेकाहरूले आफनो मर्यादा विर्सेपछि नै यस्ता दलालहरूले मोटाउनेमौका पाएका छन्‌ । हामी त खोजखवर गरेर यहाँसम्म लेराइदिउँला । यहांलेराएको भोलिपल्ट नै यहांबाट निकाल्न बाध्य हनुपर्छ । उनीहरूको पहुँच धैरैमाथिसम्म हुन्छ । बरु सक्छ्यौ भने तिमी नै कूनै सजाय देक । जसले गर्दाउसले अरूलाई बेच्न नसकोस्‌ । त्यसपछि पुलिसले निमेषलाई जेलमा तकोच्यौ तर प्रहरीले भनेझैँ केही दिनमा नै जेलबाट निस्कियो पनि ।'

शालुले मौसमीको कुरा बीचैमा काट्दै भनिन्‌, 'मौसमी, मलाई तिम्रो कुरासुन्न त कुनै आपत्ति छैन तर तिमीलाई चाहिँ ज्यादै गाह्रो भएजस्तो छ नि !'

मौसमीले फिस्स हाँस्दै भनिन्‌, 'शालु मलाई गाह्रो भएको छैन । म यो क्षणयतिविग्न खुसी छु कि क्रै छोड बरु मेरो कुरा सुन । म तिमीलाई पीडा बाडेरहलुको हन चाहन्छु' भन्दै मौसमीले कुरा बढाइन्‌, 'आफनो साथमा केही पैसाभएको हँदा मलाई वस्न, खानचाहिँ गाह्रो भएन । एक मन लाग्यो वरु मछुँ तरभित्री आत्माले मर्न पनि मानेन । म यताउता भौँतारिँदै दिनहरू बिताइरहेकीथिएँ एक दिन न्यूरोडमा गहना पसलतिर जाँदै गरेको निमेष र एउटी युवतीलाईदेख । म उनीहरूको पछिपछि लागें । औंठी किनेर निस्केपछि निमेष युवतीलाईयहीँ बसिराख म मोटरसाइकल लिएर आउँछु भनी मोटरसाइकल पा्किङतिरलाग्यो । मैले त्यो युवतीलाई च्याप्प समातेर निमेषको फोटो देखाउँदै निमेषकोबारेमा मौटामोटी कुरा भने । युवती बडो बुझकी रहिछिन्‌ । मलाई धन्यवाददिँदै भनिन्‌, 'च्याङ्कयु म बच्चेँ । तपाईँ यही बस्नोस्‌ म केही बहानाले उसबाट

फृत्केर आउँछ । मेरो घरमा नै गएर सबै कुरा गरौंला भनिन्‌ ।' म उनको विश्वास गरेर त्यहीँ बसेँ । नभन्दै उनी केहीबेरपछि नै आइन्‌ ।द्याक्सी लिई हामी उनको घर वौद्धतिर लाग्यौं । डोल्मा मगर जातकी रहिछन्‌ ।ट्याक्सीमा बसेपछि उनी केहीबेर बोल्न सकिनन्‌ । केहीवेरपछि मुटुमा गाँठोपार्दै भनिन्‌, 'दिदी तपाईंलाई नभेटेकी भए आज हामी डिनरको लागि होटेलसौल्टीमा जानै प्लान थियो । सहतै नसक्ने गरी पेट दुख्यो दयाक्सीमै घर जान्छुभोलि भेटौंला भनी फुत्किएर आएँ ।'

मैले सोधेँ, 'तपाईंहरूको भेट कहिले कसरी भयो : शारीरिक सम्वन्ध भयोकि भएको छैत ?' उत्ले आफतो भेट पच्चीस-तीस दितअगाडि बौद्धजयत्तीकोदिन बौद्धको गुम्बामा भएको र शारीरिक सम्बन्ध भने नभएको बताइन्‌ । कुरागर्दागर्दै हामी उनको घरमा पुग्यौँ । उनको बाबु-आमा आफनो पुर्ख्यौली घरधरान भएकोले उनी एक्लै रहिछिन्‌ । उनी पदाकन्या क्याम्पसमा बी.ए. पढ्दैरहिछिन्‌ । दुई फल्याट घर भाडामा दिएको रहेछ । खाना, डेरा वस्ने एउटीदिदीले पकाएर ल्याइदिइन्‌ । खाना खाएपछि मैले उनलाई आफनो सम्पूर्णकुराहरू एकएक गरी बताएँ । उनले मैरो सबै कुराहरू सुनित्‌ । त्यसपछिउनले एकएक गरी आफनो योजना सुनाइन्‌ । मैले उनको कुरा खुसी साथमञ्जुर गरेँ, हाम्रो सोजना बनिसकेपछि निमेषको फोत आयो । डोल्माले आफनोघरमा कोही नभएकोले भोलिको डिनर यहीँ गर्न आनुहोस्‌, मलाई अलि पेटदुखेकै छ भनिन्‌ । उसले डोल्माको कुरा खुसीसाथ स्वीकार गन्यो । राईकोछोरी हक्की र निहर स्वभावकी । त्यसमाथि मामा प्रहरी इन्स्पेक्टर रहेछन्‌ ।हामी भौलिको योजना सफल नै पार्ने प्रतीक्षा गरेर सुत्यौँ । यौजना सफल हुन्छकि हुँदैन भन्ने केही डर त थियो नै । भोलिपल्ट साँझ सात बजेतिर डोल्माआफैँ गएर निमेषलाई घरमा ल्याइन्‌ । उनीहरू कोठामै बसे, मैले खानेक्राओसार्नै काम गरेँ । डोल्मा राईकी छौरी, पहिलेदेखि नै पिउने भएकीले पिउनकुनै आपत्ति थिएन । निमेषले डोल्माको रूपको र आफूले किनिदिएको औंठीलाउँदा सुहाएको हातको प्रशंसा गयो । रक्सी लाग्दै गएपछि उनीहरू एक-अर्कासँग हात हालाहाला गरी चल्न थालै । रात पनि छिप्पँदै गयो । मैलेपूर्वपोजनाअनुसार मेन स्विचबाटै बत्ती अफ गरिदिएँ । वत्ती गएको चालपाएपछि निमैषले खुसी हुँदै भन्यो, 'डोल्मा बत्तीले पनि हाम्रो भावना बुझयो'भन्दै नशामा ढुनमुनिँदै बेडमा पुग्यो र डोल्मा सुटुक्क कोठाबाट वाहिरिन्‌ । मडराउँदै बेडमा पुगें । उसलाई आफनो बसमा पारेँ । क नशामा डोल्मा-डोल्माभन्दै मग्न भयौ । बेलुका दुईपत्ट उसलाई बलात्कार गरेपछि मलाई आफूलेसंसारै जितेजस्तो लाग्यो । म त्यहीँ आनन्दले निदाएँछ्‌ । भोलिपल्ट बिहानडोल्मा-डोल्मा भन्दै छामेपछि म ब्युँझे । त्यो पापीलाई हेरेर हाँस्दै भने, 'निच,पापी, म मौसमी हँ । मौसमी आँखा खोल । हेर, मैले पनि तँ जस्तो निचलाईपतन गराएँ । तँलाई एड्स सारिदिएँ हो एड्स ।'

का आत्तिँदै उठेर चिच्यायो, “तँ को होस्‌ ?' डोल्माले ढोका खोल्दै भनिन्‌, 'चिनिनस्‌ गधा उनी मौसमी हुन्‌ । तैँलेमुम्बईमा बैचेकी मौसमी । तैंले गर्दा उनलाई एड्स लागेको छ । त्यो एड्सतँलाई पनि उपहार दिन चाहिन्‌ । मैल्ले उनक्रो पूर्ण सहयोग गरेँ । तँजस्तापापीलाई यसरी नै मार्नुपर्छ बुझिस्‌ ?' निमेष मु्दाजस्तै भयो र डोल्माले हाँस्दै भनिन्‌, 'अव खुरुक्क यो घरबाटनिस्की, नत्र पुलिस डाकेर जेलमा कोचिदिन्छु । बुझ असत्ती चोट आफूलाईपर्दा कति असैहय हुँदोरहेछ । अब केका लागि वेच्छस्‌ केटी, तेरो त मृत्युनिश्चित छ।' मैले थुक्दै गाली गरेपछि निमेषले रुँदै भन्यो, 'चुप लाग वेश्या, मैले तैरोबलात्कार गरेको हुँ ? म त्यस्ती केटीको खोजीमा थिएँ, जसलाई प्रेमको मूल्यथाहा होस्‌ । मैले तँ जस्तै पैसामा बिक्ने र यौवनकै माया गर्नेलाई वेचेँ त केपाप गरेँ हँ ? तैलेजस्तै अन्योलमा पारेर कसैको वलात्कार गरेको छैन । हो,डोल्मा म तिम्रो व्यबहार देखेर तिमीलाई साँच्चै माया गर्न लागिसकेको थिएँ,तिमीले पनि डिनरका लागि जान्छु भनेपछि म एकपल्ट रोएँ । तिमीले औँठीसहजै स्वीकार गौ । मैले बुझौं तिमी पनि सुनलाई प्रेम गछयौं । अझ के-केलाई प्रेम गर्थेक बुझन बाँकी नै थियो ।'

डोल्माले भनिन्‌, 'तिमीले सोह्रैआना ठीक कुरा नगरे पनि केही हदसम्मठीक कुरा गन्यौ । चाहे जे होस्‌, तिमीले केटी बेच्नेचाहिँ नहुने थियो ।'

मैले भने, “साले तैँले पनि त जीबनको सही अर्थ बुझाउन सक्थिस्‌ । जसरीकबिले आफूली प्रेमिकालाई बुझायो ।'

निमैषले आँसु पुछ्दै भन्यो, 'चुप लाग आफनै बाबुलाई मार्ने हत्यारा । तँजस्तालाई प्रेमको अर्थ बुझाउने ? कविले प्रेमीलाई नछुँदा क कति रिसाएकीथिई । तैँले आफनै आँखाले देखेकी होइनस्‌ : कवि युवतीलाई प्रेमको मूल्यबुझाउन होइन तिमी मेरो प्रेमी बन्न लायक छैनौ भन्न घर गए । पहिलोप्रेमीलाई पनि यौग्य नभएर कवि आफैँले छोडेका थिए । उनले तिमीहरूजस्ताको यौनइच्छा पूरा गरेनन्‌ । मैले पूरा गरे' भन्दै निमेष रुँदै बाहिरियो ।

मैले र डोल्माले मुखामुख गरी एक-अर्कालाई हेन्यौं । हामी दुवैलाई आफ्नैछायासँग केही मात्रामा घृणा लाग्यो नै । म त्यही क्षण डोल्माको घर छोडीगाउँतिर गएँ । गाउँमा एड्स लागेको थाहा पाएपछि सबैले छी:छी: र दुरदुरगरे । पछि काठमाडौं नै फर्किएँ । यहाँ आएपछि थाहा पाएँ, निमेषले विष सेवनगरी आत्महत्या गरेछ । म भने आत्महत्या गर्दिनँ । बरु बाँचुञ्जेल एड्सबारेमाचेतना फैलाउने काम गर्छु । धन्य तिमी, तिमीले फिरोजजस्तालाई नयाँ जन्मदियौ । मैले निमेषको दर्दनाक हत्या गरेँ ।' मौसमीले सुँक्कसुँक्क गरी रुँदै

भनिन्‌, 'निमेषलाई मारेकोमा मलाई गर्वचाहिँ छैन । खासै पछुतो पनि छैन ।नढाँटी भन्दा मैले उसको बलात्कार गरेँ । उसले मेरो बलात्कार गरेकोचाहिँहोइन । तिमीसँग सम्पूर्ण क्राहरू गरी माफ माग्ने ठूलो इच्छा थियो । म तिम्रो,खोजीमा भौंतारिरहेकी थिएँ । अस्ति रोहिणी भनेर बोलाएको त रेष्मा पोरहिछिन्‌ । उनले तिमी यहाँ पढ्छयौ भनेपछि यहाँ आएकी हुँ ।'

शालुले मौसमीलाई मायालु पाराले हेर्दै भनिन्‌, 'घर जलेपछि इनार खन्नुकोऔचित्य छैन । तर तिमीले चार-छ जनालाई मात्र भए पनि बाटो देखाउनसक्यौ भने उनीहरू भयावह धापबाट मुक्ति पाउन सक्नेछन्‌ ।'

“म पनि त्यही सोच्दैछु । मैले तिम्रो निद्रा बिगारैं होइन ?'

“मौसमी, जाबो निद्राको चिन्ता नगर, तिमीले मलाई सम्झेर यहांसम्मआयौ । त्यो भन्दा ठूलो मेरा लागि केही छैन । ल अब जान्छु । मर्नु त एकदिनसबैले छँदैछ । ढिलो-चाँडो न हो । पीर नगर ।'

मौसमीले हाँस्दै भनिन्‌, 'मलाई मृत्युको पटक्कै चिन्ता छैन । मेरो पीरनगर ।'

शालु मौसमीसँग बिदा भएर सर्जिकल वार्डबाट बाहिरिन्‌ । मौसमीले एकोहोरोशालु गएतिर हेरिरहिन्‌ ।

तेईस

प्रशन्नले पढाइ सिध्याएर आएपछि रोहिणीको जीबनमा बसन्तको बहारआएझौं भयो । पीताम्बरा, कैशव, चन्द्रकान्त, कान्छी, शालु सबैसबै खुसीथिए । विवाहको दिन पनि तय गरियो । विबाहका लागि आमालाई लिएरआउँछु भनी गएको प्रशन्न नफर्केपछि सबैको मनमा सातो गयो । सवैले आ-आफनो अनुमान गरे । इन्जिनियरसम्म भइसकेको प्रशन्न एकैपल्ट दुलही लिनआउने सुर गरे होला । निम्ता बांड्नेदेखि लिएर विबाहको सम्पूर्ण तयारी भयो ।प्रशन्तको भने अत्तोपत्तो भएन । यता रोहिणीलगायत सबैको सातो गयो ।प्रशन्नको खोजखबर गर्दा प्रशन्न घरमा नै नपुगेको करा पत्ता लाग्यो । रोहिणीप्रशन्तको चिन्ताले गर्दा मूर्दामा परिणत भइन्‌ । छिमेकीहरूले काखी बजाउनेठाउँ पाए । रोहिणीको चरित्रमाथि आक्षेप लगाउँदै भने, "पहिले छाडा सांढेजस्तैछोडेका थिए, बल्ल चाल पाए । त्यो वूढी कन्यालाई इन्जिनियरजस्तो केटाले केविवाह गरोस्‌ ? बैंसलाई थेग्न नसकेर मोजमस्तीचाहिँ गन्यो, विबाहचाहिँ केगर्थ्यौ ?'

युबाहरू रोहिणीको विवाह भएन भने आफूहरूले रोहिणीमाथिको अधिकारजमाउने कुरा गर्दै जुंगामा ताउ लगाउँथे । यसरी समाजले रोहिणीलाई पूर्ण

रूपमा वेश्यामा परिणत गयो । रोहिणीका परिवारचाहिँ प्रशन्तमाथि कनैदुर्घटना नै भयो भन्ने पीरले व्याकुल भए । रोहिणीको हृदयमा लागैको आगोनिभाउन कसैले सकेनन्‌ । यता शालु रोहिणीको र सुजनको चिन्ताले विचलितभएपछि फिरोज पनि प्रशन्नको खोजीमा लागे । केही दिनमै फिरोजले वास्तविकतापत्ता लगाएरै छोडे । बास्तव्रिकताचाहिँ प्रशत्नले करोडपति सचिब तिरञ्जतकोबीसबर्षे पौडसी छोरी नर्मदासँग रोहिणीको बिबाह गर्ने भनेकै दिन बिबाह गरेरहनिमुन मनाएर पनि आइसकेछ । फिरोजको क्रा सुनेर केहीक्षण त शालुलेआफूलाई सम्हाल्नै सकिनन्‌ । रोहिणी र उसको उदार दिल भएका बाबुआमालाईप्रशन्नको वास्तविकता ओकेल्न तागत नभएपछि यो जिम्मा शालुले फिरोजलाईसुम्पिइन्‌ । फिरोजले वास्तविकता बताउँदा घरमा मान्छे मरेजस्तै रुवावासीभयो । रोहिणी मूर्छा परिन्‌ । डाक्टर आएर स्लाइनपानी दिएको दस-पन्धरमिनेटपछि रोहिणीको होस खुल्यो । होस खुलेपछि स्लाइनको तार चुतैर फयाँग्दैरोहिणी चिच्याउन थालिन्‌, 'पापी फिरोज तैँले झूट बोलिस्‌ । शालु तँ पनिपापिनी होस्‌ । प्रशन्त मलाई केबल मलाई मात्र प्रेम गर्छन्‌ बुझिस्‌ ? तिमीहरूलेत के स्वयम्‌ भगवान्‌ नै आएर प्रशन्नले तँलाई धोका दियो भने पनि मगत्याउँदिनँ । बरु भन्‌ मेरो प्रशन्नलाई के सङ्कट परेको छ : तेरो फिरोजजस्तोहोइन मेरो प्रशन्त क देबता हो देबता ... ।'

शालुले रोहिणीको गालामा दुई 'फापड दिँदै भनिन्‌, 'चुप लाग सुंगुर्ती, कतिरेदछैस्‌ दैवजस्तो बाबु-आमालाई । तेरो तमासा हेर्न छिमेकीहरू बसिरहेकाछन्‌ । त्यसका लागि मर्ने चाहन्छेस्‌ होइन ? म तँलाई विष दिन्छु तँ मर । तेरोबाबु-आमाले तेरो यो हालत देख्न त पर्दैन । तँ जस्तो स्वार्थी बाच्नु व्यर्थ छ ।तैँले त कनाले त्यत्रो त्यागको बदला के दिइस्‌ ? केवल आँसु र जलनदिड्स्‌ गा मेरो प्रशन्त मलाई छोड्न सक्दैनन्‌, मैले बुझ उसबाट मलाई छटाउनेषड्यन्त्र हो तिमीहरूको, क गरिब छ त के भो मन छ सँग । मलाई धनकोलालच छैन म अहिल्यै उसलाई भेद्छु हो अहिल्यै .. ।

शालुलै भनिन्‌, 'रौहिणीलाई प्रशन्नको बास्तविक रूप देखाउनैपर्छ । उनीपागल हुन्छिन्‌ तर प्रशन्न नराम्री हो भन्ने क्रामा विश्वास गर्दिनन्‌ । समाजलेजे भनोस्‌ एकपल्ट रोहिणीलाई प्रशन्नसँग भेटाउनैपर्छ, ।'

शालुको कुरा सबैलाई ठीक लाग्यो । फिरोज रोहिणीलाई लिएर प्रशन्नबसेको भव्य महल कालिमाटीमा पुगे । कार रोकी घरमा कोही भएको-नभएकोकुरा बुझे । संयोग घरमा प्रशन्न मात्र रहेछ । फिरोजले रोहिणीलाई डोच्याउँदैप्रशन्तको कोठामा पुसाउँदा प्रशन्न झसङ्ग भएर उड्यो । रोहिणीले प्रशन्नलाईदेखेपछि गर्लम्म अङ्गालो हाल्दै भनिन्‌, 'प्रशन्त यिनीहरू सन 'फुटा हुन्‌ ।यिनीहरूले तिमीलँई पापी भने । प्रशन्न तिमी पापी होइनौ ।'

प्रशन्तले आफनो मजबुत हातले जवर्जस्ती रोहिणीलाई समातेर भुइँमापछादैं भन्यौ, 'ए, बूढीकन्या, तँ यहाँ किन ? तैले पढाउँदा लागेको दोब्बर पैसाभोलि नै म त्यरौ मुखमा फयाँक्छ । निस्की, निस्किहाल, के सम्झेर तँ यहाँआइस्‌ ? तेरो बैंस निखिसक्यो । तैँले मलाई पैसाले किन्न खोजेकी होइनस्‌ ?'अब गाडावालालाई किनेर विवाह गर, नत्र अरूले पत्याउंदैनन्‌ । हेर मेरीप्यारीको तस्बिर भन्दै स्वास्नीको फोटो रोहिणीको आँखामा तेर्स्यायो र रोहिणीलाईघिसारेर ढोकाबाहिर फयाँक्दै फिरौजतिर हेर्दै भन्यो, 'तैँले किन यस वेश्यालाईयहाँ ल्याइस्‌ हँ ? यो कोठीको मात्र रौनक बन्न सक्छै । घरको रौनक बन्नसक्दिन ।'

फिरोजले रोहिणीलाई उठाउँदै भने, 'रोहिणीजस्तीको प्रेमलाई लत्याएकोछस्‌ । तँ कुनै दिन घरको न घाटको हुन्छस्‌ ।जञा-जा तँ नै विबाह गर यसलाई बडो गाली गर्दोरहेछ साले ... ।'

फिरोजले मूर्दाजस्तै भएकी रोहिणीलाई डौच्याउँदै कारमा हालै । रोहिणीलाईविश्वास नै लागेन कि मान्छे त्यति धेरै गिर्छ । रोहिणीको आँखामा प्रशन्न,बेहोस भएको दृश्य, उसको कोठाको दृश्य, आफूलाई घिसारेको दृश्य आँखामाएकपछि अर्को गर्दै नाचिरहयो । यता घरमा सबैज्ञना रोहिणी र फिरोज आउनेप्रतीक्षामा थिए । रोहिणी र फिरोज आएपछि शालुले डोच्याएर कोठामा लगिन्‌ ।रोहिणीलाई तकियामा अडेस लगाउन लगाई ओठल्लयानमा बसाइन्‌ । रोहिणीलेसबैलाई एक-एक गरी हेरेर बर्बर आँसु झारिन्‌ । शालुले आँसु पुर्छिदिँदै भनिन्‌,'रोहिणी किन रुन्छेस्‌ भन्‌ त ? हामी सबैलाई हेर । हामी सबै तेरो खुसीकालागि जे पनि गर्ने तयार छौं । भन अव हामीले के गर्नुपन्यो ?'

रोहिणीले आँसु पुछ्दै भनिन्‌, 'शालु त कति महान्‌ छेस्‌ । त्यसैले त सबैकोप्रिय छेस्‌ । तँलाई मैले त्यत्रो गाली गरेँ, तैँले त्यो पनि विर्सिस्‌ ? आज मलाईथाहा भयो । मेरो स्वयम्बर तैंले नै रोकेकी होस्‌ । तँ मलाई हरबाघाबाट मुक्तिगराउन चाहन्थिस्‌ । तर, मैले तँलाई के-के सोचेँ ।'

केशवले आँखाको आँसु पुछ्दै भने, 'तिमीले ठीक भन्यौ छोरी, तिम्रो स्वयम्बररोक्ने कुरा शालुले नै गरेकी थिइन्‌ । अझ स्वयम्बर भइसकेको भए योसमाजले के भन्थ्यो होला । यो कुरा मलाई र शालुलाई मात्र वाहा छ । अब जेहुनु भैगो पीर नगर ।' शालुले जुस ल्याएर दिँदै भनिन्‌, 'अब बिस्तारै जुस खा । तिमी धेरैथाकेकी छयौ । हामी एक भयौं भने जस्तोसुकै बिकराल हुरीको पनि सामनागर्न सम्छौं । तिमीले हिम्मत हान्यौ भने हामी सबै टुदछौँ ।'

रोहिणीले गहभरि आँसु पार्दै भनिन्‌, 'अब म हिम्मत हार्दिनँ शालु, ममी,बाबा, दिदी, दाइ, तँ कसैले पनि मेरो पीर गर्नुपर्दैन ।'

रोहिणीको कुरा सुनेर सबैको मुख उज्याले भयो । शालु र फिरोजलाई नैसबैले धन्यवाद दिए । मोनाले सबैलाई च्रिया बाँड्दै भनिन्‌, 'शालु दिदी, मैलेपत्ति कान्छीदिदीले जस्तै गरेँ नि ?'

'होइन के कान्छी दिदीजस्तो गज्यौ ? मैले त कुरा नै बुझिनँ ।'

मोनाले हाँस्दै भनिन्‌, 'मैले आफनो छौराछोरीको नाम तपाईंकै नामबाटराखेँ, सागर संकिना ।'

मोनाको क्रा सुनेर सबैजना हाँसे । म पनि तैरै नामबाट ..... । भन्दाभन्दैरोहिणीको आबाज बीचैमा रोकियो ।

रोहिणीको क्राले सबैको आँखामा आँसु भरियो । कोठामा केहीबेर सन्नाटाछायो । कान्छीदिदीले क्रा मोडिन्‌, 'आजचाहिँ म रोहिणी मैयाँसापलाई मनपर्नेखाना बनाउंछु ।'

कान्छीको कराले रोहिणीले सबै करा बिर्सेर हाँस्दै भनिन्‌, “मैले शालुको डाहगर्छु भनेर होला भो-भो गर्दिनँ । शालुलाई मन पर्ने चिज नै बनाउनुहोस्‌ ।'

शालुले घडी हेर्दै भनिन्‌, 'ल दिदी यही कालीलाई मनपर्ने चिज नै बनाउनुहोस्‌ । म जान्छु पनि, सुजनको कुरा हामी सबैलाई थाहा नै छ । अस्तिदेखिअलि चाँडो घर आउन थालेका छन्‌ । म घरमा भइनँ भने उनी झन्‌ मनोमानीगर्छन्‌ ।'

सबैले शालुलाई घर जान आग्रह गरे । शालु र फिरोज बिदा भएर आफूनो-आफनो घरतर्फ लागे ।

रोहिणीको केही परिवर्तित व्यवहारले रोहिणीको परिवार त केही खुसी भयोतर रोहिणी प्रशन्नले हानेको बञ्जको चोट सम्झँदा क्षण-क्षणमा रन्धनिन्थिइन्‌ ।त्यसमाथि समाजले रोहिणीको परिवारको खोइरो खन्न कनै कसर बाँकी राखेन ।भन्थे, 'बुढेसकालमा छौरी पाएँ भनेर मैमत्त भएका थिए । छोरीले नाकमा दिसालगाई हाली । रोहिणीजस्ती सन्तान जन्मतुभन्दा त नजन्मिदिएको भए हाइसन्चौहुन्थ्यो । आज यो दिन देख्न पर्दैनथ्यो । कतिबटा बच्चा फयाँकी कुन्नि ? अवकसले बिवाह गर्छ, त्यस्तालाई । छौरो नभएको घर बूढीकन्या बस्ने भई, राम्रैभयो।' कोही छिमेकी सद्भावना देखाउँदै स्वास्नी मरेको, छोराछोरी भएकाहरूकोकुरा लिएर आई भन्थे, हेर्नोस्‌ माटाको भाँडो फुटेपछि फुदयो-फुदपो । फलानोस्वास्नी मरेकोले त्यस्तै केटी भए पनि हुन्छ भनेको छ । थपक्क आँखा चिम्लेरदिनोस्‌ । त्यही पनि गुम्यो भने फेरि झन्‌ फसाद पर्छ ।

कोही विवाह गरेर छोराछोरी नभएकाहरूको कुरा लिएर आई भन्थये- 'फलानालेबिवाह गरेको बीस वर्ष हुँदा पनि बच्चा भएन रै । रोहिणीले बच्चा फयाँकेकी

हुनाले उनीबाट बच्चा हुन्छ भन्नै निश्चय छ, त्यसैले मार रोहिणीलाई माग्नपठाएका छन्‌ । दिनोस्‌, रोहिणीको भाग्य वन्छ ।' युवाहरू रोहिणीको घरनजिकै आएपछि यस्ता गीतहरू गाउँदै हिँड्थे ।गेट खुल्लै राख मैयाँ भयाल खुल्लै राख अरूलाई डाकेजस्तै हामीलाई पति डाक हौ .. हो हामीलाई पनि डाक । ओरालो लागेको मृगलाई बाच्छाले पनि खेद्छ भनेझैँ रोहिणीको आदर्शपरिवारलाई टिक्नै नसक्ने गरी बद्नाम गरे । रोहिणीको परिबार चुपचाप सवैघृणा पिउन विबश भए । सबैको दुर्बाच्य सुन्न नसकेपछि एक दिन केशवलेकान्छीसँग रुँदै भने, 'कान्छी, अव हामी यो समाजमा बाँच्न सक्दैनौं । हामीपलपल मर्नु साटो एकैपल्ट मछौं । हामी चारजना सुतेको बेला घरमा आगोलगाइदेङ, तिमीलाई धर्म हुन्छ । अब यो समाजले रोहिणी र रेष्माको विवाहहुन दिँदैनन्‌ । उनीहरूको आँसु पनि कति हेर्नु ?' कान्छीले सम्झाइन्‌, 'बावा हजुरजस्तो मान्छेले यस्तो भन्त सुहाउँदैन ।कालो रात सधैँ रहँदैन । म शालु मैयाँसँग सल्लाह गर्छु, केही उपाय निस्कन्छकि।'

कंशवले सुस्केरा हाल्दै भने, 'त्यो फूलजस्ती बच्चीलाई कति चोट दिनु ?सुजनको पीरले जलेको बेला ।' "सुजनमा धेरै परिवर्तन आइसक्यो रे पीर गर्नुपर्दैन भन्दै होइसिन्थ्यो ।'

तिमीले पीर गर्छर्यौ भनेर ढाँटिन्‌ होला । कै परिवर्तन हुन्थ्यो यति छिटो,हुन्देक शालुलाई केही नभन' भन्दै केशव कोठाभित्र पसे । कान्छी केशाबको कुरा सुनेपछि झसङ्ग भइन्‌ र सोचिन्‌- उफ ! मैले पनिउहाँको बानी भुलेछु । मलाई चोट पर्छ भनेरै उहाँले ढाँद्नुभएको हो । कान्छीगर्दागर्दैको काम छोडेर कपडा पति नफेरी कृपण्डोल पुगिन्‌ । मनमा पीर भएरहोला उनलाई कसैको डर लागेन । शालु र सुजनको मात्र माया लाग्यो ।कान्छी सरासर भित्र पसिन्‌ । बिहानको समय उनले समय पनि भुलिछिन्‌ ।उर्मीलालाई देखेपछि पो 'झस्किन्‌ र बरण्डामै रोक्किइन्‌ । उमिंलाले हात जोड्दै भनिन्‌, 'कान्छी तिमी आयौ अब यो घर छोडेर कहीँनजाक, हामी बर्बाद भयौं कान्छी बर्बाद ... ।' कान्छीको नाम सुन्नेबित्तिकै दीपक पनि हतारहतार औछ्लयानबाट उठेर

आई हात जौडदै भने, 'कान्छी तिमी फर्कियौ ? बिन्ती तिमी अब यहाँबाटनजाक । पहिलेको जस्तै यो घरलाई मन्दिर बना ।' कान्छीले उनीहरूको कुराको जवाफ नै नदिई भनिन्‌, 'म यहाँ सुजनबावुलाईहेर्ने आएकी हुँ ।' उर्मिलाले नम्र स्वरमा भनिन्‌, 'शालु आजकाल सुजनकैकोठामा सुत्छित्‌ । तिमी नजाक है कान्छी यहीँ वस ।' उर्मिलाको करा नसुनी कान्छी सुजनको कोठामा पसिन्‌ । कान्छीलाई देखेपछिशाल्‌ अलि डराइन्‌ । कान्छीले भनिन्‌, 'भो नडराइस्यो । कस्तो छ सुजनबाबुलाई :'

शालुले कान्छीलाई आफनो कोठामा लगेर भनिन्‌, 'हेर, कपडा पनि नफेरीआउनुभएको । दिदी त्यो लत छुटाउन त साह्रै गाह्रो हुँदोरहेछ । डुक्स नखाएपछिहातखुट्टा थरथर काम्ने रहेछन्‌ । उनी रातभरि छट्पटाएर निदाउन सकेनन्‌ ।अहिले एकैछिन भयो निदाएका । भन्नोस्‌ रोहिणीलाई कस्तो छ !'

रोहिणी मैयाँको कुरा छोडिस्यो । सुजनबावुको मनमा म खराब बाटोमाहिँडेको रहेछु भन्ने चैत आयो कि आएन ?'

'आयौ दिदी आयो । उनी आफूलाई नियन्त्रण गर्न सक्दो कोसिस पनिगर्दैछन्‌ । उनको अवस्था देख्दा त मलाई नै डर लाग्छ । कत्मना गर्नौस्‌,फिरोजले ड्रक्स र युवती एक्कँपल्ट कसरी छोडे होला !'

गाँगा भन्नुहुन्थ्यो, 'फिरोज छटपटाउन थाल्दा हजुरको तस्बिरलाई छातीमाराखैर मुद्ठी बाँध्नुहुन्थ्यो रे, कहिले ओठ टोकेर रगत निकाल्नुहुन्थ्यो रे, कहिलेहात टोकेर आफूलाई सम्हाल्नुहुन्थ्यो रे, कहिले हजुरको आर्ट गदै बस्नुहुन्थ्योरे॥

'शालुले भावविभोर भएर भनिन्‌- 'दिदी, सुजन र रोहिणीको समस्या समाधानभए हामी कति खुसी हन्थ्यौँ हगि ?' दिदी फिरोज, तपाईंले कथामा भनेकोराजकमारजस्तै छन्‌ । तपाईंले त पहिल्यै फिरोज सफ्रिन्छ भन्ने थाहा पाउनुभएकोरहेछ । मलाईचाहिँ किन केही नभन्नुभएकौ ? फिरोजले तिम्रो दिदीले खोजेकोराजकुमार मै हुँ भन्दा म त हेरेको हेरै भएँ ।'

“वाहा थियो मैयाँसाप, राम्रै थाहा थियो । त्यसैले राजकुमार खोज्ने कुरा गरेकि नि ।' कुरा गर्दागर्दै उर्मिलाले चिया र दूध लिएर भित्र पस्दै भनिन्‌, 'कान्छीचिया लेक ।' शालुतिर हेर्दै भनिन्‌, 'शालु अब दिदीलाई तपदाङ है । कान्छीयहीँ बस्छिन्‌ ।'

शालुले हांस्दै भनिन्‌, 'के भनिस्या ममी हजुरले, दिदी यहीँ वस्ने रे?दिदीको स्वगंजस्तै परिबार छ । दुईवटा छौरा, लोग्ने सासूससुरा, चन्द सबैसवैछन्‌ । दिदीलाई त्यो घरमा सबैले आफनै मुटुजस्तै गर्छन्‌ । दिदीको छुट्टैसिनामंगलमा दुईतले घर छ । रोहिणीको बाबाले सुजनलाई सञ्चो छैन भनेपछि

सुजनको मायाले कपडा नै नफेरी यहाँ आउनुभएको हा । दिदीको आफनैट्याक्सी छ । देवर-देउरानी सबै-सबै छन्‌ दिदीको ।' उामेलाले शिर झुकाएरभनिन्‌, 'सुजनले नशाको सुरमा भन्न त भनेका थिए । दिदीको घर छ भनेर .. ।राम्रै भयो तिमीले यहाँ साह्रै दुःख पाएकी थियौँ । पापले डुबाउँछ, धर्मलेउठाउँछ भन्ने कुरा सोच्न सक्किएन । नभन्दै साँचो रहेछ । बच्चाहरू कव्रा-कवाछन्‌ नि?”

ठूलो त अठार वर्षका भए । होटेल मेनेजमेन्ट पढ्दैछन्‌ । कान्छा सातवर्षका भए । तीन क्लासमा पढ्दैछन्‌ ।'

“सौझोको साथ दैव भन्छन्‌ । त्यसैले तिम्रो राम्रो भयो । तिमी यहाँ आउँदैगर, हाम्रो भूललाई माफ गर ।'

'होइन मैयाँसाप त्यसो नभनिस्यो । सँगै वस्दा सानोतिनो गल्ती भइहाल्छ ।'उमिंला आफूले गरेको अत्याचार सम्झेर वोल्न नसकी कोठाबाट बाहिरिन्‌ ।

“दिदी ममीपापा आफूले खनेको खाल्डोमा आफैँ परेपछि बल्ल चेत्नुभएकोछ । आजकाल घरमा रक्सीको गन्ध छैन । उहाँहरूको शिर झुकेको छ,' शालुलेभनिन्‌ ।

“मैले थाहा पाएं, अघि नै दुबैले मसँग माफी मागेर हात जोडिस्यो ।'

“त्यसो भए दिदी कहिलेकाहीँचाहिँ आउँदै गर्नुहोस्‌ । भन्नोस्‌ न दिदी रोहिणीकोकै हाल छ ? सुजनको पीरले कहीँ जान मन लाग्दैन । अस्पतालबाट सिधै घरआउँछु ।' कान्छीले विहान केशबले भनेको क्रा जस्ताको तस्तै भनिन्‌ । छिमेकीहरूलेओकल्ने गरेको दुर्वाच्य शव्दहरूका बारेमा बताइन्‌ । दिदीको कुरा सुन्दा शालुलाईज्यादै नमज्जा लाग्यो । सृजन उठेको थाहा पाएपछि दुबै सृजतको कोठमापुगे । सुजनले कान्छीलाई देखेपछि अड्दगालो हालेर रुँदै भने, 'दिदी तपाईं यहाँभएको भए म विंग्रिन पाउंदैन ये । दिदी म चाहेर पनि सम्हालिन सकेको छैन ।बस मर्ने सजिलो होला तर नशा ... ।'

सुजनको कराले कान्छी र शालुकै आँखाबाट आँसु 'फत्यो । कान्छीले सुजनलाईपलङमा वसाएर मायालु पाराले कपाल मसादै भनिन्‌, 'तपाईंलाई सन्चो नभईकनम यहाँबाट जान्न । मोनालाई फोन गरेर हाम्रो घरमा जानु भन्छ ।'

दिदीको कुराले शालु र सुजन खुसी भए । सुजनले दिदीको गालामा म्वाइखाँदै भने, 'म दिदीकै हातबाट वनाएको खानेक्रा खान्छु । बच्चामा सुतेजस्तैगरी दिदीको काखमा सृत्छ्नु ।' कान्छीले रुँदै भनिन्‌, 'म हजुरको सम्पूर्ण इच्छापूरा गर्छु ।'

दिदीको कूरा सुनेर शालु र सुजन खुसी हुँदै हाँसे ।

चौबीस

हेलो, मुमा नमस्कार' 'ओ शालु नाती भाग्यमानी भए । के छ, बा हालखबर ?ठीकै छयौ हेन ? सुजनलाई कस्तो छ ?' 'ठीक छु मुमा, अहिले सुजनको कुलत छुटाउन दिदीहरू सबैजना यतैबस्नुभएको छ । सुजनले लक्ष्य प्राप्त नगरेसम्म दिदीहरू यहाँबाट जानुहुन्त रे ।मुमा, मलाई अब सुजनको कुनै चिन्ता छैन । दिदीले सुताउनुहुन्छ, दिदीलेउठाउनुहन्छ । दिदीले नै खुवाउनुहुन्छ । सुजनलाई सानैदेखि गीत-सङ्गीत मनपर्ने भएकोले फुर्सदको समयमा सङ्गीत सिक्‌न्‌ भनेर सङ्गीत टिचर राख्नैसल्लाह भइरहेको छ ।' “नानु, त्यस भए तिमी सधैँको लागि यहाँ आए हुन्न र?'

शालुले अनकनाउँदै भनिन्‌, 'दिदीको पनि त्यही इच्छा छ । शायद दिदीआज त्यहीँ आउनुहुन्छ होला :'

गंगाले हाँस्दै भनिन्‌, “ल.. ल अब हाम्रो घर पनि स्वर्ग हुने भयो । साह्रैखुसीको कुरा सुनायौ । फोन फिरोजलाई दिउँ । उनी पनि साह्रै खुसी हुन्छन्‌ ।'

'क्ैगो फोन दिनुपर्दैन दुई बजेतिर कान्ति अस्पतामै जानु भनिदिसेला । अरूकुराहरू पनि गर्नुछ । हस्‌ फोन राख्छु पनि नमस्कार ।' गंगाले नमस्कार भन्दै फोन राखिन्‌ ।

कान्ति अस्पतालको चौरमा बसिरहेका फिरोजसामु पुगी शालुले बस्दैभनिन्‌, 'वस्दाबस्दा तपाईँलाई कहिल्यै पट्यार लाग्दैन हगि ? मैले हजुरलाईएक बजे होइन । दुई बजे यहाँ बोलाएकी थिएँ । ड्युटी गर्दागर्दै यसो हेरेकोदसुम्क चौरमा बसेको देख्छु ।'

फिरोजले हाँस्दै शालुतिर हेरेर भने, 'यो अस्पतालको भित्ताभित्तामा तिमीलाईदेखेर तिमीसँगै मौन वार्ता गरिरहेको थिएँ ।'

शालुले भनिन्‌, 'माया पनि ठिक्क गर्नुपर्छ रे, अति धैरै माया गन्यो भौ चाँडैबिछोड हन्छ रे, म चाँडै आकाशमा गएँ भने नि !' फिरोजले रिसाउँदै भने, 'त्यस्तो अपशब्द मुखबाट निकाल्दै ननिकाल ।'

शालुले हाँस्दै मनिन्‌, हेर, हेर रिसाएको, रिसाउँदा त झनै सुहाउँदो पोरहेछ ।'

फिरोजले हाँस्दै भने, 'शालु तिमी पनि, ल भन, विशेष कुरा केही छकि ?'

“भरे घरमा गएर सुन्ने कि मेरै मुखबाट सुन्ने ?'

'तिम्रै मुखबाट सुन्ने छिटो भनन शालु करा केहो?

शानुले भनित्‌, 'दिदीले भन्नुभएको हाम्रो बिह गर्ने उमेर भयो रे ।'

"त्यो त मलाई पनि थाहा छ नि, कै नौलो क्रा भयो, सुजनलै लक्ष्य प्राप्तिनगरी रोहिणीले विबाह नगरी हाम्रो पालो आउँदैन क्यारे ।' 'तपाईं पूरा क्रा नसुनी वीचमा प्याच्च बोल्नुहुन्छ । । विचरी दिदी हाम्रोखुसीका लागि हरपीडाहरू सहनुहुन्छ । दिदीहरू हाम्रै घरमा आइसक्नुभयो ।रोहिणीको घरमा मोना र रोमाकान्त दाइ हुनुहुन्छ ।'

"उनीहरूलाई विपत परेको बेला दिदी यता आउँदा केही भन्नुभएन ?दिदीले नै सबैलाई सम्हाल्नुभएको थियो ।'

'सबै विपत टरिसक्यो । सबैको सल्लाहले नै दिदी यहाँ आउनुभएको हो ।थाहा छ रोहिणीको विवाह हँदैछ । डा. आकाशसँग, तपाईंले चिन्नुभएको छैन ।डा. आकाश बस्न्यात । हामीसँगै पढेका हुन्‌ ।'

फिरोजले अत्तिँदै भने, 'को आकाश बस्न्यातको करा गरेकी ? कतै बाबु-आमा अमेरिकामा भएको आकाशको त कुरा गरेकी होइनौ :' “ला कसरी चिन्नुभयो तपाईंले ? हो, त्यही आकाश त हुन्‌ नि ! रोहिणीकोपरिवार र स्वयम्‌ रोहिणी पनि साह्रै खुसी छिन्‌ ।' फिरोजलै भने, 'शालु तिमी होसमा त छ्यौ ! आकाशको क्रा तिमीलाईथाहा नै रहेनछ क्यार, आकाश मैरौ कान्छी फफको भान्जा हुन्‌ । उनी कसरीरोहिणीसँग विवाह गर्न सक्छन्‌ ? तिमी फझुक्कियी 1

'फिरोज म होइन तपाईं नै झुक्किनुभयो । आकाशलाई रोहिणीका लागिप्रस्ताप राख्नै त मै हुँ। ल भन्तोस्‌ को होसमा छैन ? मैलै आकाशलाईरोहिणीको जीवनमा घटैका सबै घटना सुनाएँ । रोहिणीको बाबाले समाजकोघृणा सहन नसकेर दिदीसँग भन्तुभएछ, 'कान्छी हामी चारजना सुतेपछि घरमाआगौ लगाइदैक । सबैले घर जलेर मन्यौ भन्छन्‌ । हामीलाई पनि शान्तिमिल्छ ।' दिदीको कुरा सुनेर म धेरै दिन बिचलित भएँ, भट्ट आकाशलाईसम्झेर आकाशको मामाघरमा पुगेँ । सबै करा जस्ताको जस्तै आकाशलाईसुनाउँदै रोएँ । आकाशले भने, 'शालु तिमी नरोक, म तिम्रो खुसीका लागि जेगर्न पनि तयार छु । उनलै मैरो एउटा पनि करा काटेनन्‌ । विवाह गर्ने कुरापक्का भयो । रोहिणीको डाक्टरसँग विवाह हुँ हुँदैछ भन्ने सुनेपछि रोहिणीलाईवेश्या भन्ने छिमेकीहरू शिर 'झकाई हिँड्छन्‌ रे । झन्‌ आकाशलाई देखेपछि केगर्लान्‌ ?'

शालुको कुराले फिरोजको मुटु फुट्लाजस्तो भयो । कानमा केही वर्षअगाडिफुपूले भनेको शब्दहरू नै ओहौर-दौहोर गच्यो । आज ज्वाइँ अमेरिकाबाट

बना काठमाडौं आउँदै हुनुहुन्छ । आकाशलाई अमेरिका जाकै भनी फकाउन आउनेत होला, तर के जान मान्थे आकाश ।

मेरो प्रश्न थियो, 'किन फुपू आकाश अमेरिका नगई यहाँ बसेको ! बाबुआमासबै छोडेर ।'

'बाबु तिमीले शालुलाई प्रेम गरेजस्तै उनी पनि कसैलाई प्रेम गर्छन्‌ ।मलाई सबै थाहा छ । भन्न त माइजूको मायाले बसेको भन्छन्‌ तर भित्री कराअर्कै छ । उनले स्कुलमा पढ्दादेखि नै कसैलाई मन पराएका छन्‌ । उनैकोमायाले यहां बसेका हुन्‌ । सबै क्राहरू सम्झेर फिरोज पागलजस्तै भए ।'

“म खुसीका कुराहरू गर्दैछु, तपाईं किन चुपचाप हुनुभयो ?'

फिरोजले बनावढी हाँसो हाँस्दै भने, 'शालु म घेरै खुसी छु। घाममाबसेकोले होला टाउको पनि दुख्न लागेजस्तो छ ।'

'हुन्छ त्यसौ भए घरमा गएर आराम गर्नोस्‌ ।'

'फिरोज बोल्न पनि नसकी हाँसेजस्तो गरी शालुसँग बिदा भए । शालुअस्पतालभिव्र गइन्‌ । फिरोज वाण लागेको सिंहझैँ छटपछाउँदै फुपूको घरमापुगी । सिधै आकाशकी कोठामा पसे । कोही आएको चालपछि आकाशले तान्दैगरेको चुरोटलाई थाहा नपाउन्‌ भनेर हातले किचिमिची पारेर आत्तिँदै भने,'फिरोज कतै पश्चिमबाट घाम त फल्केन ? कसरी यहाँ आयौँ : तिमीनआएको दुई-चार वर्ष नै हुन लागिसक्यो, बसन के छ खवर ?'

'फिरोजले आँसु झार्दै भने, हेरन पानीमाथिको ओभानो बनेको, तिमीलाईमेरो हालखबर वाहै छैन !'

“यार, तिमी कहिल्मै आउने भए पो हालखबर थाहा हुन्छ । तिमी इन्जिनियरबन्यौ रे भन्नेचाहिँ सुनेको हुँ । मेरो खुसीको कुरा सुन्छौ भने म बिवाह गर्दैछु ।'

फिरोजले आँखा ओभानो पार्दै भने, 'आक्राश, यो के गज्यौ तिमीले ? केगन्यौ ? तिमी डाक्टर मान्छेले चुरोट पिउन थाल्यौँ ? हेर, अहिलेसम्म केहीबिग्रिएको छैन । तिमी शालुसँग विवाह गर । तर यसरी जीवत बर्बाद नगर ।शालु तिम्ै निम्ति जन्मेकी हुन्‌ । शालुलाई तिमीजस्तै आदर्श पति चाहिन्छ ।'

"मार तिमी किन यहाँ आयौ भनेको त त्यो पोक्चीको पो कुरा गर्न आएको ?त्यस्ता सयौं पोक्चीलाई म औंलामा नचाउन सक्छु बुझ्यौ !?' 'कुरो र कुलो त जता लगे पनि जान्छ तर तिम्रो आँखाको भाबलाई म केसंज्ञा दिकै र चुरोट पिउनुको रहस्य म के बुझौं ? तिमीले सयौँ शालुहरूभेट्वाउँथ्यौ भने रोहिणीसँग किन विबाह गर्न लाग्यौ ?' आकाशले चुरोट किच्रिमिच्ीपारी कागजमा राख्दै भने, 'तिमी पत्रकार हौ कि क्या हो, तिमीलाई सबै कुराभन्नुपर्ने ।'

'तिमीलै भन या नभन मैले सबै कुरा बुझिसके । तिमी शालुको पीडा देख्नसक्दैनौ । शालु रोहिणीको पीरले चिन्तित भएको देखेपछि तिमीले रोहिणीसंगविवाह गर्ने कुरा स्वीकार गथ्यौ । यही नै साँचो हो आकाश, यही नै साँचो हो ।तिमी र शालु पढेको स्कुल एउटै हो, फपू भन्नुहुन्थ्यो तिमीले महारागञ्जमानाम निकालेका थियौ रे, त्यहाँ किन नपढेको तिमी ? शालुका लागि तिमीलेधेरै त्याग गरेका छौ । त्यतिमात्र होइन, सम्पूर्ण आफन्त छोड्यौ । यहाँसम्म किआफूनी मायालु आमासम्मलाई छोड्यौ । तिम्री आमाले त आकाश यहीँ बस्छन्‌भने म पनि यहीँ बस्छु भन्नुभएको थियौ रे ।' यी पनि 'फुटो हुन्‌ त ?'

“चुप लाग फिरोज, अतीत कोट्याएर बलेको आगोमा घ्यू नथप । जोडीभगवानले नै बनाएर पठाउँछन्‌ रे । नत्र तिम्रो भेट कसरी शालुसँग हुन्थ्यो ?तिमी त सयौंको बाहुमा झूलेको मान्छे । शालुलाई देखेपछि किन मोहितभयौ : डृक्स युवतीहरूले तिमीलाई तान्त सकेनन्‌ किन ? माइजू भन्नुहुन्थ्यो-भान्जाबाबु फिरोजले त जुनी नै फेत्यो । प्रेममा त्यौ तागत हुँदोरहेछ ढुङ्गालाईनै देउता बनाउँदोरहेछ । दाजु-भाउजूले फिरोजलाई मूर्दा साबित गर्नुभएकोधियो । भन्नुहुन्थ्यो- मैयाँ फिरोज बरु मरिदिए हुन्थ्यो । कहिले त विष दिएरआफू पनि विष सेवन गरौं जस्तो लाग्छ । त्यस्तो अवस्थामा पुगेका तिमीलेशालुलाई पाउनका लागि जुन कष्ट उठायौ त्यो कष्ट म नाथेचाहि उठाउनसकिदिनथैँ ? शालुलाई तिम्रो प्रेमको विश्बास थिएन । तिमीले विश्वासको दियोबाल्यौ । उनी मेरौ प्रेममा बिश्बास गर्थिन्‌ । मैले उनलाई विश्वास दिलाउनसकिनँ । शालु तिमी पाउँदा कति खुसी छिन्‌ । उनको ओठको त्यो 044 छिनिभने मेरो प्रेमको के अर्थ ? प्रेममा समर्पण हुन्छ । तिमी शालुलाई प्रेमगर्छौ र यहाँसम्म आयौ । तिमीले सोच्यौ मैलेभन्दा बढ्ता प्रेम आक्राशलेगर्छन्‌ । तिम्रौ प्रेममा एक कण मात्र स्वार्थ भएको भए पनि तिमी यहाँआउँदैनथ्यौ । तिमीले सोच्यौ म आँसु पिएर पनि शालुको खुसी हेर्छु । मैले पनित्यही सोचेँ- शालु हाँसुन्‌ । तिमी आफैँ भन शालुले वास्तविकता थाहा पाइन्‌भने के गर्तिन्‌ ?'

फिरोजले रुँदै भने, 'आकाश तिमी त्यसको चिन्ता नै नगर, म शालुलाईनराम्रोसँग तोडिदिन्छु । जसले गर्दा मप्रति घुणा जन्मिन्छ र उनी निर्धक्कहाँस्छिन्‌ ।'

'त्यसौ भए म तिमीलाई रुवाऔँ ? के चाहिने-नचाहिने कुरा गर्छौ तिमी ?हेर, जब मैले रोहिणीलाई बिवाह गर्छ भने उनी यत्ति खुसी भइन्‌ कि के वर्णनगरौं । लाग्यो म उनको खुसीका लागि भए पनि काम लागें । फेरि शालुलेरोहिणीको विवाह मसँग गराउन खोज्नुको कारण उनलाई थाहा छ, रोहिणीआकाशलाई खुसी राख्न सक्छिन्‌ । मैले शालुले के भन्दिरहिछिन्‌ भनेर नेपालमेडिकल कलेजमा पढ्दा अन्नाको प्रसंशा गरेको थिएँ । उनले सम्झाएकीथिइन्‌- आकाश, जिन्दगी भनेको धेरै लामो छ । जै काम गर्दाखेरि पनि बडो

हौस्‌ पुच्याएर गर्नुपर्छ । म तिम्रो ओठमा सधैं हाँसो देख्न चाहन्छु । उनले ज्यादैखिन्न भएर भनेकी थिइन्‌ । आज रोहिणीको कुरा गर्दा उती भन्थिन्‌- आकाशम धेरै सोचेर यहाँ आएकी हँ । मलाई तिम्रो पनि पीर थियौ । यो स्वार्थीदुनियाँमा तिमीले कस्ती केटी पाउँछौ भन्ने । रोहिणीलाई तिर्मीले चिनेकै छौ ।तिमीहरू दुबैको जीवन हाँसीखुसीमा बित्छ । मैले तिम्रो खुसी हेर्न नचाहेकोभए तिमीले अन्नाको कुरा गर्दा किन मौन हुन्थें र ! म मनमनै भगवानसँगप्राथना गर्थे- 'भगवान्‌ आकाशलाई अन्नाको मोहिनी आँखाबाट टाढा राख । मआकाश टुटेको हेर्न सक्दिनँ । आज म खुसी छु रोहिणीजस्ती निष्पाप मनभएकी केटी पायौ । तिमीहरूको जीवन सधैँसधैँ हराभरा हुन्छ ।'

फिरोजले सुस्केरा हाल्दै भने, 'त्यसो भए किन चुरोट पिउँछौँ ? तिमीलेचुरोट पिएको देखे शालु कै खुसी होलिन्‌ त ?'

छोडछ फिरोज, के गरौं, कसो गरौं लागेर मात्र चुरोट पिएको हँ । फिरोजतिमीले जीवनभर शालुलाई मैले प्रेम गर्थे भन्ने कुरा बिर्सेर पनि नबाताउ है! तिमीले जस्तै मैले पनि शालुको फौटोहरूको आर्ट गरेको छु । तिमीले आजैलग । विवाहपछि हामी लगतै अमेरिका जान्छौं होला । तिमीले बेला-बेलामातिमीहरूको हालखबर वताइरहनु है । फिरोज अर्को जन्म भए म अर्को जन्ममाचाहिँ शालु तिम्रो हुन दिन्न नि! फिरोजले बर्रै आँस्‌ 'झारे । आकाशको पनि आँखा रसायो । दुवैका ओठहरूकेहीबेर मौन रहे । फिरोजकी फुपू रमा कोठाभित्र पस्दै भनिन्‌, 'ओहो ! कुनबेला आएको तिमी, भर्खरै दाइले फोन गर्नुभएको थियो बधाई छ तिमीलाई ?'

कैको बचाई फुपू ?'

केको हुनु तिम्रै विवाह नि, कान्छीले हेराइजुराइ गरी मङ्सिर एक्काईस गतेलगन राम्रो छ भन्न आएकी थिइन्‌ रे । दाइले खुसी हुँदै भन्नुहुन्थ्यो- फिरोज तशालुलाई अझ दुई तीन बर्ष कर्नुपर्छ भन्थे । कान्छीको क्रालै हामी घैरै खुसीभयौं । बेलुका आफान्तहरूलाई तिम्रो विवाह हुने खुसीयालीमा सातो पार्टी दिनेरे। फुपूको कुराले फिरोज न खुसीले हाँस्न सकै न रुन नै।

आकाशले हाँस्दै भने, 'ल यार बधाई छ । तिमी मभन्दा दुई दिनअगाडिहुलाहा हने भयौ ।'

रमा ( फुपु ) ले भनिन्‌, 'हामी त आकाशलाई देखेर छक्क पस्यौं । अघिल्लोदिनसम्म भन्दै हुनुहुन्थ्यो अब अमेरिका जान्छु । विवाह नै गर्दिनँ । भोलिपल्टशालु आएर के-कै भनेर सम्झाइन्‌, विवाह गर्न राजी भइहाल्नुभयो । म अचम्मैपर्छु किन सबैजना शालुको कुराको कदर गर्छन्‌ ।'

माइजू, शालु सबैको भलाड्गका लागि कुरा गर्छिन्‌ । त्यसैले सबैजना उनलाईमन पराउँछन्‌ । फिरोजतिर फर्किदै- जाक फिरोज तिम्रो घरमा सबैजना तिमो

प्रतीक्षामा होलान्‌ । रमाले पनि आकाशको कुरामा नै समर्थन गरिन्‌ । आकाशलेहाँसे गरी भने- अर्को जन्ममा चाहिँ चिटिङ चल्दैन नि ! फिरोज बोल्नै सकेनन्‌ । फुपू र आकाशसँग बिदा भएर फिरोज घर गए ।घरको उल्लासमय वातावरणले पनि फिरोजलाई त्यति तान्न सकेन । फिरोजगएपछि आकाश धेरैबेर रोए ।

दीपक र उर्मिला सबै वास्तविकतासँग अनविज्ञ नै थिए । कान्छीले फिरोजकोघर विवाहको कुरा लिएर जानुअगाडि सबै कुरा भनिन्‌- फिरोजको घर जानदीपक र उर्मिलालाई अनुरोध गरिन्‌ । दीपक र उर्मिलाले खुसी हुँदै भने-हामीले त केवल जन्म मात्र दिएका हौं । जन्म दिनेभन्दा कर्म दिने नै ठूलोहुन्छ । शालु र सुजतका लागि तिमीले जे भने, जे गरै पनि हामीलाई मञ्जुरछ । हामीले मसान बनाइसकेको घरलाई तिमीले स्वर्गमा परिणत गन्यौ ।त्यतिमात्र होइन, हामी लोग्ने-स्वास्तीको सम्बन्ध दुटिसकेको थियौ । तिमीलेजोडिदियौ । तिमीले नै हामीलाई जिन्दगीको सही अर्घ बुझायौ । मायाको अर्थबुझायौ । तिमीले गर्दा तै आज हामी समाजको अगाड्धि शिर ठाद्घो गरेर हिँड्नसक्ने भएका छौँ । सम्पूर्ण अधिकार तिम्रै हो भनी पुनः शिर झकाए । सुजनकलेजबाट आएर कान्छीलाई अङ्गालो मार्दै भने- को हिँड्न सम्ने भयो ममी,पापा?

कसको हुन्थ्यो हामीले आफन्तै क्रा गरेका हौं । शालुको विवाह यही मङ्सिर२१ गते हुँदैछ ।

'फिरोज दाइ भनिरहेको वानी, अब कसरी भिनाजु भन्ने होला, मलाई तलाजै लाग्छ भन्या । आज एघार गते भइसक्यो । दिदी आजै जाँ सुटको अर्डरगर्न । मलाई सुट छान्न आउँदैन । तपाईंले नै सुट छानिदिनुहोला । सौरब रसौजन्यले हिजो भन्दै थिए । हामीलाई हजुरबुबाले रोहिणी दिदीको विवाहकालागि भनेर सुट सिलाइदिइसक्नु भयो । म पनि उनीहरूको कलरसँग म्याचिङहुने कलरकै सुट लाउँछु ।' “हुन्छ बाबा हन्छ, पहिला खाजा त खाइस्यो त्यसपछि हामी सबै जाने ।'उर्मिलातिर हेदैं 0414. मैयाँसाप र सापले पनि कपडा फेरिस्यो । चाहिनेसामानहरू फटाफट किन्न सुरु गर्नुपर्छ । नभए भ्याइँदैन ।'

दीपकले भने, 'ठीकै भन्यौ तिमीले, ल उर्मी तयार होक । कान्छी तिमी पत्तितयार होक, आज सुजनले आफैँ झिकेर खाजा खान्छन्‌ ।' "प्लिज पापा मलाई दिदीको मुख नहेरी नास्ता खायो भने नास्ता खाएकोजस्तो लाग्दैन । बरु म छिटोछिटो खान्छु ।' सुजनको कुराले दीपक र उमिलादुवै हाँसे । कान्छी र सुजन भान्सातिर लागे ।

पच्चीस

“आन्टी, नमस्कार, उहाँ प्रशन्त अंकलको आमा हनुहुन्छ ।' भनी गोकललेपरिचय गराएर काम छ भनी प्रशन्नको घरबाट निस्के । प्रशन्नकी श्रीमती वर्षाले गोकुलको नमस्कार फर्काएर प्रशन्नकी आमाप्रमिलाको खुट्टा ढोगिन्‌ । प्रमलाले सौभाग्य रहनू भन्ने आशिष दिँदै भनिन,“रोहिणी बाबा, तिमी त मैले कल्पत्ता गरेको भन्दा पनि सुन्दरी रहिछ्यौ । प्रशन्नकहाँ गए त ?'

वर्षा आफूलाई रोहिणी नामले सम्बोधन गरेको सुनेर केही आश्चार्य पारित्‌र भनिन्‌, "बुटवलमा ठूलो होटल बन्दैछ । उहाँलाई त्यो होटलको नक्साबनाउने जिम्मा दिएको हुनाले होटल बनाउने ठाउँ निरीक्षण गर्न जानु भएकोछ । एक-दुई दिनपछि फर्किनुहुन्छ ।'

“बाबा ! विवाहमा मलाई किन नबोलाएको त ? गोकुलले अंकलले विवाहगर्नुभयो भन्न गएपछि हामफाल्दै आएकी ।'

“वर्षा प्रमिलाको कुराले छक्क परिरहेकी थिइन्‌ । वर्षा ठूलौ खान्दानमाहुर्किन्‌, बढिन्‌ । बैँस उनलाई पनि चढ्यो । तर वर्षातको खहरेझैँ उर्लिचन्‌उनी । वर्षा मायालु, दयालु र सुन्दरी थिइन्‌ । प्रशन्न धन, दौलत र वर्षाकोमायामा छलाङ मारिरहेको थियो । क आफूलाई संसारकै भाग्यमानी पतिसम्फझन्ध्यो । वर्षा पनि प्रशन्तलाई आदर्श पतिको रूपमा सम्झिन्थिन्‌ । त्यसैलेअस्ट्रेलियाबाट वर्षालाई भिसा आइसक्दा पनि प्रशन्नको मायाले अस्ट्रेलियागएकी थिइनन्‌ । प्रशन्तलाई पनि अस्ट्रेलिया लैजाने प्रोसेस चलिरहेको थियो ।प्रमिलाको क्राले भने वर्षा केही अल्मलिरहेकी थिइन्‌ ।

प्रमिलाले हाँस्दै भनिन्‌, 'रोहिणी बाबा, किन मौन रहेकी अब तिमीलाईनलिई गाउँ जाँदै जान्त । गाउँलेहरू तिमीलाई हेर्न ज्यादै उत्सुक छन्‌ । थाहाछ । तिमीलाई ? मैले तिम्रो नाममा एउटा भैंसी र दुईवटा बाख्खा पेवा पालिदिएकीथिएं । पहिलो बैतमै एउटा बाखीले तीनवटा पाठापाठी पायो । अर्कोले दुईवटापाठा पायो । गोठभरि तिम्रो पेवाका पाठापाठी छन्‌ । भैंसीले पनि बिहान-बेलुका गरेर झन्डै एक पाथी दूध दिन्छ । पहिला-पहिला त घ्यू, क्राउनीपठाएका सामानहरू पर्काउँथ्यौ, चिठी पनि लेख्ब्यौ । धेरै भयो तिमीले चिठीपनि नपठाएकी, पछिल्लो पालाको क्यान फर्काइनौ । विवाहमा पनि चोलाइनौ ।कतै मसंग रिसाएकी त छैनौ ?'

प्रमिलाको क्राले वर्षालाई भाउन्न होलाजस्तै भयौ । वर्षाले मनमनै सोचिन्‌ ।को रहिछिन्‌ घ्यू कुराउनी खाने रोहिणी, आफू रोहिणी नै भएर वास्तविकताबुझनुपस्यो । वर्षाले हाँसेफै गरी भनिन्‌, 'हेनोस्‌ आमा, हतारमा विवाह गरियो,हजुरलाई बोलाउने भन्दाभन्दै बोलाउनै पाइएन । अब क्यानहरू हामीसँगैजाँदा लैजाउँला हुन्न र ?'

“मैले साक्षात लक्ष्मी बुहारी भनौँ या छोरी भनौं तिमीलाई पाएपछि नाथैक्यानको त चिन्ता छैन तर यहाँ मिल्किएको भाँडो गाउँमा काम लाग्छ भनेरमात्रै हो । लाक यो क्राउनी सम्धी-सम्धिनीका लागि, योचाहिँ तिम्रो र बाबुकोलागि । झोला खोलेर कपडाको पोको फुकाउँदै भनिन्‌, 'ल हेर बाबा मैले तिम्रैपेवाको खसी, बाखा बेचेर सुनको दुईबटा चुरा बनाइदिएकी छु । तिमीलेपद्धाइदिएको चुराकौ साइजमै छ यो। आफ म लगाइदिन्छु । वर्षाको हातमागिन्‌ ।

बर्षलि हात्त दिइन्‌ । बर्षाको हातमा त्यौ चुरा साह्रै ठूलो देखिएपछि रिसाउँदैवाणालाई गाली गरिन्‌, 'त्यो च्याङ्ग्रे मोराले त मैले दिएको नापमा चुरी नैबनाएनछ । पखोस्‌ त्यसलाई गाउँ गएपछि मार हपाछु र अर्को चुरीको तज्याला नदिई बनाउँछ । बाबा ! त्यो चुरा फुकाल फेरि हराउला । गाउँ गएपछित्यही बज्याले तिम्रो नापमा चुरा वनाउँछ । नानु, यो कोठाहरूको बहाल कतितिर्नुपछ नि ?'

“आमा यो हाम्रो आफनै घर हो । हजुरलाई भोक लाग्यो होला के-केबनाकँ ?'

“रोहिणी बाबा, तिमीलाई देखेपछि भोक, प्यास, वकाई सवै हट्यो । नानु,प्रशन्न पढेर आएको पाँच-छ महिनामै यत्रो घर कसरी बन्यो त? बाबुतभन्व्यो- रोहिणीको बाबुआमाले मलाई पढाउनका लागि पैसा नपुगेर घरकोकारसमेत बेचिदिनुभयो । फेरि यति ठूलो महल कहाँबाट आयो ? कतै तिमीलेबाबुआमाको साझौपनको फाइदा धैरै त उठाइनौँ ? अर्काको छोराको विश्वासगरेर त्यत्रो इन्जिनियर हो कि क्या हो पढाइदितुभयो फेरि उहाँहरूलाई नङ्ग्याएरयौ घर पनि माग्यौ ? रोहिणी, तिमी यति कठोर छयौ भन्नै मलाई पटक्कैलागेको थिएन । मलाई सम्धी-सम्धिनासँग भैटाइदेक म उहाँहरूलाई साफगाली गर्छु । प्रशन्न अलि लाल्ची छ भन्ने त मलाई बाहा भएकै हो तर तिमीपनि कम रहिनछयौँ । अन तिमी रिसाए रिसाक खुसाए खुसाक यौ घरको एकगैडा अन्न पनि नखाई घर फर्किन्छु ।' मायालु बर्षालाई सबै कुरा सपनाजस्तै लाग्यो । सोचिन्‌- बाबुबिनाकोपर्द,

गरिब गाउँले कसरी त्यत्रो पैसा खर्च गरी इन्जिनियर बने होला भनेको त कुरायति गहिरो पो रहेछ । यो चुरा रोहिणीको नापकै चुरा हो । आमालाई पनिनबोलाई हतारहतार विवाह गर्नुको रहस्य त यस्तो पो रहेछ । भगवान्‌ अब मकसरी बाचौं ? रोहिणी भन्नेको हृदयमा कति चोट परेको होला । मभन्दा अर्कोघानी र राम्री पायो भने प्रशन्नले मलाई पनि छोड्छ । म बर्बाद भएँ भन्नैसम्झेर वर्षालाई सहिनसक्नु भयो । उनी एक तमासकी भइन्‌ । आँसु तप्पतप्पगालाको बाटो हँदै कथामा 'झन्यो ।

प्रमिलाले वर्षातिर हेन सम्झाइन्‌, 'बावा, नरोक, तिमी अलि काँची नैरहिछौँ । मैते त यति मात्र भन्न खोजेकी हुँ, औँला दिँदा डुडुल्नो नै निल्नुहँदैन ।कतै घर माग्न प्रशन्नले नै दबाब त दिएनन्‌ ? उसको शरीरमा मेरो मात्रहोइन उसको बाबुको पनि रगत छ । पढेर आएको यति छोटो समयमा यत्रोदरबारजस्तौ घर बनाउने पैसा कमाए त प्रशन्नले ?'

वर्षाले आँसु पुछुदै भनिन्‌, 'आमा तपाईं मेरो माइतीको पीर नगर्नोस्‌ ।उहाँहरूले दितत सक्ने भएरै यत्रो घर दाइजोमा दिनुभएको हो । दाइ अस्ट्रेलियामाहुनुहुन्छ ।'

तिमीहरू दुई बहिनीमात्र होइन र ? फेरि दाइ कहाँबाट आए ?'

वर्षाको मुटु ढुक्क भयो । उनले कुरा बनाइहालिन्‌, 'हामी दुईवटी छोरीभएकोले एउटा धर्मदाइ बनाएका थियौँ, उहाँले नै हाम्रो सहयोग गर्नुहुन्छ ।'

प्रमिलाले गहभरि आँसु पार्दै भनिन्‌, 'यो जमात्तामा पनि सहयोग गर्नेतिमीजस्तै अर्को मान्छे तिम्रो धर्मदाइको पनि जन्म भएको रहेछ, खुसी लाग्यो ।रोहिणी वाबा ! तिमीलाई देख्ने पनि साह्रो रहर थियो । तिमीलाई देख्दा साक्षातदेवीलाई देखेजस्तै भयो । तिमीले प्रशन्नलाई त जीवनदान दियौँदियौ मलाईपनि जीबनदान दियौ । तिमीले पठाइदिएको पैसाले त ठूलै काम गप्यो ।धनवीरे साहुले त्यत्रो जग्गा पचाउन खोजेको थियो । ब्याजको स्याजसम्मलिएर बलैले जग्गा छोड्यौ । घरमा नातिनी त छँदैछे एउटा टुहुरो कुमालकोछोरोलाई पनि पालेकी छ्‌ । तिम्रो पेवा बाखापाठाहरूले बाली खाएर बिगारगन्यौ भने गाउँलेहरू भन्छन्‌- यो रोहिणीको भैँसी बाख्राले त अचाक्ली गत्यो ।कोही गाउँलेहरू त तिम्रो नाममा बाखा पाल्न तैजान्छन्‌ । तिम्रो नामकोबाख्राले पाठापाठी पाएपछि पाठापाठी बेचेर आएको पैसा आधा टक्रक्क दिन्छन्‌ ।कोही त मलाई रोहिणीकी आमा भनेर पनि बोलाउँछन्‌ । सबैको ओठमा तिम्रैनाम छ । काठमाडौँका केटा-केटी राम्रा हुँदैनन्‌ भन्थे, तिमीले त सिङ्गै काठमाडौंकोलाज राख्यौ । तिमीले विवाहबारे थाहा नदिँदा भने साह्दै मन रोयो ।'

प्रमिलाको क्राले वर्षाको आँखाबाट एकनास आँस्‌ बग्यो । के भन्ने कै नभन्नेसोच्नै सक्किनन्‌ र पनि भनिन्‌, 'आमा ! अब चिन्ता नै नगर्नौस्‌ । मलाई पनि तपाईँकोअभाबमा बिवाह गर्न मन नै थिएन । अपर्झट बिवाह गर्न परेर मात्र हो ।'

“मैले त तिमीलाई चिनेकै छु । गाउँलेहरूले भन्ने ठाउँ पाए । भन्थे मेरीबुहारी साक्षात लक्ष्मी हो भन्थेक खोई विवाह जस्तोमा पनि बौलाएनन्‌ । खैरछोड सानातिना कुरा, सत्यचाहिँ म मेरी अपमान सहन सक्छु तिम्रो अपमानसहन सक्दिनँ । गाउँलेले तिमीले पठाइदिएको जस्तै ग्यास्टिकको वैद्य औषधिलेराइदिनु भनेका छन्‌ । त्यौ औषधि खाएपछि, मलाई छाती पोल्न धेरै कमभयो । फेरि म गाउँमा हिलो-धूलोसँग खेल्नेलाई अनाहकमा पैसा खर्च गरीगरीमहँगो-महंगौ सारी किन पठाएकी ? मैले ती सारीहरू केही त छोरीलाई दिएँ,केही तिम्रै लागि राखिदिएकी थिएँ त्यो पनि लेराइदिएकी छु । लाङ' भन्दैवर्षाको हातमा सारी वमाउँदै भनिन्‌, 'यसको सट्टा मलाई दुई-चार सुतीकोधोती किनिदेक ।'

वर्षाले आँखा ओभानो पार्दै भनिन्‌, 'हुन्छ आमा म हजुरले जे-जे भन्नुहुन्छत्यही किनिदिन्छु । सम्धी-सम्धिनी भेट गर्नुपर्यो । म ममीड्याडीलाई हजुरआउनुभएको क्रा वताउँछु ।'

'हुन्छ बाबा हुन्छ, मलाई पनि त उहाँहरूलाई भेदनै साह्ै रहर छ । मैलेतिमीलाई धेरै अलमलाएँ । झोलामा आँपको अचार, सिलाम, भागो, चुक, घ्यूछ, सबै राख । वसमा कच्याङकचुङ के-कै खाइयो । मुख सुकेको छ एकगिलास तातोपानी देक अनि चिया खाउँला ।' वर्षा झोला बोकेर भान्सातिर लागिन्‌ । उनी आफूलाई सम्हाल्त नसकीछद्पटाउन थालिन्‌ । प्रमिलालाई पानी, चिया दिएपछि आफनो बाबुआमालाईछोटकरीमा सबै कुरा बताइन्‌ । बर्षाको कुरा सुनेर वर्षाको बाबुआमा पनिछांगाबाट खसेजस्तै भए । आफ्नी सुशील र मायालु छोरीमाथि परेको बज्जलेवर्षाका आमाबानुलाई मर्माहत पात्यो नै । वर्षाले भनेझैँ रोहिणीकै बाबुआमाबनेर सम्घीभेट गर्नुपर्ने हुँदा कम कस्टकर परिस्थिति थिएन । सम्पन्न व्यक्तिहरूभएको हुँदा झरिझुट्ट सम्धिनी भेट गर्नपर्तै सामान किनेर वर्षाको घरमा आए ।बाजेले मन्त्र पढेर सम्धी भेट गराए । सम्धिनी भेटमा दिएको सामान लिँदैप्रमिलाले भनिन्‌, 'हजुरहरूले पहिल्यै परिपूर्ण पारिसकेपछि फेरि आज धेरैसामान दिई दुःख किन गर्नुपत्यो ?'

वर्षाकी आमा बबिता त केही बोल्न सकिनन्‌ । जितेन्द्रले भने “धेरै केहीगरेका छैनौँ' भनी कुरा टार्न खोजै । प्रमिलाले हात जोडेर भनिन्‌, 'यदि रोहिणी

वाबा नजन्मिदिएको भए हामी उहिल्यै मेजँ होला । हजुरहरू जस्तो बाबुआमापनि यो संसारमा हुँदारहेछन्‌ । हजुरहरूले प्रशन्तलाई पढाउन आफ्नो जायजेथाबेचेपछि यो घर नदिनुपर्ने थियो । त्यत्रो पढेर आएपछि प्रशन्नले नै दुईजनालाईखान पुग्ने पैसा कमाइहाल्छन्‌ होला नि ! खोई त रेप्मा नानी आउनुभएन ?उहाँको लागि पनि केही सम्पत्ति राखिदिनुभएको भए हुन्थ्यो ।'

“हजुरले पीर नगर्नुहोला, रेष्माका लागि पनि हामीले सबै राखिदिएका छौँ ।'

“यहाँबाट कति टाढा छ र घोबीघाट बोलाउनुभए हुन्थ्यो । अहिले त आइन्‌पनि होला ।'

त्यसो भए रोहिणीको घर घोबीघाट पो रहेछ । वास्तविक कुरा के रहेछवुझनैपन्यो भनी रेष्मालाई लिन जान्छु भनी निस्कैका जितेन्द्र घोबीघाट पुगे ।कहाँ सोध्नु, कसलाई सौध्ने, कै भनेर सोध्ने अन्योलमा परेर एउटा किरानापसलनिरै उभिइरहेका थिए । फेरि झमक्क साँझ पनि परिसकेको थियो ।उनले झट्ट आफनो अफिसमा सँगै काम गरैको रिटायर अधिकृतलाई सम्झीउनको नाम सोध्दै त्यौ घरमै पुगै । घरमा विवाहको धुमधाम तयारी भइरहेकोथियो । जितेन्द्रलाई देख्नेवित्तिकै केशवले बडो स्वागत साध बैठकमा लग्दै भने,'हजुर आज यहाँ कताबाट पाल्नुभयो ?”

जितेन्द्रले भने, हेर्नोस्‌, तपाईँलाई के ढाँदनु ? हामी कसैको जालमा परेछौँ ।मेरी छोरीको जिन्दगी एउटा डाकाले बर्बाद गन्यो । आज केटाको आमाआएपछि पो सबै कुरा थाहा पायौँ । त्यौ डाकाले पहिला नै विवाह गरेको थियोचा प्रेममाव गरैको थियो त्योचाहिँ बुझून सकिएन ।' केशवले लामो सुस्केरा हाल्दै भने, 'ममात्र फसेछ्ठु भनेको त हजुर पनिफस्नुभएछ । यो संसार नै चौरी र फटाइँ गर्नेहरूका लागि बनेको हौ ।हामीजस्ता सीधासाधाका लागि त यहाँ बाँच्नसम्म मुस्किल छ । सीधा-साधालाईभगवान्‌ले कतै न कतैबाट पारचाहिँ लगाउँदारहैँछन्‌ । तपाईंकी छोरीलाई पनिपार लगाउलान्‌ । गाँठी कुरा नवुझीकनै म भावनामा पो बगेँ । भन्नोस्‌ हजुर,उसले विवाह गरेर छौडिदियो कि क्या हो !'

'विवाह गरेरै छोडिसकेको त होइन तर उसको नियति राम्रो छैन रहेछ ।उसको आमाको भनाइअनुसार उसले मेरो छोरीसँग रूप र धनको लोभमाविवाह गरेको हुनुपर्छ ।'

'विवाह नहुनु भइसकेपछि हामी छोरीहरूको बाबुले जे पनि त सहतुपर्छ नि! तत्र यो समाज यही हौ, समाजका मान्छेहरू यही हुन्‌ । घाउ कोट्याइकोट्याईं

नुन-खौसांनी दल्न पछि नपर्दारहेछन्‌ मान्छेहरू । हेर्नोस्‌, मैले एउटा पापिप्टलाईभुइँबाट उठाएर आकाशमा पुग्याइदिएँ । छोरी रोहिणीले पनि उनलाई त्यत्तिकैविश्वास गरिन्‌ । हामी सबैले विश्वासकैँ भरमा घरको जायजेथा यहाँसम्मकीघरको कारसम्म बेचेर आकिटेक इन्जिनियर पढायौँ । त्यतिमात्र होइन, उसकोआमाको क्राण चुक्ता गरिदियौँ । त्यो निचले मेरी छौरीलाई धोका दियो ।समाजले त मेरी छोरीलाई वेश्या नै सावित गरे ।'

छोरीको साथीले गर्दा पाउन त त्योभन्दा लाखौँ गुना असल केटा पायौं ।यदि अहिलेको केटाले विवाह नगरेको भए मेरी छोरी जिन्दगीभर कुमारीवस्नुपर््यौ । सायद यो समाजले उसलाई बाँच्न पनि दिन्थेन होला । खान नपाईबसमा बैहोस भएको कङ्गालले शिखर छोएपछि आफू उभिएको धरातल नैबिर्सियो । समयको अगाडि घुँडा टेक्नबाहेक हामीले केही गर्न सकेनौं ।'

केशवको कुराले जितेन्द्र टोलाइरहे । जितेन्द्रले बुझे, ओहो ! यो रोहिणीभन्ने त केशवकै छोरी पो रहिछिन्‌ । अब के गरौं ? केशवको खाटा लागिसकेकोघाउ उक्काउनुभन्दा थाहा नपाएझैँ गरी जानु नै वेश हुन्छ। तर एउटाकुराचाहिँ सोध्छु नै । जितेन्द्रले उफ ! गर्दै भने, 'कसरी बसमा बेहोस भएछन्‌ ?कसरी तपाईंहरूले उसमाथि ठूलो बिश्वास गर्नुभयो त ?'

'भनिहालैँ नि जितेन्द्रजी, प्रशन्न गरिबको छोरा रहेछ । पढ्नमा चाहिँहोनहार नै रहेछ । आमाले अलिआलि भएको सम्पत्ति वैचेर बन्धकी राखेरछोरालाई पढाइछिन्‌ । घरबाट केही पठाउन नसकेपछि त्यो स्वार्थी भौकै परेछर वसमै बेहोस भएछ । बसमा भएकाहरू सबै छारेरोगी भनेर भागैछन्‌, मेरीछोरीले उनलाई हस्पिटल पुन्याएर उपचार गराइछिन्‌ । आमा-छोरी भएरउसको खाने-वस्ने व्यवस्था पनि मिलाएछन्‌ । भेटघाट गर्दागर्दै उनीहरूको प्रेमपरेछ । मेरी छोरी साइन्समा बाइलोजी लिएर पढेकी मान्छे । दुईजनालाई पढ्नपैसा लगानी गर्ने सकिँदैन भनी बुझेर आफू जानीजानी फेल भइछन्‌ । कारणउनले प्रशन्तलाई इन्जिनियर बनाउन चाहेकी रहिछिन्‌ । उसलाई इन्जिनियरपढाएर हामीले सम्पत्ति स्वाहा गच्यौँ । इन्जिनियर पढेर आएपछि त क सिय्रोबाटहात्तीमा परिणत भयो । विवाहका लागि आमा लिन जान्छु भतेर बिबाह पोगरेछ । हामी भने क हरायो भनेर कति तडपियौँ । बिचरी रोहिणी त बेहोस नैभइन्‌ । अरू भनैको भए त ठीकै थियो । त्यो पापीका लागि बैंस बेगेद बस्नेमेरी छोरीलाई वेश्या संज्ञा दियो त्यसले । ठीकै छ, त्यसको भलो होस्‌ । मेरीछोरीमा छलकपट थिएन, त्यसैले उसले त्यो पापीभन्दा कयौं गुना असल डा.पति पाइन्‌ ।'

सबै कुरा बुझेपछि जितेन्द्र केशवसंग विदा भएर घर आई श्रीमती रछोरीलाई सबै कुरा बताए । वर्षाले आफू प्रशन्नजस्तो स्वार्धीसँग नवस्ने निर्णयगरिन्‌ । वर्षाको आमाबाबुले पति प्रशन्तलाई थाहा नै नदिई कालिमाटीको घरबैचिदिने र वर्षालाई अस्ट्रेलिया पठाउने निर्णय गरे । जितेन्द्रले गर्दा नै होटेलकोनक्सा बनाउने काम साथीहरूद्वारा दिलाएको हुँदा जितेन्द्रले साथीहरूलाईलगाई हप्ता-दस दिनका लागि प्रशन्नलाई बुटवलतिर काममा व्यस्त गर्नुभने । अस्ट्रेलियाबाट भिसा आइसकेको हुँदा टिकटको मात्र क्रा थियो । जितेन्द्रलेअस्ट्रेलिया पठाउन टिकट लिए । प्रमिलालाई वास्तविकता भनी मन दुखाउनचाहेनन्‌ । अझै प्रशन्न दस-बाह्र दिन नआउने भनिदिए । प्रमिलाले आफूयतिखेर बुहारीकै मुख हेर्न आएको बताइन्‌ । आफू नहुँदा घरमा डामाडोलहुन्छु भनी खुसीसाथ घर गइन्‌ । वर्षाको बाबुआमाले सबै सोधपुछ गरी उनलेल्याएको सुनको चुरीको हिसाव गरी रोहिणीकै नाममा गाउँमा एक टुका खैतकिन्नु भनी केही हजार दिएर पठाए । प्रमिलाले पैसा लिन साफ इन्कारचाहिँगरेकी थिइन्‌ । धेरै सम्झाएपछि प्रमिलाले पैसा लिइन्‌ र जाने बैलामा भनिन्‌,"चाँडै घर आउनू, यौ पैसाले तिम्रै नाममा खैतको गरा किनिदिन्छु । त्यही धानकुटेर चामल पठाइदिन्छु ।'

प्रमिलाको सरल हृदय देखेर वर्षालगायत वर्षाको आमाबाबुको पनि परेलीरुझयो । प्रमिला पनि बुहारीसँग छुट्टिनुपर्दाको पीरले रुँदैरुँदै घर गइन्‌ । वर्षालगायतवर्षाको बाबुआमालाई पनि उनलाई पनि छल गर्नुपर्दा त नरमाइलै लाग्यो ।कुनै सानोतिनो गल्ती गरेको भए त वर्षाको बाबुआमा र वर्षाले नै माफ दिन्यैतर, प्रशन्नको अपराध माफी दिन लायक सम्झेतत्‌ उनीहरूले । वर्षालाईअस्ट्रेलियातर्फ उडाए । कालिमाटीको घर बैची वर्षाकै नाममा पैसा बैंकमाराखिदिए । भविष्यको मीठो सपना बुनेको प्रशन्त जब आफनी मायालुलाईभेद्न कालिमाटी पुग्यो त्यहाँ सबैको नौलो अनुहार देखेर चित खायो । घरबेचेको थाहा पाएपछि ससुराली पुग्यो । जितेन्द्रले वर्षाले दिएको डिभोर्सकोकागज दिँदै भने, 'बाबु प्रशन्न लाङ तिमीलाई दिन हामीसँग यो चिर्कटोबाहेककेही छैत ।' कागाज हेरेर प्रशन्न चिच्यायो, 'यो के हो ? यो सब कै हो?"

वर्षाकी आमा त देखै परिनन्‌ । जितेन्द्रले आँसु झार्दै भने, “यौ तिम्रो पापकोसज्ञाय हो । सत्यलाई कहिलेसम्म छुपाउँछस्‌ तँ ? तैँले मेरी छोरीको विश्वासर रोहिणीकै विश्वासमा गला घोटिस्‌ । तँलाई मैले सोधेकै थिएँ । कसैलाई प्रेमगर्छस्‌ कि गर्दैनस्‌ भनेर तैँले महाझूट बोलिछस्‌ । जाक्न त जेलमा जागनुपर्नैहो तँलाई तर चुपचाप गइहाल । नत्र राम्रो हुनेछैन ।'

प्रशन्नले बोल्ने कुनै ठाउँ नै थिएन । क चुपचाप रन्थनिंदै वर्षाको माइतीबाटनिस्क्यो । रोहिणी र वर्षा दुवैको आँखा सम्झयो । दुवैको आँखामा रत्तिभर पापथिएन । दुवैको मन गंगाजस्तै पवित्र थियो । प्रशन्न सडकको पेटीमा बसेरधेरैबेर वर्षा र रोहिणीकँ मायाले रोयो । स्वार्थले गर्दा आफू घर न घाटकोभएको सम्झयो । त्यही रात नाइटमा घर गयौं । घरमा आमालगायत सबैछिमेकीहरूले रोहिणी खोई भनेर सोधे ? प्रशन्नको अनुहार देखेर सबैले रोहिणीमरेकै अनुमान गरे । प्रमिलाले कैयौँ दिन रोएर बिताइन्‌ । प्रशन्न आफूले गरेकोपापले भित्रभित्रै जल्दै गयो । रोहिणीको टाडी खेत, रोहिणीको बाखा, रोहिणीकोभैँसी हेरेर प्रमिलाले मन बुझाउन बाध्य भइन्‌ । प्रशन्न सहर पस्न सकन ।गाउँकै स्कूलमा मास्टरी जागिर खायो । गाउँकै केटी बिवाह गच्यौ तर जतिसमयले फेरो मारे पनि रोहिणी र वर्षा उसको आँखाबाट कहिल्यै ओझेल हुनसकेनन्‌ । कहिल्यै ..

छब्बीस

फिरोज र शालुको विव्राह भएलगत्तै आकाश र रोहिणीको बिवाह पनिभयो । विवाहको केही समयपछि नै आकाश र रोहिणी अमेरिका गए । फिरोजर शालुले फ्रान्स जान भिसा पाए पनि रमण र गंगा र कान्छी दिदीले विदेशजान जरुरत नभएको बताएपछि उनीहरू खुसीखुसी नै नेपालमा बस्ने निर्णयगरे । शालु र फिरोजको जीवनमा र रोहिणी र आकाशको जीवनमा कहिल्यैपनि सानो आँधी आएन । उनीहरू हरक्षण डालीमा लटरम्म फुलेको फूलहरूजस्तैभए । शालुले दुईटा छोरा र रोहिणीले एक छोरा एक छोरीको जन्म दिइन्‌ ।

कान्छीदिदीको जेठो छोरा सौरभलाई दीपकले नै होटेल म्यानेजमेन्ट गर्नबाहिर पठाई पैसा लगानी गरे पनि सुजन स्टुडेन्ट भिसामा लन्डन पढ्नगएपछि उर्मिला र दीपकको त्यो वैभबलाई छोडी कान्छी केशवकै घरमाफर्किन्‌ । सबैले अनुमान गरै, कान्छी शालुको उमेरमै विवाह होस्‌ । शालुलेभाइको जिम्मेवारी बोक्न नपरोस्‌ भनी शालुको जिम्मेवारी बोक्न नै दीपककोघरमा फर्केकी थिइन्‌ । आफनो जिम्मेबारी पूरा गरैपछि उर्मिला र दीपकलेलाख बिन्ती गर्दा पनि कुपण्डोल बस्न नमानी केशवकै घरमा फर्किन्‌ । पीताम्बरार केशवले कान्छीको आगमनलाई सहर्ष स्वीकार गरे । रोमाकान्त र मोनालेटीकाथलीमा तीन कोठाको घर बनाई त्यतै सरे । रेष्माले प्रेमलाई सधैँ घुणा गरेपनि रेष्मालाई एकतर्फी मन पराउने नरेशले रेष्माको घरमै आई मागी विवाह

गरे । नरेश प्रोफेसर थिए । रूपमती डा. अन्नाले स्बास्नी भएको पाइलटसँगजानीजानी विवाह गरिन्‌ । लोग्नेले जेठी स्वास्नीसँग रात बिताएको थाहापाएपछि रिसले विष सेवन गर्दा मृत्युवरण गरिन्‌ । मोनाको वलात्कारी मालिकलेआफनो स्वास्नीको वास्तविक रूप मोनाबाट थाहा पाएपछि भित्रभित्र स्वास्नीलाईमारेको पश्चात्ताप गर्दै सारा जीवन विताए । उनले 'मूलको पानी र कुलकोछौरी' उखानको वास्तविकता बुझे । थुपैले योगेन्द्र साहुसँग विवाह गर्न प्रस्तावल्याए पनि उसले बिवाह गर्न मानेनन्‌ ।

मौनाले बाबुआमा दुवै गर्दा पनि माइतीमा खुट्टा टेकिनन्‌ भने कान्छीआफनो वावु मरेपछि माइती गइन्‌ । मौसमीलै एड्सबारेमा केही भए पनिचेतना फैलाइन्‌ । आफूजस्तै पछिको बाटो नहेरी वैँसको उन्मादलाई मात्रसर्वस्व ठान्नेलाई आफनै उदाहरण दिएर केही हदसम्म सचेत गराइन्‌ । मर्नुभन्दाअगाडि शालुको सम्झना गरी बोलाए पनि शालु वीर हस्पिटल पुग्दा उनीमरिसकेकी थिइन्‌ ।

शालु खल्लो मन गरी घर फर्किन्‌ । आँखामा भने मौसमीकै सुन्दर अनुहारनाचिरहेको थियो । शालुको निराश अनुहार देखेर फिरोज पेन्टिङ गर्ने सबैसामान लिएर आई शालुतिर हेर्दै भने, 'शालु तिमी यही पोजमा बस । तिमीउदास हुँदाको तिम्रो तस्विर मैले बनाएकै छैन ।' गंगा र रमणले पनि फिरोजकोकुराको समर्थन गर्दै भने, 'हो बाबु, हाम्री शालु उदास हुँदा पनि राम्रै देखिनेरहिछन्‌, उनी उदास हुँदाको फोटो उतारेरै छोड ।'

सबैको क्रा सुनेर शालु फिस्स हाँसिन्‌ । सँगसँगै रमण र गंगा तथा फिरोजर शालुका छोराहरू सुलभ र संयोग पनि हाँसे । हा...हा...हा... । अस्तु ।

परिचय

नाम : “ ललिता 'दोषी

जन्म : २०२५।०७।१६, इमाडोल, ललितपुर

घर : लु, अ. गुल्मी, अर्ज

शिक्षा : एम.ए.

प्रकाशित कृति:

- प्रेमको परिभाषा (कथासंग्रह) २०५६- भत्किएका किनारा (कथासंग्रह) २०५७- बुद्ध रोएझै लाग्छ (कवितासंग्रह) २०५८- दुखेको घाउ (कथासंग्रह) २०६०- मानिस नै देवता (बालकथासंग्रह) २०६३- नीलकमल (बालउपन्यास) २०६४- डुन्द्रैनी (बालकविता) २०६५पुरस्कार, सम्मानः

-. भानुमोती पुरस्कार २०५९- महेन्द्र प्रकृति संरक्षण कोष पुरस्कार २०६२-. गुञ्जन नव प्रतिभा पुरस्कार २०६२- मानचित्र सम्मान २०६३- आमा सम्मान २०६५

...सरल र बगेको शैलीले गर्दा अनि कथावस्तुको राम्रो विकासका कारणउपन्यास लोकप्रिय बन्ने आशा गर्न सकिन्छ । यो उपन्यासको कथा अत्यन्तरोचक हुनाले यसमा एक सफल फिल्म वा टेलिफिल्म पनि बन्न सक्छ भन्नेमलाई विश्वास छ ।

डा: धुवचन्द्र गौतम