उन्माद: Difference between revisions
no edit summary
(Created page with "Source book: ==पुस्तक परिचय== ठ्न्माट् उपन्यास लेखिका: ललिता 'दोषी' प्रकाशक | “॥ डीकुरा पब्लिकेशन कृतिलेखकसंस्करणमूल्यप्रकाशक : उन्माद: ललिता 'दोषी : प्रथम, २०६६ : रू. ९५/- : डीकुरा पब्लिकेशन पत्...") |
No edit summary |
||
| Line 1: | Line 1: | ||
Source book: | Source book: https://nepalikitab.org/lalita-doshi-unmad/ | ||
==पुस्तक परिचय== | ==पुस्तक परिचय== | ||
उन्माद | |||
उपन्यास | उपन्यास | ||
लेखिका: | लेखिका: | ||
ललिता 'दोषी' | ललिता 'दोषी' | ||
प्रकाशक | प्रकाशक | ||
डीकुरा पब्लिकेशन | |||
कृति: उन्माद | |||
लेखक: ललिता 'दोषी | |||
संस्करण: प्रथम, २०६६ | |||
मूल्य: रू. ९५/- | |||
प्रकाशक : डीकुरा पब्लिकेशन | |||
पत्रचार जर्ने ठेजाना : | पत्रचार जर्ने ठेजाना : | ||
डीकुरा पब्लिकेशनपो.ब.नं. २१७३२, काठमाडौँ, नेपालफोन : ०१-२०४४३७९, | डीकुरा पब्लिकेशनपो.ब.नं. २१७३२, काठमाडौँ, नेपालफोन : ०१-२०४४३७९, ९८४१५२१८९२ | ||
उपत्यकाको लाणि वित्तरण : | |||
एभरेष्ट बुक डिस्ट्रीब्यूटर्स | एभरेष्ट बुक डिस्ट्रीब्यूटर्स | ||
फोन : ९८४१४५२६०६ | फोन : ९८४१४५२६०६ | ||
समर्पण आमालाई | |||
आदर्शकी प्रतिमूर्ति कोमल मनकी | ==समर्पण आमालाई== | ||
उन्माद उपन्यासमा ड्बुल्की मार्दा | |||
आदर्शकी प्रतिमूर्ति कोमल मनकी धनी | |||
गाएर सकिन्न कठै ! तिम्रो त्यो जीवनी | |||
तिमी बाँच अझै बाँच देक आशिषका घडा | |||
तिम्रो कोखको लाज राखूँ बनी माटो उर्वर ! | |||
==उन्माद उपन्यासमा ड्बुल्की मार्दा== | |||
"उन्माद' ललिता दोषीद्वारा लिखित शिक्षा र सन्देशले भरिएको उपन्यासहो । आदर्शवादी रोमाण्टिक धाराको यस उपन्यासमा उपन्यासकारलै आफूनौउद्देश्य प्राप्त गर्नमा सफलता हासिल गरेकी छन् । आजको उच्च वा उच्चमध्यमवर्गीय तथाकथित अभिजात समाजका विकृतिहरूलाई ललिता दोषीलेभावुक र मार्मिक बनाएर प्रस्तुत गरेकी छन् । त्यस वर्गबाट बिभिन्त नमुनापात्रहरूको संकलन गरेर उपन्यासमा तिनलाई पात्र बनाई तिनको चरित्रचित्रण गरेकी छिन् । आदर्श र अनादर्श पात्रको चित्रण गर्नु, तिनको द्वन्द्व प्रस्तुतगर्नु, तितका आडम्बरी जीबनको प्रस्तुति र अन्त्पमा ती सबै पात्रहरूको आ-आफूनो कर्मअनुसारको अन्त्य उपन्यासमा कौतुहलतापूर्वक प्रस्तुत गरिएकोछ। | "उन्माद' ललिता दोषीद्वारा लिखित शिक्षा र सन्देशले भरिएको उपन्यासहो । आदर्शवादी रोमाण्टिक धाराको यस उपन्यासमा उपन्यासकारलै आफूनौउद्देश्य प्राप्त गर्नमा सफलता हासिल गरेकी छन् । आजको उच्च वा उच्चमध्यमवर्गीय तथाकथित अभिजात समाजका विकृतिहरूलाई ललिता दोषीलेभावुक र मार्मिक बनाएर प्रस्तुत गरेकी छन् । त्यस वर्गबाट बिभिन्त नमुनापात्रहरूको संकलन गरेर उपन्यासमा तिनलाई पात्र बनाई तिनको चरित्रचित्रण गरेकी छिन् । आदर्श र अनादर्श पात्रको चित्रण गर्नु, तिनको द्वन्द्व प्रस्तुतगर्नु, तितका आडम्बरी जीबनको प्रस्तुति र अन्त्पमा ती सबै पात्रहरूको आ-आफूनो कर्मअनुसारको अन्त्य उपन्यासमा कौतुहलतापूर्वक प्रस्तुत गरिएकोछ। | ||
उपन्यासमा शालु, कान्छी र आकाश जस्ता आदर्शबाट कहिल्यै च्युतनहुने पात्र छन् भनै निमेष, मौमसी, फिरोज आदिजस्ता बाटो बिराउने पात्रपनि छन् । लेखिकाको उद्देश्य भने प्रत्येक पात्रभित्र रहेको मानवीय आदर्शकोखोजी गर्नु रहेको छ । यो लेखिकाको सामाजिक दृष्टिले एक दायित्वपूर्ण कार्यहौ र सराहनीय पनि । सामाजिक अध्ययनका दृष्टिले पनि यौ उपन्यास उपयोगीहुन सक्छ । अन्त्यमा असल पात्र त आफूतो असलपनले प्रभावकारी रहिरहेकैँहुन्छ, खराव पात्रलाई पनि उपन्यासकारले असल परिणतिमा पुन्याएकी छन् ।तिनीहरूले आफूनौ अज्ञानमय पूर्वजीवनप्रति पश्चाताण गर्दछन् र भविष्यमाअसल जीवनतर्फ डोहोरिन्छन् । | उपन्यासमा शालु, कान्छी र आकाश जस्ता आदर्शबाट कहिल्यै च्युतनहुने पात्र छन् भनै निमेष, मौमसी, फिरोज आदिजस्ता बाटो बिराउने पात्रपनि छन् । लेखिकाको उद्देश्य भने प्रत्येक पात्रभित्र रहेको मानवीय आदर्शकोखोजी गर्नु रहेको छ । यो लेखिकाको सामाजिक दृष्टिले एक दायित्वपूर्ण कार्यहौ र सराहनीय पनि । सामाजिक अध्ययनका दृष्टिले पनि यौ उपन्यास उपयोगीहुन सक्छ । अन्त्यमा असल पात्र त आफूतो असलपनले प्रभावकारी रहिरहेकैँहुन्छ, खराव पात्रलाई पनि उपन्यासकारले असल परिणतिमा पुन्याएकी छन् ।तिनीहरूले आफूनौ अज्ञानमय पूर्वजीवनप्रति पश्चाताण गर्दछन् र भविष्यमाअसल जीवनतर्फ डोहोरिन्छन् । | ||
उपन्यास परम्परागत शैलीमा लेखिए पनि कथावस्तुको संयोजन चरित्रचित्रण सहज प्रस्तुतिले गर्दा आजको एक खास वर्गको जीवनको चित्रण गर्नसफल छ । तथाकथित अभिजात बर्ग र तिनका सामन्ती सोचले गर्दा उत्पन्नभएका बिकृति एकातिर यसको विषय बनेको छ भने अर्कोतिर सुरासुन्दरी रलागु पदार्थको दुर्व्यसनले समाजलाई कति जर्जर तुल्याउँछ भन्ने कुराकोमार्मिक चित्रण गरिएको छ । ठाउँठाउँमा भाबुकताको आधिपत्यका कारणपाठकसमैत भावुकताको प्रभावमा बगेर आँखा रसाउन बाध्य हुन्छ । उपन्यासयस रूपमा निकै सफल भएको छ । यसका अन्य सफलता पनि छन् । यसकोभाषा सरल छ । सिनेमा हेरेझैं, कवानक प्रवाहमय बनेर गएको छ । पाठकलेकथामा अल्मलिनु पर्दैन, कथानकले पाठकलाई तानेर लान्छ । थालनीदेखिअन्त्यसम्म उपन्यास रोचक छ । बौद्धिकताको भारी नवोकेर यसले सरसकौतुहलमय ढङ्गबाट आफूनो कुरा भन्छ । उपन्यासमा कुलतका विरुद्ध एकअभियान जस्तै चलाइएको छ । त्यसैगरी पुरुषले गर्ने नारीको शौषण पनि | उपन्यास परम्परागत शैलीमा लेखिए पनि कथावस्तुको संयोजन चरित्रचित्रण सहज प्रस्तुतिले गर्दा आजको एक खास वर्गको जीवनको चित्रण गर्नसफल छ । तथाकथित अभिजात बर्ग र तिनका सामन्ती सोचले गर्दा उत्पन्नभएका बिकृति एकातिर यसको विषय बनेको छ भने अर्कोतिर सुरासुन्दरी रलागु पदार्थको दुर्व्यसनले समाजलाई कति जर्जर तुल्याउँछ भन्ने कुराकोमार्मिक चित्रण गरिएको छ । ठाउँठाउँमा भाबुकताको आधिपत्यका कारणपाठकसमैत भावुकताको प्रभावमा बगेर आँखा रसाउन बाध्य हुन्छ । उपन्यासयस रूपमा निकै सफल भएको छ । यसका अन्य सफलता पनि छन् । यसकोभाषा सरल छ । सिनेमा हेरेझैं, कवानक प्रवाहमय बनेर गएको छ । पाठकलेकथामा अल्मलिनु पर्दैन, कथानकले पाठकलाई तानेर लान्छ । थालनीदेखिअन्त्यसम्म उपन्यास रोचक छ । बौद्धिकताको भारी नवोकेर यसले सरसकौतुहलमय ढङ्गबाट आफूनो कुरा भन्छ । उपन्यासमा कुलतका विरुद्ध एकअभियान जस्तै चलाइएको छ । त्यसैगरी पुरुषले गर्ने नारीको शौषण पनि | ||
प्रमुख मुहाका रूपमा उठाइएको छ । त्यति मात्र होइन आजका कतिपयनारीहरू आफूना क्रियाकलापद्वारा भ्रमवश र विवशतावश पनि दुव्यसन रपुरुष अन्यायको शिकार हुन पुग्छन्, जसले उनीहरूको जीवन विवोलिन्छ,अवसादभ्रष्ट बनाइदिन्छ । तीमध्ये प्रायः परिस्थितिसित मुकाबला गर्दै नयाँजीवन थाल्दछन् । यसले नारीवादी सन्देश पनि रामरी दिएको छ। | प्रमुख मुहाका रूपमा उठाइएको छ । त्यति मात्र होइन आजका कतिपयनारीहरू आफूना क्रियाकलापद्वारा भ्रमवश र विवशतावश पनि दुव्यसन रपुरुष अन्यायको शिकार हुन पुग्छन्, जसले उनीहरूको जीवन विवोलिन्छ,अवसादभ्रष्ट बनाइदिन्छ । तीमध्ये प्रायः परिस्थितिसित मुकाबला गर्दै नयाँजीवन थाल्दछन् । यसले नारीवादी सन्देश पनि रामरी दिएको छ। | ||
लेखिकाको सबभन्दा बलियो पक्ष कै छ भने, आज एउटा अपसंस्कृतिलाईअँगालेर वाँच्दा जुन खोक्रो गर्वको देखावटीपन छ, त्यसप्रति उपन्यास सहमतछैन । प्रेम र त्यसको खोक्रोपन, संस्कृति र विलासिता अनि पी सबका नाउँमाहुने विभिन्न प्रकारका शोषणहरू विरुद्ध आवाज उठाइएको छ, यिनको वास्तविकतार भ्रमलाई छुद्याएर देखाइएको छ । अनि भ्रममा बाँच्नेहरूको दुःखद परिणामपनि छर्लङ्ग पारिएको छ । एउटा पाठकले यसबाट घेरै क्रा सिक्न सक्छ, धेरैसन्देश लिन सक्छ । | लेखिकाको सबभन्दा बलियो पक्ष कै छ भने, आज एउटा अपसंस्कृतिलाईअँगालेर वाँच्दा जुन खोक्रो गर्वको देखावटीपन छ, त्यसप्रति उपन्यास सहमतछैन । प्रेम र त्यसको खोक्रोपन, संस्कृति र विलासिता अनि पी सबका नाउँमाहुने विभिन्न प्रकारका शोषणहरू विरुद्ध आवाज उठाइएको छ, यिनको वास्तविकतार भ्रमलाई छुद्याएर देखाइएको छ । अनि भ्रममा बाँच्नेहरूको दुःखद परिणामपनि छर्लङ्ग पारिएको छ । एउटा पाठकले यसबाट घेरै क्रा सिक्न सक्छ, धेरैसन्देश लिन सक्छ । | ||
अभिजात बर्गका यी पात्रको खोक्रोपन र हिलोमा कमल फुलेझैँ 'शालु'जस्ता पात्रको आदर्श, शान्त र सफल जीवनको तुलना गरेर लेखिकाले जीवनकाआडम्बरहरू क्षणिक हुन्छन् भन्ने सन्देश दिएकी छन् । विलासिता पेम होइनयरो हामी यस पुस्तकमा पाउँछौं भने, वास्तविक प्रेमले मानिसलाई वर्दालनेतागत पनि राख्दछ भन्ने सन्देश पनि हामी यसै उपन्यासद्वारा गृहण गर्दछौं । | अभिजात बर्गका यी पात्रको खोक्रोपन र हिलोमा कमल फुलेझैँ 'शालु'जस्ता पात्रको आदर्श, शान्त र सफल जीवनको तुलना गरेर लेखिकाले जीवनकाआडम्बरहरू क्षणिक हुन्छन् भन्ने सन्देश दिएकी छन् । विलासिता पेम होइनयरो हामी यस पुस्तकमा पाउँछौं भने, वास्तविक प्रेमले मानिसलाई वर्दालनेतागत पनि राख्दछ भन्ने सन्देश पनि हामी यसै उपन्यासद्वारा गृहण गर्दछौं । | ||
यस अर्थमा 'उन्माद' एक निश्छल, निःस्वार्थ, त्याग, बलिदान र आत्मिकअनि आदर्श प्रेमको पक्षमा रहेको उपन्यास हो । त्यसकारण यसलाई प्रेमकाबिभिन्न रूप दर्शाउने, प्रेम-त्रिकोणको उपन्यास पनि भन्न सकिन्छ । फिरोज,आकाश र शालुको सम्बन्धलाई नमुनाका रूपमा हेर्न सकिन्छ । | यस अर्थमा 'उन्माद' एक निश्छल, निःस्वार्थ, त्याग, बलिदान र आत्मिकअनि आदर्श प्रेमको पक्षमा रहेको उपन्यास हो । त्यसकारण यसलाई प्रेमकाबिभिन्न रूप दर्शाउने, प्रेम-त्रिकोणको उपन्यास पनि भन्न सकिन्छ । फिरोज,आकाश र शालुको सम्बन्धलाई नमुनाका रूपमा हेर्न सकिन्छ । | ||
उपन्यासले एउटा खास समुदायको जीवनका विभिन्न पक्षहरू प्रस्तुतगरेको छ, जसबाट कति पाठक अनभिज्ञ पनि रहेका हुन सक्छन् । यस अर्थमायसले एक वर्गको जीवनको ज्ञान हामीलाई जानकारी दिएको छ । | उपन्यासले एउटा खास समुदायको जीवनका विभिन्न पक्षहरू प्रस्तुतगरेको छ, जसबाट कति पाठक अनभिज्ञ पनि रहेका हुन सक्छन् । यस अर्थमायसले एक वर्गको जीवनको ज्ञान हामीलाई जानकारी दिएको छ । | ||
सरल र बगेको शैलीले गर्दा अनि कथावस्तुको राम्रो विकासका कारणउपन्यास लोकप्रिय बन्ने आशा गर्न सकिन्छ । यो उपन्यासको कथा अत्यन्तरोचक हुनाले यसमा एक सफल फिल्म वा टेलिश्रृङ््खला पनि वन्न सक्छ भन्नेमलाई बिश्वास छ। | सरल र बगेको शैलीले गर्दा अनि कथावस्तुको राम्रो विकासका कारणउपन्यास लोकप्रिय बन्ने आशा गर्न सकिन्छ । यो उपन्यासको कथा अत्यन्तरोचक हुनाले यसमा एक सफल फिल्म वा टेलिश्रृङ््खला पनि वन्न सक्छ भन्नेमलाई बिश्वास छ। | ||
अन्त्यमा पाठकमा यो उपन्यास एकदम लोकप्रिय हुनेछ भन्ने शुभकामनादिन चाहन्छु । यो उपन्यास, नरौकिएर पढिसिध्याएँ । अन्य पाठकले पनियसैगरी पढ्नै कामना गर्दछु । | अन्त्यमा पाठकमा यो उपन्यास एकदम लोकप्रिय हुनेछ भन्ने शुभकामनादिन चाहन्छु । यो उपन्यास, नरौकिएर पढिसिध्याएँ । अन्य पाठकले पनियसैगरी पढ्नै कामना गर्दछु । | ||
डा: घुबचन्द्र गौतम२०६५/११/२ | डा: घुबचन्द्र गौतम२०६५/११/२ | ||
आफनो भनाइ | ==आफनो भनाइ== | ||
जीवनका विविध घुम्तीहरू पार गर्दै म यहाँहरूसामु आफूनो आठौँ कृति"उन्माद लिएर उपस्थित भएकी छु । आशा छ, मेरा प्रिय पाठकवृन्दहरूले,मैरो अन्य कृतिलाई जस्तै यस उपन्यासलाई पनि अवश्य माया गर्नुहुनेछ । | जीवनका विविध घुम्तीहरू पार गर्दै म यहाँहरूसामु आफूनो आठौँ कृति"उन्माद लिएर उपस्थित भएकी छु । आशा छ, मेरा प्रिय पाठकवृन्दहरूले,मैरो अन्य कृतिलाई जस्तै यस उपन्यासलाई पनि अवश्य माया गर्नुहुनेछ । | ||
मैले यो उपन्यास युवावर्गकै लागि लेखेकी हुँ । आफूले देखेसुनेकाघटनाहरूलाई मैले टपक्कै टिप्न खोजेको छु । कथालाई सिगार्ने क्रममाकतै-कतै काल्पनिक शब्द भएपनि यी घटनाहरू धेरैजसो वास्तविक नै हुन् ।ती पात्रहरूको कथाव्यथालाई उतार्न म कतिसम्म सफल भएँ या भइनँयसको जिम्मा लगाउने काम प्रिय पाठकहरूलाई नै सुम्पेकी छु । | मैले यो उपन्यास युवावर्गकै लागि लेखेकी हुँ । आफूले देखेसुनेकाघटनाहरूलाई मैले टपक्कै टिप्न खोजेको छु । कथालाई सिगार्ने क्रममाकतै-कतै काल्पनिक शब्द भएपनि यी घटनाहरू धेरैजसो वास्तविक नै हुन् ।ती पात्रहरूको कथाव्यथालाई उतार्न म कतिसम्म सफल भएँ या भइनँयसको जिम्मा लगाउने काम प्रिय पाठकहरूलाई नै सुम्पेकी छु । | ||
'दोषी' उपनामलाई लिएर उठने प्रश्नहरूको सवालमा चाहिँ म यति नैभन्छु, मैले थाहा पाएदेखि आफूनो स्वार्थको लागि अरूको खुसी रेटेभौँ पटक्कैलाग्दैन । आफूले प्रचण्ड गर्मी सहेर अरूलाई छहारी दिँदा पनि भोग्नुपरेकापीडाहरू आफूनै ठासँमा छन् । यही पीडाहरू पोख्ने क्रममा नै म प्रियपाठकहरूको प्रिय लेखिका बन्न पुगेछु । | 'दोषी' उपनामलाई लिएर उठने प्रश्नहरूको सवालमा चाहिँ म यति नैभन्छु, मैले थाहा पाएदेखि आफूनो स्वार्थको लागि अरूको खुसी रेटेभौँ पटक्कैलाग्दैन । आफूले प्रचण्ड गर्मी सहेर अरूलाई छहारी दिँदा पनि भोग्नुपरेकापीडाहरू आफूनै ठासँमा छन् । यही पीडाहरू पोख्ने क्रममा नै म प्रियपाठकहरूको प्रिय लेखिका बन्न पुगेछु । | ||
जीवन भनेकी यस्तै हो । प्रत्येकको जीवनमा उकाली ओरालीहरूआइरहन्छन् । आज भने मैले सगरमाथा टेकेको अनुभूत गरेकी छु, किनकिमैले आफ्नो उपन्यासको पानामा वरिष्ठ साहित्य साधक डा. ध्रुवचन्द्रगौतमलाई सजाउन पाएकी छु । म यति विग्न खुसी छु जसको लेखा जोखानै छैन । मेरो बच्चादेखिकै रहर थियो वहाँलाई नै उपन्यासमा भूमिकालेखाउने वहाँले मेरो रहरलाई सहर्ष स्वीकार गर्नु भयो । म वहाँको योगुणलाई आजन्म भुल्ने छैन । | जीवन भनेकी यस्तै हो । प्रत्येकको जीवनमा उकाली ओरालीहरूआइरहन्छन् । आज भने मैले सगरमाथा टेकेको अनुभूत गरेकी छु, किनकिमैले आफ्नो उपन्यासको पानामा वरिष्ठ साहित्य साधक डा. ध्रुवचन्द्रगौतमलाई सजाउन पाएकी छु । म यति विग्न खुसी छु जसको लेखा जोखानै छैन । मेरो बच्चादेखिकै रहर थियो वहाँलाई नै उपन्यासमा भूमिकालेखाउने वहाँले मेरो रहरलाई सहर्ष स्वीकार गर्नु भयो । म वहाँको योगुणलाई आजन्म भुल्ने छैन । | ||
मैले जति नै अगाडि पाइला चाले पनि म आफूनो प्रथम पाइला टेकाउनेवरिष्ठ साहित्य साधकज्यूहरूमा कृष्णप्रसाद पराजुली, डा. ओमवीर सिंहबस्न्यात र इन्दिरा प्रसाईलाई कदाचित भुल्नेछैन । | मैले जति नै अगाडि पाइला चाले पनि म आफूनो प्रथम पाइला टेकाउनेवरिष्ठ साहित्य साधकज्यूहरूमा कृष्णप्रसाद पराजुली, डा. ओमवीर सिंहबस्न्यात र इन्दिरा प्रसाईलाई कदाचित भुल्नेछैन । | ||
मलाई प्रेरणा दिने यति विघ्न साहित्य साधकज्यूहरू हुनुहुन्छ । मघर्म संकटमा छु कसको नाम लेखौँ कसको नाम छोडौं | त्यसैले मैलेएकपाटो रोज्न बाध्य भएँ । मेरो साहित्य रूपी सन्तानलाई सही मार्गदेखाउदै भूमिका र समीक्षा लेखिदिँदै मलाई हौसला प्रदान गर्नुहुने वरिष्ठ | मलाई प्रेरणा दिने यति विघ्न साहित्य साधकज्यूहरू हुनुहुन्छ । मघर्म संकटमा छु कसको नाम लेखौँ कसको नाम छोडौं | त्यसैले मैलेएकपाटो रोज्न बाध्य भएँ । मेरो साहित्य रूपी सन्तानलाई सही मार्गदेखाउदै भूमिका र समीक्षा लेखिदिँदै मलाई हौसला प्रदान गर्नुहुने वरिष्ठ | ||
साहित्य साधकज्यूहरूमा रमेश विकल, जनकवि केसरी धर्मराज थापा,गोपिकृष्ण शर्मा, केशव सुवेदी, चुडामणी रेग्मी, मुक्तिनाथ शर्मा (नेउपाने)कलाघधर काफूले, ज्ञानुवाकर पौडेल, मोहन ढुवाल, श्री ओम श्रेष्ठ रोदन,ब्रहमप्रिय प्रेमस्वरूप, श्यामप्रसाद अर्याल, डा. खगेन्द्र प्रसाद लुइटेल, तिलकप्रसादलुइटेल, अर्याल ,अर्जुन विरक्ति, यादव भट्टराई, नवराज रिजाल, बी. केपाल्पाली, अरुण खत्री नदी, विजयराज आचार्य, विश्व सिग्देल, छवीरमणसिल्वाल, दिपेश चौलागाई, ज्ञानेन्द्र विवश यहाँहरू सम्पूर्णप्रति म हार्दिकआमार व्यक्त गर्न चाहन्छु । | साहित्य साधकज्यूहरूमा रमेश विकल, जनकवि केसरी धर्मराज थापा,गोपिकृष्ण शर्मा, केशव सुवेदी, चुडामणी रेग्मी, मुक्तिनाथ शर्मा (नेउपाने)कलाघधर काफूले, ज्ञानुवाकर पौडेल, मोहन ढुवाल, श्री ओम श्रेष्ठ रोदन,ब्रहमप्रिय प्रेमस्वरूप, श्यामप्रसाद अर्याल, डा. खगेन्द्र प्रसाद लुइटेल, तिलकप्रसादलुइटेल, अर्याल ,अर्जुन विरक्ति, यादव भट्टराई, नवराज रिजाल, बी. केपाल्पाली, अरुण खत्री नदी, विजयराज आचार्य, विश्व सिग्देल, छवीरमणसिल्वाल, दिपेश चौलागाई, ज्ञानेन्द्र विवश यहाँहरू सम्पूर्णप्रति म हार्दिकआमार व्यक्त गर्न चाहन्छु । | ||
साहित्य लेखनका लागि मलाई हरक्षण साथ दिने स्व बाबा कुलबहादुर(गजुरेल) क्षेत्री, आमा सूर्यकुमारी क्षेत्री, श्रीमान टेकबहादुर (खरेल) खत्री,बाबु गंगा खरेल, सम्पूर्ण दिज्यूहरू, दाज्यूहरू, नेत्रबहादुर क्षेत्री, डा. राजक्षेत्री, सुरेश क्षेत्री, डा. दिनेश क्षेत्री (भाइ), गोविन्द सुवेदी, शेरबहादर केसी,भाष्कर सुवेदी, पुरेन्द्र शर्मा (भिनाज्यूहरू), छोराहरू आकाश खरेल, क्षितिजखरेल, सम्पूर्ण आफन्तहरूप्रति र नेत्रहीन साथीहरू सुरेश राजभण्डारी,ओमप्रकाश बञ्जाड्े, उन्माद उपन्यासलाई सम्पादन गर्नुहुने कृष्ण पौडेल,कम्प्युटर गर्नुहुने प्रवीण बुढाथोकी, लक्ष्मी श्रेष्ठ, आवरण गर्नुहुने हरिकृष्णबस्ताकोटी, कुश्माखर पाण्डेय, गोपाल गैरै सबैप्रति र प्रकाशनको जिम्मालिएर तपाईंको हातसम्म पुस्तक प््याउने डीकुरा प्रकाशनका प्रति हार्दिककृतज्ञ छु । | साहित्य लेखनका लागि मलाई हरक्षण साथ दिने स्व बाबा कुलबहादुर(गजुरेल) क्षेत्री, आमा सूर्यकुमारी क्षेत्री, श्रीमान टेकबहादुर (खरेल) खत्री,बाबु गंगा खरेल, सम्पूर्ण दिज्यूहरू, दाज्यूहरू, नेत्रबहादुर क्षेत्री, डा. राजक्षेत्री, सुरेश क्षेत्री, डा. दिनेश क्षेत्री (भाइ), गोविन्द सुवेदी, शेरबहादर केसी,भाष्कर सुवेदी, पुरेन्द्र शर्मा (भिनाज्यूहरू), छोराहरू आकाश खरेल, क्षितिजखरेल, सम्पूर्ण आफन्तहरूप्रति र नेत्रहीन साथीहरू सुरेश राजभण्डारी,ओमप्रकाश बञ्जाड्े, उन्माद उपन्यासलाई सम्पादन गर्नुहुने कृष्ण पौडेल,कम्प्युटर गर्नुहुने प्रवीण बुढाथोकी, लक्ष्मी श्रेष्ठ, आवरण गर्नुहुने हरिकृष्णबस्ताकोटी, कुश्माखर पाण्डेय, गोपाल गैरै सबैप्रति र प्रकाशनको जिम्मालिएर तपाईंको हातसम्म पुस्तक प््याउने डीकुरा प्रकाशनका प्रति हार्दिककृतज्ञ छु । | ||
र, हरेक पक्षमा अपनत्व र सदभावनाका साथ गम्भीरतापूर्वक सल्लाह रसुझाव दिनुहुने बहुचर्चित साहित्यकार पुण्यप्रसाद प्रसाईका प्रति हार्दिकआमार । | र, हरेक पक्षमा अपनत्व र सदभावनाका साथ गम्भीरतापूर्वक सल्लाह रसुझाव दिनुहुने बहुचर्चित साहित्यकार पुण्यप्रसाद प्रसाईका प्रति हार्दिकआमार । | ||
अन्त्यमा पाठकको मायामा नै आफनो अस्तित्व जोगिने हुँदा यहाँहरूकोयस्तै मायाको अपेक्षा गर्दछु । | अन्त्यमा पाठकको मायामा नै आफनो अस्तित्व जोगिने हुँदा यहाँहरूकोयस्तै मायाको अपेक्षा गर्दछु । | ||
म यो पुस्तक मेरी ममतामयी आमा सूर्यकुमारी क्षेत्रीमा समर्पण गर्दछु । | म यो पुस्तक मेरी ममतामयी आमा सूर्यकुमारी क्षेत्रीमा समर्पण गर्दछु । | ||
- ललिता 'दोषी'बुद्धनगर, | |||
एक | - ललिता 'दोषी' | ||
बुद्धनगर, काठमाडौं | |||
मिति : २०६४ पुस २३ | |||
==एक== | |||
कारको हर्न सुनेपछि मस्त निद्रामा परेकी कान्छी जन्याकजुरुक उठेर गेटमापुगिन् । गेट खोलेपछि कार घरभित्र पस्यो । कार घरभित्र पसेको धेरैबेरभइसक्दा पनि शालु सघैँझैँ दिदी भन्दै बुर्लुक्क उफ्रैँदै निस्किनन् । मालिक रमालिक्नी कारबाट बाहिर निस्कँदै लर्बराएको स्वरमा भने, 'हेर कान्छी, अबहाम्री शालु पनि ठूली भइन् । आजदेखि त पिउन पनि सिकिन् । नपत्याएरआफैँ हेर' भन्दै उन्मत्त हाँसो हाँस्तै घरभित्र पसे । मालिक र मालिक्नीकोकुराले कान्छीको हृदय नै छिन्नभिन्न भयो । आँखाबाट बर्बरी आँसु झार्दैमूर्तिकैँ उभ्भिरहिन् । | कारको हर्न सुनेपछि मस्त निद्रामा परेकी कान्छी जन्याकजुरुक उठेर गेटमापुगिन् । गेट खोलेपछि कार घरभित्र पस्यो । कार घरभित्र पसेको धेरैबेरभइसक्दा पनि शालु सघैँझैँ दिदी भन्दै बुर्लुक्क उफ्रैँदै निस्किनन् । मालिक रमालिक्नी कारबाट बाहिर निस्कँदै लर्बराएको स्वरमा भने, 'हेर कान्छी, अबहाम्री शालु पनि ठूली भइन् । आजदेखि त पिउन पनि सिकिन् । नपत्याएरआफैँ हेर' भन्दै उन्मत्त हाँसो हाँस्तै घरभित्र पसे । मालिक र मालिक्नीकोकुराले कान्छीको हृदय नै छिन्नभिन्न भयो । आँखाबाट बर्बरी आँसु झार्दैमूर्तिकैँ उभ्भिरहिन् । | ||
'शानु मैयाँसापलाई झिक' भन्ने ड्राइभर चन्द्रकान्तको बोलीले झसङ्गभई कान्छीले शालुलाई कारबाट बाहिर निकालिन् । शालुले कान्छीलाई अङ्गालोहाल्दै भनिन्, 'दिदी टाउको दुख्यो । खुट्टा पनि टेकिँदैन, अब के गरौं ?' कान्छीलेचुपचाप शालुलाई डोच्याउँदै कोठामा ल्याएर पलङमा सुताइन् । शालुको जुत्ताखोलेर कोठाबाहिर राखिदिइन् । कान्छीको आँखाबाट झरेको आँसु रोकिएकोथिएन । शालुले 'ऐया, टाउको दुख्यो' भन्दै लामो सुस्केर हालिन् । कान्छीलेपलडमा वसेर शालुको टाउको आफनो काखमा राखेर मिचिदिइन् । तर ओठचल्न सकेन । शालुले दिदी नबोल्नुको कारण बुझेर भनिन्, 'दिदी तपाई त कुरानै नबुझी रिसाउनुभयो ।' आफनो हात दिदीको आँखामा पुस्साउँदै भनिन्,“अहो ! रुनु पनि भएछ । साँच्चि मैले रक्सी पिएकी होइन । कसले मेरोखानेकुरामा के मिसाइदिएछ । मलाई पत्तो छैन । दिदी नरुनोस्, साह्रै गाह्रोभएको छ, बत्ती निभाएर जानोस् ।' | 'शानु मैयाँसापलाई झिक' भन्ने ड्राइभर चन्द्रकान्तको बोलीले झसङ्गभई कान्छीले शालुलाई कारबाट बाहिर निकालिन् । शालुले कान्छीलाई अङ्गालोहाल्दै भनिन्, 'दिदी टाउको दुख्यो । खुट्टा पनि टेकिँदैन, अब के गरौं ?' कान्छीलेचुपचाप शालुलाई डोच्याउँदै कोठामा ल्याएर पलङमा सुताइन् । शालुको जुत्ताखोलेर कोठाबाहिर राखिदिइन् । कान्छीको आँखाबाट झरेको आँसु रोकिएकोथिएन । शालुले 'ऐया, टाउको दुख्यो' भन्दै लामो सुस्केर हालिन् । कान्छीलेपलडमा वसेर शालुको टाउको आफनो काखमा राखेर मिचिदिइन् । तर ओठचल्न सकेन । शालुले दिदी नबोल्नुको कारण बुझेर भनिन्, 'दिदी तपाई त कुरानै नबुझी रिसाउनुभयो ।' आफनो हात दिदीको आँखामा पुस्साउँदै भनिन्,“अहो ! रुनु पनि भएछ । साँच्चि मैले रक्सी पिएकी होइन । कसले मेरोखानेकुरामा के मिसाइदिएछ । मलाई पत्तो छैन । दिदी नरुनोस्, साह्रै गाह्रोभएको छ, बत्ती निभाएर जानोस् ।' | ||
कान्छी बत्ती निभाएर आफनो कोठामा आई, डङ्ग्रङ्ग ओछ्यानमा पछारिइन् । | |||
कान्छी बत्ती निभाएर आफनो कोठामा आई, डङ्ग्रङ्ग ओछ्यानमा पछारिइन् । आफूलाई थाम्त नसकेर घुँक्क-घुँक्क गरी रोइन् । आँखामा विगत र वर्तमानचलचित्रभैँ नाचिरहयो । आफूलाई घरबाट निकालेपछि फूपूले बच्चा स्याहारगर्न र घरको काम गर्न भनेर दीपक र उर्मिलाको घरमा ल्याएर छोडिदिइन् ।त्यतिखेर शालु अठार दिनकी मात्र थिइन् भने कान्छी बीस-बाईस वर्षकीथिइन् । शालु तीन पुगेर चार वर्षमा लाग्दा उर्मिलाले सुजनलाई जन्माइन् ।शालु र सुजन दुवै कान्छीकै पोल्टामा हुर्कदै गए । कपण्डोलमा टन्न पुर्ख्यौलीसम्पत्ति भएका दीपकले सानै उमेरमा अधिकृत पास गरेको भए पनि अधिकृतकोजागिर छोडी व्यापारमा लागे । व्यापारमा लागेपछि उनको रहनसहन,बोलीचालीमा विस्तारै परिवर्तन आउन थाल्यो । व्यापारमा राम्रो फाइदा भएकोलेचाबहिल र कुलेश्वरमा जग्गा किनी भाडामा लगाउनकैँ लागि घर बनाए ।घरभाडा मात्रै मासिक चालिस-पचास हजार आउने भएकोले उनीहरूलाई पैसाको कमी थिएन । त्यसमाथि व्यापारबाट आउने पैसा छुड्दै थियौ । दीपककावावु-आमा सानैमा मरेका हुनाले दीपक, उर्मिला नै पूर्ण स्वतन्त्र थिए । उनीहरूलेसाँझको खाना घरमा खाएको त्यति याद छैन कान्छीलाई । होटेल, रेष्टुराँ, पार्टीआदिमै आधारात बित्व्यो र बित्छ पनि । मनलाग्दा घर आउँछन् त मननलाग्दा घर आउदैनन् । शालु र सुजन सानौमा बिरामी पर्दा कान्छीले कतिरात आँखा झिमिक्कै नगरी पनि बिताइन्, त्यो आफ्नै ठाउँमा छ। सबैपरिवारको तुलनामा ज्यादै संवेदनशील छिन् । शालु र सुजन दुवैलाईकान्छीले हुर्काएकी आए पि कान्छी शालुलाई आफनै मुटुझौँ प्यारो गर्छिन् । | |||
पैसाको कमी थिएन । त्यसमाथि व्यापारबाट आउने पैसा छुड्दै थियौ । दीपककावावु-आमा सानैमा मरेका हुनाले दीपक, उर्मिला नै पूर्ण स्वतन्त्र थिए । उनीहरूलेसाँझको खाना घरमा खाएको त्यति याद छैन कान्छीलाई । होटेल, रेष्टुराँ, पार्टीआदिमै आधारात बित्व्यो र बित्छ पनि । मनलाग्दा घर आउँछन् त मननलाग्दा घर आउदैनन् । शालु र सुजन सानौमा बिरामी पर्दा कान्छीले कतिरात आँखा झिमिक्कै नगरी पनि बिताइन्, त्यो आफ्नै ठाउँमा छ। सबैपरिवारको तुलनामा ज्यादै संवेदनशील छिन् । शालु र सुजन दुवैलाईकान्छीले हुर्काएकी आए पि कान्छी शालुलाई आफनै मुटुझौँ प्यारो गर्छिन् । | |||
शालु कान्छीकै मायालु काखमा ह्किन्, बढिन् । बाबु सम्पन्न भएको हुँदाउनले अभाव देख्नुसम्म पनि परेन । अभाव र पीडा भनेको के हो, उनलेकान्छीदिदीले भनेका कथाहरूमा मात्र सुनिन् । शालु कथाका पात्रहरूको दुःखसुन्दा पनि चिन्तित हुनै भएकीले कान्छीले उनलाई दुःखका कथाहरू सुनाउनपनि छोडिन् । शालुको सानो मस्तिष्कले केवल यही सोच्यो । संसार त धेरैसुन्दर रहेछ । सबै सम्पन्न र खुसी रहेछन् । मानव आर्ततादको त पत्तै भएनशालुलाई । | शालु कान्छीकै मायालु काखमा ह्किन्, बढिन् । बाबु सम्पन्न भएको हुँदाउनले अभाव देख्नुसम्म पनि परेन । अभाव र पीडा भनेको के हो, उनलेकान्छीदिदीले भनेका कथाहरूमा मात्र सुनिन् । शालु कथाका पात्रहरूको दुःखसुन्दा पनि चिन्तित हुनै भएकीले कान्छीले उनलाई दुःखका कथाहरू सुनाउनपनि छोडिन् । शालुको सानो मस्तिष्कले केवल यही सोच्यो । संसार त धेरैसुन्दर रहेछ । सबै सम्पन्न र खुसी रहेछन् । मानव आर्ततादको त पत्तै भएनशालुलाई । | ||
यहाँसम्म कि आफ्नै घरमा बसेकी, सुन्दर आँखा र बान्की परेको अनुहारभएकी आफूलाई आफनै मुटुभौँ ठान्ने कान्छीदिदीको विगतसँग पनि अनविज्ञथिइन् शाल् । उनले यति मार बुझेकी थिइन्- कान्छीदिदी आफूलाई असाध्यैमाया गर्छिन् । आफनो मायाको कारण तै यहाँ वसेकी हुन् । म नै दिदीकोसम्पूर्ण हुँ । जसरी मलाई ठेसलाग्दा दिदीलाई दुख्छ, त्यस्तै दिदीलाई ठेस लाग्दामलाई दुखैन भने म जन्मनुको अर्थ छैन । हो अर्थ .... । | यहाँसम्म कि आफ्नै घरमा बसेकी, सुन्दर आँखा र बान्की परेको अनुहारभएकी आफूलाई आफनै मुटुभौँ ठान्ने कान्छीदिदीको विगतसँग पनि अनविज्ञथिइन् शाल् । उनले यति मार बुझेकी थिइन्- कान्छीदिदी आफूलाई असाध्यैमाया गर्छिन् । आफनो मायाको कारण तै यहाँ वसेकी हुन् । म नै दिदीकोसम्पूर्ण हुँ । जसरी मलाई ठेसलाग्दा दिदीलाई दुख्छ, त्यस्तै दिदीलाई ठेस लाग्दामलाई दुखैन भने म जन्मनुको अर्थ छैन । हो अर्थ .... । | ||
दुई | |||
==दुई== | |||
कान्छीलाई उठ्नै मन लागेको थिएन । शालुलाई ब्रेकफास्ट दिनकै लागिनसकी-वसकी उठिन् । अण्डा र दूध लिएर शालुको कोठामा पुगिन् । त्यतिखेरसम्मशालुलै स्कुल जानका लागि जुत्ता, मोजा लगाइसकैकी थिइन् । शालुले डराई-डराई कान्छीको अनुहारमा हेरिन् । कान्छीको आँखा रातो र औठ-मुख पनिसुन्निएको साथै मौन थिइन् उनी । शालुले कान्छीदिदीको गालामा म्याइँ खाँदैभनिन्, 'दिदी नबोल्नै भए म स्कुल नै जान्त के, दिदी त्यत्तिकै पीर गर्नुहुन्छ मबिग्रिन्न भनेपछि बिग्रिन्त ल तपाईंलाई गाड्रो भए जस्तो छ गएर सुत्नोस् ।' | कान्छीलाई उठ्नै मन लागेको थिएन । शालुलाई ब्रेकफास्ट दिनकै लागिनसकी-वसकी उठिन् । अण्डा र दूध लिएर शालुको कोठामा पुगिन् । त्यतिखेरसम्मशालुलै स्कुल जानका लागि जुत्ता, मोजा लगाइसकैकी थिइन् । शालुले डराई-डराई कान्छीको अनुहारमा हेरिन् । कान्छीको आँखा रातो र औठ-मुख पनिसुन्निएको साथै मौन थिइन् उनी । शालुले कान्छीदिदीको गालामा म्याइँ खाँदैभनिन्, 'दिदी नबोल्नै भए म स्कुल नै जान्त के, दिदी त्यत्तिकै पीर गर्नुहुन्छ मबिग्रिन्न भनेपछि बिग्रिन्त ल तपाईंलाई गाड्रो भए जस्तो छ गएर सुत्नोस् ।' | ||
कान्छीले कुनै प्रतिक्रिया नजनाई एकोहोरो शालुको अनुहारमा हेरिरहिन् ।गोरो अनुहार, ठूलाठूला निर्मल र सुन्दर आँखाहरू, मिलेको दाँत, पृष्ट छाती,होचो-होचो मोटोमोटो शरीर । शालुले हाँस्तै भनिन्, 'दिदी मलाई हेरेर कहिलेपनि अघाउनुहुन्न भन्या, साँच्चै दिदी म अप्सराजस्तै छु र ?' | कान्छीले कुनै प्रतिक्रिया नजनाई एकोहोरो शालुको अनुहारमा हेरिरहिन् ।गोरो अनुहार, ठूलाठूला निर्मल र सुन्दर आँखाहरू, मिलेको दाँत, पृष्ट छाती,होचो-होचो मोटोमोटो शरीर । शालुले हाँस्तै भनिन्, 'दिदी मलाई हेरेर कहिलेपनि अघाउनुहुन्न भन्या, साँच्चै दिदी म अप्सराजस्तै छु र ?' | ||
शालुको शब्दले कान्छीको आँखा भरियो । शालुले कान्छीदिदीको आखाकोआँसु पुच्छदै भनिन्, 'मलाई थाहा छ, म दिदीका लागि अप्सराभन्दा पन्ति सुन्दरीछु । म दिदीलाई माया गर्नकै लागि स्वर्गबाट 'झरेकी हुँ, म फूल हुँ रे, म जूनहुँ रे, दिदीले सानोमा भन्ने गरेको शव्दहरू अझै विर्सेकी छैन । नरुनोस्,आजदेखि दिदीले जे भन्नुहुन्छ त्यही गर्छ,' भन्दै शालु स्कुलतिर लागिन् । | शालुको शब्दले कान्छीको आँखा भरियो । शालुले कान्छीदिदीको आखाकोआँसु पुच्छदै भनिन्, 'मलाई थाहा छ, म दिदीका लागि अप्सराभन्दा पन्ति सुन्दरीछु । म दिदीलाई माया गर्नकै लागि स्वर्गबाट 'झरेकी हुँ, म फूल हुँ रे, म जूनहुँ रे, दिदीले सानोमा भन्ने गरेको शव्दहरू अझै विर्सेकी छैन । नरुनोस्,आजदेखि दिदीले जे भन्नुहुन्छ त्यही गर्छ,' भन्दै शालु स्कुलतिर लागिन् । | ||
कान्छी शालुकै ओछ्यानमा थचक्क बसिन् । आँखामा शालुकै मायालुअनुहार नाचिरहयो । मनमनै सङ्ककल्प गरिन्- म मेरी शालुलाई सन्त्रासमयबातावरणभित्र निशास्सिँदै मर्न दिने छैन । मेरी शालु अग्निकण्डमा पर्दा मस्वयम् जल्नेछु । सम्पूर्ण पाएर पनि पसार शालुले आदर्श बाबु-आमा पाउनसकिनन् । शालुकी आमाले आफनो नविसिँदिएकी भए सायद मैले त्योउलंदो बैंसलाई किच्नु, मिच्नु र थिच्नु पर्दैनथ्यो । बैंसलाई थेग्नुपर्दाको कष्टसम्झेर कान्छीको मन भक्कानिएर आयो । | कान्छी शालुकै ओछ्यानमा थचक्क बसिन् । आँखामा शालुकै मायालुअनुहार नाचिरहयो । मनमनै सङ्ककल्प गरिन्- म मेरी शालुलाई सन्त्रासमयबातावरणभित्र निशास्सिँदै मर्न दिने छैन । मेरी शालु अग्निकण्डमा पर्दा मस्वयम् जल्नेछु । सम्पूर्ण पाएर पनि पसार शालुले आदर्श बाबु-आमा पाउनसकिनन् । शालुकी आमाले आफनो नविसिँदिएकी भए सायद मैले त्योउलंदो बैंसलाई किच्नु, मिच्नु र थिच्नु पर्दैनथ्यो । बैंसलाई थेग्नुपर्दाको कष्टसम्झेर कान्छीको मन भक्कानिएर आयो । | ||
उमिंलाले शालुको कोठाको ढोका खोल्दै कर्कसा स्वरमा भनिन्, 'फैरि केभयो तिमीलाई ? किन मुख फुलाएर बसेकी ? शालुले हिजो के अलिकति पिएरआएकी थिइन्, यिनको शिरमाथि पहाडै टुट्यो । मेरी छौरीलाई तिमी योजमानामा पनि आफूजस्तै वनाउन चाहन्छयौ : थाहा छ तिमीलाई ? अस्तिडा. पुष्करकी श्रीमतीले मेरो पिउने बानी छैन भन्दा सबै पेट मिचिमिची हाँसे ।डा. पुष्करले कहाँबाट गोबर टिपेछ भन्दै थिए । त्यति मात्र हो र यो जमानामापरिचय गर्दा नमस्कार पो गर्छै । त्यसको हात छुँदैमा त्यो सानी हुन्थी र ! सधैँमै हँ भन्ने डा. पुष्कर त स्वास्नीको गँवारपन देखेर नीलो र कालो भयौ । मेरीशालुलाई अहिलेदेखि नै सभ्य समाजमा रहने तरिका सिकाउँछु बुझ्यौ !?पाइलटको छोरा गान्टै, प्रभाते छ नि त्यो शालुसँग डराउँदो रहेछ । मलाईअन्टी शालुलाई यो गिफ्ट दिनु भनेर दियो । छान्न कति जानेको गान्टैले, फ्रकपनि यति राम्रो ल्याएछ कि ठ्याक्कै हिरोनीहरूले लाउने जस्तो छ भन्या !शालुको पापा भनिसिन्थ्यो- त्यो फ्रक त होलसेलमा नै निक्कै महँगो पर्छ रे !आज त्यही फ्रक लगाएर पार्टीमा लैजान्छु । गान्टे दङ्ग पर्छ ।' | उमिंलाले शालुको कोठाको ढोका खोल्दै कर्कसा स्वरमा भनिन्, 'फैरि केभयो तिमीलाई ? किन मुख फुलाएर बसेकी ? शालुले हिजो के अलिकति पिएरआएकी थिइन्, यिनको शिरमाथि पहाडै टुट्यो । मेरी छौरीलाई तिमी योजमानामा पनि आफूजस्तै वनाउन चाहन्छयौ : थाहा छ तिमीलाई ? अस्तिडा. पुष्करकी श्रीमतीले मेरो पिउने बानी छैन भन्दा सबै पेट मिचिमिची हाँसे ।डा. पुष्करले कहाँबाट गोबर टिपेछ भन्दै थिए । त्यति मात्र हो र यो जमानामापरिचय गर्दा नमस्कार पो गर्छै । त्यसको हात छुँदैमा त्यो सानी हुन्थी र ! सधैँमै हँ भन्ने डा. पुष्कर त स्वास्नीको गँवारपन देखेर नीलो र कालो भयौ । मेरीशालुलाई अहिलेदेखि नै सभ्य समाजमा रहने तरिका सिकाउँछु बुझ्यौ !?पाइलटको छोरा गान्टै, प्रभाते छ नि त्यो शालुसँग डराउँदो रहेछ । मलाईअन्टी शालुलाई यो गिफ्ट दिनु भनेर दियो । छान्न कति जानेको गान्टैले, फ्रकपनि यति राम्रो ल्याएछ कि ठ्याक्कै हिरोनीहरूले लाउने जस्तो छ भन्या !शालुको पापा भनिसिन्थ्यो- त्यो फ्रक त होलसेलमा नै निक्कै महँगो पर्छ रे !आज त्यही फ्रक लगाएर पार्टीमा लैजान्छु । गान्टे दङ्ग पर्छ ।' | ||
उर्मिलाको कुराले कान्छीलाई भाउन्त होला जस्तो भयो । कान्छीको मगजलेकेही सोच्नै सकेन । उनी हेरेको हेरै भइन् । भर्खर चौध पुगेर पन्ध लागेकीछोरी नशामा 'फुम्दा रमाउने र छोरीकै लागि गिफट ल्याउने आमा पनिहुँदारहेछन् । कान्छी भित्रभित्रै दाह्वा किट्दै कोठाबाट बाहिरिन् । | उर्मिलाको कुराले कान्छीलाई भाउन्त होला जस्तो भयो । कान्छीको मगजलेकेही सोच्नै सकेन । उनी हेरेको हेरै भइन् । भर्खर चौध पुगेर पन्ध लागेकीछोरी नशामा 'फुम्दा रमाउने र छोरीकै लागि गिफट ल्याउने आमा पनिहुँदारहेछन् । कान्छी भित्रभित्रै दाह्वा किट्दै कोठाबाट बाहिरिन् । | ||
'ओ डार्लिङ तिम्रो फोन ।' दीपक उर्मिलालाई कडलेस दिएर ट्वाइलेटपस्चै । उर्मिलाले हलो गर्दै भनिन्, 'हैन किन विहानबिहानै सम्झनुभयो उमाजी? आज खाल त्यहीँ जम्ने होइन र ? त्यहाँ क्यान्सिल भयो रे, किन ? ए कान्छीसास् आउने ? हो भन्या, पाख्रेहरूले त टाउकै खान्छन् । दुई-चार महिनाभएको छैन गएको फेरि किन अन्मरिनु पन्या होला ? त्यसौ भए तपाईँ आज | |||
'ओ डार्लिङ तिम्रो फोन ।' दीपक उर्मिलालाई कडलेस दिएर ट्वाइलेटपस्चै । उर्मिलाले हलो गर्दै भनिन्, 'हैन किन विहानबिहानै सम्झनुभयो उमाजी? आज खाल त्यहीँ जम्ने होइन र ? त्यहाँ क्यान्सिल भयो रे, किन ? ए कान्छीसास् आउने ? हो भन्या, पाख्रेहरूले त टाउकै खान्छन् । दुई-चार महिनाभएको छैन गएको फेरि किन अन्मरिनु पन्या होला ? त्यसौ भए तपाईँ आज आउनुहुन्त । जचाउनु जानु छ भनेर आज, रै ! हुन्छ, हुन्छ आउनुहोस् ।पाख्रेहरूको फतौरे गफ सुनेर दिन काटन गाह्रै पर्छ । प्रेमाको घरको खान्कीत्यति मीठोचाहिँ हँदैन । छुच्ची मोरी रेडलेबलमा सस्तो रक्सी मिसाउँछै जस्तोछ, जति पेग खाए पनि छुँदैन । बर्गर, पिजा, सेकुवा सबै बाहिरैबाट मगाउनुभन्नु अस्तिनैको जस्तो 'झरेष्ट नपरोस् । तासमा धैरै पैसा जित्नै पनि त्यही,खान दिन कन्जुस गर्ने पनि त्यही । मलाई त प्रेमाको व्यवहार पटक्कै मनपर्दैन । आज्ञ त रेडलेबल हाम्रै अगाडि खोल भन्नुपर्छ । हुन्छ म पनि दसै वजेआउँला । फेरि भरे पार्टीका लागि चाँडै फर्किनुपन्यो ति ! मनीषा ब्युटिपार्लरराम्रो छ रे, हुन्छ त्यसो भए म पनि त्यहीँ जान्छु । राम्री त हुनैपन्यो नत्रवूढाहरूले के ठान्लान् ? ल-ल राख्छु । दस बजे नै आउँला ।' | |||
आउनुहुन्त । जचाउनु जानु छ भनेर आज, रै ! हुन्छ, हुन्छ आउनुहोस् ।पाख्रेहरूको फतौरे गफ सुनेर दिन काटन गाह्रै पर्छ । प्रेमाको घरको खान्कीत्यति मीठोचाहिँ हँदैन । छुच्ची मोरी रेडलेबलमा सस्तो रक्सी मिसाउँछै जस्तोछ, जति पेग खाए पनि छुँदैन । बर्गर, पिजा, सेकुवा सबै बाहिरैबाट मगाउनुभन्नु अस्तिनैको जस्तो 'झरेष्ट नपरोस् । तासमा धैरै पैसा जित्नै पनि त्यही,खान दिन कन्जुस गर्ने पनि त्यही । मलाई त प्रेमाको व्यवहार पटक्कै मनपर्दैन । आज्ञ त रेडलेबल हाम्रै अगाडि खोल भन्नुपर्छ । हुन्छ म पनि दसै वजेआउँला । फेरि भरे पार्टीका लागि चाँडै फर्किनुपन्यो ति ! मनीषा ब्युटिपार्लरराम्रो छ रे, हुन्छ त्यसो भए म पनि त्यहीँ जान्छु । राम्री त हुनैपन्यो नत्रवूढाहरूले के ठान्लान् ? ल-ल राख्छु । दस बजे नै आउँला ।' | |||
फोन गरिसकेर भान्सामा आई डाइनिङ टेबुल ठटाउँदै भनिन्, 'हरे शिव !यो कान्छीलाई कालले घिसार्ने बैला भयो कि कसो ? अझै ग्यास सल्काएकीछैन, कहाँ मरी होला ?” | फोन गरिसकेर भान्सामा आई डाइनिङ टेबुल ठटाउँदै भनिन्, 'हरे शिव !यो कान्छीलाई कालले घिसार्ने बैला भयो कि कसो ? अझै ग्यास सल्काएकीछैन, कहाँ मरी होला ?” | ||
कान्छीले भान्साको ढोकामा आई भनिन्, 'सापनी ! आज साह्रै गाह्रो भएकोछ चन्द्रकान्तलाई काम गर्नु भनिस्यो । उनैले सबै काम गर्छन्, फ्रिजमा फ्राइमासु, अचार सबै छ । चिया र भुजा पकाउने त हो नि!' | कान्छीले भान्साको ढोकामा आई भनिन्, 'सापनी ! आज साह्रै गाह्रो भएकोछ चन्द्रकान्तलाई काम गर्नु भनिस्यो । उनैले सबै काम गर्छन्, फ्रिजमा फ्राइमासु, अचार सबै छ । चिया र भुजा पकाउने त हो नि!' | ||
उर्मिला चिच्याइन्, “ओहो ! अब त यो राँडको जिव्रो पनि कर्दझौँ भइसक्यो ।शालुलाई माया गर्दिन भनौं भने पनि त्यत्रो जवानी नै बलि चढाई । माया गर्छभनौं भने शालुले लाए, खाएको देखिसहन्न । हामी सगुल्लै बाबु-आमा हुँदाहुँदैयसलाई केको टाउको दुखाउनुपर्दो हो कुन्नि ? हिजो शालुले पिएर आएपछियसको होस हराएको छ । न यो घरबाट निस्की भन्दा निस्कन्छे । कुन जुनीकोपाप आइलाग्यो ।' उर्मिला फतफताउँदै चन्द्रकान्तलाई बोलाउँछिन् । | उर्मिला चिच्याइन्, “ओहो ! अब त यो राँडको जिव्रो पनि कर्दझौँ भइसक्यो ।शालुलाई माया गर्दिन भनौं भने पनि त्यत्रो जवानी नै बलि चढाई । माया गर्छभनौं भने शालुले लाए, खाएको देखिसहन्न । हामी सगुल्लै बाबु-आमा हुँदाहुँदैयसलाई केको टाउको दुखाउनुपर्दो हो कुन्नि ? हिजो शालुले पिएर आएपछियसको होस हराएको छ । न यो घरबाट निस्की भन्दा निस्कन्छे । कुन जुनीकोपाप आइलाग्यो ।' उर्मिला फतफताउँदै चन्द्रकान्तलाई बोलाउँछिन् । | ||
उर्मिलाको वाणरूपी शब्दहरू सुत्दासुन्दै अचानो भइसकेकी कान्छीको छातीमाउर्मिलाको गालीले त्यति दुखैन । हिजौकौ शालुको दृश्य सम्झेर भने तरक्कआँसु झारिन् । 'अन्न फारो गर्नु हुँदादेखि छोराछोरी बानी लाउनु कुनादेखि'भन्ने उखान सम्झिन् । आफूले जति चोट सहन परे पनि शालुलाई सपार्छु ।'अन्त्य राम्रो त सबै राम्रो' यस्तै मनमा करा खेलाएर ओछ्यानमा छटपटाइरहिन्कान्छी । | उर्मिलाको वाणरूपी शब्दहरू सुत्दासुन्दै अचानो भइसकेकी कान्छीको छातीमाउर्मिलाको गालीले त्यति दुखैन । हिजौकौ शालुको दृश्य सम्झेर भने तरक्कआँसु झारिन् । 'अन्न फारो गर्नु हुँदादेखि छोराछोरी बानी लाउनु कुनादेखि'भन्ने उखान सम्झिन् । आफूले जति चोट सहन परे पनि शालुलाई सपार्छु ।'अन्त्य राम्रो त सबै राम्रो' यस्तै मनमा करा खेलाएर ओछ्यानमा छटपटाइरहिन्कान्छी । | ||
तीन | |||
==तीन== | |||
चन्द्रकान्तले कान्छी सुतेको कोठामा गएर बोलाए, 'कान्छी खान आरु,साप-सापनीको सबारी भयो ।' | चन्द्रकान्तले कान्छी सुतेको कोठामा गएर बोलाए, 'कान्छी खान आरु,साप-सापनीको सबारी भयो ।' | ||
कान्छीले विरक्त स्वरमा भनिन्, 'तिमी खाक म पछि खान्छु ।' | |||
कान्छीले विरक्त स्वरमा भनिन्, 'तिमी खाक म पछि खान्छु ।' चन्द्रकान्तले सम्झाए, 'तिमी भोकभोकै बस्दैमा समस्याको समाधान हुन्छत ! तिम्रो गाँठी क्रा मैले पनि बुझेको छु । म पनि शालु मैयाँसापलाई मायापर्छुनि ! आक खाँदै शालु मैयाँसापलाई सर्पको डसाइबाट कसरी टाढा राख्नेहो दुवै मिलेर सल्लाह गरौँ ।' | |||
चन्द्रकान्तले सम्झाए, 'तिमी भोकभोकै बस्दैमा समस्याको समाधान हुन्छत ! तिम्रो गाँठी क्रा मैले पनि बुझेको छु । म पनि शालु मैयाँसापलाई मायापर्छुनि ! आक खाँदै शालु मैयाँसापलाई सर्पको डसाइबाट कसरी टाढा राख्नेहो दुवै मिलेर सल्लाह गरौँ ।' | |||
चन्द्रकान्तको कुरा सुनेर कान्छी उठिन् र चुपचाप चन्द्रकान्तको पछिपछिभान्सामा आइन् । चन्द्रकान्त मेचमा बसे । कान्छीले चन्द्रकान्तनजिकैको मेचमाबस्दै भनिन्- 'चन्द्रकान्त ! शालु मैयाँसाप त मैले रक्सी पिएकै होइन भनिसिन्छनि ! उहाँले यो उमेरमा आएर पहिलोपल्ट मसँग 'फूटो बोलिस्यो बुझ्यौ ?त्यसैले हृदयमा उठेको हुरीको 'फोक्का मत्थर हुँदै भएन ।' | चन्द्रकान्तको कुरा सुनेर कान्छी उठिन् र चुपचाप चन्द्रकान्तको पछिपछिभान्सामा आइन् । चन्द्रकान्त मेचमा बसे । कान्छीले चन्द्रकान्तनजिकैको मेचमाबस्दै भनिन्- 'चन्द्रकान्त ! शालु मैयाँसाप त मैले रक्सी पिएकै होइन भनिसिन्छनि ! उहाँले यो उमेरमा आएर पहिलोपल्ट मसँग 'फूटो बोलिस्यो बुझ्यौ ?त्यसैले हृदयमा उठेको हुरीको 'फोक्का मत्थर हुँदै भएन ।' | ||
चन्द्रकान्तले लामो श्वास फेर्दै उत्तर दिए- “मैयाँसापले भनेको करा ठीकहो । तिमी कुरा नै नबुझी मन सानो बनाउँछयौ । मैयाँसाप र अरू केटाकेटीहिन्दी गीतमा डान्स गर्दै थिए । सबैले मैयाँसापको डान्स र सौन्दर्यको तारिफपनि गरिरहेका थिए । मैयाँसाप गाह्रो भो भन्दै म नजिकै आएर बस्नु भो । त्योगान्टेले सिँगै फेन्टाको बोतल मैयाँसापलाई दे भनेर इसारा गरेको मैले झट्टदेखेँ । मैयाँसापले फेन्टा लिएर घुदघुट पिइस्यो । फेन्टा पिएको केहीबेरमै झुल्नथालिस्यो । मेरो सातोपुत्लो गयो । म मैयांसापलाई समातेर बसिरहेँ । सालेगान्टेको मनशाय बुझन थाहा नपाएझैँ गरी त्यसलाई हेरैँ । त्यो सिकार खानआतुर भएको सिंहभौँ थियो । त्यसको त्यौ रूप सम्झँदा अहिले पनि मुदुढुकढुक हुन्छ । दीपक साप र उर्मिला मैयाँसापलाई छोराछोरीको केही वास्ताछैन । पिउन र अश्लील कुरा गर्न पाए केही चाहिँदैन । आज पार्टीमा मनभएको भए शालु मैयाँसापको जीबन तहसनहस हुन्थ्यो होला । कान्छी, अबशालु मैयाँसापका लागि केही गर नत्र तिम्रो सपना टुक्रिन्छ । प्रभाते जस्ताकोगिद्दै दृष्टिबाट कहिलेसम्म बचाउन सकिन्छ र ? पार्टीमा भएकोले पौ म सँगैथिएँ । होटेल, रेस्टुराँमा त टन्न भात खाएर आई कारमै मुर्दालाई ढुकेझँ साप-सापनीलाई ढुक्न हो । होटेल रेस्टुराँमा यो दर्घटना घटेको भए के हुन्थ्यो होला,आफैँ सोच त । त्यो गान्टे देख्दा मात्र सानो हो । केटीहरू फेरी-फेरी कारमाडुलाएको मैले कतिपल्ट देखेको छु ।' | चन्द्रकान्तले लामो श्वास फेर्दै उत्तर दिए- “मैयाँसापले भनेको करा ठीकहो । तिमी कुरा नै नबुझी मन सानो बनाउँछयौ । मैयाँसाप र अरू केटाकेटीहिन्दी गीतमा डान्स गर्दै थिए । सबैले मैयाँसापको डान्स र सौन्दर्यको तारिफपनि गरिरहेका थिए । मैयाँसाप गाह्रो भो भन्दै म नजिकै आएर बस्नु भो । त्योगान्टेले सिँगै फेन्टाको बोतल मैयाँसापलाई दे भनेर इसारा गरेको मैले झट्टदेखेँ । मैयाँसापले फेन्टा लिएर घुदघुट पिइस्यो । फेन्टा पिएको केहीबेरमै झुल्नथालिस्यो । मेरो सातोपुत्लो गयो । म मैयांसापलाई समातेर बसिरहेँ । सालेगान्टेको मनशाय बुझन थाहा नपाएझैँ गरी त्यसलाई हेरैँ । त्यो सिकार खानआतुर भएको सिंहभौँ थियो । त्यसको त्यौ रूप सम्झँदा अहिले पनि मुदुढुकढुक हुन्छ । दीपक साप र उर्मिला मैयाँसापलाई छोराछोरीको केही वास्ताछैन । पिउन र अश्लील कुरा गर्न पाए केही चाहिँदैन । आज पार्टीमा मनभएको भए शालु मैयाँसापको जीबन तहसनहस हुन्थ्यो होला । कान्छी, अबशालु मैयाँसापका लागि केही गर नत्र तिम्रो सपना टुक्रिन्छ । प्रभाते जस्ताकोगिद्दै दृष्टिबाट कहिलेसम्म बचाउन सकिन्छ र ? पार्टीमा भएकोले पौ म सँगैथिएँ । होटेल, रेस्टुराँमा त टन्न भात खाएर आई कारमै मुर्दालाई ढुकेझँ साप-सापनीलाई ढुक्न हो । होटेल रेस्टुराँमा यो दर्घटना घटेको भए के हुन्थ्यो होला,आफैँ सोच त । त्यो गान्टे देख्दा मात्र सानो हो । केटीहरू फेरी-फेरी कारमाडुलाएको मैले कतिपल्ट देखेको छु ।' | ||
चन्द्रकान्तको कुराले कान्छी होस हराएझैँ भइन् । कान्छीको भोकप्यासकता भाग्यो-भाग्यो । | चन्द्रकान्तको कुराले कान्छी होस हराएझैँ भइन् । कान्छीको भोकप्यासकता भाग्यो-भाग्यो । | ||
चन्द्रकान्तले करा थपे, 'कान्छी तिमीलाई थाहा छ ? त्यो जँडपाहा पूर्णेकीछोरी मोनाको अस्ति राति सम्साँझैमा बलात्कार भएछ नि !' | चन्द्रकान्तले करा थपे, 'कान्छी तिमीलाई थाहा छ ? त्यो जँडपाहा पूर्णेकीछोरी मोनाको अस्ति राति सम्साँझैमा बलात्कार भएछ नि !' | ||
कान्छीले आत्तिँदै भनिन्, 'होइन के भनेको तिमीले ? अस्ति बिहानै त होमैले भेटेकी ।' | कान्छीले आत्तिँदै भनिन्, 'होइन के भनेको तिमीले ? अस्ति बिहानै त होमैले भेटेकी ।' | ||
“ल कस्तो बिश्वास गर्दिनौ तिमी, अस्ति बेलुका नै बलात्कार भएको रे ।आज बिहान दूध लिन जाँदा सबै त्यही कुरा गर्दै थिए । बलात्कार पनि एक- | |||
“ल कस्तो बिश्वास गर्दिनौ तिमी, अस्ति बेलुका नै बलात्कार भएको रे ।आज बिहान दूध लिन जाँदा सबै त्यही कुरा गर्दै थिए । बलात्कार पनि एक-दुईजनाले हो र चार-छ जनाले गरेका रे । कस्तो समय आयो, त्यत्रि कोपिलालाईपनि बाँकी राखेनन् यौनप्यासीहरूले । मोनाको उमेर त वाह् वर्षको थियो होलाहोइन र?” | |||
दुईजनाले हो र चार-छ जनाले गरेका रे । कस्तो समय आयो, त्यत्रि कोपिलालाईपनि बाँकी राखेनन् यौनप्यासीहरूले । मोनाको उमेर त वाह् वर्षको थियो होलाहोइन र?” | |||
चन्द्रकान्तको कुराले कान्छीलाई काटेको घाउमा नुनचूक दलेझैँ असहयभयो । कान्छी केही नबोली चुप नै रहिन् । आँखामा मोनाको मायालु अनुहारर खुट्टा खोच्याङ-खोच्याङ गर्दै हिँडेको दृश्यहरू नै आइरहयो । कान्छीको आँखाबाटपुनः आँसुको वर्षा भयो । | चन्द्रकान्तको कुराले कान्छीलाई काटेको घाउमा नुनचूक दलेझैँ असहयभयो । कान्छी केही नबोली चुप नै रहिन् । आँखामा मोनाको मायालु अनुहारर खुट्टा खोच्याङ-खोच्याङ गर्दै हिँडेको दृश्यहरू नै आइरहयो । कान्छीको आँखाबाटपुनः आँसुको वर्षा भयो । | ||
चन्द्रकान्तले सम्झाए, 'भौ अब नरोक । तिमी धेरै कोमल छ्यौ, त्यसैलेदुःखका कुराहरू नै गर्न मन लाग्दैन । बरु मोनालाई हेर्न जञाक । उनलाईशान्तभवनमा राखेको छ रे । विचरीको आफन्त भन्नु नै को छ र ! बाबु-आमालौकल ठर्रामा फुल्दै होलान् । ल म गएँ, तिमी पीर नगरी बस' भन्दै चन्द्रकान्तहिँडे । | चन्द्रकान्तले सम्झाए, 'भौ अब नरोक । तिमी धेरै कोमल छ्यौ, त्यसैलेदुःखका कुराहरू नै गर्न मन लाग्दैन । बरु मोनालाई हेर्न जञाक । उनलाईशान्तभवनमा राखेको छ रे । विचरीको आफन्त भन्नु नै को छ र ! बाबु-आमालौकल ठर्रामा फुल्दै होलान् । ल म गएँ, तिमी पीर नगरी बस' भन्दै चन्द्रकान्तहिँडे । | ||
कान्छी बस्नै नसकी फेरि ओछ्यानमा गएर पल्टिन् । उनको मनमा नानातर्क-विर्तक खेलिरहयो । कहिले मोना त कहिले शालु कान्छीको आँखामानाचिरहै । | कान्छी बस्नै नसकी फेरि ओछ्यानमा गएर पल्टिन् । उनको मनमा नानातर्क-विर्तक खेलिरहयो । कहिले मोना त कहिले शालु कान्छीको आँखामानाचिरहै । | ||
"ममी, दिदी त हुनुहुन्न कहाँ जानुभएछ ?' शालुले स्कुलबाट आएर सोधिन् । | "ममी, दिदी त हुनुहुन्न कहाँ जानुभएछ ?' शालुले स्कुलबाट आएर सोधिन् । | ||
उमिंलाले साडी मिलाउँदै भनिन्, 'ए, कान्छी बाहिर गइन्, शालु बेटा योफ्रक लगाएर हेर त, आज यही फ्रक लगाएर पार्टीमा जानुपर्छ, फ्रकमा तिमीसाँच्चिकै परीझैँ देखिन्छयौ । तिमीलाई प्रकाशे कस्तो लाग्छ ? क त तिम्रो खुवतारिफ गर्दै थियो ।' , | उमिंलाले साडी मिलाउँदै भनिन्, 'ए, कान्छी बाहिर गइन्, शालु बेटा योफ्रक लगाएर हेर त, आज यही फ्रक लगाएर पार्टीमा जानुपर्छ, फ्रकमा तिमीसाँच्चिकै परीझैँ देखिन्छयौ । तिमीलाई प्रकाशे कस्तो लाग्छ ? क त तिम्रो खुवतारिफ गर्दै थियो ।' , | ||
शालुले अलि रिसाउँदै भनिन्, 'ममी त्यस्ताको कुरा नै नगरिस्यो । कान्छीदिदीलेसघैँ भन्नुहुन्छ, 'म त राजकमारी जस्तै छु रे । राजकमारीले त धेरै पढ्नुपर्छरे।' | शालुले अलि रिसाउँदै भनिन्, 'ममी त्यस्ताको कुरा नै नगरिस्यो । कान्छीदिदीलेसघैँ भन्नुहुन्छ, 'म त राजकमारी जस्तै छु रे । राजकमारीले त धेरै पढ्नुपर्छरे।' | ||
उर्मिलाले रिसाउँदै भनिन्, 'भो, बढी कुरा नगर । फ्रक लगाएर निस्क । मआइहाल्छु ।' | उर्मिलाले रिसाउँदै भनिन्, 'भो, बढी कुरा नगर । फ्रक लगाएर निस्क । मआइहाल्छु ।' | ||
शालु फ्रक टिपेर कोठामा गइन् । उर्मिलाले मनमनै सोचिन्, 'शालु छिटोफ्रक लगाएर बाहिर निस्किहाले हुन्थ्यो । कान्छीलाई ओछ्यानमा सुतेको देखिन्भने अर्को आपत आइपर्छ । बल्ल-बल्ल अलिअलि सभ्यता सिक्दैछिन् । कान्छीशालु सभ्य भएको हेर्न सक्दिन । क शालुलाई आफूजस्तै गँबार बनाउनखोज्छे । छोटोको सङ्गत गन्यो भने मान्छै छोटै हुन्छ भनेको ठीकै रहेछ । शालुर कान्छीको बोल्ने शैली एकै छ। त्यो राँड यो घरबाट निस्कीभन्दा पनिनिस्किन मान्दिन । हरै भगवान् ! कुन साइतमा यसलाई भित्र्याएका रहेछौं ।अहिले निल्नु न ओकाल्नु भएर घाँटीमा अड्की ।' | शालु फ्रक टिपेर कोठामा गइन् । उर्मिलाले मनमनै सोचिन्, 'शालु छिटोफ्रक लगाएर बाहिर निस्किहाले हुन्थ्यो । कान्छीलाई ओछ्यानमा सुतेको देखिन्भने अर्को आपत आइपर्छ । बल्ल-बल्ल अलिअलि सभ्यता सिक्दैछिन् । कान्छीशालु सभ्य भएको हेर्न सक्दिन । क शालुलाई आफूजस्तै गँबार बनाउनखोज्छे । छोटोको सङ्गत गन्यो भने मान्छै छोटै हुन्छ भनेको ठीकै रहेछ । शालुर कान्छीको बोल्ने शैली एकै छ। त्यो राँड यो घरबाट निस्कीभन्दा पनिनिस्किन मान्दिन । हरै भगवान् ! कुन साइतमा यसलाई भित्र्याएका रहेछौं ।अहिले निल्नु न ओकाल्नु भएर घाँटीमा अड्की ।' | ||
शाल्नु फ्रक लगाएर आमासामु गइन् । उमिला खुसी हुँदै चिच्याइन्, ' | शाल्नु फ्रक लगाएर आमासामु गइन् । उमिला खुसी हुँदै चिच्याइन्, 'बाऊ ! कति सुन्दरी देखिएकी तिमी, फ्रकको कलरले पत्ति कति म्याच गरेको ।'आमाको क्राले शालु पनि खुसी भइन् । उर्मिलाका क्राहरू सुनेर कान्छीकोमुटुको ढुकढुकी भने बढ्यो । उनी जुरुक्क उठेर ट्वाइलेट गइन् । दुवाइलेटगाएको केही समयपछि उनी चिच्याइन्, 'ऐया, म मरें, म मरें मैयाँसाप !'कान्छीको आवाज सुनेर शालु दौडंँदै दवाइलेटमा पुगिन् । र, कान्छीदिदीकोनिधार समात्दै भनिन्, 'ल छिटो हिंँड्नुस् डक्टरकोमा जाँ । निधार धेरैफुटेजस्तो छ ।' | ||
! कति सुन्दरी देखिएकी तिमी, फ्रकको कलरले पत्ति कति म्याच गरेको ।'आमाको क्राले शालु पनि खुसी भइन् । उर्मिलाका क्राहरू सुनेर कान्छीकोमुटुको ढुकढुकी भने बढ्यो । उनी जुरुक्क उठेर ट्वाइलेट गइन् । दुवाइलेटगाएको केही समयपछि उनी चिच्याइन्, 'ऐया, म मरें, म मरें मैयाँसाप !'कान्छीको आवाज सुनेर शालु दौडंँदै दवाइलेटमा पुगिन् । र, कान्छीदिदीकोनिधार समात्दै भनिन्, 'ल छिटो हिंँड्नुस् डक्टरकोमा जाँ । निधार धेरैफुटेजस्तो छ ।' | |||
उर्मिला रिसाउँदै कोठाबाहिर निस्केर भनिन्, 'फैरि कै भयो यसलाई : छोरी हिँडआज बाबाले नै कार चलाइसिन्छ । चन्द्रकान्तले कान्छीलाई डक्टरकोमा लैजान्छन् ।' | उर्मिला रिसाउँदै कोठाबाहिर निस्केर भनिन्, 'फैरि कै भयो यसलाई : छोरी हिँडआज बाबाले नै कार चलाइसिन्छ । चन्द्रकान्तले कान्छीलाई डक्टरकोमा लैजान्छन् ।' | ||
शालुले रिसाउँदै उत्तर दिइन्, 'यहाँ दिदीको निधार फुटेको छ । 0401 डुपार्टीको वास्ता छ । देखिसेन निधारबाट रगत वगेको । हजुरहरू गै सो मनैदिदीलाई डक्टरकोमा लैजान्छु ।' शालुको शब्दले कान्छीको मन केही ढुक्कभयौ। | शालुले रिसाउँदै उत्तर दिइन्, 'यहाँ दिदीको निधार फुटेको छ । 0401 डुपार्टीको वास्ता छ । देखिसेन निधारबाट रगत वगेको । हजुरहरू गै सो मनैदिदीलाई डक्टरकोमा लैजान्छु ।' शालुको शब्दले कान्छीको मन केही ढुक्कभयौ। | ||
“हामीभन्दा त्यसकी वजै ठूली भई' भन्दै मनमनै फतफताउँदै उर्मिलाघरबाट निस्किइन् । कान्छीलाई निधारमा लागेको चोटको कनै बास्ता थिएन ।शालुलाई रोक्न सकेकोमा नै उनी खुसी थिइन् । निधारबाट शालुको हातहटाएर ऐनामा निधारको घाउ हेरिन् । रगत भल्ल वग्यो । कान्छीले सोचेकोभन्दा घाउ ठूलो नै रहेछ । | “हामीभन्दा त्यसकी वजै ठूली भई' भन्दै मनमनै फतफताउँदै उर्मिलाघरबाट निस्किइन् । कान्छीलाई निधारमा लागेको चोटको कनै बास्ता थिएन ।शालुलाई रोक्न सकेकोमा नै उनी खुसी थिइन् । निधारबाट शालुको हातहटाएर ऐनामा निधारको घाउ हेरिन् । रगत भल्ल वग्यो । कान्छीले सोचेकोभन्दा घाउ ठूलो नै रहेछ । | ||
शालुले आँखा चिम्लेर भनिन्, 'दिदी, दिदी घाउ छोप्नुहोस् न मलाई ढरलाग्यौ ।' हौ | शालुले आँखा चिम्लेर भनिन्, 'दिदी, दिदी घाउ छोप्नुहोस् न मलाई ढरलाग्यौ ।' हौ | ||
कान्छीले कपासले घाउ छोप्दै भनिन्, 'शान्तभवन नै जाउँ न त मैयाँ ।त्यहाँ मोनालाई पनि भेटौँ ।' | कान्छीले कपासले घाउ छोप्दै भनिन्, 'शान्तभवन नै जाउँ न त मैयाँ ।त्यहाँ मोनालाई पनि भेटौँ ।' | ||
'मोनालाई कै भएको छ र ?' शालुले प्रश्न गरिन् । | 'मोनालाई कै भएको छ र ?' शालुले प्रश्न गरिन् । | ||
“सबै त्यहीँ गएपछि थाहा हुन्छ, जाउँ ।' कान्छी र शालु शान्तभवन जानकालागि ट्याक्सी चढे । ट्याक्सीले शान्तभवनको मोड लिँदै गुड्यो । | “सबै त्यहीँ गएपछि थाहा हुन्छ, जाउँ ।' कान्छी र शालु शान्तभवन जानकालागि ट्याक्सी चढे । ट्याक्सीले शान्तभवनको मोड लिँदै गुड्यो । | ||
==चार== | |||
समय साँझसाँझको थियो । शान्तभवन पुगी ओर्लिन नपाउँदै एउटा युवकशालुनजिकै आएर भन्यौ, 'ओ ! च्वाँक देखिएकीछयौ छ च्चाक !' केही पाइलाचालैपछि अर्को युवकले कुरा थप्यो, “ओ यार ! प्लिज एक किस मात्र भए पनिदेक, म स्वर्ग पुगेझैँ हुन्छु ।' | समय साँझसाँझको थियो । शान्तभवन पुगी ओर्लिन नपाउँदै एउटा युवकशालुनजिकै आएर भन्यौ, 'ओ ! च्वाँक देखिएकीछयौ छ च्चाक !' केही पाइलाचालैपछि अर्को युवकले कुरा थप्यो, “ओ यार ! प्लिज एक किस मात्र भए पनिदेक, म स्वर्ग पुगेझैँ हुन्छु ।' | ||
शालुले कान्छीलाई च्याप्प समातिन्, कान्छी सुनेको नसुनै गरी हिँडिरहिन् । | शालुले कान्छीलाई च्याप्प समातिन्, कान्छी सुनेको नसुनै गरी हिँडिरहिन् । | ||
कान्छीले चार-पाँचजना युवाको नजिकँबाट शालुलाई हिँडाइन् । त्यहां शालुलेकेही सुन्नुपरेन । कान्छीले पुनः चार-छजना युवा भएको नजिक गएर ब्यागखौतलखातल गरेझै गरी शालुलाई अड्त बाध्य गराइन् । एउटा युवकले अर्कोयुवकलाई कोट्याउँदै भन्यो, “क हेर ।' अर्को युवकले शालुतिर हेर्दै भन्यो, 'मैयाँफ्रक अलि लामो भएछ । थोरै छोटो भएको भए झनै सुहाउँथ्यो ।' | कान्छीले चार-पाँचजना युवाको नजिकँबाट शालुलाई हिँडाइन् । त्यहां शालुलेकेही सुन्नुपरेन । कान्छीले पुनः चार-छजना युवा भएको नजिक गएर ब्यागखौतलखातल गरेझै गरी शालुलाई अड्त बाध्य गराइन् । एउटा युवकले अर्कोयुवकलाई कोट्याउँदै भन्यो, “क हेर ।' अर्को युवकले शालुतिर हेर्दै भन्यो, 'मैयाँफ्रक अलि लामो भएछ । थोरै छोटो भएको भए झनै सुहाउँथ्यो ।' | ||
अर्कोले टक्क ओठ बजाउँदै भन्यो, 'म पनि यस्तै कपडा किनिदिउँला,तिमीसँगसंगै हिँडिदिउँला ।' | अर्कोले टक्क ओठ बजाउँदै भन्यो, 'म पनि यस्तै कपडा किनिदिउँला,तिमीसँगसंगै हिँडिदिउँला ।' | ||
अर्काले हाँस्दै कुरा थप्यो, तिमीहरू के-के किनिदिन्छौ किन रानीवन घुम्नचाहिँमसँग हिँड ।' शालुले कान्छीलाई चिमोट्दै भनिन्, 'दिदी यहाँबाट छिटो जाकैँ ।' | अर्काले हाँस्दै कुरा थप्यो, तिमीहरू के-के किनिदिन्छौ किन रानीवन घुम्नचाहिँमसँग हिँड ।' शालुले कान्छीलाई चिमोट्दै भनिन्, 'दिदी यहाँबाट छिटो जाकैँ ।' | ||
कान्छीले निधारमा टाँका लगाउँदा शालुलाई सँगै राखिन् । डक्टरको ध्यानकान्छीमा भन्दा आफूमा बढी केन्द्रित पाइन् शालुले । शालु मनमनै रिसाउँदैटाँका लगाउन लगेको ठाउँबाट वाहिर निस्किन् । | कान्छीले निधारमा टाँका लगाउँदा शालुलाई सँगै राखिन् । डक्टरको ध्यानकान्छीमा भन्दा आफूमा बढी केन्द्रित पाइन् शालुले । शालु मनमनै रिसाउँदैटाँका लगाउन लगेको ठाउँबाट वाहिर निस्किन् । | ||
शालु बाहिर ढोकामा के उभिएकी मात्र थिइन्, एउटा अधबैंसे पुरुषलेशालुलाई धक्का मार्दै हिँड्यो । केही बेरपछि एउटा साठी-बैसट्टी वर्षको बूढोलेशालुको कान नजिकै गएर भन्यो, 'तिमीलाई देखेपछि त आफू बूढो भएकैबिसेँछ नानी !' | शालु बाहिर ढोकामा के उभिएकी मात्र थिइन्, एउटा अधबैंसे पुरुषलेशालुलाई धक्का मार्दै हिँड्यो । केही बेरपछि एउटा साठी-बैसट्टी वर्षको बूढोलेशालुको कान नजिकै गएर भन्यो, 'तिमीलाई देखेपछि त आफू बूढो भएकैबिसेँछ नानी !' | ||
जिका सति [ शब्दहरू सुनैर शालु थरधर काम्न थालिन् । कान्छी बाहिर | जिका सति [ शब्दहरू सुनैर शालु थरधर काम्न थालिन् । कान्छी बाहिर | ||
कै शालुले कान्छीलाई च्याप्प समातेर भनिन्, 'दिदी छिटो घर | कै शालुले कान्छीलाई च्याप्प समातेर भनिन्, 'दिदी छिटो घर | ||
जाँ । मैरो त प्राण नै जान लागिसक्यो ।' | जाँ । मैरो त प्राण नै जान लागिसक्यो ।' | ||
कान्छीले शालुलाई ट्वाइलेटनजिकै लगेर हातमा झोला थमाउँदै भनिन्,'ल ट्वाइलेटमा गएर यौ कपडा फेरैर आइस्यो सब ठीक हुन्छ ।' | कान्छीले शालुलाई ट्वाइलेटनजिकै लगेर हातमा झोला थमाउँदै भनिन्,'ल ट्वाइलेटमा गएर यौ कपडा फेरैर आइस्यो सब ठीक हुन्छ ।' | ||
शालु दबाइलेटमा गएर कान्छीदिदीले जन्मदिनका दिन दिएको कर्या-सुरुवाल लग्राएर वाहिर निस्किन् । कान्छीले हाँस्दै भनिन्, 'अब हजुरले कसैकोअपशब्द सुन्तुपर्ैन ।' | शालु दबाइलेटमा गएर कान्छीदिदीले जन्मदिनका दिन दिएको कर्या-सुरुवाल लग्राएर वाहिर निस्किन् । कान्छीले हाँस्दै भनिन्, 'अब हजुरले कसैकोअपशब्द सुन्तुपर्ैन ।' | ||
शालुले रुन्चै स्वरमा सौधिन्, 'दिदी म उत्ताउली छु र : प्रत्येकले मलाईनराम्रै दृष्टिले हेरे । साँच्चि कति टाँका लगाउनुपत्यो ? दुख्यो पनि हौला । | शालुले रुन्चै स्वरमा सौधिन्, 'दिदी म उत्ताउली छु र : प्रत्येकले मलाईनराम्रै दृष्टिले हेरे । साँच्चि कति टाँका लगाउनुपत्यो ? दुख्यो पनि हौला । | ||
'चार टाँका लगाउनुपःयो । नदुछ्ने सुई दिएकाले दुखेको त्यति पत्तो भएन ।हजुर बिलकलै उत्ताउलो होइसिन्न । त्यौ फ्रकले गर्दा नै मान्छेहरूले हजुरलाईत्यस्तो ठानेका हुन् । एउटा चरित्रवान् मान्छेले त्यस्तो कपडा कहिल्यै पनिलाउँदैनन् । कत्तिको बलात्कार त कपडाले गर्दा पनि हुन्छ । प्रत्येक कुराहरूमैले भन्नुभन्दा पनि आफैँले जान्नुपर्छ ।' | 'चार टाँका लगाउनुपःयो । नदुछ्ने सुई दिएकाले दुखेको त्यति पत्तो भएन ।हजुर बिलकलै उत्ताउलो होइसिन्न । त्यौ फ्रकले गर्दा नै मान्छेहरूले हजुरलाईत्यस्तो ठानेका हुन् । एउटा चरित्रवान् मान्छेले त्यस्तो कपडा कहिल्यै पनिलाउँदैनन् । कत्तिको बलात्कार त कपडाले गर्दा पनि हुन्छ । प्रत्येक कुराहरूमैले भन्नुभन्दा पनि आफैँले जान्नुपर्छ ।' | ||
शालुले ठुस्किँदै भनिन्, 'दिदीले घरमै यो कपडा नलगाउनु भनेको भए मलगाउँदिनथेँ नि !' | शालुले ठुस्किँदै भनिन्, 'दिदीले घरमै यो कपडा नलगाउनु भनेको भए मलगाउँदिनथेँ नि !' | ||
“उमिंला मैयांसापले कपडाको राम्रो तारिफ गरेको सुनेपछि बोल्ने आँट नैआएन । अर्को कुरा कपडाको आधारमा मानिसले हजुरको मूल्याङ्कन कसरीगर्दारहेछन्, आफैँले अनुभव गरिसिन्छ जस्तो पनि लाग्यो, त्यसैले कर्था-स्रुवालबोकेर आएकी नि !' | “उमिंला मैयांसापले कपडाको राम्रो तारिफ गरेको सुनेपछि बोल्ने आँट नैआएन । अर्को कुरा कपडाको आधारमा मानिसले हजुरको मूल्याङ्कन कसरीगर्दारहेछन्, आफैँले अनुभव गरिसिन्छ जस्तो पनि लाग्यो, त्यसैले कर्था-स्रुवालबोकेर आएकी नि !' | ||
शालुले भनिन्, 'यो फ्रकलाई ममीकँ अगाडि च्यातेर टुक्राटुका पार्छु ।'शालुको कुरा सुनेर कान्छीको मत खुसीले गद्गद् भयो । कान्छी र शालुक्याबिन तं. १०५ मा पुगै । कोही आएको चाल पाएपछि मोनाले पुलुक्क आँख्चाखोलिन् । कान्छी र शालुलाई देखेपछि मोनाको आँखाबाट आँसुको मूल फुट्यो ।गला अवरुद्ध भयो । शालु र कान्छीका आँखाहरू पनि रसाए । शालुले मोनाकोकपाल मुसार्दै भनिन्, 'के भयो तिमीलाई :' | शालुले भनिन्, 'यो फ्रकलाई ममीकँ अगाडि च्यातेर टुक्राटुका पार्छु ।'शालुको कुरा सुनेर कान्छीको मत खुसीले गद्गद् भयो । कान्छी र शालुक्याबिन तं. १०५ मा पुगै । कोही आएको चाल पाएपछि मोनाले पुलुक्क आँख्चाखोलिन् । कान्छी र शालुलाई देखेपछि मोनाको आँखाबाट आँसुको मूल फुट्यो ।गला अवरुद्ध भयो । शालु र कान्छीका आँखाहरू पनि रसाए । शालुले मोनाकोकपाल मुसार्दै भनिन्, 'के भयो तिमीलाई :' | ||
मौनाले कान्छी र शालुलाई स्टुलमा बस्न आग्रह गर्दै भनिन्, 'दिदीहरूलाईथाहा छैन कि क्या हो ? म त बर्बाद भएँ । मैरो त बलात्कार भयो नि !' | मौनाले कान्छी र शालुलाई स्टुलमा बस्न आग्रह गर्दै भनिन्, 'दिदीहरूलाईथाहा छैन कि क्या हो ? म त बर्बाद भएँ । मैरो त बलात्कार भयो नि !' | ||
शालुले कान्छीलाई हेर्दै भनिन्, 'के भनेको मोनाले, मैले त कुरै बुझिर्न ।' | शालुले कान्छीलाई हेर्दै भनिन्, 'के भनेको मोनाले, मैले त कुरै बुझिर्न ।' | ||
मोनाले घुँक्कघुँगक रुँदै भनिन्, हेर्नोस् शालुदिदी मलाई पाँच-छजनालेबलात्कार गरे । बलात्कार गर्दा मरेकी भए पनि हुन्थ्यो । किन बाँचे हुँला ? तर,बाँचेको पनि ठीकै छ । आफूले थाहा पाएदेखि नै पेटभरि खान नपाए पनिअबदैखि पेटभरि खान पाउने भएँ ।' मोनाको अनुहारमा केही खुसीका रेखाहरूकोरिए । | मोनाले घुँक्कघुँगक रुँदै भनिन्, हेर्नोस् शालुदिदी मलाई पाँच-छजनालेबलात्कार गरे । बलात्कार गर्दा मरेकी भए पनि हुन्थ्यो । किन बाँचे हुँला ? तर,बाँचेको पनि ठीकै छ । आफूले थाहा पाएदेखि नै पेटभरि खान नपाए पनिअबदैखि पेटभरि खान पाउने भएँ ।' मोनाको अनुहारमा केही खुसीका रेखाहरूकोरिए । | ||
'कसरी पेटभरि खात पाउने भयौ !' कान्छीले जिज्ञासा राखिन् । | 'कसरी पेटभरि खात पाउने भयौ !' कान्छीले जिज्ञासा राखिन् । | ||
'मोनाले केही हाँसेझैँ गरी भनिन्, 'मलाई अस्ति बचाउने मालिक-मालिकनीलेलैजान्छ भन्नुभएको छ । उहाँहरूले लैजान्छु नभनेको भए म यही हस्पिटलकोछतवाठै हामफालेरै भए पनि मर्थे, तर त्यो नर्कजस्ता घरमा म फर्कंदैनथैँ । | 'मोनाले केही हाँसेझैँ गरी भनिन्, 'मलाई अस्ति बचाउने मालिक-मालिकनीलेलैजान्छ भन्नुभएको छ । उहाँहरूले लैजान्छु नभनेको भए म यही हस्पिटलकोछतवाठै हामफालेरै भए पनि मर्थे, तर त्यो नर्कजस्ता घरमा म फर्कंदैनथैँ । | ||
शालु मोनाको क्राले एकोहोरी भइन् । केहीबेरपछि आँखाको आँसु पुछ्दैसोधिन्, 'तिमीमाथि वलात्कारचाहिँ कसरी भयो ?' | शालु मोनाको क्राले एकोहोरी भइन् । केहीबेरपछि आँखाको आँसु पुछ्दैसोधिन्, 'तिमीमाथि वलात्कारचाहिँ कसरी भयो ?' | ||
मौनाले गहभरि आँसु पार्दै भनिन्, 'दिदी खुट्टामा नराम्रोसँग सिसाले काटेकोहुँदा हिँडनै नसकेर ओछ्यानमा पाल्टरहेकी थिएँ । बाबुले कराउँदै भन्यो, 'मोनाछिटो तल मौर, रक्सी लिन जानुपर्छ भनेर खुट्टा दुखेको बहाना गर्छेस् ?' आमामैरो नजिकै थिइन् । मैले आमालाई भने, 'आमा, मलाई भट्टीमा जानै मनलाग्दैन । रक्सी खान आएका पुरुषहरूले कै-के भनेर जिस्क्याउँछन् । त्यसमाथिरात पनि परिसक्यो । खुट्टा पनि काटेको छ, म हिँड्न सक्दिनँ ।। आमा चुपलागिन् । बाबु तलबाट हँसिया बोकेर माथि आयो अनि हँसिया उठाउँदै भन्यो,“खुरुक्क रक्सी लिन जान्छेस् कि यही हँसियाले छिनालुँ ?' बाबु मलाई काट्नअघि सत्यो । म पिटाइबाट बच्न खुट्टा खोच्याउँदै भट्टीमा गएँ । कृष्ण साहुलाईसिसी दिँदै भने, 'एक लिटर रक्सी दिनोस् रे पैसा भोलि दिने रे ।' भट्टीमा युवा | |||
मौनाले गहभरि आँसु पार्दै भनिन्, 'दिदी खुट्टामा नराम्रोसँग सिसाले काटेकोहुँदा हिँडनै नसकेर ओछ्यानमा पाल्टरहेकी थिएँ । बाबुले कराउँदै भन्यो, 'मोनाछिटो तल मौर, रक्सी लिन जानुपर्छ भनेर खुट्टा दुखेको बहाना गर्छेस् ?' आमामैरो नजिकै थिइन् । मैले आमालाई भने, 'आमा, मलाई भट्टीमा जानै मनलाग्दैन । रक्सी खान आएका पुरुषहरूले कै-के भनेर जिस्क्याउँछन् । त्यसमाथिरात पनि परिसक्यो । खुट्टा पनि काटेको छ, म हिँड्न सक्दिनँ ।। आमा चुपलागिन् । बाबु तलबाट हँसिया बोकेर माथि आयो अनि हँसिया उठाउँदै भन्यो,“खुरुक्क रक्सी लिन जान्छेस् कि यही हँसियाले छिनालुँ ?' बाबु मलाई काट्नअघि सत्यो । म पिटाइबाट बच्न खुट्टा खोच्याउँदै भट्टीमा गएँ । कृष्ण साहुलाईसिसी दिँदै भने, 'एक लिटर रक्सी दिनोस् रे पैसा भोलि दिने रे ।' भट्टीमा युवा वृद्धा सबै थिए उनीहरूले हास्दै भने, 'यस्ती राम्री छोरी नै पठाएपछि पैसा किनचाहियो ?; हेर्दा-हेर्दै यो त तरुनी पो भई । आइजौ भुटन-चिउरा खा !' भुटनचिउरा देखेपछि मेरो मुखबाट पाती आयो । मैले भने, 'छिटो रक्सी दिनोस्,मलाई बेर भइसक्यो । साहुले रक्सी दियो, रम्पी लिएर दस-वीस पाइला मात्रके सारैकी थिएँ, एउटाले मलाई च्याप्प समात्यो । अर्कोले मुखमा कपडाकोच्यो । अरू दुई-तीनजनाले घिच्याउँदै मलाई खेतमा लगेर मेरा शरीरमाथिखेल्न याले । म केहीबेर पीडाले छदपटाएं, त्यसपछि के भयो पत्तै भएन । मबाटोमा मिल्किरहैकी देखेर उहाँहरूले यहाँ ल्याउनुभएको रे । साहृ-साहुनीदयालु जस्तै हुनुहुन्छ ।' मोनाले उज्यालो अनुहार लगाएर कुरा थपिन्, 'दिदीमैले आज टन्त भातमासु पनि खान पाएँ नि !' | |||
वृद्धा सबै थिए उनीहरूले हास्दै भने, 'यस्ती राम्री छोरी नै पठाएपछि पैसा किनचाहियो ?; हेर्दा-हेर्दै यो त तरुनी पो भई । आइजौ भुटन-चिउरा खा !' भुटनचिउरा देखेपछि मेरो मुखबाट पाती आयो । मैले भने, 'छिटो रक्सी दिनोस्,मलाई बेर भइसक्यो । साहुले रक्सी दियो, रम्पी लिएर दस-वीस पाइला मात्रके सारैकी थिएँ, एउटाले मलाई च्याप्प समात्यो । अर्कोले मुखमा कपडाकोच्यो । अरू दुई-तीनजनाले घिच्याउँदै मलाई खेतमा लगेर मेरा शरीरमाथिखेल्न याले । म केहीबेर पीडाले छदपटाएं, त्यसपछि के भयो पत्तै भएन । मबाटोमा मिल्किरहैकी देखेर उहाँहरूले यहाँ ल्याउनुभएको रे । साहृ-साहुनीदयालु जस्तै हुनुहुन्छ ।' मोनाले उज्यालो अनुहार लगाएर कुरा थपिन्, 'दिदीमैले आज टन्त भातमासु पनि खान पाएँ नि !' | |||
शालुलै अचम्म मान्दै भनिन्, 'यसभन्दा अगाडि तिमीले टन्त भात्तमासुखाएकी थिएनौँ त ?' | शालुलै अचम्म मान्दै भनिन्, 'यसभन्दा अगाडि तिमीले टन्त भात्तमासुखाएकी थिएनौँ त ?' | ||
'पेटभरि ढिंडो-पिठो त खान पाएकी छैन । मासुभातको क्रै छोडौं । वाहाछ दिदी मेरो बाबु-आमा टन्न मासु-रक्सी खाँदा मलाई एक टुक्रा मासु खाभनेर दिँदैनथे । भोलिपल्ट बिहान भाँडा माँझदा उनीहरूले फयाँकेको हड्डीचुस्थँ । कहिलेकाहीँचाहिँ उनीहरूले नखाएर फूयांकेको छाला खान्थे । अबभनै... ।' | 'पेटभरि ढिंडो-पिठो त खान पाएकी छैन । मासुभातको क्रै छोडौं । वाहाछ दिदी मेरो बाबु-आमा टन्न मासु-रक्सी खाँदा मलाई एक टुक्रा मासु खाभनेर दिँदैनथे । भोलिपल्ट बिहान भाँडा माँझदा उनीहरूले फयाँकेको हड्डीचुस्थँ । कहिलेकाहीँचाहिँ उनीहरूले नखाएर फूयांकेको छाला खान्थे । अबभनै... ।' | ||
बाह-तेद वर्षकी मोनाको कुरा सुनेर शालुको जीउभरि काँडा उम्नैमौँ भयो ।उनी केही बोल्न नसकेर चुपचाप भइन् । त्यत्तिकैमा मौनाकी आमा भीमाआएर अचम्म मान्दै भन्तिन्, 'अहो ! शालु नानी र कान्छी पनि आइछिन् । हेर्नोस्न शालुमैयाँ यो हैजाले दिनु दुःख दिई । आफनो जीवन पनि बेर्ध पारी । हाम्रोपनि बद्नाम गरी । अब यस्तालाई कसलै पो विवाह गर्ला ? यसका दिदीहरूपनि उमेर नपुग्दै पोई चाहिएर हिँडे । यौ पनि भट्टीका केटाहरूसँग छिल्लीहोला अनि के वाँकी राख्ये, होइन त ! हिजो बिहान एक्कासि यो हस्पिटलमाछे भन्ने खबर आउँदा त सातै गयो भन्या ।' | बाह-तेद वर्षकी मोनाको कुरा सुनेर शालुको जीउभरि काँडा उम्नैमौँ भयो ।उनी केही बोल्न नसकेर चुपचाप भइन् । त्यत्तिकैमा मौनाकी आमा भीमाआएर अचम्म मान्दै भन्तिन्, 'अहो ! शालु नानी र कान्छी पनि आइछिन् । हेर्नोस्न शालुमैयाँ यो हैजाले दिनु दुःख दिई । आफनो जीवन पनि बेर्ध पारी । हाम्रोपनि बद्नाम गरी । अब यस्तालाई कसलै पो विवाह गर्ला ? यसका दिदीहरूपनि उमेर नपुग्दै पोई चाहिएर हिँडे । यौ पनि भट्टीका केटाहरूसँग छिल्लीहोला अनि के वाँकी राख्ये, होइन त ! हिजो बिहान एक्कासि यो हस्पिटलमाछे भन्ने खबर आउँदा त सातै गयो भन्या ।' | ||
शालु र कान्छीले नै 'भीमाको अनुहारमा हेरै । उसको अनुहारमा दुःखकोएक कण पनि थिएन । शालुले गह्रौँ मन पारेर सोधिन्, 'अस्ति राति मोना घरनआएपछि कहाकिहाँ खोज्नुभयो नि !' | शालु र कान्छीले नै 'भीमाको अनुहारमा हेरै । उसको अनुहारमा दुःखकोएक कण पनि थिएन । शालुले गह्रौँ मन पारेर सोधिन्, 'अस्ति राति मोना घरनआएपछि कहाकिहाँ खोज्नुभयो नि !' | ||
'मोना नआएपछि यसका बाबु फतफताउँदै भट्टीतिर गएका थिए ।“त्यहीँबाटफेरि रक्सी बोकेर आएछन् । मेरो जीउ साह्रै दुखेको हुनाले अलिकति रक्सीपिएकी त भुसुक्कै निदाएँछु । कान्छीको तिधारमा के भयो : हजुरचाहिँ कताबाटनि?" | 'मोना नआएपछि यसका बाबु फतफताउँदै भट्टीतिर गएका थिए ।“त्यहीँबाटफेरि रक्सी बोकेर आएछन् । मेरो जीउ साह्रै दुखेको हुनाले अलिकति रक्सीपिएकी त भुसुक्कै निदाएँछु । कान्छीको तिधारमा के भयो : हजुरचाहिँ कताबाटनि?" | ||
'दिद्वीलाई घाउ लागेकोले टाँका लगाउन आएका थियौं । एकपल्ट मौनालाईहेर्न मन लाग्यो । अनि यहाँ पसेका हौं । मोना तिमी हिँडडुल गर्न सम्छ्यौ ।' | 'दिद्वीलाई घाउ लागेकोले टाँका लगाउन आएका थियौं । एकपल्ट मौनालाईहेर्न मन लाग्यो । अनि यहाँ पसेका हौं । मोना तिमी हिँडडुल गर्न सम्छ्यौ ।' | ||
'दिउँसोदेखि अलिअलि हिँडे । मेरो डिस्चार्ज पनि भइसक्यो । अहिले साहु-साहुनी मैरा लागि कपडा लिन जानुभएको छ ।' | 'दिउँसोदेखि अलिअलि हिँडे । मेरो डिस्चार्ज पनि भइसक्यो । अहिले साहु-साहुनी मैरा लागि कपडा लिन जानुभएको छ ।' | ||
भीमाले अलि हड्बडाउँदै भनिन्, 'कुनवैला आउने हुन् साहृ-साहनी, घरढ्विलो गयो भने बूढाले महाभारत गर्छन् ।' | भीमाले अलि हड्बडाउँदै भनिन्, 'कुनवैला आउने हुन् साहृ-साहनी, घरढ्विलो गयो भने बूढाले महाभारत गर्छन् ।' | ||
भीमाको त्यो क्रूर रूप देखेर कान्छी र शालु नै मौन भई उनलाई हेरिरहे ।केहीबेरपछि हातमा कपडाको पोको बोकेर अधबैंसे लोग्ने-स्वास्ती मोनासामुआए । अधबैंसे आइमाईले भनिन्, 'हिँड बिस्तारै दवाइलेट गएर लुगा फेरौँ ।' | भीमाको त्यो क्रूर रूप देखेर कान्छी र शालु नै मौन भई उनलाई हेरिरहे ।केहीबेरपछि हातमा कपडाको पोको बोकेर अधबैंसे लोग्ने-स्वास्ती मोनासामुआए । अधबैंसे आइमाईले भनिन्, 'हिँड बिस्तारै दवाइलेट गएर लुगा फेरौँ ।' | ||
शालुले कपडा लिँदै भनिन्, 'हजुर यहीँ बसिस्यो, म कपडा फेराइदिन्छु ।'यति भनी शालु मोनालाई लिएर ट्वाइलेटतर्फ लागिन् । मोना पाइलैपिच्छेऐया-ऐया गर्दै टबाइलेटमा पुगिन् । विहान फेरेको कपडामा रगतका केहीटाटाहरू रहेछन् । मोनाले कपडा फेर्न खुद्ठा उचात्दा दाह्रा किटेर ऐया गरिन् रआँसु 'भररिन् । | शालुले कपडा लिँदै भनिन्, 'हजुर यहीँ बसिस्यो, म कपडा फेराइदिन्छु ।'यति भनी शालु मोनालाई लिएर ट्वाइलेटतर्फ लागिन् । मोना पाइलैपिच्छेऐया-ऐया गर्दै टबाइलेटमा पुगिन् । विहान फेरेको कपडामा रगतका केहीटाटाहरू रहेछन् । मोनाले कपडा फेर्न खुद्ठा उचात्दा दाह्रा किटेर ऐया गरिन् रआँसु 'भररिन् । | ||
शालुले मोनाको पुरानो कपडा ब्यागमा हाल्दै भनिन्, 'मोना, दुई-चार दिनयहीँ बसेको भए हुन्थ्यो ।' | शालुले मोनाको पुरानो कपडा ब्यागमा हाल्दै भनिन्, 'मोना, दुई-चार दिनयहीँ बसेको भए हुन्थ्यो ।' | ||
मोनाले लामो श्वास फेर्दै भनिन्, 'अस्ति बेलुका एघार बजे हस्पिटलल्याएदेखि मालिबनी सापले एकछिन पनि छोडनुभएको छैन । उहाँ पनि रोगीहुनुहँदौरहेछ । हातखुट्टा सुन्निएर आयो, कुर्ने कोही नहुँदा मालिककै घर जानपत्यो ।' शालुलाई मान्छेहरूको विभिन्त रूप देखेर खुसी र दुःख दुबै लाग्यौ ।सबैजना विस्तारै गेट बाहिर निस्कै । शालुले मौनालाई कारभित्रसम्म पुन्याइन् ।कारमा बस्दा पनि मोना ऐया भन्दै बसिन् । भीमाले साह-साहनीतिर हेरैभनिन्, 'हजुर पैसाचाहिँ एक गते नै चाहिन्छ है । हिज्ञो भनेको भन्दा एक पैसानघटाउनुहोला । फेरि एक गतेभन्दा उता नजाओस् नि ! कार गुड्दा मोनाखिसिक्क हाँसिन् । शालु र कान्छीले पनि हात हल्लाएर बिदाइ गरे । भीमालेकार टाढा पुग्दासम्म त्यही शब्द दोहो-्याइन् । हजुर म एक गते नै पैसा लिनआउँछु । एक गते ........ । | मोनाले लामो श्वास फेर्दै भनिन्, 'अस्ति बेलुका एघार बजे हस्पिटलल्याएदेखि मालिबनी सापले एकछिन पनि छोडनुभएको छैन । उहाँ पनि रोगीहुनुहँदौरहेछ । हातखुट्टा सुन्निएर आयो, कुर्ने कोही नहुँदा मालिककै घर जानपत्यो ।' शालुलाई मान्छेहरूको विभिन्त रूप देखेर खुसी र दुःख दुबै लाग्यौ ।सबैजना विस्तारै गेट बाहिर निस्कै । शालुले मौनालाई कारभित्रसम्म पुन्याइन् ।कारमा बस्दा पनि मोना ऐया भन्दै बसिन् । भीमाले साह-साहनीतिर हेरैभनिन्, 'हजुर पैसाचाहिँ एक गते नै चाहिन्छ है । हिज्ञो भनेको भन्दा एक पैसानघटाउनुहोला । फेरि एक गतेभन्दा उता नजाओस् नि ! कार गुड्दा मोनाखिसिक्क हाँसिन् । शालु र कान्छीले पनि हात हल्लाएर बिदाइ गरे । भीमालेकार टाढा पुग्दासम्म त्यही शब्द दोहो-्याइन् । हजुर म एक गते नै पैसा लिनआउँछु । एक गते ........ । | ||
==पाँच== | |||
'प्रभाते सधैँ-सघैँ सोध्छ । आन्टी शालु किन आउँदिनन् भनेर । खाने मुखलाईजुँगाले छैक्दैन । एक-दुई घन्टा त यसो मुड फ्रेस पनि गर्नुपर्छ । अरू केटीहरूप्रभातै भनेपछि मर्ने खोज्छन्, प्रभातेचाहिँ तिम्रो दिवाना बनेजस्तो छ । तिम्रोभाग्य बलेकै छ कि क्या हो ?' उर्मिलाले क्रा चुहाइन् । | 'प्रभाते सधैँ-सघैँ सोध्छ । आन्टी शालु किन आउँदिनन् भनेर । खाने मुखलाईजुँगाले छैक्दैन । एक-दुई घन्टा त यसो मुड फ्रेस पनि गर्नुपर्छ । अरू केटीहरूप्रभातै भनेपछि मर्ने खोज्छन्, प्रभातेचाहिँ तिम्रो दिवाना बनेजस्तो छ । तिम्रोभाग्य बलेकै छ कि क्या हो ?' उर्मिलाले क्रा चुहाइन् । | ||
शालुले रिसाउँदै जवाफ दिइन्, 'ममी आइन्दा मलाई यस्ता फाल्तु करानगरिसेला । मैरो मुडअफ हुन्छ ।' | |||
शालुले रिसाउँदै जवाफ दिइन्, 'ममी आइन्दा मलाई यस्ता फाल्तु करानगरिसेला । मैरो मुडअफ हुन्छ ।' | |||
'त्यौ राँडले के-के क्रा गरेर तिम्रो कानमा फुकिहोला, अनि मेरो कुरालेमुडअफ भयो होइन तिमीलाई ! कान्छीले तिमीलाई भड्घालोमा पार्दा थाहापाउली । स्व्रास्तीको गँवारपनले डा. भट्ट अहिले कसैको अगाडि मुख देखाउनसक्दैनन् । तिमीले पनि आफनो लोग्नेको त्यही चाल गराउँछयौँ, मैले देखिसकेँ ।' | 'त्यौ राँडले के-के क्रा गरेर तिम्रो कानमा फुकिहोला, अनि मेरो कुरालेमुडअफ भयो होइन तिमीलाई ! कान्छीले तिमीलाई भड्घालोमा पार्दा थाहापाउली । स्व्रास्तीको गँवारपनले डा. भट्ट अहिले कसैको अगाडि मुख देखाउनसक्दैनन् । तिमीले पनि आफनो लोग्नेको त्यही चाल गराउँछयौँ, मैले देखिसकेँ ।' | ||
'ममी हामीबीच किन दिदीलाई ल्याइसिन्छ ? यो जमानामा एकपेट खाएरसम्पूर्ण काम गर्ने मान्छै पाउँदा पनि हजुर खुसी होइसिन्त !' | 'ममी हामीबीच किन दिदीलाई ल्याइसिन्छ ? यो जमानामा एकपेट खाएरसम्पूर्ण काम गर्ने मान्छै पाउँदा पनि हजुर खुसी होइसिन्त !' | ||
उर्मिला चर्किन्, 'त्यस राँडलाई कसले बस भनेको छ र : पैसा पाउनेठाउँमा मर भनेको त हो नि ! त्यसैको बाबुको पेवाझैं ठानेकी छे यस घरलाई ।आमा-छोरीको सम्बन्धमा नै विष घोल्ने त्यो राँडलाई निकाल्न सकिनँ भने मेरोनाम उर्मिला होइन बुझयौ !' | उर्मिला चर्किन्, 'त्यस राँडलाई कसले बस भनेको छ र : पैसा पाउनेठाउँमा मर भनेको त हो नि ! त्यसैको बाबुको पेवाझैं ठानेकी छे यस घरलाई ।आमा-छोरीको सम्बन्धमा नै विष घोल्ने त्यो राँडलाई निकाल्न सकिनँ भने मेरोनाम उर्मिला होइन बुझयौ !' | ||
कान्छीलाई निकाल्ने करो गरेपछि शालु झसङ्ग भइन् र आमाको रिसशान्त गर्नु श्रेय ठानिन् । ज्यादै नम्र स्वरमा भनिन्, 'ममी पनि त्यसै रिसाइसिन्छ ।सबै सरमिसहरू भन्नुहुन्छ । मेरो पढाइ ज्यादै कमजोर छ रे, त्यसैले पो होटेल,पार्टीतिर जान छोडेकी । हजुरलाई थाहा नै छ अस्ति नशा पिउँदा म झन्डैबैहोस भएकी ।' | कान्छीलाई निकाल्ने करो गरेपछि शालु झसङ्ग भइन् र आमाको रिसशान्त गर्नु श्रेय ठानिन् । ज्यादै नम्र स्वरमा भनिन्, 'ममी पनि त्यसै रिसाइसिन्छ ।सबै सरमिसहरू भन्नुहुन्छ । मेरो पढाइ ज्यादै कमजोर छ रे, त्यसैले पो होटेल,पार्टीतिर जान छोडेकी । हजुरलाई थाहा नै छ अस्ति नशा पिउँदा म झन्डैबैहोस भएकी ।' | ||
उर्मिलाले हाँस्दै भनिन्, 'ल-ल चेपारो घस्नुपर्दैन । आमाको मन राखिदिनक्रहिलेकाहीँ जाँदा कति नै पढाइ बिग्रिन्थ्यो र ? लाटी, पहिला-पहिला रक्सीपिउँदा मलाई पत्ति कम गाह्रो पर्दैनथ्यो । बिस्तारै पिउँदै जाँदा अहिले म रक्सीनभई बाँच्नै सक्दिनँ ।' | उर्मिलाले हाँस्दै भनिन्, 'ल-ल चेपारो घस्नुपर्दैन । आमाको मन राखिदिनक्रहिलेकाहीँ जाँदा कति नै पढाइ बिग्रिन्थ्यो र ? लाटी, पहिला-पहिला रक्सीपिउँदा मलाई पत्ति कम गाह्रो पर्दैनथ्यो । बिस्तारै पिउँदै जाँदा अहिले म रक्सीनभई बाँच्नै सक्दिनँ ।' | ||
शालु आमाको कुरा सुनेर मनमनै रोइन् । कान्छीदिदी अनेकौं घृणा सहँदैआफनो घरमा बस्नुको रहस्य बुझिन् । ममीले तारिफ गरेको कपडा लगाउँदासहनुपरेको अपमान सम्झिन् । कान्छीदिदीले दिएको कपडा लगाउँदा मोनालाईलैजाने साहुनीले भनेको पनि सम्झिन् । त्यो साहनीले बडो सभ्य भाषामाभनेकी थिइन्, 'नानी हेर्दा त ठूलै खान्दानकी जस्ती छ्यौ । धैरै चरित्रवान्बनाएका रहेछन् बाबु-आमाले । न लगाइमा उच्छुङ्खलता न व्यवहारमा नै ।के हो नानी तिम्रो नाम र बाब्-आमाकी नाम ?' | शालु आमाको कुरा सुनेर मनमनै रोइन् । कान्छीदिदी अनेकौं घृणा सहँदैआफनो घरमा बस्नुको रहस्य बुझिन् । ममीले तारिफ गरेको कपडा लगाउँदासहनुपरेको अपमान सम्झिन् । कान्छीदिदीले दिएको कपडा लगाउँदा मोनालाईलैजाने साहुनीले भनेको पनि सम्झिन् । त्यो साहनीले बडो सभ्य भाषामाभनेकी थिइन्, 'नानी हेर्दा त ठूलै खान्दानकी जस्ती छ्यौ । धैरै चरित्रवान्बनाएका रहेछन् बाबु-आमाले । न लगाइमा उच्छुङ्खलता न व्यवहारमा नै ।के हो नानी तिम्रो नाम र बाब्-आमाकी नाम ?' | ||
भीमाले बीचैमा भनेथिन्, 'हो हजुर शालु रानीको सम्पत्तिको गणना गरेरसाध्य छैन, तर शालु रानीकै निम्ति यही कान्छीले सारा जीवन अर्पिन् । त्यसैलेछरछिमैकीहरू यिनलाई शालुको पहिला जन्मको आमा हनुपर्छ भन्छन् । मालिक-मालिक्नीले त सयौँपल्ट निकाल्न खोजेका थिए, शालु रानीकै मायाले त्योघरमा अडेकी छिन् यिनी ।' | भीमाले बीचैमा भनेथिन्, 'हो हजुर शालु रानीको सम्पत्तिको गणना गरेरसाध्य छैन, तर शालु रानीकै निम्ति यही कान्छीले सारा जीवन अर्पिन् । त्यसैलेछरछिमैकीहरू यिनलाई शालुको पहिला जन्मको आमा हनुपर्छ भन्छन् । मालिक-मालिक्नीले त सयौँपल्ट निकाल्न खोजेका थिए, शालु रानीकै मायाले त्योघरमा अडेकी छिन् यिनी ।' | ||
मोनाको मालिक्नीले खुसी हुँदै कान्छीलाई विस्तारै दुईपल्ट घाप मारिन् ।शालुको आँखामा त्यो दृश्य पनि नाच्यो । | मोनाको मालिक्नीले खुसी हुँदै कान्छीलाई विस्तारै दुईपल्ट घाप मारिन् ।शालुको आँखामा त्यो दृश्य पनि नाच्यो । | ||
“लौ कहाँ हरायौ शालु ? आमाको शब्दले शालु झसङ्ग भइन् र भनिन्, | “लौ कहाँ हरायौ शालु ? आमाको शब्दले शालु झसङ्ग भइन् र भनिन्, | ||
'ममी हजुरको सुन्दर रूप देखैर टोलाएकी । साँच्चै हजुरहरूको ग्रुपमा हजुर नैरामो होइसिन्छ ।' | 'ममी हजुरको सुन्दर रूप देखैर टोलाएकी । साँच्चै हजुरहरूको ग्रुपमा हजुर नैरामो होइसिन्छ ।' | ||
उर्मिलाले हाँस्दै भनिन्, 'हेरन फुर्क्याएकी । यो रातो लिपिस्टिक लाउँदासुहाउँछ कि, गुलाफी लिपिस्टिक लाउँदा सुहाउँछ भन त ?' | उर्मिलाले हाँस्दै भनिन्, 'हेरन फुर्क्याएकी । यो रातो लिपिस्टिक लाउँदासुहाउँछ कि, गुलाफी लिपिस्टिक लाउँदा सुहाउँछ भन त ?' | ||
'हजुरलाई दुबै लिपिस्टिक सूहाउँछ, तर गुलाफीले चाहिँ सौभर देखिन्छ,'शालुले उत्तर दिइन् । | 'हजुरलाई दुबै लिपिस्टिक सूहाउँछ, तर गुलाफीले चाहिँ सौभर देखिन्छ,'शालुले उत्तर दिइन् । | ||
तिम्रा पापाले त रातै मनपराइसिन्छ भन्या । त्यसैले रातै लिपिस्टिक लगाउँछुहै? फेरि आज हामी दस-बाह?जनालाई मात्र बर्मा सापले बोलाएका छन् ।त्यसैले पापाले कार हांँक्नुहुन्छ । | तिम्रा पापाले त रातै मनपराइसिन्छ भन्या । त्यसैले रातै लिपिस्टिक लगाउँछुहै? फेरि आज हामी दस-बाह?जनालाई मात्र बर्मा सापले बोलाएका छन् ।त्यसैले पापाले कार हांँक्नुहुन्छ । | ||
'दिदी यो टीका लगाउनोस्, ममीले त सधैँ यस्तै टीका लागाइसिन्छ । अनिमात्र दिदीसँग तरकारी किन्त जान्छु ।' कान्छीले टीका हेर्दै जिब्रो काढ्दै भनिन्,“उमिंला मैसापले थाहा पाउनुभयो भने मार्नुहुन्छ । जे होस्, हजुरलाई मनपर्नेहुनाले लगाइदिन्छु ।' कान्छीले आफूले लगाएको टीका खोलेर शालु दिएकोटीका लगाएर तरकारी किन्त हिँडिन् । बाटोभरि चिनैकाले कान्छीको मुखमाहेरेर हाँस्दै भने, 'होइन कान्छी तिमी त बहुलाउन लाग्यौ किक्याहो? योधोतीमा त्यस्तो टीका कहीँ सुहाउँछ ! बैँस धान्यौ, बुढ्यौली धान्न सक्दिनौजस्तो छ अब, तिमीलाई तिधारै ढाक्ने लामो टीकाभन्दा सानै टीका सुहाउँछ ।'कान्छीले कसैको कुरा पनि वास्ता गरिनन् । घरमा आएपछि शालुले लामोटीका झिकेर सात्रै टीका लग्राइदिइन् । तीन-घार वर्षअगाडिको कुरा सम्झैरशालुलाई नमज्जा लाग्यो । | 'दिदी यो टीका लगाउनोस्, ममीले त सधैँ यस्तै टीका लागाइसिन्छ । अनिमात्र दिदीसँग तरकारी किन्त जान्छु ।' कान्छीले टीका हेर्दै जिब्रो काढ्दै भनिन्,“उमिंला मैसापले थाहा पाउनुभयो भने मार्नुहुन्छ । जे होस्, हजुरलाई मनपर्नेहुनाले लगाइदिन्छु ।' कान्छीले आफूले लगाएको टीका खोलेर शालु दिएकोटीका लगाएर तरकारी किन्त हिँडिन् । बाटोभरि चिनैकाले कान्छीको मुखमाहेरेर हाँस्दै भने, 'होइन कान्छी तिमी त बहुलाउन लाग्यौ किक्याहो? योधोतीमा त्यस्तो टीका कहीँ सुहाउँछ ! बैँस धान्यौ, बुढ्यौली धान्न सक्दिनौजस्तो छ अब, तिमीलाई तिधारै ढाक्ने लामो टीकाभन्दा सानै टीका सुहाउँछ ।'कान्छीले कसैको कुरा पनि वास्ता गरिनन् । घरमा आएपछि शालुले लामोटीका झिकेर सात्रै टीका लग्राइदिइन् । तीन-घार वर्षअगाडिको कुरा सम्झैरशालुलाई नमज्जा लाग्यो । | ||
रातो लिपिस्टिक लगाएर पुनः सोधिन् उर्मिलाले, 'भन त नानु म कस्तीभएँ ?' | रातो लिपिस्टिक लगाएर पुनः सोधिन् उर्मिलाले, 'भन त नानु म कस्तीभएँ ?' | ||
“ममी ज्यादै राम्रो भइस्यो । म जान्छु है' भन्दै शालु आफनो कोठामापसिन् । ओछ्यानमा पल्टेर दिदीले गाली खाँदाको त्यो क्षण पनि सम्झिन् । | “ममी ज्यादै राम्रो भइस्यो । म जान्छु है' भन्दै शालु आफनो कोठामापसिन् । ओछ्यानमा पल्टेर दिदीले गाली खाँदाको त्यो क्षण पनि सम्झिन् । | ||
दिदी आज पनि हिजो काकाको घर जाँदा लगाएको त्यही साडी लगाउनौस् ।त्यो साडीले तपाईलाई साह्रो सुहाउँछ । कान्छीले त्यही साडी लगाएपछि शालुरमाइन् । सधैँ साँझमा मात्र घर फर्किने उर्मिला बैंकको चैक लिन घर आइन् ।कान्छीलाई नयाँ साडीमा देखेपछि कान्छीलाई कहाँ गएर आएको भनेर सोधिन् ।कान्छीले कहीँ पनि गएकी छैन भनेपछि चिच्याइन्, 'मलाई ढाँद्छेस् नकचरी,बाहिर जाने साडी लगाएकी छे, सोझो करा गर्दिन । सधैं म नभएको मौकापारैर बाहिर मर्दी पो रहिछे ।' (कान्छी चुप लागिन्) | दिदी आज पनि हिजो काकाको घर जाँदा लगाएको त्यही साडी लगाउनौस् ।त्यो साडीले तपाईलाई साह्रो सुहाउँछ । कान्छीले त्यही साडी लगाएपछि शालुरमाइन् । सधैँ साँझमा मात्र घर फर्किने उर्मिला बैंकको चैक लिन घर आइन् ।कान्छीलाई नयाँ साडीमा देखेपछि कान्छीलाई कहाँ गएर आएको भनेर सोधिन् ।कान्छीले कहीँ पनि गएकी छैन भनेपछि चिच्याइन्, 'मलाई ढाँद्छेस् नकचरी,बाहिर जाने साडी लगाएकी छे, सोझो करा गर्दिन । सधैं म नभएको मौकापारैर बाहिर मर्दी पो रहिछे ।' (कान्छी चुप लागिन्) | ||
उर्मिलाले रिसाउँदै भनिन्, 'मुसुमुन्द्रे रा जे भने पनि एक कानबाट सुनेरअर्को कानबाट उडाउँछै । भन् कहाँ मरेकी थिइस् ? कोसँग पल्केकी छस् हं ?' | उर्मिलाले रिसाउँदै भनिन्, 'मुसुमुन्द्रे रा जे भने पनि एक कानबाट सुनेरअर्को कानबाट उडाउँछै । भन् कहाँ मरेकी थिइस् ? कोसँग पल्केकी छस् हं ?' | ||
शालुले आफनो कोठाबाट निस्केर भनिन्, 'किन दिदीलाई गाली गरिस्या | |||
शालुले आफनो कोठाबाट निस्केर भनिन्, 'किन दिदीलाई गाली गरिस्या ममी : कुरा नै नबुझी गाली गर्नै हौ ? मैले दिदी हिजो लगाएको साडीलगाउनुहोस् तपाईंलाई सुहाउँछ भनेर जिट्टी गरेपछि, बल्ल उहाँले लगाउनुभएकोहो । हजुरले त सघैँ राम्रो-राम्रो साडी लगाइसिन्छ । दिदीले एक दिन पनि राम्रोसाडी लगाउन हुँदैन ?' | |||
ममी : कुरा नै नबुझी गाली गर्नै हौ ? मैले दिदी हिजो लगाएको साडीलगाउनुहोस् तपाईंलाई सुहाउँछ भनेर जिट्टी गरेपछि, बल्ल उहाँले लगाउनुभएकोहो । हजुरले त सघैँ राम्रो-राम्रो साडी लगाइसिन्छ । दिदीले एक दिन पनि राम्रोसाडी लगाउन हुँदैन ?' | |||
'गालु तिमी पनि अचम्मकी छ्यौ । घरको काम गर्दा साडी लगाएर कामगर्न गाह्रो हुन्छ । यस्ती बच्चीले जे भन्यो त्यही गर्ने यो पनि कम्तीकी छे?' | 'गालु तिमी पनि अचम्मकी छ्यौ । घरको काम गर्दा साडी लगाएर कामगर्न गाह्रो हुन्छ । यस्ती बच्चीले जे भन्यो त्यही गर्ने यो पनि कम्तीकी छे?' | ||
शालुलाई अतीत सम्झेर मनमा कता-कता नमज्जा लाग्यो । | शालुलाई अतीत सम्झेर मनमा कता-कता नमज्जा लाग्यो । | ||
साँझ-साँझ परेपछि उमिला र दीपक कारमा बाहिर गए । कान्छी भान्साकोकाम गर्दै थिइन् । शालुले कान्छीको नजिक वस्दै भनिन्, 'दिदी के गर्नलाग्नुभएको ? तपाइँको कामचाहिँ म गरिदिन्छु । मैले भनेको कुराको उत्तरचाहिँतपाईंले दिनुहोस् नि !' | साँझ-साँझ परेपछि उमिला र दीपक कारमा बाहिर गए । कान्छी भान्साकोकाम गर्दै थिइन् । शालुले कान्छीको नजिक वस्दै भनिन्, 'दिदी के गर्नलाग्नुभएको ? तपाइँको कामचाहिँ म गरिदिन्छु । मैले भनेको कुराको उत्तरचाहिँतपाईंले दिनुहोस् नि !' | ||
हजुरले अलि-अलि कामचाहिँ सिक्नुपर्छ, तर अलिपछि मात्र, अहिलेको कामभनेकै पढ्ने हो । गइस्यो कोठामा बसेर पढिस्यो, म तातो दूघ लेराइदिन्छु । | हजुरले अलि-अलि कामचाहिँ सिक्नुपर्छ, तर अलिपछि मात्र, अहिलेको कामभनेकै पढ्ने हो । गइस्यो कोठामा बसेर पढिस्यो, म तातो दूघ लेराइदिन्छु । | ||
'होइन, आज के कुरा हुँदैछ, आमाछोरीको, हामी पति सुनौं न !' चन्द्रकान्तठट्यौली गर्दै भान्सामा पसे । | 'होइन, आज के कुरा हुँदैछ, आमाछोरीको, हामी पति सुनौं न !' चन्द्रकान्तठट्यौली गर्दै भान्सामा पसे । | ||
“के हुनु नि तिम्रै कुरा गरेको, हामी दुईजनालाई भए तरकारी पकाउनुपर्दैनथ्यो । तिमी हलीले खाने जति तरकारी खान्छौ त्यसैले तरकारी कादनलागेकी', कान्छीले उत्तर दिइन् । | “के हुनु नि तिम्रै कुरा गरेको, हामी दुईजनालाई भए तरकारी पकाउनुपर्दैनथ्यो । तिमी हलीले खाने जति तरकारी खान्छौ त्यसैले तरकारी कादनलागेकी', कान्छीले उत्तर दिइन् । | ||
“तिमीलाई दुःख हुने भए बाहिरै खाउँला नि !' | “तिमीलाई दुःख हुने भए बाहिरै खाउँला नि !' | ||
'ल हेर चन्द्रकान्त त रुतै थाले । सानौ करामा पनि चित्त दुखाउँछ् यिती । जाबोतरकारी पकाउन के गाह्रो ? मारी बोबनुपनै होइन ।' कान्छीले उत्तर दिइन् । | 'ल हेर चन्द्रकान्त त रुतै थाले । सानौ करामा पनि चित्त दुखाउँछ् यिती । जाबोतरकारी पकाउन के गाह्रो ? मारी बोबनुपनै होइन ।' कान्छीले उत्तर दिइन् । | ||
शालुले चन्द्रकान्ततिर हेर्दै भनिन्, 'बस्नोस् न दाइ । म दिदीलाई यहाँ किनआउनुभयो, फेरि यत्रो वर्षसम्म किन यहीँ बस्नुभयो त्यही कुरा बुझत दिदीलाईफकाइरहेछु ।' - | शालुले चन्द्रकान्ततिर हेर्दै भनिन्, 'बस्नोस् न दाइ । म दिदीलाई यहाँ किनआउनुभयो, फेरि यत्रो वर्षसम्म किन यहीँ बस्नुभयो त्यही कुरा बुझत दिदीलाईफकाइरहेछु ।' - | ||
चन्द्रकान्तले शालुको कुरामै सही मिलाउँदै भने, 'भन न कान्छी हामी पनिसूनौँ ।' | चन्द्रकान्तले शालुको कुरामै सही मिलाउँदै भने, 'भन न कान्छी हामी पनिसूनौँ ।' | ||
कान्छीले काट्दै गरेको तरकारी पर सार्दै भनिन्, 'त्यसो भए चन्द्रकान्तलेथोरै तरकारीमा चित्त बुझाक है त ?' | कान्छीले काट्दै गरेको तरकारी पर सार्दै भनिन्, 'त्यसो भए चन्द्रकान्तलेथोरै तरकारीमा चित्त बुझाक है त ?' | ||
तिमीले मागे त यो प्राण नै दिन्थेँ । जाबो तरकारी त के, तिमीले मनकोकुरा बुझिनौ र पो मात्यो । | तिमीले मागे त यो प्राण नै दिन्थेँ । जाबो तरकारी त के, तिमीले मनकोकुरा बुझिनौ र पो मात्यो । | ||
शालुले हाँस्दै भनिन्, “यो चन्द्रकान्त दाइलाई ठट्टा गर्ने कसले सिकाओस्,होइन दिदी ?' | शालुले हाँस्दै भनिन्, “यो चन्द्रकान्त दाइलाई ठट्टा गर्ने कसले सिकाओस्,होइन दिदी ?' | ||
चन्द्रकान्तले आँखामा टल्पल आँसु पार्दै भने, 'मोरिजाकँ मैयाँ ढाँटेकोहोइन । यो घरमा पसेपछि कान्छीले हजुरलाई माया गरेको देखेपछि म मेरोटुहुरो छोरोलाई यही आमा दिन्छु भनेर क्रैँ । कुर्दाकर्दै कपाल फल्न लाग्यो ।यिनले मेरो आखाको भाषा बुझ्दै वुझिनन् । अव त छौरो पनि आठ-दसबर्षको भइसक्यो ।' | चन्द्रकान्तले आँखामा टल्पल आँसु पार्दै भने, 'मोरिजाकँ मैयाँ ढाँटेकोहोइन । यो घरमा पसेपछि कान्छीले हजुरलाई माया गरेको देखेपछि म मेरोटुहुरो छोरोलाई यही आमा दिन्छु भनेर क्रैँ । कुर्दाकर्दै कपाल फल्न लाग्यो ।यिनले मेरो आखाको भाषा बुझ्दै वुझिनन् । अव त छौरो पनि आठ-दसबर्षको भइसक्यो ।' | ||
कान्छीले अलि रिसाउँदै भनिन्, 'मैयांसापसँग पनि चाहिँदो-नचाहिँदो कुरागर्ने हो ? हेरिस्यो मैयाँसाप यिनी मभन्दा तीन-चार वर्ष कान्छा छन् । म यहीपुसमा पैंतीस पुगेर छत्तीस लाग्छु । वास्तवमा चन्द्रकान्तले स्वास्नीको मायालेकतै बिवाह नगरी वसेका हुन् । एकान्तमा रोएको दुई-चारपटक त मैले पनिदेख्लेकोचाहिँ छु । मैले कति सम्झाइसके विवाह गर भनेर यिनी पटक्कै मान्दैनन् ।म जस्तोको कुरा के खान्थे ?' | कान्छीले अलि रिसाउँदै भनिन्, 'मैयांसापसँग पनि चाहिँदो-नचाहिँदो कुरागर्ने हो ? हेरिस्यो मैयाँसाप यिनी मभन्दा तीन-चार वर्ष कान्छा छन् । म यहीपुसमा पैंतीस पुगेर छत्तीस लाग्छु । वास्तवमा चन्द्रकान्तले स्वास्नीको मायालेकतै बिवाह नगरी वसेका हुन् । एकान्तमा रोएको दुई-चारपटक त मैले पनिदेख्लेकोचाहिँ छु । मैले कति सम्झाइसके विवाह गर भनेर यिनी पटक्कै मान्दैनन् ।म जस्तोको कुरा के खान्थे ?' | ||
वर्षौँवर्षदेखि बाँधेको बाँध एकैचोटि भत्केझै गरी चन्द्रकान्त घुँक्कघुक्क गर्दैरुन थाले । | वर्षौँवर्षदेखि बाँधेको बाँध एकैचोटि भत्केझै गरी चन्द्रकान्त घुँक्कघुक्क गर्दैरुन थाले । | ||
कान्छी र शालुलाई नै चन्द्रकान्तको पीडा देखेर साह्रै नमज्जा लाग्यो ।दुबैले सोचै- चन्द्रकान्त स्वास्नीलाई सम्झेर भक्कानिए । कान्छीले चन्द्रकान्तकोकुरा मोड्दै पलङमा वसेर आनन्दले कूरा गर्ने बताएपछि तीनैजना शालुकोपलङ्गमा बसेर गफ गर्ने थाले । कान्छीले लामो श्वास फेर्दै भनिन्, 'शालुमैयाँसापको मायाले गर्दा सबै कुरा भुनिसकेकी थिएँ । पुनः मैयाँसापको आग्रहलेअतीत काट्याउँदै छु- मलाई याद छ, म पनि सानोमा हजुरजस्तै चञ्चलथिएँ । त्यसैले होला आमा मलाई चञ्चली भन्दै बौलाउन्हुन्थ्यो । बा-आमा रम अति नै हाँसीखुसीका साथ दिनहरू बिताइरहेका थियौँ । म पढ्नमा तेजभएकी हुँदा एक कक्षादेखि नै प्रथम भएँ । म प्रथम हुँदा बाले प्रत्येक वर्ष खसीढाल्नुहुन्थ्यो रे । म पांच कक्षामा हुँदा खसी काटेर सबै गाउँलेलाई भोज खानदिएको त मलाई अझै याद छ । हाम्रो खुसीमाथि दैवलाई इर्ष्या भएरै होला वावुआफुभन्दा बाह्र वर्ष कान्छी अत्यधिक राम्री इन्दुको मायामा फसेछन् । त्यसपछिघरमा सधैँ रडाको मच्चिन थाल्यो । बाले मेरी गंगाजस्ती आमालाई विभिन्नपुरुषहरूको बात लगाउन थाले । मलाई पनि त मेरी छोरी नै होइन भन्दैबिनाकारण कुट्न थाले । एकरात मेरी आमालाई अहिले निस्किनस् भने आजकोरात काट्न दिन्न भनेपछि आमा मलाई छलेर मामाघर गइन् । | कान्छी र शालुलाई नै चन्द्रकान्तको पीडा देखेर साह्रै नमज्जा लाग्यो ।दुबैले सोचै- चन्द्रकान्त स्वास्नीलाई सम्झेर भक्कानिए । कान्छीले चन्द्रकान्तकोकुरा मोड्दै पलङमा वसेर आनन्दले कूरा गर्ने बताएपछि तीनैजना शालुकोपलङ्गमा बसेर गफ गर्ने थाले । कान्छीले लामो श्वास फेर्दै भनिन्, 'शालुमैयाँसापको मायाले गर्दा सबै कुरा भुनिसकेकी थिएँ । पुनः मैयाँसापको आग्रहलेअतीत काट्याउँदै छु- मलाई याद छ, म पनि सानोमा हजुरजस्तै चञ्चलथिएँ । त्यसैले होला आमा मलाई चञ्चली भन्दै बौलाउन्हुन्थ्यो । बा-आमा रम अति नै हाँसीखुसीका साथ दिनहरू बिताइरहेका थियौँ । म पढ्नमा तेजभएकी हुँदा एक कक्षादेखि नै प्रथम भएँ । म प्रथम हुँदा बाले प्रत्येक वर्ष खसीढाल्नुहुन्थ्यो रे । म पांच कक्षामा हुँदा खसी काटेर सबै गाउँलेलाई भोज खानदिएको त मलाई अझै याद छ । हाम्रो खुसीमाथि दैवलाई इर्ष्या भएरै होला वावुआफुभन्दा बाह्र वर्ष कान्छी अत्यधिक राम्री इन्दुको मायामा फसेछन् । त्यसपछिघरमा सधैँ रडाको मच्चिन थाल्यो । बाले मेरी गंगाजस्ती आमालाई विभिन्नपुरुषहरूको बात लगाउन थाले । मलाई पनि त मेरी छोरी नै होइन भन्दैबिनाकारण कुट्न थाले । एकरात मेरी आमालाई अहिले निस्किनस् भने आजकोरात काट्न दिन्न भनेपछि आमा मलाई छलेर मामाघर गइन् । | ||
शालुले रुन्चे स्बरमा सोधिन्, 'दिदी रात कादन दिन्न भनेकोचाहिँ के होनि? फेरि तपाईंलाई किन छाडनुभएको नि ?' | शालुले रुन्चे स्बरमा सोधिन्, 'दिदी रात कादन दिन्न भनेकोचाहिँ के होनि? फेरि तपाईंलाई किन छाडनुभएको नि ?' | ||
कान्छीले पनि आफनो रसिलो आँखालाई धोतीका टुप्पौले पुछ्दै शालुकोप्रश्नको उत्तर दिइन्- 'रात काट्न दिन्न भनेको तलाईं मार्छु भनेको हो । मलाईघरमै छोड्नुको कारणचाहिँ छोरीले पेटभरि खान पाउली भनेर हुनुपर्छ । किनकिमेरो बाबु प्रशस्त पुँजीवाल थिए । मामाघरमा पेटभरि खान साह्रै गाह्रो थियो । | कान्छीले पनि आफनो रसिलो आँखालाई धोतीका टुप्पौले पुछ्दै शालुकोप्रश्नको उत्तर दिइन्- 'रात काट्न दिन्न भनेको तलाईं मार्छु भनेको हो । मलाईघरमै छोड्नुको कारणचाहिँ छोरीले पेटभरि खान पाउली भनेर हुनुपर्छ । किनकिमेरो बाबु प्रशस्त पुँजीवाल थिए । मामाघरमा पेटभरि खान साह्रै गाह्रो थियो । | ||
मामाघरमा माइजूले आमालाई अति नै हेला गर्न थालेपछि फुपूले आमाको दुःखहेर्न नसकी स्बास्नी मरेको तीन छोराछोरीको बानु बूढो-बूढो पुलिससंग टीका-टाला गरेर पठाइदिनुभएछ । पछि पैले आमाको बारैमा सोध्दा भन्नुहुन्थ्यो,“तानी, तेरी आमालाई लोग्नेलगायत सौतेला छोराछोरीले पनि असाध्यै मायागर्छन् । जाँदा तँलाई पनि लैजान्छु, त्यो तर्कमा छोरी राख्दिनचाहिँ भनेकी हो ।हामीले नै तँलाई उससँग पठाउन उचित ठानेनौँ । आमाले पठाएको पैसा-कपडाचाहिँ बेलाबेलामा फपूले लेराइदिनुहुन्थ्यो ।' | मामाघरमा माइजूले आमालाई अति नै हेला गर्न थालेपछि फुपूले आमाको दुःखहेर्न नसकी स्बास्नी मरेको तीन छोराछोरीको बानु बूढो-बूढो पुलिससंग टीका-टाला गरेर पठाइदिनुभएछ । पछि पैले आमाको बारैमा सोध्दा भन्नुहुन्थ्यो,“तानी, तेरी आमालाई लोग्नेलगायत सौतेला छोराछोरीले पनि असाध्यै मायागर्छन् । जाँदा तँलाई पनि लैजान्छु, त्यो तर्कमा छोरी राख्दिनचाहिँ भनेकी हो ।हामीले नै तँलाई उससँग पठाउन उचित ठानेनौँ । आमाले पठाएको पैसा-कपडाचाहिँ बेलाबेलामा फपूले लेराइदिनुहुन्थ्यो ।' | ||
शालुले बीचैमा सोधिन्, 'तपाइँकी आमा गएपछि तपाईंको बाबुले के गरे ?' | शालुले बीचैमा सोधिन्, 'तपाइँकी आमा गएपछि तपाईंको बाबुले के गरे ?' | ||
बर आँसु खसाउँदै कान्छीले भनिन्, 'बानुले आमा गएको रात नै अलिठूलो भुँडी भएकी साह्टै रामी पुतलीजस्ती सानीआमा इन्दुलाई घरमा भिच्रायाए ।सानीआमाले मलाई शङ्ककाल् आँखाले हेरेपछि बाबुले हाँस्दै भने, 'यसलाईछोडेर मरिछै । हुन्देक तिम्रो स्याहारसुसार गर्ने काम लाग्छ । तिम्रो फलजस्तोतरम हात्तले काम गरैको म हेर्न सक्दिनँ । नभन्दै त्यसै दिनदेखि बानुले त्योपुतलीजस्ती सानीआमाको खुट्टा मिच्नदेखि लिएर सम्पूर्ण काम गर्ने लगाए ।बाबुले घरमा ल्याएको चार महिनामै सानीआमाले सुन्दर छोरो पाइन् । त्यसपछित झन् बाबुको खुट्टा भुइँमा नै भएन । छिमेकीहरूले “कै हौ रामे चार महिनामैछोरो पायौ नि' भनेर भन्दा बावु जँगा मुसार्दै भन्थे, 'हाम्रो भेट भएको त एक-दुई वर्ष भइसकेको थियो । जेठी घरमा हुँदाहुँदै कान्छी भित्रायाउनु मनले मानेनजेठी हिँडेपछि बल्ल मैले यिनलाई भित्रयाएँ ।' | बर आँसु खसाउँदै कान्छीले भनिन्, 'बानुले आमा गएको रात नै अलिठूलो भुँडी भएकी साह्टै रामी पुतलीजस्ती सानीआमा इन्दुलाई घरमा भिच्रायाए ।सानीआमाले मलाई शङ्ककाल् आँखाले हेरेपछि बाबुले हाँस्दै भने, 'यसलाईछोडेर मरिछै । हुन्देक तिम्रो स्याहारसुसार गर्ने काम लाग्छ । तिम्रो फलजस्तोतरम हात्तले काम गरैको म हेर्न सक्दिनँ । नभन्दै त्यसै दिनदेखि बानुले त्योपुतलीजस्ती सानीआमाको खुट्टा मिच्नदेखि लिएर सम्पूर्ण काम गर्ने लगाए ।बाबुले घरमा ल्याएको चार महिनामै सानीआमाले सुन्दर छोरो पाइन् । त्यसपछित झन् बाबुको खुट्टा भुइँमा नै भएन । छिमेकीहरूले “कै हौ रामे चार महिनामैछोरो पायौ नि' भनेर भन्दा बावु जँगा मुसार्दै भन्थे, 'हाम्रो भेट भएको त एक-दुई वर्ष भइसकेको थियो । जेठी घरमा हुँदाहुँदै कान्छी भित्रायाउनु मनले मानेनजेठी हिँडेपछि बल्ल मैले यिनलाई भित्रयाएँ ।' | ||
छिमेकीहरू उत्तर दिन्थे, 'किन क्रो चपाउँछौ, रामे, जेठी ननिकाली कान्छीआउन्न भनिन्, त्यसैले जेठीलाई निकालेँ भनन् ।' | छिमेकीहरू उत्तर दिन्थे, 'किन क्रो चपाउँछौ, रामे, जेठी ननिकाली कान्छीआउन्न भनिन्, त्यसैले जेठीलाई निकालेँ भनन् ।' | ||
बाबु हाँस्दै भन्थे, 'ल भन्नोस् मैले जेठीलाई कुटेर निकालेको हो त!अघिपछि यस्तो कृटपिट भयौ होला अर्कै क्रा, त्यस दिन छोएकोसम्म पनि छैनमरिजाकँ ।' | बाबु हाँस्दै भन्थे, 'ल भन्नोस् मैले जेठीलाई कुटेर निकालेको हो त!अघिपछि यस्तो कृटपिट भयौ होला अर्कै क्रा, त्यस दिन छोएकोसम्म पनि छैनमरिजाकँ ।' | ||
'बचनले कृट्यौ होला तत्र घर नै छोड्नेखालकी थिइनन् कान्छीकी आमा ।जे होस्, बुढेसकालमा कान्छीकी आमालाई सम्झी-सम्झौ नरोएस् । छिमेकीहरूसबै त्यसै भन्थे ।' | 'बचनले कृट्यौ होला तत्र घर नै छोड्नेखालकी थिइनन् कान्छीकी आमा ।जे होस्, बुढेसकालमा कान्छीकी आमालाई सम्झी-सम्झौ नरोएस् । छिमेकीहरूसबै त्यसै भन्थे ।' | ||
बाबुले उन्मत्त हाँसो हाँस्दै ठाडो उत्तर दिन्थे, 'मेरी कान्छीलाई देखेपछिडाहा नगर्ने मान्छै नै देखिनँ ।' बाबुको कराले छिमेकीहरूको मुख बन्द हुन्थ्यो । मेरोपीडा मसँगै थियो । बिहान चार बजेदेखि उठेर घरको सम्पूर्ण काम गर्थे ।भाइको दिसाको थाङ्ना घुनदेखि लिएर तेल लगाइदिने जिम्मा पनि मेरै थियो ।गाई-भैंसी चराउने, भकारो सोत्तर गर्ने, भात पकाउने गर्दा पनि कहिल्यै जसर पेटभरि खान पाउँदिनँथैँ । म मर्नु-बाँच्नुको दोसाँधमा दिन घिसारिरहेकीथिएँ । आमाले पठाइदिने गरेको कपडा र खानेकुरा सानीआमाले खोसेर माइतीपठाइदिन्थिन् । एकदिनको कुरो हौ । म साह्ै भौकाएर गौठालाबाट घर आएँ । | बाबुले उन्मत्त हाँसो हाँस्दै ठाडो उत्तर दिन्थे, 'मेरी कान्छीलाई देखेपछिडाहा नगर्ने मान्छै नै देखिनँ ।' बाबुको कराले छिमेकीहरूको मुख बन्द हुन्थ्यो । मेरोपीडा मसँगै थियो । बिहान चार बजेदेखि उठेर घरको सम्पूर्ण काम गर्थे ।भाइको दिसाको थाङ्ना घुनदेखि लिएर तेल लगाइदिने जिम्मा पनि मेरै थियो ।गाई-भैंसी चराउने, भकारो सोत्तर गर्ने, भात पकाउने गर्दा पनि कहिल्यै जसर पेटभरि खान पाउँदिनँथैँ । म मर्नु-बाँच्नुको दोसाँधमा दिन घिसारिरहेकीथिएँ । आमाले पठाइदिने गरेको कपडा र खानेकुरा सानीआमाले खोसेर माइतीपठाइदिन्थिन् । एकदिनको कुरो हौ । म साह्ै भौकाएर गौठालाबाट घर आएँ । | ||
अँगेनामा फुक्क फुलेको चामलको रोटी देखेँ, भोक खै नसकेर एउटा रोटीचोरेर भाग्दै थिएँ । भाइले रोटी चोरेको देखैछ । आमालाई क्रा लगाइहाल्यौ ।आमा चौटावाट दौडेर आई मलाई लछादै अँगेनामा लगेर तातो भुङ्ग्रोमा हातघुसादै भनिन्, 'यही होइन तेरो रोटी चोर्ने हात, अब पनि चो्छस् कि : म पीडासहन नसकेर चिच्याएँ । एकैछिनमा हातमा ठूलाठूला फोका उठे । साउनकोमहिना थियो, म पोलेको पीडा सहन नसकेर मर्न भनी खोलातिर दौडँदै थिएँ ।काकीले समातेर ल्याई घाउमा घ्यूकुमारी लगाइदिनुभयो । वेलुका वाबु आएरमेरो घाउ हेर्नुको साटो चोर्नी रण्डीको बान भन्दै मेरो कपाल जगल्द्याएरथाममा ठोक्काइदिए । म पुनः मर्लान्त भएर पछारिएँ । त्यो पोलेको हातले पनिशान्ति पाएन । बेलुका भाँडा माझ । सबैजना हात कुहिएर झर्छ भन्थे । तरझरेन, महिनौं पछि हात निको भयो । दाग भने अझै छ। कान्छीले शालु रचन्द्रकान्तलाई दाहिने हात बढाएर हातको दाग देखाइन् । | अँगेनामा फुक्क फुलेको चामलको रोटी देखेँ, भोक खै नसकेर एउटा रोटीचोरेर भाग्दै थिएँ । भाइले रोटी चोरेको देखैछ । आमालाई क्रा लगाइहाल्यौ ।आमा चौटावाट दौडेर आई मलाई लछादै अँगेनामा लगेर तातो भुङ्ग्रोमा हातघुसादै भनिन्, 'यही होइन तेरो रोटी चोर्ने हात, अब पनि चो्छस् कि : म पीडासहन नसकेर चिच्याएँ । एकैछिनमा हातमा ठूलाठूला फोका उठे । साउनकोमहिना थियो, म पोलेको पीडा सहन नसकेर मर्न भनी खोलातिर दौडँदै थिएँ ।काकीले समातेर ल्याई घाउमा घ्यूकुमारी लगाइदिनुभयो । वेलुका वाबु आएरमेरो घाउ हेर्नुको साटो चोर्नी रण्डीको बान भन्दै मेरो कपाल जगल्द्याएरथाममा ठोक्काइदिए । म पुनः मर्लान्त भएर पछारिएँ । त्यो पोलेको हातले पनिशान्ति पाएन । बेलुका भाँडा माझ । सबैजना हात कुहिएर झर्छ भन्थे । तरझरेन, महिनौं पछि हात निको भयो । दाग भने अझै छ। कान्छीले शालु रचन्द्रकान्तलाई दाहिने हात बढाएर हातको दाग देखाइन् । | ||
शालु र चन्द्रकान्तका आँखाबाट आँसुहरू बग्न थाल्यो । कान्छीले पनिआफनो आँखाको आँसु पुछ्दै भनिन्, 'हजुर रुने भए अब म करै गर्दिनँ ।'शालुले रत्चे स्वरमा भनिन्, 'दिदी अव साँच्चै रुन्न ल सबै कूरा भन्नौस् ।' | शालु र चन्द्रकान्तका आँखाबाट आँसुहरू बग्न थाल्यो । कान्छीले पनिआफनो आँखाको आँसु पुछ्दै भनिन्, 'हजुर रुने भए अब म करै गर्दिनँ ।'शालुले रत्चे स्वरमा भनिन्, 'दिदी अव साँच्चै रुन्न ल सबै कूरा भन्नौस् ।' | ||
कान्छीले कूरा बताइन्, 'मासु पकाएका दिनहरूमा भने मलाई चाँडै सृत्नपठाउँथे । भाइहरू सुतेका छन् भने पनि भाइहरूलाई उठाएर मासु खुवाउँयै ।म थाहा पाएर पनि थाहा नपाएझौँ गरी रुँदै सुत्थैँ । भोलिपल्ट थुप्रिएकाभाँडाहरू माझ्दा ठीक मोनाले भनेझैँ म पनि हड्डी र छालाहरू चपाउँथैँ ।यसरी अति नै कष्ट सहेर अठार वर्ष बित्यो । गाउँकै पढेलेखेका भावेन्द्रले मेरोदुःख हेर्न नसकी मागी मलाई मन्दिरमा लगैर सिन्दूर हालै । | कान्छीले कूरा बताइन्, 'मासु पकाएका दिनहरूमा भने मलाई चाँडै सृत्नपठाउँथे । भाइहरू सुतेका छन् भने पनि भाइहरूलाई उठाएर मासु खुवाउँयै ।म थाहा पाएर पनि थाहा नपाएझौँ गरी रुँदै सुत्थैँ । भोलिपल्ट थुप्रिएकाभाँडाहरू माझ्दा ठीक मोनाले भनेझैँ म पनि हड्डी र छालाहरू चपाउँथैँ ।यसरी अति नै कष्ट सहेर अठार वर्ष बित्यो । गाउँकै पढेलेखेका भावेन्द्रले मेरोदुःख हेर्न नसकी मागी मलाई मन्दिरमा लगैर सिन्दूर हालै । | ||
चन्द्रकान्त कान ठाडो पार्दै भने, 'कान्छी तिम्रो कुरा भोलि सुनौँला । तलकारको हर्न लाग्यो ।' चन्द्रकान्त गेट खोल्न गए । शालु खाना खान्न भन्दैओछयाचमा पल्टिन् । चन्द्रकान्तले पनि खानै इच्छा छैन भने । कान्छी पनिभोकै सुतिन् । | चन्द्रकान्त कान ठाडो पार्दै भने, 'कान्छी तिम्रो कुरा भोलि सुनौँला । तलकारको हर्न लाग्यो ।' चन्द्रकान्त गेट खोल्न गए । शालु खाना खान्न भन्दैओछयाचमा पल्टिन् । चन्द्रकान्तले पनि खानै इच्छा छैन भने । कान्छी पनिभोकै सुतिन् । | ||
छ | |||
==छ== | |||
स्कुलबाट आएपछि कपडा पनि नखोली कान्छीसामु गएर उनको हात मुसादैंशालुले भनिन्, 'दिदी आज ममी-पापा मात्र बाहिर जाने कुरा सुनेकी थिएँ ।चन्द्रकान्त दाइ पनि हुनुहुन्छ । अस्तिको बाँकी तपाईंको कथा भन्नुस् है ।' | स्कुलबाट आएपछि कपडा पनि नखोली कान्छीसामु गएर उनको हात मुसादैंशालुले भनिन्, 'दिदी आज ममी-पापा मात्र बाहिर जाने कुरा सुनेकी थिएँ ।चन्द्रकान्त दाइ पनि हुनुहुन्छ । अस्तिको बाँकी तपाईंको कथा भन्नुस् है ।' | ||
कान्छीले विरक्त स्वरमा भनिन्, 'अब म हजुरलाई केही करा गर्दिनँ । मैरोकुरा सुनेपछि हजुर र चन्द्रकान्तले कति दिन खान खाइसेन । बितेको कुरासम्झँदै मन दुखाएर कहीं काम लाग्छ ?' | कान्छीले विरक्त स्वरमा भनिन्, 'अब म हजुरलाई केही करा गर्दिनँ । मैरोकुरा सुनेपछि हजुर र चन्द्रकान्तले कति दिन खान खाइसेन । बितेको कुरासम्झँदै मन दुखाएर कहीं काम लाग्छ ?' | ||
शालुले कान्छीको गालामा म्वाइ खाँदै फकाइन्, 'ल आज साँच्चि पीरगर्दैनौं । मलाई त कहिले वाँकी कुरा सुनौं जस्तो भइसक्यो ।' | शालुले कान्छीको गालामा म्वाइ खाँदै फकाइन्, 'ल आज साँच्चि पीरगर्दैनौं । मलाई त कहिले वाँकी कुरा सुनौं जस्तो भइसक्यो ।' | ||
कान्छीले मुसुक्क हास्दै भनिन्, 'हजुरको कुरा कसले पो टार्न सक्ला र?जिरी गरेपछि गस्यो, गस्यौ । त्यसौ भए आजचाहिँ खाना खाइवरी बसौंला है ।' | कान्छीले मुसुक्क हास्दै भनिन्, 'हजुरको कुरा कसले पो टार्न सक्ला र?जिरी गरेपछि गस्यो, गस्यौ । त्यसौ भए आजचाहिँ खाना खाइवरी बसौंला है ।' | ||
शालुले खुसी हुँदै झ्यालबाट फूलबारीमा पानी हाल्दै गरेको चन्द्रकान्तलाईबोलाइन् । चन्द्रकान्त फूलमा पानी हालिसकेर आए । त्यतिखेरसम्म कान्छीलेकुकरमै खाना बसाइन् । खाना पाक्न बेर नै लागेन । तीनैजनाले बिहानकैँतरकारी र अचारसँग खाना खाए । कान्छीले भान्सा पुछपाछ गरिन् । चन्द्रकान्तलेभाँडा माझ । शालुले भाँडा घोप्ट्याइन् । चाँडै काम सकेर तीनैजना कोठामागए । पलङमा सञ्जिलोसँग बसे । कान्छीले शालुतिर हेर्दै भनिन्, 'हजुरलाई क्रासुन्न पाएपछि पढ्न पनि पर्दैन ? जाँच बिग्रियो भने मचाहिँ रिसाउंछु नि !' | शालुले खुसी हुँदै झ्यालबाट फूलबारीमा पानी हाल्दै गरेको चन्द्रकान्तलाईबोलाइन् । चन्द्रकान्त फूलमा पानी हालिसकेर आए । त्यतिखेरसम्म कान्छीलेकुकरमै खाना बसाइन् । खाना पाक्न बेर नै लागेन । तीनैजनाले बिहानकैँतरकारी र अचारसँग खाना खाए । कान्छीले भान्सा पुछपाछ गरिन् । चन्द्रकान्तलेभाँडा माझ । शालुले भाँडा घोप्ट्याइन् । चाँडै काम सकेर तीनैजना कोठामागए । पलङमा सञ्जिलोसँग बसे । कान्छीले शालुतिर हेर्दै भनिन्, 'हजुरलाई क्रासुन्न पाएपछि पढ्न पनि पर्दैन ? जाँच बिग्रियो भने मचाहिँ रिसाउंछु नि !' | ||
(दिदी पनि, एकैछिन नपढ्दैमा कहीँ पढाइ विगिन्छ र ? म पढ्छु । साँच्चैराञ्चैसँग पढ्छु । ल भन्नोस् । भावेन्द्रसँग विबाह भएपछि के भयो ?' | (दिदी पनि, एकैछिन नपढ्दैमा कहीँ पढाइ विगिन्छ र ? म पढ्छु । साँच्चैराञ्चैसँग पढ्छु । ल भन्नोस् । भावेन्द्रसँग विबाह भएपछि के भयो ?' | ||
कान्छीले भावुक हुँदै कुरा बढाइन्, “भाबेन्द्रसँग विवाह भएपछि मैले भावेन्द्रर उसको घरपरिवारको भरपूर माया पाएँ । मेरो विवाह गरेको तीन-चारमहिना पनि नवित्दै बाबुलाई एकदिन बेलुका धानमा पाती लगाउन गएकोमौका पारी कसैले दाउराको चिर्पटले टाउकोमै बजारेछन् । बाबु चोट सहननसकी त्यहीँ बेहोस भएछन् । हान्ने मान्छलेचाहिँ बाबुलाई मन्यो भनेरै छोडेकोहोला, संयोग बाबु उत्तानो परेर ढलेको हुँदा पानीमा मुख गाडिएको रहेनछ ।भोलिपल्ट खेतमा जानेहरूले देखेपछि हस्पिटल पुन्याएछन्, हस्पिटल लगेर होसखुल्ने सुई दिएपछि होस खुल्यो रे ।' | कान्छीले भावुक हुँदै कुरा बढाइन्, “भाबेन्द्रसँग विवाह भएपछि मैले भावेन्द्रर उसको घरपरिवारको भरपूर माया पाएँ । मेरो विवाह गरेको तीन-चारमहिना पनि नवित्दै बाबुलाई एकदिन बेलुका धानमा पाती लगाउन गएकोमौका पारी कसैले दाउराको चिर्पटले टाउकोमै बजारेछन् । बाबु चोट सहननसकी त्यहीँ बेहोस भएछन् । हान्ने मान्छलेचाहिँ बाबुलाई मन्यो भनेरै छोडेकोहोला, संयोग बाबु उत्तानो परेर ढलेको हुँदा पानीमा मुख गाडिएको रहेनछ ।भोलिपल्ट खेतमा जानेहरूले देखेपछि हस्पिटल पुन्याएछन्, हस्पिटल लगेर होसखुल्ने सुई दिएपछि होस खुल्यो रे ।' | ||
“दिदी कसले किन हानेको रहेछ त्यो पापीलाई ? तपाईं हेर्न जानुभयो त !'शालुले जिज्ञासा राखिन् । | “दिदी कसले किन हानेको रहेछ त्यो पापीलाई ? तपाईं हेर्न जानुभयो त !'शालुले जिज्ञासा राखिन् । | ||
ठूलोबुबाको जेठो छोरो र सानीआमाबीचको नरामो सम्बन्ध मलाई घेरैपहिलादेखि नै थाहा थियो । उनीहरू मलाई त मान्छे नै गन्दैनथे । कहिलेकाहीँम घरभित्र छु भने दाइ आएर भन्धे, 'वानी, बाहिर जा, म घरबाटनिस्कन्धें । सानीआमा र दाइको हाँसोठट्टा भने बाहिरैसम्म सुनेकीथिएँ । बालै आफनी प्राणप्यारी स्वास्नी र छोरोकै बीचको सम्बन्ध थाहापाएपछि आमालाई गाली गरे रे भन्ने सुनेकीचाहिँ हुँ । आमा र दाइकै मिलेमतोमाबाबुलाई मार्न खोजेको हुनुपर्छ भन्ये छिमेकीहरू, तथ्य कुरा उनीहरूलाई नैथाहा हौला । दाउराले हानेपछि बाबुको मुन्टो केही हल्लिन थाल्यो । चालीस-पचास हजार खर्च गरेर टाउकोको अप्नेसन गरे सफल पति हुत सक्छ, असफलपनि हुन सक्छ भन्दा सानीआमा अप्रेसन गर्न तयार भइनछन् । मेरो लोग्नेलाईकेही भयो भने कसले जिम्बा लिन्छ भन्दै बाजिन् रै भन्ने सुनेकी थिएँ । | ठूलोबुबाको जेठो छोरो र सानीआमाबीचको नरामो सम्बन्ध मलाई घेरैपहिलादेखि नै थाहा थियो । उनीहरू मलाई त मान्छे नै गन्दैनथे । कहिलेकाहीँम घरभित्र छु भने दाइ आएर भन्धे, 'वानी, बाहिर जा, म घरबाटनिस्कन्धें । सानीआमा र दाइको हाँसोठट्टा भने बाहिरैसम्म सुनेकीथिएँ । बालै आफनी प्राणप्यारी स्वास्नी र छोरोकै बीचको सम्बन्ध थाहापाएपछि आमालाई गाली गरे रे भन्ने सुनेकीचाहिँ हुँ । आमा र दाइकै मिलेमतोमाबाबुलाई मार्न खोजेको हुनुपर्छ भन्ये छिमेकीहरू, तथ्य कुरा उनीहरूलाई नैथाहा हौला । दाउराले हानेपछि बाबुको मुन्टो केही हल्लिन थाल्यो । चालीस-पचास हजार खर्च गरेर टाउकोको अप्नेसन गरे सफल पति हुत सक्छ, असफलपनि हुन सक्छ भन्दा सानीआमा अप्रेसन गर्न तयार भइनछन् । मेरो लोग्नेलाईकेही भयो भने कसले जिम्बा लिन्छ भन्दै बाजिन् रै भन्ने सुनेकी थिएँ । | ||
हुलाकको सुब्बासम्म भएका बाबुलाई पेन्सन नपाकी अफिसबाट काम गर्नसक्दैनस् भनी निकालिदिएछन् । बाबुको मुखबाट बेलाबेलामा -्याल निस्किनथालेपछि कान्छीआमा बाबुलाई पिँढीमा भात दिन्थिन् रै भन्ने हल्ला सुनेकीसम्महुँ । म त्यो निर्दयी बाबुलाई हेर्नसम्म गइनँ । त्यौ पतिङ्गर मलाई र आमालाईसम्झौर धेरै रुन्थ्यो रे । त्यसै भन्थे छिमेकीहरू । | हुलाकको सुब्बासम्म भएका बाबुलाई पेन्सन नपाकी अफिसबाट काम गर्नसक्दैनस् भनी निकालिदिएछन् । बाबुको मुखबाट बेलाबेलामा -्याल निस्किनथालेपछि कान्छीआमा बाबुलाई पिँढीमा भात दिन्थिन् रै भन्ने हल्ला सुनेकीसम्महुँ । म त्यो निर्दयी बाबुलाई हेर्नसम्म गइनँ । त्यौ पतिङ्गर मलाई र आमालाईसम्झौर धेरै रुन्थ्यो रे । त्यसै भन्थे छिमेकीहरू । | ||
शालुले फेरि प्रश्न गरिन्, 'त्यो अहिले जिउँदै छ कि मम्यो दिदी !' | शालुले फेरि प्रश्न गरिन्, 'त्यो अहिले जिउँदै छ कि मम्यो दिदी !' | ||
'त्यौ पापी यति छिट्टै के मर्ध्यौ ? कान्छीआमाको गोठालो भएर बसेको छरे । ठूलोबुबाको छोराले स्वास्नी बिबाह गरे पनि सातीआमालाई पनि छोडेकाछैनन् रे । फुपू त्यसै भन्नुहुन्थ्यो ।' | 'त्यौ पापी यति छिट्टै के मर्ध्यौ ? कान्छीआमाको गोठालो भएर बसेको छरे । ठूलोबुबाको छोराले स्वास्नी बिबाह गरे पनि सातीआमालाई पनि छोडेकाछैनन् रे । फुपू त्यसै भन्नुहुन्थ्यो ।' | ||
शालु र चन्द्रकान्तकै अनुहारमा खुसी छायो । शालुले मुसुक्क हाँस्दै भनिन्,'दिदी तपाइंको सानीआमा र जातुला दई काट्न म नै जान्छु भन्ने सोचेकी थिएँ ।दैवले नै काटेछ त्यस निचलाई मैले केही गर्नुपरेन ।' | शालु र चन्द्रकान्तकै अनुहारमा खुसी छायो । शालुले मुसुक्क हाँस्दै भनिन्,'दिदी तपाइंको सानीआमा र जातुला दई काट्न म नै जान्छु भन्ने सोचेकी थिएँ ।दैवले नै काटेछ त्यस निचलाई मैले केही गर्नुपरेन ।' | ||
कान्छीले सम्झाइन्, 'मैयाँसाप हामीले रिसलाई बडो कन्ट्रोल गर्नुपर्छ, ।कहिलेकाहीको रिसले मान्छेको सिङ्गो जीवन नै तहस-नहस हुन्छ । हजुरलेबुझिराख्नुपर्ने कुरा यही हो । मेरो बाबु-आमा, मोनाको बाबुजस्ता मान्छेहरू तरक्कयानसरह हुन् । उनीहरू जस्तालाई चलाउँदा आफनै मुखमा छिटा पर्छ ।'२" 'ल ल अब चाँडै रिसाउँदिन तपाईं र भावेन्द्रबीचको क्रा गर्नुहोस् । त्यतिमाया गर्नै भावेन्द्रले तपाइँलाई किन छोडे ?' | कान्छीले सम्झाइन्, 'मैयाँसाप हामीले रिसलाई बडो कन्ट्रोल गर्नुपर्छ, ।कहिलेकाहीको रिसले मान्छेको सिङ्गो जीवन नै तहस-नहस हुन्छ । हजुरलेबुझिराख्नुपर्ने कुरा यही हो । मेरो बाबु-आमा, मोनाको बाबुजस्ता मान्छेहरू तरक्कयानसरह हुन् । उनीहरू जस्तालाई चलाउँदा आफनै मुखमा छिटा पर्छ ।'२" 'ल ल अब चाँडै रिसाउँदिन तपाईं र भावेन्द्रबीचको क्रा गर्नुहोस् । त्यतिमाया गर्नै भावेन्द्रले तपाइँलाई किन छोडे ?' | ||
के भनौं मैयाँ मैरो भाग्यमै खुसी लेखेको रहेनछ । | के भनौं मैयाँ मैरो भाग्यमै खुसी लेखेको रहेनछ । | ||
चन्द्रकान्तले मुटुमा गाँठो पारेर भने, 'शालु मैयाँसाप, म कान्छीलाई सक्दोखुसी दिन तयार थिएँ र छु पनि यिनलाई आफनो खुसीको मलतब नै छैन ।विनको प्राण त केवल हजुरमै अड्को छ । हजुरले भन्ठानिस्यौ होला अस्तिकान्छी चिप्लेर लडिन्, त्यौ होइन हजुरलाई पार्टीमा जानबाट रोक्नकै लागियिनले जानीजानी आफनो टाउको फुटाएकी हन् ।' | चन्द्रकान्तले मुटुमा गाँठो पारेर भने, 'शालु मैयाँसाप, म कान्छीलाई सक्दोखुसी दिन तयार थिएँ र छु पनि यिनलाई आफनो खुसीको मलतब नै छैन ।विनको प्राण त केवल हजुरमै अड्को छ । हजुरले भन्ठानिस्यौ होला अस्तिकान्छी चिप्लेर लडिन्, त्यौ होइन हजुरलाई पार्टीमा जानबाट रोक्नकै लागियिनले जानीजानी आफनो टाउको फुटाएकी हन् ।' | ||
“चुप लाग चन्द्रकान्त नत्र म तिमीसँग बोल्दिनँ । हैन, त्यसो हैन मैयाँसापचन्द्रकान्त 'फूट हुन् । यिनको वनावटी कुरामा विश्वास नगरिसेला ।' | “चुप लाग चन्द्रकान्त नत्र म तिमीसँग बोल्दिनँ । हैन, त्यसो हैन मैयाँसापचन्द्रकान्त 'फूट हुन् । यिनको वनावटी कुरामा विश्वास नगरिसेला ।' | ||
चन्द्रकान्तले आफनो आँखाको आँसु हातले फुड ओभानो पार्दै भने, 'होमैयाँसाप हजुर झुल्दै आएको देख्दा यिनको होस नै गुम भयो । यिनी रातभरिहजुरकै पीरले सुत्न सकिनन् । भोलिपल्ट मसँग शालु मैयाँसापले रक्सी पिएकैहो त भनेर सोधिन् । मैले मैयाँसापले रक्सी पिइस्या होइन । त्यो प्रभातेले नैफेन्टामा केही हालेर मैयाँसापलाई दिन पठाएको हुनुपर्छ । त्यो प्रमातेको चरित्रराम्नैँ छैन, मैले धैरै केटीहरूसँग देखेको छु । मैले मैयांसापको रक्षा नगरेको भएके हुन्थ्यो होला' भनेपछि यिनले भनिन्, “चन्द्रकान्त तिम्रो गुण म कहिल्यैबिर्सने छैन । अनदेखि मेरो मैयाँसापलाई त्यस्ता प्रभातेहरूको आँखाबाट | |||
राख्न सकिनँ भने म आफनो जन्मलाई धिक्कार ठान्छु । म मोर्छु चन्द्रकान्तशालु मैयाँलाई केही भयो भने म त मोर्छु भन्दै थिइन् । उमिंला मैयांसापलेदीपकसापसँग कुरा गरेपछि पौ म झसङ्ग भएँ। उमिंला मैयाँसाप भन्दैहोइसिन्ध्यो- हेरिस्यौ हजुर, त्यो कहीँ नभएकी लवस्तरीले आज शालुलाई रोकेरैछौडी । शालुलाई दिदी छैन वाहिर गएकी छिन् भनेर 'झुक्काइसकेकी थिएँ ।हत्तनपत्त दवाइलेटमा गएर टाउको पो फटाएर मरिछे । शालुले त्यसको निधारमाकँ रगत देखी उसलाई पुगिहाल्यो, मसंग आउन किन मान्ची । साह्रै घटियाआइमाई रहिछै त्यो । 0 01014 [लाई त्यसको सङ्गतबाट छुटाएन भने हामी कहीँमुख देखाउन लायक हुँदैनौं । कम्की छे त्यो राँड शालुमाधि सम्पूर्ण अधिकारमेरै छ जस्तो गर्छ । बिहानदेखि एक थोपा पानी पनि मुखमा हालेकी छैनत्यसले । अब शालुलाई दुई-चार दिन बाहिर पठाएर त्यसलाई निकाल्नैपन्यो ।त्यो हुँदासम्म शालु हाम्रो कुरा भन्दा त्यसैको करा सुन्छिन् । सधैँ कमारीकँजीत कति सहनु ?" | चन्द्रकान्तले आफनो आँखाको आँसु हातले फुड ओभानो पार्दै भने, 'होमैयाँसाप हजुर झुल्दै आएको देख्दा यिनको होस नै गुम भयो । यिनी रातभरिहजुरकै पीरले सुत्न सकिनन् । भोलिपल्ट मसँग शालु मैयाँसापले रक्सी पिएकैहो त भनेर सोधिन् । मैले मैयाँसापले रक्सी पिइस्या होइन । त्यो प्रभातेले नैफेन्टामा केही हालेर मैयाँसापलाई दिन पठाएको हुनुपर्छ । त्यो प्रमातेको चरित्रराम्नैँ छैन, मैले धैरै केटीहरूसँग देखेको छु । मैले मैयांसापको रक्षा नगरेको भएके हुन्थ्यो होला' भनेपछि यिनले भनिन्, “चन्द्रकान्त तिम्रो गुण म कहिल्यैबिर्सने छैन । अनदेखि मेरो मैयाँसापलाई त्यस्ता प्रभातेहरूको आँखाबाट टाढा राख्न सकिनँ भने म आफनो जन्मलाई धिक्कार ठान्छु । म मोर्छु चन्द्रकान्तशालु मैयाँलाई केही भयो भने म त मोर्छु भन्दै थिइन् । उमिंला मैयांसापलेदीपकसापसँग कुरा गरेपछि पौ म झसङ्ग भएँ। उमिंला मैयाँसाप भन्दैहोइसिन्ध्यो- हेरिस्यौ हजुर, त्यो कहीँ नभएकी लवस्तरीले आज शालुलाई रोकेरैछौडी । शालुलाई दिदी छैन वाहिर गएकी छिन् भनेर 'झुक्काइसकेकी थिएँ ।हत्तनपत्त दवाइलेटमा गएर टाउको पो फटाएर मरिछे । शालुले त्यसको निधारमाकँ रगत देखी उसलाई पुगिहाल्यो, मसंग आउन किन मान्ची । साह्रै घटियाआइमाई रहिछै त्यो । 0 01014 [लाई त्यसको सङ्गतबाट छुटाएन भने हामी कहीँमुख देखाउन लायक हुँदैनौं । कम्की छे त्यो राँड शालुमाधि सम्पूर्ण अधिकारमेरै छ जस्तो गर्छ । बिहानदेखि एक थोपा पानी पनि मुखमा हालेकी छैनत्यसले । अब शालुलाई दुई-चार दिन बाहिर पठाएर त्यसलाई निकाल्नैपन्यो ।त्यो हुँदासम्म शालु हाम्रो कुरा भन्दा त्यसैको करा सुन्छिन् । सधैँ कमारीकँजीत कति सहनु ?" | ||
डीपकसापले नराम्रो केही भन्नुभएन । उमिंला मैयाँसापलाई सम्झाउनुभयो,हेर उर्मी, कुवाको पानी सिदिएपछि मात्र कुबाको महत्व थाहा हुन्छ । कान्छीनपढेकै भए पति समझदार छै । शालुलाई हानि हुने कुरा क सोच्न पनिसबिदन । बस हामीमै कतै खोट भएर शालु कान्छीकै क्रामा विश्वास गर्छिन्कि सोच त । दीपकसापले के त्यति मात्र भन्नुभएको थियो उर्मिला मैयाँसाप तसिंहिनीझौ गरी गर्जिन थाल्नुभयो । त्यसो भए म नै नजाती हँ । अब म मरेपनि भयो होइन ? दीपकसापले सम्झाउँदै भन्नुभयो- 'उमिला चुप लाग मतनदुख्लाक । म शालुलाई दुई-चार दिनका लागि बाहिर घुम्त लैजान्छु । तिमीकरसंगरी भए पनि कान्छीलाई घरबाट निकाल । त्यसको कारणले घरमा धेरैअशान्ति भयो । मैले उहाँहरूले गरेको कुरा कान्छीलाई आएर भने ।' | डीपकसापले नराम्रो केही भन्नुभएन । उमिंला मैयाँसापलाई सम्झाउनुभयो,हेर उर्मी, कुवाको पानी सिदिएपछि मात्र कुबाको महत्व थाहा हुन्छ । कान्छीनपढेकै भए पति समझदार छै । शालुलाई हानि हुने कुरा क सोच्न पनिसबिदन । बस हामीमै कतै खोट भएर शालु कान्छीकै क्रामा विश्वास गर्छिन्कि सोच त । दीपकसापले के त्यति मात्र भन्नुभएको थियो उर्मिला मैयाँसाप तसिंहिनीझौ गरी गर्जिन थाल्नुभयो । त्यसो भए म नै नजाती हँ । अब म मरेपनि भयो होइन ? दीपकसापले सम्झाउँदै भन्नुभयो- 'उमिला चुप लाग मतनदुख्लाक । म शालुलाई दुई-चार दिनका लागि बाहिर घुम्त लैजान्छु । तिमीकरसंगरी भए पनि कान्छीलाई घरबाट निकाल । त्यसको कारणले घरमा धेरैअशान्ति भयो । मैले उहाँहरूले गरेको कुरा कान्छीलाई आएर भने ।' | ||
कान्छीले बडो सरल रूपमा नै भनिन्, 'यो घरबाट मेरो लाश निस्किन परेपनि म यो घर छोड्दै छोडदिनँ । म भइनँ भने मेरो शालु मैयाँसापको जीवनभत्किन्छ ।' | कान्छीले बडो सरल रूपमा नै भनिन्, 'यो घरबाट मेरो लाश निस्किन परेपनि म यो घर छोड्दै छोडदिनँ । म भइनँ भने मेरो शालु मैयाँसापको जीवनभत्किन्छ ।' | ||
“कान्छी चिच्याइन्- कति बकवास ओकन्छौ चन्द्रकान्त तिमी, मेरो करासुन्न बसेको कि आफनो भाषण सुनाउन ? चुप लाग्लान् भन्यो, : | “कान्छी चिच्याइन्- कति बकवास ओकन्छौ चन्द्रकान्त तिमी, मेरो करासुन्न बसेको कि आफनो भाषण सुनाउन ? चुप लाग्लान् भन्यो, : | ||
चुप त लाग्नै नै होइन तिमीलाई झूट ओकल्न कसले सिकायो हँ ? सँगैबसेपछि कहिलेकाहीँ ठूली मैयाँसापले गाली गरिस्यो 'होला तर उहाँ तिमीलेभनेभौँ कठोर होइसिन्न ।' | चुप त लाग्नै नै होइन तिमीलाई झूट ओकल्न कसले सिकायो हँ ? सँगैबसेपछि कहिलेकाहीँ ठूली मैयाँसापले गाली गरिस्यो 'होला तर उहाँ तिमीलेभनेभौँ कठोर होइसिन्न ।' | ||
शालुले केही दिनअगाडि मात्र आफनी आमाले भनेको कुरा सम्झिन् । शालुबेटा, तिम्रो पापाले तिमीलाई एक-दुई दिन घुमाउन लाने कुरा गरिस्या छ ।' | शालुले केही दिनअगाडि मात्र आफनी आमाले भनेको कुरा सम्झिन् । शालुबेटा, तिम्रो पापाले तिमीलाई एक-दुई दिन घुमाउन लाने कुरा गरिस्या छ ।' | ||
'किन म मात्र हजुर पनि जाँ न एक्लै बोर हुन्छ ।' | 'किन म मात्र हजुर पनि जाँ न एक्लै बोर हुन्छ ।' | ||
उर्मिलाको जवाफ थियो यहाँ व्यापारमा अलि किचलो भएको छ, म जानमिल्दैन । पौखरा पुगेपछि तिम्रो साथी सिर्जना छँदैछिन् नि । सिर्जनाले तिमीलाईहेर्न मन गरेकी छिन् रे क्या । पापाको फुर्सद हुनेबित्तिकै पापाले तु लगिसिन्छ ।' | उर्मिलाको जवाफ थियो यहाँ व्यापारमा अलि किचलो भएको छ, म जानमिल्दैन । पौखरा पुगेपछि तिम्रो साथी सिर्जना छँदैछिन् नि । सिर्जनाले तिमीलाईहेर्न मन गरेकी छिन् रे क्या । पापाको फुर्सद हुनेबित्तिकै पापाले तु लगिसिन्छ ।' | ||
कान्छीले शालुको हात समातेर मुसार्दै भनिन्, 'हेर यो चन्द्रकान्तको झुटोकुराले गर्दा मैयाँसापको मन दुख्यो । यो मगरको जात एकोहोरो पो हँदोरहेछ । | कान्छीले शालुको हात समातेर मुसार्दै भनिन्, 'हेर यो चन्द्रकान्तको झुटोकुराले गर्दा मैयाँसापको मन दुख्यो । यो मगरको जात एकोहोरो पो हँदोरहेछ । | ||
“चन्द्रकान्त ! शालुलाई बचाएकोमा तिम्मौ गुण कहिल्यै बिर्सन्न भन्नै पनित्यही मुख, आज अनेक थरी भन्नै पनि त्यही मुख । जे कुरा पनि शालुमैयाँसापलाई केही नभन है म बिन्ती गर्छु भन्छिन् । आज पोल खोलिदिएँ बोलेबोल न बौले नबोल । कहिले पो तिमीले मेरो हृदय चिहाएकी छौ र ? शालुमैयाँसाप एकान्तमा म स्वास्तीको मायाले होइन यिनको मायाले रुन्छु । आजसम्मम विवाह नगरी यिनकै मायाले बसेको हँ । स्वास्नीको माया लाग्छ, नलाग्नेहोइन । मैले उनलाई पाठेघरको क्यान्सरबाट बचाउन सारा सम्पत्ति सिध्याएँतर केही लागेन, मरेकी स्वास्नीको खुसीका लागि त्यो टुहुरो छोरोलाई यहीआमा दिन्छु भनेर बसें, आज त यस्तो 'फुटो उस्तो 'फुटो पो भन्छिन् । काजीसापको के काम नमिलेर मात्र शालु मैयाँसापलाई पोखरातिर लगिस्या छैनत्यसपछि थाहा पाउली के होला ?' | “चन्द्रकान्त ! शालुलाई बचाएकोमा तिम्मौ गुण कहिल्यै बिर्सन्न भन्नै पनित्यही मुख, आज अनेक थरी भन्नै पनि त्यही मुख । जे कुरा पनि शालुमैयाँसापलाई केही नभन है म बिन्ती गर्छु भन्छिन् । आज पोल खोलिदिएँ बोलेबोल न बौले नबोल । कहिले पो तिमीले मेरो हृदय चिहाएकी छौ र ? शालुमैयाँसाप एकान्तमा म स्वास्तीको मायाले होइन यिनको मायाले रुन्छु । आजसम्मम विवाह नगरी यिनकै मायाले बसेको हँ । स्वास्नीको माया लाग्छ, नलाग्नेहोइन । मैले उनलाई पाठेघरको क्यान्सरबाट बचाउन सारा सम्पत्ति सिध्याएँतर केही लागेन, मरेकी स्वास्नीको खुसीका लागि त्यो टुहुरो छोरोलाई यहीआमा दिन्छु भनेर बसें, आज त यस्तो 'फुटो उस्तो 'फुटो पो भन्छिन् । काजीसापको के काम नमिलेर मात्र शालु मैयाँसापलाई पोखरातिर लगिस्या छैनत्यसपछि थाहा पाउली के होला ?' | ||
शालुले कुरा मोद्धनु नै उचित ठानिन् र भनिन्, “चन्द्रकान्त दाइ अब सबैकुरा छोडेर दिदी र भावेन्द्रको कुरा सुनौँ, तपाईंहरू दुवैजना चुप लाग्नुहोस् ।' | शालुले कुरा मोद्धनु नै उचित ठानिन् र भनिन्, “चन्द्रकान्त दाइ अब सबैकुरा छोडेर दिदी र भावेन्द्रको कुरा सुनौँ, तपाईंहरू दुवैजना चुप लाग्नुहोस् ।' | ||
चन्द्रकान्तले उठ्दै भने, 'म यित्तको एउटा कुरा पति सुन्दिन । कै नै कुराहोला र लोग्नेकै खुसीका लागि फेरि बलि भइ्टहोलिन् र यो तर्कमा आइन् ।'यति भन्दै चन्द्रकान्त रिसाउँदै हिँडे । कान्छी र शालु हेरेको हेरै भए । दुवैलेचन्द्रकान्त रिसाएको पहिलोपल्ट देखेका थिए । | चन्द्रकान्तले उठ्दै भने, 'म यित्तको एउटा कुरा पति सुन्दिन । कै नै कुराहोला र लोग्नेकै खुसीका लागि फेरि बलि भइ्टहोलिन् र यो तर्कमा आइन् ।'यति भन्दै चन्द्रकान्त रिसाउँदै हिँडे । कान्छी र शालु हेरेको हेरै भए । दुवैलेचन्द्रकान्त रिसाएको पहिलोपल्ट देखेका थिए । | ||
कान्छीले भनिन, 'चन्द्रकान्तले जे भने त्योचाहिँ सोड्रैञाना ठीक हो । मबाटचार वर्षसम्म वच्चा नभएपछि घरपरिवारले मलाई साह्रै हैला गर्न थाले ।भावेन्द्रले मलाई घरमा नबसी हामी हङकङ जाँ, उतै गएर राम्रो औषधिगरौँला भनेका थिए । मैले उनको क्रा मानिनँ । तपाईंबाट बच्चा हुन्छ भनेविवाह गर्नुहोस् भनेर जि्दी गरें । उनले सबैको करमा परेर विवाह गरे । विवाहगरेपछि पनि उनमा धैरै परिवर्तन आएको थिएन । सौताले बच्चा पाउनेभएपछि भने थोरै परिवर्तन आयो । भन्थे, 'कान्छी तिमीले विवाह गर्नु भनेरठीक गन्यौ । तिम्रै बाटो कुरेको भए सन्तानको मुख नै नदेख्ने पो रहेछु ।' | कान्छीले भनिन, 'चन्द्रकान्तले जे भने त्योचाहिँ सोड्रैञाना ठीक हो । मबाटचार वर्षसम्म वच्चा नभएपछि घरपरिवारले मलाई साह्रै हैला गर्न थाले ।भावेन्द्रले मलाई घरमा नबसी हामी हङकङ जाँ, उतै गएर राम्रो औषधिगरौँला भनेका थिए । मैले उनको क्रा मानिनँ । तपाईंबाट बच्चा हुन्छ भनेविवाह गर्नुहोस् भनेर जि्दी गरें । उनले सबैको करमा परेर विवाह गरे । विवाहगरेपछि पनि उनमा धैरै परिवर्तन आएको थिएन । सौताले बच्चा पाउनेभएपछि भने थोरै परिवर्तन आयो । भन्थे, 'कान्छी तिमीले विवाह गर्नु भनेरठीक गन्यौ । तिम्रै बाटो कुरेको भए सन्तानको मुख नै नदेख्ने पो रहेछु ।' | ||
मलाई पनि उनको खुसी देख्दा लाग्थ्यो । सऔौताको जात न हो कभावेन्द्रलाई मैरो नजिकसम्म पर्न थी । सबै परिबार कान्छीकै पक्षमाथिए । एक रात भावेन्द्र मेरो कोठामा सुत्न आएको निहँमा घरमा महाभारतमच्चियो । भोलिपल्ट भाबेन्द्र अफिसतिर गएपछि सौतालगायत सासूससुरामिलेर मलाई मलाई घिच्चाई-मुन्टाई गरी घरबाट बाहिर निकाले । सौताले त | |||
मलाई पनि उनको खुसी देख्दा लाग्थ्यो । सऔौताको जात न हो कभावेन्द्रलाई मैरो नजिकसम्म पर्न थी । सबै परिबार कान्छीकै पक्षमाथिए । एक रात भावेन्द्र मेरो कोठामा सुत्न आएको निहँमा घरमा महाभारतमच्चियो । भोलिपल्ट भाबेन्द्र अफिसतिर गएपछि सौतालगायत सासूससुरामिलेर मलाई मलाई घिच्चाई-मुन्टाई गरी घरबाट बाहिर निकाले । सौताले त घरबाट निस्किन मानिनस् भने अहिल्यै पेटको बच्चा मारिदिन्छु भनी । त्यसपछित्यहाँबाट निस्केर फपूकोमा गएँ । फूपूले भोलिपल्ट यहाँ लेराइदिनुभयो । हजुरलाईदेखेपछि विस्तारै आफनौ पीडा भुल्दै गएँ । साँच्चै मैयाँसाप अहिले त मलाई तीक्षणहरू सबै सपनाजस्तो लाग्छ ।' | |||
घरबाट निस्किन मानिनस् भने अहिल्यै पेटको बच्चा मारिदिन्छु भनी । त्यसपछित्यहाँबाट निस्केर फपूकोमा गएँ । फूपूले भोलिपल्ट यहाँ लेराइदिनुभयो । हजुरलाईदेखेपछि विस्तारै आफनौ पीडा भुल्दै गएँ । साँच्चै मैयाँसाप अहिले त मलाई तीक्षणहरू सबै सपनाजस्तो लाग्छ ।' | |||
शालुले सोधिन्, 'भावेन्द्र तपाईंलाई फेरि कहिल्यै भेदत आएनन् त ?' | शालुले सोधिन्, 'भावेन्द्र तपाईंलाई फेरि कहिल्यै भेदत आएनन् त ?' | ||
मलाई छोडेको पाँच-छ वर्षपछि यहीँ मलाई भेट्न आएका थिए । उर्मिलामैयाँसापले जाने भए जाङ भन्दा हजुरले मेरौ फरियाँ समातैर रुँदै भनिस्यौ,“दिदी जाने भए म पनि सँगै जान्छु । म हजुरलाई समातैर घुँक्कघुँक्क गर्नपुगेछु, भाबेन्द्र कै भन्न खोज्दै थिए, अलमल्ल परे । त्यसपछि 'भाबेन्द्र केहीनबोली रुदै हिँडे । त्यसको केही दिनपछि नै काकाले एउटा चिठी र जग्गाकोलालपूर्जा मेरो हातमा थमाएर जानुभयो । यो क्रा आजै हजुरलाई मात्रखोल्दैछु । चिठी पनि अझै छ ल आफैंले पढिस्यो ।' कान्छीले लाजपूर्जा र चिठीनै शालुलाई दिइन् । | मलाई छोडेको पाँच-छ वर्षपछि यहीँ मलाई भेट्न आएका थिए । उर्मिलामैयाँसापले जाने भए जाङ भन्दा हजुरले मेरौ फरियाँ समातैर रुँदै भनिस्यौ,“दिदी जाने भए म पनि सँगै जान्छु । म हजुरलाई समातैर घुँक्कघुँक्क गर्नपुगेछु, भाबेन्द्र कै भन्न खोज्दै थिए, अलमल्ल परे । त्यसपछि 'भाबेन्द्र केहीनबोली रुदै हिँडे । त्यसको केही दिनपछि नै काकाले एउटा चिठी र जग्गाकोलालपूर्जा मेरो हातमा थमाएर जानुभयो । यो क्रा आजै हजुरलाई मात्रखोल्दैछु । चिठी पनि अझै छ ल आफैंले पढिस्यो ।' कान्छीले लाजपूर्जा र चिठीनै शालुलाई दिइन् । | ||
शालुले लालपूर्जा हेर्दै भनिन्, 'लालपूर्जा जस्तो कुरा पनि यसरी राख्ने हो ?' | शालुले लालपूर्जा हेर्दै भनिन्, 'लालपूर्जा जस्तो कुरा पनि यसरी राख्ने हो ?' | ||
मेरो त सम्पूर्ण सम्पत्ति भनेकै हजुर हो । यो सम्पत्तिको कै काम ?' | मेरो त सम्पूर्ण सम्पत्ति भनेकै हजुर हो । यो सम्पत्तिको कै काम ?' | ||
कान्छीको कुराले शालुको मुटु नै फुट्लाझै भएको थियौ तर मन बाचेरलालपूर्जालाई जतनशाथ आफनै दराजमा राखेर आई चिठी पढ्नि । चिठीमालेखिएको थियो- प्यारी कान्छी सम्झना सधैँको । | कान्छीको कुराले शालुको मुटु नै फुट्लाझै भएको थियौ तर मन बाचेरलालपूर्जालाई जतनशाथ आफनै दराजमा राखेर आई चिठी पढ्नि । चिठीमालेखिएको थियो- प्यारी कान्छी सम्झना सधैँको । | ||
कान्छी जिन्दगी यस मोडमा आउला भन्ने पत्तै थिएन । हेर त हत्तिँदै तिमीकहाँ पुग्यौ म कहाँ पुगेँ । तिमीलाई सबै खुसी दिन्छु भनेर बिबाह गरै तर आँसुसिवाय केही दिइनँ । तिम्रो सिमल भुवाजस्तै मन पलपल फाट्यो । मैले पनितिम्रो ती निर्बाध आँखालाई धेरै रुबाए । हुन त म त्यहाँ तिम्रो मायाले भनौं यास्वार्थले तिमीलाई लिन नै आएको थिएँ । मबाट बच्चा नहुने थाहा पाएकी भएतिमी पुनः मसँग आउँथ्यौ पनि होला तर शालुप्रतिको तिम्रो अगाध प्रेम देखेरमैले फेरि एकपल्ट तिम्रो खुसी खोस्न चाहिनँ । कुरा के भने कान्छी श्रीमतिलेपाएको बच्चा मैरो होइन । तिमीबाट बच्चा हुन्छ, त्यसैले तिमी विवाह गर ।तिमीलाई जिन्दगीभरि खान पुग्ने सम्पत्ति मैले तिम्रो नाममा जम्मा गरिदिएकोछु । पछिका लागि एउटा जीवनसाथी रोज । तिमीले अर्को बिवाह गन्यौ भने मपनि शान्तिले निदाउनेछु । अर्को जन्म भए भगवानले तिमीसँगै भेट गराऔस् ।म तिम्रो काकाको सल्लाहअनुसार तिम्रै काकाको विधवा छोरी र छोरालाईलिएर हङ्कङ गएँ । बाबु-आमा, श्रीमती बिनुले आफनो कुकर्मको फल भौगून् ।अरू के भनौं । मेरै खुसीका लागि भए पनि अन्तै बिवाह गरै । तिमीले विबाहगन्यौ भने मलाई शान्ति मिल्छ । तिम्रो जवानी निशास्सिँदै, छट्पटिँदै, कल्पिँदैनबितोस् । म यहीँ चाहन्छु । | कान्छी जिन्दगी यस मोडमा आउला भन्ने पत्तै थिएन । हेर त हत्तिँदै तिमीकहाँ पुग्यौ म कहाँ पुगेँ । तिमीलाई सबै खुसी दिन्छु भनेर बिबाह गरै तर आँसुसिवाय केही दिइनँ । तिम्रो सिमल भुवाजस्तै मन पलपल फाट्यो । मैले पनितिम्रो ती निर्बाध आँखालाई धेरै रुबाए । हुन त म त्यहाँ तिम्रो मायाले भनौं यास्वार्थले तिमीलाई लिन नै आएको थिएँ । मबाट बच्चा नहुने थाहा पाएकी भएतिमी पुनः मसँग आउँथ्यौ पनि होला तर शालुप्रतिको तिम्रो अगाध प्रेम देखेरमैले फेरि एकपल्ट तिम्रो खुसी खोस्न चाहिनँ । कुरा के भने कान्छी श्रीमतिलेपाएको बच्चा मैरो होइन । तिमीबाट बच्चा हुन्छ, त्यसैले तिमी विवाह गर ।तिमीलाई जिन्दगीभरि खान पुग्ने सम्पत्ति मैले तिम्रो नाममा जम्मा गरिदिएकोछु । पछिका लागि एउटा जीवनसाथी रोज । तिमीले अर्को बिवाह गन्यौ भने मपनि शान्तिले निदाउनेछु । अर्को जन्म भए भगवानले तिमीसँगै भेट गराऔस् ।म तिम्रो काकाको सल्लाहअनुसार तिम्रै काकाको विधवा छोरी र छोरालाईलिएर हङ्कङ गएँ । बाबु-आमा, श्रीमती बिनुले आफनो कुकर्मको फल भौगून् ।अरू के भनौं । मेरै खुसीका लागि भए पनि अन्तै बिवाह गरै । तिमीले विबाहगन्यौ भने मलाई शान्ति मिल्छ । तिम्रो जवानी निशास्सिँदै, छट्पटिँदै, कल्पिँदैनबितोस् । म यहीँ चाहन्छु । | ||
उही भाबेन्द्र | उही भाबेन्द्र | ||
चिट्ठी पढिसकेपछि शालुले आफनो आँखालाई दुःख दिइन् । एकोहोरो दिदीलाईहेरिन् । उनलाई यस्तो लाग्यो, दिदीको शिरमाथि सिङ्गै सगरमाथा पो अडिएकोरहेछ । दिदीको भूल यही न हो उहाँले केवल मेरो खुसी चाहनुभयो । अब मैलेदिदीको खुसीका लागि केही गर्नैपर्छ । | चिट्ठी पढिसकेपछि शालुले आफनो आँखालाई दुःख दिइन् । एकोहोरो दिदीलाईहेरिन् । उनलाई यस्तो लाग्यो, दिदीको शिरमाथि सिङ्गै सगरमाथा पो अडिएकोरहेछ । दिदीको भूल यही न हो उहाँले केवल मेरो खुसी चाहनुभयो । अब मैलेदिदीको खुसीका लागि केही गर्नैपर्छ । | ||
“मैयाँ यस्ता कुराहरू त घेरैको जीवनमा घटेको छ । पटक्कै पीर नगरिसेला ।हजुरको उमेर पुगेपछि त्यो जग्गा हजुरकै नाममा पास गरिदिने घोको छ ।' | “मैयाँ यस्ता कुराहरू त घेरैको जीवनमा घटेको छ । पटक्कै पीर नगरिसेला ।हजुरको उमेर पुगेपछि त्यो जग्गा हजुरकै नाममा पास गरिदिने घोको छ ।' | ||
शालुले त्योभन्दा बढ्ता कुरा सुन्न सकिनन् । जुरुक्क उठेर भान्सामागइन् । कान्छी आफनो कोठामा गइन् । | शालुले त्योभन्दा बढ्ता कुरा सुन्न सकिनन् । जुरुक्क उठेर भान्सामागइन् । कान्छी आफनो कोठामा गइन् । | ||
सात | |||
==सात== | |||
कान्छीको जीवनकथा सुनेपछि शालुको धेरै दिनसम्म भोकनिद्रा हरायो ।उत्ती स्कुलमा पनि एकोहोरिन थालिन् । शालुका एकदम नै मिल्ने साथीरोहिणीले शालुलाई चिन्ताको कारण सोधिन् । शालुले सबै कुरा एकएक गरीरोहिणीलाई बताइन् । रोहिणीले मैरौ ममीपापालाई गएर सबै कुरा भनिस् भनेसमस्या समाधान हन्छ भनी सम्झाइन् । शालु रोहिणीको घरमा गएर रोहिणीकोबाबुआमालाई दिदीको सबै कथा सुनाइन् । चन्द्रकान्त दाइले कान्छीलाई मायागरेका कुराहरू पनि बताइन् । दुई छोरी मात्र भएका रोहिणीका बाबुआमालेकान्छी र चन्द्रकान्तजस्ता मान्छै पाए आफूले छोराबुहारीकै दर्जा दिने कुराबताएपछि शालुको हृदयमा बलिरहेको आगो केही मत्वर भयो । शालुलाईरोहिणीको बाबुआमा साक्षात् भगवान् जस्तै लाग्यो । शालु खुसी हुँदै घरआइन् । दिदीलाई देखेपछि आँखा भरिएर आयौ । उनी आफनो कोठामा पस्दैथिइन् । ममीले वौलाएपछि ममीकै कोठाभित्र पस्दै भनिन्, 'कित बोलाइस्याममी, खास कुरो केही थियो कि ?' | कान्छीको जीवनकथा सुनेपछि शालुको धेरै दिनसम्म भोकनिद्रा हरायो ।उत्ती स्कुलमा पनि एकोहोरिन थालिन् । शालुका एकदम नै मिल्ने साथीरोहिणीले शालुलाई चिन्ताको कारण सोधिन् । शालुले सबै कुरा एकएक गरीरोहिणीलाई बताइन् । रोहिणीले मैरौ ममीपापालाई गएर सबै कुरा भनिस् भनेसमस्या समाधान हन्छ भनी सम्झाइन् । शालु रोहिणीको घरमा गएर रोहिणीकोबाबुआमालाई दिदीको सबै कथा सुनाइन् । चन्द्रकान्त दाइले कान्छीलाई मायागरेका कुराहरू पनि बताइन् । दुई छोरी मात्र भएका रोहिणीका बाबुआमालेकान्छी र चन्द्रकान्तजस्ता मान्छै पाए आफूले छोराबुहारीकै दर्जा दिने कुराबताएपछि शालुको हृदयमा बलिरहेको आगो केही मत्वर भयो । शालुलाईरोहिणीको बाबुआमा साक्षात् भगवान् जस्तै लाग्यो । शालु खुसी हुँदै घरआइन् । दिदीलाई देखेपछि आँखा भरिएर आयौ । उनी आफनो कोठामा पस्दैथिइन् । ममीले वौलाएपछि ममीकै कोठाभित्र पस्दै भनिन्, 'कित बोलाइस्याममी, खास कुरो केही थियो कि ?' | ||
“पोखरा जानका लागि पापाले पर्सिको टिकट बुक गर्छु भन्दै होइसिन्थ्यो ।नयाँ केही किन्नु छ भने पैसा लग भन्न बोलाएकी ।' | “पोखरा जानका लागि पापाले पर्सिको टिकट बुक गर्छु भन्दै होइसिन्थ्यो ।नयाँ केही किन्नु छ भने पैसा लग भन्न बोलाएकी ।' | ||
'हुन्छ मलाई पैसाचाहिँ दिसेला तर पोखराचाहिँ चार-छ दिनपछि जान्छु ।अहिले त क्लास टेस्ट चलिरहेको छ ।' | 'हुन्छ मलाई पैसाचाहिँ दिसेला तर पोखराचाहिँ चार-छ दिनपछि जान्छु ।अहिले त क्लास टेस्ट चलिरहेको छ ।' | ||
उर्मिलाले औठ चेप्राउँदै भनिन्, 'आ तिमी पनि, क्लास टेस्ट लिँदा पनि किनरोक्कितुपर्छ र त्यो नम्बर पछि जोडिने होइन ।' | उर्मिलाले औठ चेप्राउँदै भनिन्, 'आ तिमी पनि, क्लास टेस्ट लिँदा पनि किनरोक्कितुपर्छ र त्यो नम्बर पछि जोडिने होइन ।' | ||
(हेर भोलि क्लास टेस्ट भन्नु पति छ फेरि क्यारेम खेलौं पनि भनिसिन्छ । लअहिले थपक्क पढ्न बसिस्यो, क्लास टेस्ट सिद्धिएपछि हजुरले जे-जै भनिसिन्छत्यहीत्यही खेल्छु ।' दिदीको कुरा सम्झेर भित्र कतै दुख्यो शालुलाई, शालुले | |||
(हेर भोलि क्लास टेस्ट भन्नु पति छ फेरि क्यारेम खेलौं पनि भनिसिन्छ । लअहिले थपक्क पढ्न बसिस्यो, क्लास टेस्ट सिद्धिएपछि हजुरले जे-जै भनिसिन्छत्यहीत्यही खेल्छु ।' दिदीको कुरा सम्झेर भित्र कतै दुख्यो शालुलाई, शालुले मनमनै सोचिन्, 'ककरलाई घ्यू नपचैको भनेको यही हो । दिदी गएपछि यो घरमस्ानमा परिणत हुँदा बल्ल चाल पाउँछयौँ तिमी, तिमीले एक्का र बास्साभन्दै तास खेल्न पाएकी दिदीले गर्दा नै त हो नि! यत्रो घर र हामीलाई दिदीलेबडो इमानदारिताका साथ नसम्हालिदिएको भए तिमी स्वतन्त्र आकाशमाकावा खान पार्उीधनौ । सिङ्गै आकाशमा उड्न पाउँदा पनि तिमीलाई आकाशपनि साँगुरो भयो होइन ? दिदीको दोष त्यही हो उनीभित्र स्वार्थको एक कणपनि छैन । उनी अर्काको सन्तानलाई सही मार्ग देखाउन हरपल कटिवद्धछिन् । तिमी आफनो सन्तानलाई आधुनिकताको नाममा नशामा झुलाउनकटिबढ छयौं । मेरो त सम्पूर्ण दिदी हुन् दिदी, उनी नभएकी भए म जीवन केहो नबुझदै झर्दोरहेछु । मलाई जनको मूलत [त्य सिकाउने मेरी प्राणप्यारी दिदीलाईनिकाल्न कति हतार छ्यौ तिमी म छु। | |||
मनमनै सोचिन्, 'ककरलाई घ्यू नपचैको भनेको यही हो । दिदी गएपछि यो घरमस्ानमा परिणत हुँदा बल्ल चाल पाउँछयौँ तिमी, तिमीले एक्का र बास्साभन्दै तास खेल्न पाएकी दिदीले गर्दा नै त हो नि! यत्रो घर र हामीलाई दिदीलेबडो इमानदारिताका साथ नसम्हालिदिएको भए तिमी स्वतन्त्र आकाशमाकावा खान पार्उीधनौ । सिङ्गै आकाशमा उड्न पाउँदा पनि तिमीलाई आकाशपनि साँगुरो भयो होइन ? दिदीको दोष त्यही हो उनीभित्र स्वार्थको एक कणपनि छैन । उनी अर्काको सन्तानलाई सही मार्ग देखाउन हरपल कटिवद्धछिन् । तिमी आफनो सन्तानलाई आधुनिकताको नाममा नशामा झुलाउनकटिबढ छयौं । मेरो त सम्पूर्ण दिदी हुन् दिदी, उनी नभएकी भए म जीवन केहो नबुझदै झर्दोरहेछु । मलाई जनको मूलत [त्य सिकाउने मेरी प्राणप्यारी दिदीलाईनिकाल्न कति हतार छ्यौ तिमी म छु। | |||
'होइन थुप्रै बेर पोखराको सौन्दर्य सम्झेर त्यहीँ हरायौ कि क्या हो:मूर्तिजस्तै भयौ नि ?' | 'होइन थुप्रै बेर पोखराको सौन्दर्य सम्झेर त्यहीँ हरायौ कि क्या हो:मूर्तिजस्तै भयौ नि ?' | ||
'ममी हजुरको खुसीका लागि म पोखरा जाउँला तर मेरो जाँच सिढिनदिस्यो । पोखरा मैले धेरैपल्ट हेरिसकेकी छु । प्रकृतिले का दिएर पनिहामीले त्यसको सदुपयौग गर्न जानेनौं । फेवातालको नजिकै सानै घर होस् तरअति आकर्षक होस्, त्यो छैन । पाताले छांगाकै वरिपरि मनै लोभ्याउने फूलबारीहोस् । बाराही मन्दिरमा पनि टलबकै टन्कनै सिङ्गमर्मर होस् । विदेशले योप्राकृतिक छटा पाएको भए कस्तो बनाउँथ्यो होला । नेपालीले हीराको मूल्यलाईकीरा सम्झिरहेका छन् । राम्री र नराम्रो छुट्याउने तागत हामीमा छैन ममी । | 'ममी हजुरको खुसीका लागि म पोखरा जाउँला तर मेरो जाँच सिढिनदिस्यो । पोखरा मैले धेरैपल्ट हेरिसकेकी छु । प्रकृतिले का दिएर पनिहामीले त्यसको सदुपयौग गर्न जानेनौं । फेवातालको नजिकै सानै घर होस् तरअति आकर्षक होस्, त्यो छैन । पाताले छांगाकै वरिपरि मनै लोभ्याउने फूलबारीहोस् । बाराही मन्दिरमा पनि टलबकै टन्कनै सिङ्गमर्मर होस् । विदेशले योप्राकृतिक छटा पाएको भए कस्तो बनाउँथ्यो होला । नेपालीले हीराको मूल्यलाईकीरा सम्झिरहेका छन् । राम्री र नराम्रो छुट्याउने तागत हामीमा छैन ममी । | ||
उर्मिलाले हांस्दै भनिन्, 'तिमी त बडो तर्क दिन सक्ने पनि भइछौँ, मलाईत पत्तै थिएन ।' | उर्मिलाले हांस्दै भनिन्, 'तिमी त बडो तर्क दिन सक्ने पनि भइछौँ, मलाईत पत्तै थिएन ।' | ||
हजुरले मसँग कति समय नै विताइस्या छ र ममी, पापाले अस्ति मात्रभनेपछि पो थाहा पाएँ । मलाई त अठार दिनदेखि नै दिदीले सुताउनुभएको होरे । पापा भनिसिन्थ्यो- हजुर त धेरै सुध्यरी होइसिन्छ रे, एकपल्ट मैले हजुरकोकाखमा दिसा गर्दा टाउकोमै गोली लागेभँ गरी चिच्याइस्यो रे । मैले दिसागरेको साडी अब कहिल्चै लाउँदिनँ भनेर फमाँकिस्या रे होइन ?' | हजुरले मसँग कति समय नै विताइस्या छ र ममी, पापाले अस्ति मात्रभनेपछि पो थाहा पाएँ । मलाई त अठार दिनदेखि नै दिदीले सुताउनुभएको होरे । पापा भनिसिन्थ्यो- हजुर त धेरै सुध्यरी होइसिन्छ रे, एकपल्ट मैले हजुरकोकाखमा दिसा गर्दा टाउकोमै गोली लागेभँ गरी चिच्याइस्यो रे । मैले दिसागरेको साडी अब कहिल्चै लाउँदिनँ भनेर फमाँकिस्या रे होइन ?' | ||
“उफ ! तिम्रो पापा पनि यस्ता झिना-मसिना कुराहरू पनि के छोरीसँगगरिस्या होला । जाक कपडा फेर, त्यसो भए चार-छ दिनपछिकँ टिकट बुकगर्नुपर्ला हुन्न ?' | “उफ ! तिम्रो पापा पनि यस्ता झिना-मसिना कुराहरू पनि के छोरीसँगगरिस्या होला । जाक कपडा फेर, त्यसो भए चार-छ दिनपछिकँ टिकट बुकगर्नुपर्ला हुन्न ?' | ||
'हजुरलाई जे मन लाग्छ त्यही गरिस्यो' भन्दै शालु आफनो कोठामापसिन् । ममीको कोठामा चन्द्रकान्तको आबाज सुनेपछि शालु ममीकै कोठातर्फलागिन् । चन्द्रकान्त कार नबनेको कुरा बताउँदै थिए । शालु चन्द्रकान्तको कुरासुनेर दङ्ग परिन् र भनिन्- 'दाइ मलाई फूलको प्रोजेबटवर्क ननाउनु छ ।बगैँचामा हिँड्नुस् र मलाई फूलको नामहरू बताइदिनोस् ।' | 'हजुरलाई जे मन लाग्छ त्यही गरिस्यो' भन्दै शालु आफनो कोठामापसिन् । ममीको कोठामा चन्द्रकान्तको आबाज सुनेपछि शालु ममीकै कोठातर्फलागिन् । चन्द्रकान्त कार नबनेको कुरा बताउँदै थिए । शालु चन्द्रकान्तको कुरासुनेर दङ्ग परिन् र भनिन्- 'दाइ मलाई फूलको प्रोजेबटवर्क ननाउनु छ ।बगैँचामा हिँड्नुस् र मलाई फूलको नामहरू बताइदिनोस् ।' | ||
कान्छीले भान्सावाटै कराइन्, 'मैयाँ, यिनलाई सवै फूलहरूको नाम आएपो, म हजुरको सहयोग गर्छु । यिनले खाना पकाउँछन् ।' | कान्छीले भान्सावाटै कराइन्, 'मैयाँ, यिनलाई सवै फूलहरूको नाम आएपो, म हजुरको सहयोग गर्छु । यिनले खाना पकाउँछन् ।' | ||
शालुले हांस्दै भनिन्, 'दिदी पनिर-प॒कौडा त दाइलाई बनाउन आउँदैनहोला नि !' | शालुले हांस्दै भनिन्, 'दिदी पनिर-प॒कौडा त दाइलाई बनाउन आउँदैनहोला नि !' | ||
त्यसो भए हजुरले फूलहरू लेराइस्यो म फूलहरूको नाम वताइदिइहाल्छुनि!” | त्यसो भए हजुरले फूलहरू लेराइस्यो म फूलहरूको नाम वताइदिइहाल्छुनि!” | ||
चन्द्रकान्तले कान्छीतिर हरेर दाह्रा किटै । शालु र चन्द्रकान्त दुवै बगैँचामागए । शालुले बस्न आग्रह गर्दै भनिन्, 'अझै दिदीसँग बोलेको देख्दिन॑ नि, तपाईत साँच्चै रिसाउनुभयो कि बया हो ?' | चन्द्रकान्तले कान्छीतिर हरेर दाह्रा किटै । शालु र चन्द्रकान्त दुवै बगैँचामागए । शालुले बस्न आग्रह गर्दै भनिन्, 'अझै दिदीसँग बोलेको देख्दिन॑ नि, तपाईत साँच्चै रिसाउनुभयो कि बया हो ?' | ||
बन्द्रकान्तले बस्दै भने, 'हो, मैयाँसाप, अब म यहाँ वस्दिनँ । कान्छीकोआश गर्दागर्दै दाहीजुँगा फुल्न आँटिसक्यो । तिनलाई देख्यो भने मुटु जल्छ माअब कति मुटु जलाउनु ? तिनी त पत्थर हुन् शालु मैयाँसाप पत्थर, तिनलाईराम्रोसँग वाहा छ, म तिनकै मायाले रुन्छु । अब कति रुन् मैयाँसाप, रुँदारुदाआँखाहरू थाकिसके ।' | बन्द्रकान्तले बस्दै भने, 'हो, मैयाँसाप, अब म यहाँ वस्दिनँ । कान्छीकोआश गर्दागर्दै दाहीजुँगा फुल्न आँटिसक्यो । तिनलाई देख्यो भने मुटु जल्छ माअब कति मुटु जलाउनु ? तिनी त पत्थर हुन् शालु मैयाँसाप पत्थर, तिनलाईराम्रोसँग वाहा छ, म तिनकै मायाले रुन्छु । अब कति रुन् मैयाँसाप, रुँदारुदाआँखाहरू थाकिसके ।' | ||
शालुले बडो नम्र स्वरमा भनिन्, “मप्रतिको अत्यधिक मायाले गर्दा दिदीलेकहीँकतै देख्नु नै भएको छैन । म दिदीको त्यो नाजुक हृदयलाई तोड्छु, तपाईंमलाई साथ दिनोस् । दिदीले मेरा लागि देख्नुभएको जुन सपना छ म त्यो पनिपूरा गर्छु । मेरै आँखाअगाडि मेरो मुदुभन्दा पनि प्यारी दिदीको अपमान अबसहन सक्दिनँ । तपाईँले भनेभौँ मलाई पोखरा पठाउन यौजना बनिसकेकोरहेछ।' | शालुले बडो नम्र स्वरमा भनिन्, “मप्रतिको अत्यधिक मायाले गर्दा दिदीलेकहीँकतै देख्नु नै भएको छैन । म दिदीको त्यो नाजुक हृदयलाई तोड्छु, तपाईंमलाई साथ दिनोस् । दिदीले मेरा लागि देख्नुभएको जुन सपना छ म त्यो पनिपूरा गर्छु । मेरै आँखाअगाडि मेरो मुदुभन्दा पनि प्यारी दिदीको अपमान अबसहन सक्दिनँ । तपाईँले भनेभौँ मलाई पोखरा पठाउन यौजना बनिसकेकोरहेछ।' | ||
'होइन मैले त केही कुरै बुझिनँ नि मैयाँसाप ।' | 'होइन मैले त केही कुरै बुझिनँ नि मैयाँसाप ।' | ||
शालुले सबै करा बताइन् । तपाईँ अहिले नै रोहिणीको घर हेरेर आउनोस् ।दिदीलाई तपाईँ नै चाहिन्छ हो तपाईं । यी कुराहरू बिर्सेर पति दिदीलाईनबताउनु होला । दिदीको घुणा म जीवनभर सहन तयार छु तर अँहँमउहांको आँखामा आँसु हेर्न सबिदिनँ । | शालुले सबै करा बताइन् । तपाईँ अहिले नै रोहिणीको घर हेरेर आउनोस् ।दिदीलाई तपाईँ नै चाहिन्छ हो तपाईं । यी कुराहरू बिर्सेर पति दिदीलाईनबताउनु होला । दिदीको घुणा म जीवनभर सहन तयार छु तर अँहँमउहांको आँखामा आँसु हेर्न सबिदिनँ । | ||
चन्द्रकान्तले आँखाभरि आँसु पार्दै भने, 'हजुरले ठीक सोचिस्यो । तिनी तसिमल हुन् आफू जाडो सहेर अरूलाई तातो दिनै । तिनलाई हामीले खुसीदिएनौं भने हामीले पनि आफूलाई माफ दिन सम्बैनौं । हुन्छ म अहिले नैरोहिणीको घर पुगेर आइहाल्छ ।' | चन्द्रकान्तले आँखाभरि आँसु पार्दै भने, 'हजुरले ठीक सोचिस्यो । तिनी तसिमल हुन् आफू जाडो सहेर अरूलाई तातो दिनै । तिनलाई हामीले खुसीदिएनौं भने हामीले पनि आफूलाई माफ दिन सम्बैनौं । हुन्छ म अहिले नैरोहिणीको घर पुगेर आइहाल्छ ।' | ||
“ल अनि खोई त फूल लिएर आइसेको ?' | “ल अनि खोई त फूल लिएर आइसेको ?' | ||
दिदीको शब्दले शालुको मुटु घाँटीमै अद्दकेझै भयो । बडो कष्टसँग जवाफदिइन्, 'तपाईंले रातमा फूल टिप्न हुन्न भनेको सम्झेर नटिपी आएँ ।' | दिदीको शब्दले शालुको मुटु घाँटीमै अद्दकेझै भयो । बडो कष्टसँग जवाफदिइन्, 'तपाईंले रातमा फूल टिप्न हुन्न भनेको सम्झेर नटिपी आएँ ।' | ||
'हुन्छ म भोलि बिहानै फूल टिपेर फूलको नाम पनि भनिदिन्छु । अस्तिकोझरे | 'हुन्छ म भोलि बिहानै फूल टिपेर फूलको नाम पनि भनिदिन्छु । अस्तिकोझरे | ||
जस्तो चार्टपेपरमा टाँस्ने त होला नि ! कहाँकहाँ टाँस्ने अहिले बताइदिस्यो, मअस्तिको जस्तै मिलाएर टांसिदिन्छु ।' | जस्तो चार्टपेपरमा टाँस्ने त होला नि ! कहाँकहाँ टाँस्ने अहिले बताइदिस्यो, मअस्तिको जस्तै मिलाएर टांसिदिन्छु ।' | ||
शालुले आँसु लुकाउँदै भनिन्, 'ल हेर्नोस् अब त म तपाइंजत्री भइसके ।अबदेखि मेरो पीर नगर्नोस् । तपाईंले मलाई जस्तो बताउन चाहनुभएको थियोम त्यस्तै बन्छु । तपाईंको कसम, म बिग्रिन्न, साँच्चै बिग्रिन्त । तपाईँ जस्तोकर्म दिने दिदी पाएपछि पनि बिग्रन्छुर म?' | शालुले आँसु लुकाउँदै भनिन्, 'ल हेर्नोस् अब त म तपाइंजत्री भइसके ।अबदेखि मेरो पीर नगर्नोस् । तपाईंले मलाई जस्तो बताउन चाहनुभएको थियोम त्यस्तै बन्छु । तपाईंको कसम, म बिग्रिन्न, साँच्चै बिग्रिन्त । तपाईँ जस्तोकर्म दिने दिदी पाएपछि पनि बिग्रन्छुर म?' | ||
'रैयाँसापलाई ठूलो-ठूलो कुरा गर्न आइसक्यो । ल तातोतातो पकौडा खाइस्यो ।' | 'रैयाँसापलाई ठूलो-ठूलो कुरा गर्न आइसक्यो । ल तातोतातो पकौडा खाइस्यो ।' | ||
'दिदीको शब्द सुनेर शालु रुँदै कोठामा पसिन् र ओछ्यानमा पछारिँदैरोइन् । कान्छी फत्पताइन्- होइन कै भएको होला मैयाँसापलाई आज, खानपनि खोजिस्या छैन । मुख पनि उज्यालो छैन । सानो हुँदा पो सबै कुराभनिसिन्थ्यो र बुझिन्थ्यो, ठूलो भएपछि केही भन्ने हैन । आफूले मनको कुराबुझन सकिँदैन ।' | 'दिदीको शब्द सुनेर शालु रुँदै कोठामा पसिन् र ओछ्यानमा पछारिँदैरोइन् । कान्छी फत्पताइन्- होइन कै भएको होला मैयाँसापलाई आज, खानपनि खोजिस्या छैन । मुख पनि उज्यालो छैन । सानो हुँदा पो सबै कुराभनिसिन्थ्यो र बुझिन्थ्यो, ठूलो भएपछि केही भन्ने हैन । आफूले मनको कुराबुझन सकिँदैन ।' | ||
शालुले मन सम्हालेर दराज खौलखाल पारिन् । कान्छीले पढ्दै पनिरपकौडा खाइड्टस्यो भनेर शालुको कोद्ामा छोडेर गइन् । शालुले हतारहतार त्योपनिर पकौड्ालाई प्लास्टिकको 'फोलामा हालेर पोको पारेर दराजको मुनिराखिन् । मुखले चाहिँ पकौडा मीठो रहेछ आजलाई पुग्यो भनिन् । कान्छीलेआफूले पनिर पकौडा भौलिसम्मलाई हुनेगरी प॒काइदिएको कुरा बताइन् ।चन्द्रकान्त आएर शालुको कोठामा पसे । दुवैले आँखाकै इसारामा करा गरे ।त्यसपछि साह्रै मीठो बास्ता आयो भन्दै चन्द्रकान्त भान्सामा पसै तर, कान्छीलेदिएको पकौडा खान सकेनन् । आफूलाई टाउको दुखेको छ भनेर ढाटिदिए ।कान्छीले मुसुक्क कक हाँस्दै भनिन्, 'तिम्रो रिस त अझै मरेको छैन जस्तो छ । तिमीरिसाएको त मेले पहिलीपल्ट नै देखेँ । म तिमीसँग कहिल्यै रिसाउँदिनँ चन्द्रकान्त ?तिमीले मेरो पोल्टाभरि खुसी नै खुसी दिएका छौँ । आफनो बाबुकैँ बनेर शालुमैयाँसापको रक्षा गथ्यौ ।' चन्द्रकान्तले चुपचाप कान्छीको कुराहरू सुनिरहैमात्र । | शालुले मन सम्हालेर दराज खौलखाल पारिन् । कान्छीले पढ्दै पनिरपकौडा खाइड्टस्यो भनेर शालुको कोद्ामा छोडेर गइन् । शालुले हतारहतार त्योपनिर पकौड्ालाई प्लास्टिकको 'फोलामा हालेर पोको पारेर दराजको मुनिराखिन् । मुखले चाहिँ पकौडा मीठो रहेछ आजलाई पुग्यो भनिन् । कान्छीलेआफूले पनिर पकौडा भौलिसम्मलाई हुनेगरी प॒काइदिएको कुरा बताइन् ।चन्द्रकान्त आएर शालुको कोठामा पसे । दुवैले आँखाकै इसारामा करा गरे ।त्यसपछि साह्रै मीठो बास्ता आयो भन्दै चन्द्रकान्त भान्सामा पसै तर, कान्छीलेदिएको पकौडा खान सकेनन् । आफूलाई टाउको दुखेको छ भनेर ढाटिदिए ।कान्छीले मुसुक्क कक हाँस्दै भनिन्, 'तिम्रो रिस त अझै मरेको छैन जस्तो छ । तिमीरिसाएको त मेले पहिलीपल्ट नै देखेँ । म तिमीसँग कहिल्यै रिसाउँदिनँ चन्द्रकान्त ?तिमीले मेरो पोल्टाभरि खुसी नै खुसी दिएका छौँ । आफनो बाबुकैँ बनेर शालुमैयाँसापको रक्षा गथ्यौ ।' चन्द्रकान्तले चुपचाप कान्छीको कुराहरू सुनिरहैमात्र । | ||
शालुले कोठाभित्रबाट चिच्याइन्, 'दिदी, म पकौडाले नै अघाएँ । तपाईंहरूमात्र खाना खानोस् । आज म दिदीसंगै सुत्छु । मलाई राजकुमारको कथा सुन्नुछ। | शालुले कोठाभित्रबाट चिच्याइन्, 'दिदी, म पकौडाले नै अघाएँ । तपाईंहरूमात्र खाना खानोस् । आज म दिदीसंगै सुत्छु । मलाई राजकुमारको कथा सुन्नुछ। | ||
कान्छीले हाँस्दै भनिन्, 'भर्खरै भनिसिन्थ्यो दिदी म ठूली भएँ। भर्खरैभनिसिन्छ- राजकुमारको कथा सुन्ने ।' | कान्छीले हाँस्दै भनिन्, 'भर्खरै भनिसिन्थ्यो दिदी म ठूली भएँ। भर्खरैभनिसिन्छ- राजकुमारको कथा सुन्ने ।' | ||
चन्द्रकान्त म शालु मैयाँसापको बिवाह भएपछि बाँच्न सक्छु होला जस्तैलाग्दैन । चन्द्रकान्त कान्छीको क्रा सुन्न नसकी उडेर हिँडे । | चन्द्रकान्त म शालु मैयाँसापको बिवाह भएपछि बाँच्न सक्छु होला जस्तैलाग्दैन । चन्द्रकान्त कान्छीको क्रा सुन्न नसकी उडेर हिँडे । | ||
शानु पहिला नै कान्छीको पलङमा गएर सुतिरहेकी थिइन् । कान्छी खानाखाइबरी हात पुच्दै कोठामा पस्दै भनिन्, 'शालु मैयाँसाप मैले भनिदिएकी छु । | शानु पहिला नै कान्छीको पलङमा गएर सुतिरहेकी थिइन् । कान्छी खानाखाइबरी हात पुच्दै कोठामा पस्दै भनिन्, 'शालु मैयाँसाप मैले भनिदिएकी छु । | ||
भोलिदेखि पढाइ छल्नका लागि अनेक बहाना चन्दैन । होइन किन घौप्टोपरिसेको ?' | भोलिदेखि पढाइ छल्नका लागि अनेक बहाना चन्दैन । होइन किन घौप्टोपरिसेको ?' | ||
शालुले देब्रे कोल्टै फर्केर आँसु पुच्दै भनिन्, 'म त निदाउन पो लागिसेकीरहेछ दिदी ! चन्द्रकान्त दाई पनि बस्वोस् ।' चन्द्रकान्त पलङमुतिको मुढामाबसे । शालु र कान्छी पलङमा बसे । कान्छी बसेपछि शालुले कान्छीको काखलाईसिरानी वनाइन् । | शालुले देब्रे कोल्टै फर्केर आँसु पुच्दै भनिन्, 'म त निदाउन पो लागिसेकीरहेछ दिदी ! चन्द्रकान्त दाई पनि बस्वोस् ।' चन्द्रकान्त पलङमुतिको मुढामाबसे । शालु र कान्छी पलङमा बसे । कान्छी बसेपछि शालुले कान्छीको काखलाईसिरानी वनाइन् । | ||
कान्छीले शालुको कापल मुसार्दै भनिन, 'मैयाँ, दिदीको काखभन्दा पनिप्यारो अहिलेलाई पढाइ हो । मैले धेरै दिनदेखि हजुरले पढेको देखेकी छैन ।' | कान्छीले शालुको कापल मुसार्दै भनिन, 'मैयाँ, दिदीको काखभन्दा पनिप्यारो अहिलेलाई पढाइ हो । मैले धेरै दिनदेखि हजुरले पढेको देखेकी छैन ।' | ||
'दिदी तपाइँलाई मेरो भविष्यको मात्र चिन्ता छ। त्यस्तै मलाई पनितपाईंको भविष्यको चिन्ता छ । दिदी, मैले पनि तपाईंका लागि चन्द्रकान्त दाइजस्तै राजकुमार खोजिदिएकी छु । त्यो राजकुमारले तपाईंलाई धेरैधेरै खुसीदिन्छन् । तपाईँको आफनो स्बर्गजस्तै घर हुन्छ ।' | 'दिदी तपाइँलाई मेरो भविष्यको मात्र चिन्ता छ। त्यस्तै मलाई पनितपाईंको भविष्यको चिन्ता छ । दिदी, मैले पनि तपाईंका लागि चन्द्रकान्त दाइजस्तै राजकुमार खोजिदिएकी छु । त्यो राजकुमारले तपाईंलाई धेरैधेरै खुसीदिन्छन् । तपाईँको आफनो स्बर्गजस्तै घर हुन्छ ।' | ||
कान्छीले वीचैमा कुरा काददै भनिन्, 'ए, हजुरले मेरो अर्को जन्मको करागरिस्या ? हुन्छ, हुन्छ अर्को जन्ममा म चन्द्रकान्तसँगै विवाह गर्छु । अनि | कान्छीले वीचैमा कुरा काददै भनिन्, 'ए, हजुरले मेरो अर्को जन्मको करागरिस्या ? हुन्छ, हुन्छ अर्को जन्ममा म चन्द्रकान्तसँगै विवाह गर्छु । अनि हजुरलाई छोरीको रूपमा जन्माउँछ । निस्फिक्री माया गर्छु । उर्मिला मेयाँसापहुँदा त हजुरसँग बोल्न डर लाग्छ भन्या । उर्मिला मैयाँसापले हजुरको कोरामागएको देख्यो कि बिरालोको जत्रो आँखा पल्टाइसिन्छ । उहाँले आफनो मर्यादानभुलेको भए मलाई यति चिन्ता हँदैन्थ्यो ।' | ||
हजुरलाई छोरीको रूपमा जन्माउँछ । निस्फिक्री माया गर्छु । उर्मिला मेयाँसापहुँदा त हजुरसँग बोल्न डर लाग्छ भन्या । उर्मिला मैयाँसापले हजुरको कोरामागएको देख्यो कि बिरालोको जत्रो आँखा पल्टाइसिन्छ । उहाँले आफनो मर्यादानभुलेको भए मलाई यति चिन्ता हँदैन्थ्यो ।' | |||
शालुले कान्छीको हात मुसार्दै भनिन्, 'दिदी तपाईंले मन नदुखाउनुहोस् ।मेरो चिन्ता गर्न चटक्क छौडिदिनोस् । तपाईंले मैरा लागि जुन त्याग गर्नु भोत्यो कसै-कसैले गर्नै सक्दैन । दिदी तपाईंले जाडोमा न्यायो घाम दिनुभयो,गर्मीमा छहारी दिनुभयो, तपाईं भने सधैँ घाम-जाड्ो सहँदै आउनुभएको छ ।त्यो मैले देखेकै छु । अब म स्वयम् चिसो र तातोबाट वच्न सक्छु । तपाईँलाईचिसो र तातोबाट बचाउनु मेरौ कर्तव्य हो । कुरा गर्दागर्दै बाहिर गेटमा बेललाग्यो, शालु हतार-हतार कान्छी र चन्द्रकान्तलाई एउटै कोठामा बन्द गरेर,तल रुँदै ओर्लिन् र गेट खोल्दै भनिन्, 'ममी, पापा म यो घरमा वस्नै नसक्नेभएँ चन्द्रकान्त र दिदीको राम्रो सम्बन्ध छैन । आज त हजुरहरूलाई देखाउनमैल्ले चन्द्रकान्त र दिदीलाई एउटै ओछ्यानमा देखेपछि ढोकामा लक गरिदिएकीछु। छिटो माथि आइस्यो ।' | शालुले कान्छीको हात मुसार्दै भनिन्, 'दिदी तपाईंले मन नदुखाउनुहोस् ।मेरो चिन्ता गर्न चटक्क छौडिदिनोस् । तपाईंले मैरा लागि जुन त्याग गर्नु भोत्यो कसै-कसैले गर्नै सक्दैन । दिदी तपाईंले जाडोमा न्यायो घाम दिनुभयो,गर्मीमा छहारी दिनुभयो, तपाईं भने सधैँ घाम-जाड्ो सहँदै आउनुभएको छ ।त्यो मैले देखेकै छु । अब म स्वयम् चिसो र तातोबाट वच्न सक्छु । तपाईँलाईचिसो र तातोबाट बचाउनु मेरौ कर्तव्य हो । कुरा गर्दागर्दै बाहिर गेटमा बेललाग्यो, शालु हतार-हतार कान्छी र चन्द्रकान्तलाई एउटै कोठामा बन्द गरेर,तल रुँदै ओर्लिन् र गेट खोल्दै भनिन्, 'ममी, पापा म यो घरमा वस्नै नसक्नेभएँ चन्द्रकान्त र दिदीको राम्रो सम्बन्ध छैन । आज त हजुरहरूलाई देखाउनमैल्ले चन्द्रकान्त र दिदीलाई एउटै ओछ्यानमा देखेपछि ढोकामा लक गरिदिएकीछु। छिटो माथि आइस्यो ।' | ||
दीपक उर्मिला नै रक्सीको नशामा हल्लँदै सास न बास भएर कान्छीकोकोठानजिक आए । | दीपक उर्मिला नै रक्सीको नशामा हल्लँदै सास न बास भएर कान्छीकोकोठानजिक आए । | ||
कोठाभित्रबाट आवाज आइरहेको थियो । मैयाँसाप किन ढोका थुनेको छिटोखोलिस्यो । उमिलाले ढोका खोल्दै चिच्याइन्, ' ए रण्डा, रण्डी हो तिमीहरूलेयो घरलाई कोठी नै बनायौँ होइन ! देखिस्यो हजुरले सती सावित्री ठानेकी | |||
कोठाभित्रबाट आवाज आइरहेको थियो । मैयाँसाप किन ढोका थुनेको छिटोखोलिस्यो । उमिलाले ढोका खोल्दै चिच्याइन्, ' ए रण्डा, रण्डी हो तिमीहरूलेयो घरलाई कोठी नै बनायौँ होइन ! देखिस्यो हजुरले सती सावित्री ठानेकी कान्छीको हाल । मैलै भनेकै हुँ वैंसको उन्मादलाई थेग्त कसैले सक्दैन भनेर,दुबैले किन बिवाह गरेनन् भनेको त कुरा यस्तो पो रहेछ । दूध खान पाउँदापाउँदैगाई पाल्नु किन ! शालुलाई माया गरेको स्वाङ रचेर बिनापैसा बस्नुको कारणत मस्ती लुद्त पो रहेछ ।' | |||
कान्छीको हाल । मैलै भनेकै हुँ वैंसको उन्मादलाई थेग्त कसैले सक्दैन भनेर,दुबैले किन बिवाह गरेनन् भनेको त कुरा यस्तो पो रहेछ । दूध खान पाउँदापाउँदैगाई पाल्नु किन ! शालुलाई माया गरेको स्वाङ रचेर बिनापैसा बस्नुको कारणत मस्ती लुद्त पो रहेछ ।' | |||
कान्छीले रुँदै जबाफ फर्काइन्, 'आफ् मात्र बोलिसिन्छ कि मलाई पनिबोल्न दिइसिन्छ हँ : चुप लागिस्यो मुखमा जे आयो त्यही नबोलिस्यो । शालुञैयाँसापलाई थाहा छ हामी के गर्दै थियौँ ।' | कान्छीले रुँदै जबाफ फर्काइन्, 'आफ् मात्र बोलिसिन्छ कि मलाई पनिबोल्न दिइसिन्छ हँ : चुप लागिस्यो मुखमा जे आयो त्यही नबोलिस्यो । शालुञैयाँसापलाई थाहा छ हामी के गर्दै थियौँ ।' | ||
शालुले रुँदै भनिन्, “हो ममी यिनीहरूको विचार राम्रो छैन । कान्छी त झन्हजुरको विरुद्ध भड्काउँछिन् । मैले के माया गरेजस्तो गरेकी थिएँ उनले तआफनै छोरी ठातिन् । यसो गर, उसो गर भनेको सुन्दा म त पागलै हुनलागिसकेँ ।' | शालुले रुँदै भनिन्, “हो ममी यिनीहरूको विचार राम्रो छैन । कान्छी त झन्हजुरको विरुद्ध भड्काउँछिन् । मैले के माया गरेजस्तो गरेकी थिएँ उनले तआफनै छोरी ठातिन् । यसो गर, उसो गर भनेको सुन्दा म त पागलै हुनलागिसकेँ ।' | ||
कान्छीले घरै थर्कने गरी चिच्याइन्, 'नाइँ, शालु मैयाँसाप त्यसो नभनिस्योममर्छु।' | कान्छीले घरै थर्कने गरी चिच्याइन्, 'नाइँ, शालु मैयाँसाप त्यसो नभनिस्योममर्छु।' | ||
शालुले रुँदै भनित,- 'मोर अहिले मौर, कसले रोकेको छ र? न रहरलाएको लाउन दिन्छे, न खानै दिन्छे कुन जन्मको शत्रु रहिछे यो ।' | शालुले रुँदै भनित,- 'मोर अहिले मौर, कसले रोकेको छ र? न रहरलाएको लाउन दिन्छे, न खानै दिन्छे कुन जन्मको शत्रु रहिछे यो ।' | ||
उर्मिलाले कान्छीको कपाल भुत्ल्याउँदै भनिन्, 'धेरै तमासा नदेखा, खुरुक्कघरबाट निस्किहाल । नत्र अहिल्ै पुलिसलाई डाक्छ बुझ्यौ ?' | उर्मिलाले कान्छीको कपाल भुत्ल्याउँदै भनिन्, 'धेरै तमासा नदेखा, खुरुक्कघरबाट निस्किहाल । नत्र अहिल्ै पुलिसलाई डाक्छ बुझ्यौ ?' | ||
'कान्छी आफैँलाई भूत्ल्याउँदै चिच्याइन्, 'शालु मैयाँसाप तोलाको बचनखोलामा नहालिस्यो, म हजुर बिग्रेको हेन सक्दिनँ ।' | 'कान्छी आफैँलाई भूत्ल्याउँदै चिच्याइन्, 'शालु मैयाँसाप तोलाको बचनखोलामा नहालिस्यो, म हजुर बिग्रेको हेन सक्दिनँ ।' | ||
चन्द्रकान्तले कान्छीको हात समात्दै भने, 'देख्वा सोझी रहिछिन् मैयाँसापभित्र त कर्द रहिछन् कर्द ।' | चन्द्रकान्तले कान्छीको हात समात्दै भने, 'देख्वा सोझी रहिछिन् मैयाँसापभित्र त कर्द रहिछन् कर्द ।' | ||
'हो-हो म कर्द नै हुँ त्तिस्क, निस्किहाल पापी हो । मेरो जन्म दिने आमाभन्दाठुली कोही छैन बुझ्यौ ? जाओ, जाओ छिटो जाऔ । अझैँ रमिता देखाउँछौँ ? | 'हो-हो म कर्द नै हुँ त्तिस्क, निस्किहाल पापी हो । मेरो जन्म दिने आमाभन्दाठुली कोही छैन बुझ्यौ ? जाओ, जाओ छिटो जाऔ । अझैँ रमिता देखाउँछौँ ? | ||
उर्मिलाले चन्द्रकान्त र कान्छीलाई नै नजिकैको कूचोले हान्दै भनिन्, 'छिटोतिस्कन्छौ कि पुलिस नै बौलाउँ हँ ? | उर्मिलाले चन्द्रकान्त र कान्छीलाई नै नजिकैको कूचोले हान्दै भनिन्, 'छिटोतिस्कन्छौ कि पुलिस नै बौलाउँ हँ ? | ||
चन्द्रकान्तले कूचो समाउँदै भने, 'कान्छी तिमीले आफनो स्वार्थ हेरेकी भएआज पो दिन देख्न पर्दैनथ्यो ।' | चन्द्रकान्तले कूचो समाउँदै भने, 'कान्छी तिमीले आफनो स्वार्थ हेरेकी भएआज पो दिन देख्न पर्दैनथ्यो ।' | ||
दीपकले कुरा थपे, 'अझ बढी बोल्छस् चन्द्रै, यो सुँगुर्नीलाई छिटो यहाँबाटलगिहाल् ।' | दीपकले कुरा थपे, 'अझ बढी बोल्छस् चन्द्रै, यो सुँगुर्नीलाई छिटो यहाँबाटलगिहाल् ।' | ||
'शालु मैयाँसाप मेरो यहाबाट लास जाला म यहाँबाट जान्न । म हजुरलाईछोडन सक्दिनँ,' कान्छीले भुइँमा बजारिँदै भनिन् । | 'शालु मैयाँसाप मेरो यहाबाट लास जाला म यहाँबाट जान्न । म हजुरलाईछोडन सक्दिनँ,' कान्छीले भुइँमा बजारिँदै भनिन् । | ||
शालुले कान्छीको मुखमा वुक्दै भनिन्, 'थुक्क नकचरी, पागल, कति अपमान | शालुले कान्छीको मुखमा वुक्दै भनिन्, 'थुक्क नकचरी, पागल, कति अपमान | ||
सहन सक्छेस् त॑ : मौर तँ जस्ता मान्छै त मर्नु नै पर्छ । विष दिकँ याकौसीबाट फालहालेर मोर्छेस् ) चन्द्रकान्त यसलाई बागमतीमा लगेरफयाँकिदैक । अनि यसले शान्ति पाउँछै ।' | सहन सक्छेस् त॑ : मौर तँ जस्ता मान्छै त मर्नु नै पर्छ । विष दिकँ याकौसीबाट फालहालेर मोर्छेस् ) चन्द्रकान्त यसलाई बागमतीमा लगेरफयाँकिदैक । अनि यसले शान्ति पाउँछै ।' | ||
उर्मिलाले रण्डी, फुँडी, बेश्या भन्दै कान्छी र चन्द्रकान्तमाथि क्चो वर्षाइरहेकीथिइन् भने दीपकले दुवैलाई लात्ती प्रहार गरिरहेका थिए । चन्द्रकान्तले कान्छीलाईघिच्याउँदै भन्याङ ओराले । कान्छीले घर नै थर्किनेगरी शालु मैयाँसाप भन्दैचिच्याइन् । डेरामा वसेका र छिमेकीहरू झयाल-झयालबाट र ढोकाबाहिरैबाटत्यो बीभत्स दृश्य हेरिरहेका थिए । शालु आफनो कोठाको ढोका थुनेर मुर्दाझैँलम्पसार परिन् । कानमा भनै कान्छीदिदीकै शालु शव्द नै गुञ्जिरह्यो । | उर्मिलाले रण्डी, फुँडी, बेश्या भन्दै कान्छी र चन्द्रकान्तमाथि क्चो वर्षाइरहेकीथिइन् भने दीपकले दुवैलाई लात्ती प्रहार गरिरहेका थिए । चन्द्रकान्तले कान्छीलाईघिच्याउँदै भन्याङ ओराले । कान्छीले घर नै थर्किनेगरी शालु मैयाँसाप भन्दैचिच्याइन् । डेरामा वसेका र छिमेकीहरू झयाल-झयालबाट र ढोकाबाहिरैबाटत्यो बीभत्स दृश्य हेरिरहेका थिए । शालु आफनो कोठाको ढोका थुनेर मुर्दाझैँलम्पसार परिन् । कानमा भनै कान्छीदिदीकै शालु शव्द नै गुञ्जिरह्यो । | ||
उर्मिला र दीपक नरभक्षी बाघकै सिकार गरेझैं गरी प्रफुल्ल हुँदै काठोमापसे । उमिंलाले भनिन्, 'देखिस्यौ हजुर बैंसको तिखा थाम्न त्यो मोरीले पनिसकेकी रहिनछ । हात्तीको खाने दाँत र देखाउने दाँत जस्तो तिनीहरूका पनिदुईवटा दाँत रहेछ, होइन ? आज त कति हाइसन्चो भयो क्चोले बढार्नुपर्नेफोहोर हावाले उडायो हा...हा । शालुले नै काम तमाम गरिदिइन् ।' | उर्मिला र दीपक नरभक्षी बाघकै सिकार गरेझैं गरी प्रफुल्ल हुँदै काठोमापसे । उमिंलाले भनिन्, 'देखिस्यौ हजुर बैंसको तिखा थाम्न त्यो मोरीले पनिसकेकी रहिनछ । हात्तीको खाने दाँत र देखाउने दाँत जस्तो तिनीहरूका पनिदुईवटा दाँत रहेछ, होइन ? आज त कति हाइसन्चो भयो क्चोले बढार्नुपर्नेफोहोर हावाले उडायो हा...हा । शालुले नै काम तमाम गरिदिइन् ।' | ||
दीपकले पलङमा पल्टिँदै लर्बराएको स्वरमा भने, 'उर्मी, वनले नचिनेकोबाघ होइन, वाघले नचिनेको वन होइन । शालुले पूर्ण सोचनिचार नगरीकान्छीलाई घरबाट निकालिन् जस्तो मलाई लाग्दैन । | दीपकले पलङमा पल्टिँदै लर्बराएको स्वरमा भने, 'उर्मी, वनले नचिनेकोबाघ होइन, वाघले नचिनेको वन होइन । शालुले पूर्ण सोचनिचार नगरीकान्छीलाई घरबाट निकालिन् जस्तो मलाई लाग्दैन । | ||
हजुर पनि चाहिनै-नचाहिन कुरा सोचिसिन्छ । कुकर्मले डाँडा काटेपछिकति सहन्छै शालुत्ते ।' | हजुर पनि चाहिनै-नचाहिन कुरा सोचिसिन्छ । कुकर्मले डाँडा काटेपछिकति सहन्छै शालुत्ते ।' | ||
त्यो त हो, दीपकले उमिलाकै कुरामा साथ दिए । कान्छीको त्यो दर्दनाकदृश्य उनीहरूका लागि मनोरञ्जन बन्यो । दुबै राव्रिकीडामा लीन भए । | त्यो त हो, दीपकले उमिलाकै कुरामा साथ दिए । कान्छीको त्यो दर्दनाकदृश्य उनीहरूका लागि मनोरञ्जन बन्यो । दुबै राव्रिकीडामा लीन भए । | ||
रोहिणीको घरमा पुग्दासम्म कान्छीले पूर्ण रूपमा होस गुमाइसकँकी थिइन् ।रोहिणीको बाबु केशवले फेमेली डा. राजलाई बोलाए । डा. राजको सक्दोप्रयासबाट कान्छीको होस त आयो तर उनले आफूलाई बिसिंसकेकी थिइन् ।उनको ओठमा केबल शालुकै नाम थियौ । भन्थिन् क... क शालु मैयाँत्यहीँबाट गइस्यो । | रोहिणीको घरमा पुग्दासम्म कान्छीले पूर्ण रूपमा होस गुमाइसकँकी थिइन् ।रोहिणीको बाबु केशवले फेमेली डा. राजलाई बोलाए । डा. राजको सक्दोप्रयासबाट कान्छीको होस त आयो तर उनले आफूलाई बिसिंसकेकी थिइन् ।उनको ओठमा केबल शालुकै नाम थियौ । भन्थिन् क... क शालु मैयाँत्यहीँबाट गइस्यो । | ||
हा... हा शालु मैयाँसापले त कपाल बाटिसेछ । पर्खिंस्यो म रिविनमिलाइदिन्छु । सधैँ दिदी हजुर नि खानोस् भन्नु छ । म त खाइहाल्छु नि !, मेरीशालु मैयाँसाप त परी हो बुझ्यौ परी हो । | हा... हा शालु मैयाँसापले त कपाल बाटिसेछ । पर्खिंस्यो म रिविनमिलाइदिन्छु । सधैँ दिदी हजुर नि खानोस् भन्नु छ । म त खाइहाल्छु नि !, मेरीशालु मैयाँसाप त परी हो बुझ्यौ परी हो । | ||
कान्छीको त्यो विजोग देखेर सबैको आँखाबाट आँसु झन्यो । डा. राजलेमानसिक विशेषज्ञ डा. दिनेशलाई बोलाए । डा. दिनेश पनि रातको चकमन्नतालाईतौड्दै कैशवको घरमा आइपुगे । सम्पूर्ण घटना सुनेपछि डा. दिनेशको पतिआँखा रसायो । जति खर्च लागे पनि घरमा नै कान्छीको उपचार गर्ने निर्णयभएपछि कान्छीलाई दिनेशले लठ्याउने सुई दिए । उनी जिउँदो मुर्दामा परिणत | |||
कान्छीको त्यो विजोग देखेर सबैको आँखाबाट आँसु झन्यो । डा. राजलेमानसिक विशेषज्ञ डा. दिनेशलाई बोलाए । डा. दिनेश पनि रातको चकमन्नतालाईतौड्दै कैशवको घरमा आइपुगे । सम्पूर्ण घटना सुनेपछि डा. दिनेशको पतिआँखा रसायो । जति खर्च लागे पनि घरमा नै कान्छीको उपचार गर्ने निर्णयभएपछि कान्छीलाई दिनेशले लठ्याउने सुई दिए । उनी जिउँदो मुर्दामा परिणत भइन् । कान्छीको सम्पूर्ण स्याहारसुसार चन्द्रकान्तले गरे । डा. राज र डा.दिनेश कान्छीको उपचारमा कटिबद्ध भए । केशव र पीताम्बराले मानवीयसहयोग गरे । तहौं दिनको दिउँसो एक बजेतिर कान्छीले आँखा खौलेर चारैतिरहेरिन् । आफूलाई सुन्दर चिटिक्क परेको कोठामा सँगै चन्द्रकान्त भित्तामाशालुको सुन्दर तस्बिर झुन्ड्याइरहेको देखेपछि अचम्म मान्दै सोधिन्, “चन्द्रकान्तयो सब के हो ? मेरो अर्को जन्म त भएको होइन ?' | |||
भइन् । कान्छीको सम्पूर्ण स्याहारसुसार चन्द्रकान्तले गरे । डा. राज र डा.दिनेश कान्छीको उपचारमा कटिबद्ध भए । केशव र पीताम्बराले मानवीयसहयोग गरे । तहौं दिनको दिउँसो एक बजेतिर कान्छीले आँखा खौलेर चारैतिरहेरिन् । आफूलाई सुन्दर चिटिक्क परेको कोठामा सँगै चन्द्रकान्त भित्तामाशालुको सुन्दर तस्बिर झुन्ड्याइरहेको देखेपछि अचम्म मान्दै सोधिन्, “चन्द्रकान्तयो सब के हो ? मेरो अर्को जन्म त भएको होइन ?' | |||
चन्द्रकान्तले खुसीको आँसु झार्दै भने, 'हो कान्छी तिम्रो अर्को जन्म नैभएको हो । तिमीले असाध्यै माया गर्ने बावु-आमा पाएकी छ्यौ । डा. राजरडा. दिनेश जस्तो डा. पायौ । सुरेश क्षेवरीजञस्तो बिरामी पर्दा सहयोग गर्ने दाइपायौ । सबै-सबै पायौ । तिमीले बस् आफूलाई सम्हाल सबै ठीक हुन्छ । | चन्द्रकान्तले खुसीको आँसु झार्दै भने, 'हो कान्छी तिम्रो अर्को जन्म नैभएको हो । तिमीले असाध्यै माया गर्ने बावु-आमा पाएकी छ्यौ । डा. राजरडा. दिनेश जस्तो डा. पायौ । सुरेश क्षेवरीजञस्तो बिरामी पर्दा सहयोग गर्ने दाइपायौ । सबै-सबै पायौ । तिमीले बस् आफूलाई सम्हाल सबै ठीक हुन्छ । | ||
कान्छी बिस्तारै उठ्दै भनिन्, 'खोई बाबु-आमा ?' | कान्छी बिस्तारै उठ्दै भनिन्, 'खोई बाबु-आमा ?' | ||
चन्द्रकान्तले बोलाएपछि केशव र पीताम्बरा नै आए । कान्छीलाई उठेकोदेखेर हर्षित हुँदै भने, 'नानी अहिले उठेर जरक-मरक नगर ।' | चन्द्रकान्तले बोलाएपछि केशव र पीताम्बरा नै आए । कान्छीलाई उठेकोदेखेर हर्षित हुँदै भने, 'नानी अहिले उठेर जरक-मरक नगर ।' | ||
उनीहरूको कुरा सुनेर कान्छी टोलाइरहिन् । चन्द्रकान्तले दुधमा हलिंक्सफिटेर कान्छीलाई दिँदै भने, 'हर्लिक्स खाएर सुत ।' कान्छीले हर्लिक्स पिइन् ।चन्द्रकान्तले औषधि खान दिएपछि फेरि कान्छी गहिरो निद्रामा परिन् । | उनीहरूको कुरा सुनेर कान्छी टोलाइरहिन् । चन्द्रकान्तले दुधमा हलिंक्सफिटेर कान्छीलाई दिँदै भने, 'हर्लिक्स खाएर सुत ।' कान्छीले हर्लिक्स पिइन् ।चन्द्रकान्तले औषधि खान दिएपछि फेरि कान्छी गहिरो निद्रामा परिन् । | ||
कान्छीले चौधौं दिनको मध्यरातमा पनि आँखा खोलिन् । चारैतिर हेरिन्,आफनो पलङभन्दा पर चन्द्रकान्तलाई निदाइरहेको देखेर केही धक मान्दैभनिन्, 'चन्द्रकान्त... चन्द्रकान्त ।'कान्छीको बोली सुनेर चन्द्रकान्त झसङ्ग हँदै उठेर मर्करी बाल्दै कान्छीकोनजिकै गएर भने, 'के भयो कान्छी, के भयो !'कान्छी धेरैबेर मौन भएपछि भनिन, 'मैले थाहा पाएँ हिजो मैयाँले आफनोघरबाट निकालेपछि हामी यहाँ आयौं, मैले आँखा खोल्नेबित्तिकै त्यही मैयाँकोफोटोमा आँखा पन्यो, त्यो फोटो निकालिदेक । किन त्यो फोटो राखेकोचन्द्रकान्त ?'चन्द्रकान्तले उत्तर दिए, 'तिमीले मैयाँ-मैयाँ भनेपछि त्यो फोटो राखिदिएको। तिमीले झिक भन्छ्यौ भने झिक्छु । तिम्रो मुख सुकेको छ भने पानीकै ?'"अं पानी दैक म आफूलाई सम्हालिहाल्थें नि । तिमीलै पसरी एउटै कोठामा | ==आाठ== | ||
सुत्न नहुने थियो । चन्द्रकान्त तिमीले यो फोटो झिक्दिक । अव्र म पत्धरमापरिणत हुन्छु । मैलै यौ उमेरसम्म कोही मानवीय मूल्य भएको त मान्छे नै देखिनँ ।'चन्द्रकान्तले शालुको फोटो निकालेर घोप्टो पारेर ठहस्याए ।कान्छीले रुन्चे स्वरमा भनिन्- 'होस्-होस् फोटो झुन्ह्याइदेक, भोलि मआफैँ त्यो फोटोलाई झिकेर फयाकुँला । फोटोमा अलि धूलो लागैजस्तौ छसफा कपडाले पुछिदेक ।' | कान्छीले चौधौं दिनको मध्यरातमा पनि आँखा खोलिन् । चारैतिर हेरिन्,आफनो पलङभन्दा पर चन्द्रकान्तलाई निदाइरहेको देखेर केही धक मान्दैभनिन्, 'चन्द्रकान्त... चन्द्रकान्त ।'कान्छीको बोली सुनेर चन्द्रकान्त झसङ्ग हँदै उठेर मर्करी बाल्दै कान्छीकोनजिकै गएर भने, 'के भयो कान्छी, के भयो !'कान्छी धेरैबेर मौन भएपछि भनिन, 'मैले थाहा पाएँ हिजो मैयाँले आफनोघरबाट निकालेपछि हामी यहाँ आयौं, मैले आँखा खोल्नेबित्तिकै त्यही मैयाँकोफोटोमा आँखा पन्यो, त्यो फोटो निकालिदेक । किन त्यो फोटो राखेकोचन्द्रकान्त ?'चन्द्रकान्तले उत्तर दिए, 'तिमीले मैयाँ-मैयाँ भनेपछि त्यो फोटो राखिदिएको। तिमीले झिक भन्छ्यौ भने झिक्छु । तिम्रो मुख सुकेको छ भने पानीकै ?'"अं पानी दैक म आफूलाई सम्हालिहाल्थें नि । तिमीलै पसरी एउटै कोठामा सुत्न नहुने थियो । चन्द्रकान्त तिमीले यो फोटो झिक्दिक । अव्र म पत्धरमापरिणत हुन्छु । मैलै यौ उमेरसम्म कोही मानवीय मूल्य भएको त मान्छे नै देखिनँ ।'चन्द्रकान्तले शालुको फोटो निकालेर घोप्टो पारेर ठहस्याए ।कान्छीले रुन्चे स्वरमा भनिन्- 'होस्-होस् फोटो झुन्ह्याइदेक, भोलि मआफैँ त्यो फोटोलाई झिकेर फयाकुँला । फोटोमा अलि धूलो लागैजस्तौ छसफा कपडाले पुछिदेक ।' | ||
चन्द्रकान्तले चुपचाप सफा कपडाले फोटो फुछे । रातको समयमा औषधिदिने वेला भएकोले औषधि खुवाए । औषधि खुवाएको केही बेरपछि, कान्छी कुरागर्दागर्दै निदाइन् । चन्द्रकान्त पनि मनमा कुरा खेलाउँदै निदाए । क्रमशः दिनबित्दै गयो । कान्छी विस्तार पानी सार्न, ट्वाइलेट जान सक्नै भइन् । तर उनीसोच्चिन्- आफूमाथि बज्च परेको क्षण हिजो नै हो । एक्काइसौं दिनको दिनकान्छी उठिन्, आफैँ नुहाइधुवाई गरिन् । बडो राम्रैसँग मिलाएर राखेको कपडाझिक्दै भनिन्, 'हिजो मैले मैयाँसापका लागि पकौडा राखिदिएकी थिएँ, देखिस्योकि देखिसेन होला ।' | चन्द्रकान्तले चुपचाप सफा कपडाले फोटो फुछे । रातको समयमा औषधिदिने वेला भएकोले औषधि खुवाए । औषधि खुवाएको केही बेरपछि, कान्छी कुरागर्दागर्दै निदाइन् । चन्द्रकान्त पनि मनमा कुरा खेलाउँदै निदाए । क्रमशः दिनबित्दै गयो । कान्छी विस्तार पानी सार्न, ट्वाइलेट जान सक्नै भइन् । तर उनीसोच्चिन्- आफूमाथि बज्च परेको क्षण हिजो नै हो । एक्काइसौं दिनको दिनकान्छी उठिन्, आफैँ नुहाइधुवाई गरिन् । बडो राम्रैसँग मिलाएर राखेको कपडाझिक्दै भनिन्, 'हिजो मैले मैयाँसापका लागि पकौडा राखिदिएकी थिएँ, देखिस्योकि देखिसेन होला ।' | ||
'कान्छी तिमीले उनको नाम नै नलेक । क बावु-आमा पनि आउनुभयो ।एकछिन बसेर कुरा गर । म औषधि सिद्धिएको छ लिएर आउँछु ।' | 'कान्छी तिमीले उनको नाम नै नलेक । क बावु-आमा पनि आउनुभयो ।एकछिन बसेर कुरा गर । म औषधि सिद्धिएको छ लिएर आउँछु ।' | ||
पीताम्बरा र केशवले कोठाभिर पसेर सोफामा बस्दै भने, 'आफैँले आजनुहाएजस्तो छ नि हो : तिमीलाई यो रूपमा देख्दा साह्ै खुसी लाग्यौ ।तिमीलाई यस रूपमा देखेपछि पर्सि नै सत्यनारायणको पूजा लगाङँझै लाग्यो ।' | पीताम्बरा र केशवले कोठाभिर पसेर सोफामा बस्दै भने, 'आफैँले आजनुहाएजस्तो छ नि हो : तिमीलाई यो रूपमा देख्दा साह्ै खुसी लाग्यौ ।तिमीलाई यस रूपमा देखेपछि पर्सि नै सत्यनारायणको पूजा लगाङँझै लाग्यो ।' | ||
'हुन्छ लगाउनुहोस्, हिजौ अलि धूलो-मैलोमा बजारिएकीले आज नुहाएकीहुँ। अघि यसौ बगैँचा र फूलबारी हेर्न मन लागेर गएकी थिएँ । व्यवस्थिततरिकाबाट केही लगाएकै छैन । दुबोमा पनि घाँसैघाँस उम्रिएको रहेछ । आँगनमापनि फोहोरैफौहोर छ । फोहोर देखैपछि त मैरो टाउको नै घुम्छ । न धुपीहरूकैकटिड गरेको छ ।' | 'हुन्छ लगाउनुहोस्, हिजौ अलि धूलो-मैलोमा बजारिएकीले आज नुहाएकीहुँ। अघि यसौ बगैँचा र फूलबारी हेर्न मन लागेर गएकी थिएँ । व्यवस्थिततरिकाबाट केही लगाएकै छैन । दुबोमा पनि घाँसैघाँस उम्रिएको रहेछ । आँगनमापनि फोहोरैफौहोर छ । फोहोर देखैपछि त मैरो टाउको नै घुम्छ । न धुपीहरूकैकटिड गरेको छ ।' | ||
पीताम्बराले करा चुहाइन्- अलिअलि त काम गरिन्थ्यो । तिमी बिरामीभएर आएपछि वगैँचाभन्दा पनि ध्यान तिमीमा गयौं । फेरि काम गर्न आउनेमान्छेलाई दस घर भ्याउनुपर्छ, के राम्रो काम गर्थे ? खैर आँगन, बगैँचाकोकुरा छोडौं अब तिम्रौ र चन्द्रकान्तको बारेमा कुरा गरौं । | पीताम्बराले करा चुहाइन्- अलिअलि त काम गरिन्थ्यो । तिमी बिरामीभएर आएपछि वगैँचाभन्दा पनि ध्यान तिमीमा गयौं । फेरि काम गर्न आउनेमान्छेलाई दस घर भ्याउनुपर्छ, के राम्रो काम गर्थे ? खैर आँगन, बगैँचाकोकुरा छोडौं अब तिम्रौ र चन्द्रकान्तको बारेमा कुरा गरौं । | ||
'ए चन्द्रकान्त, उनी र म पहिला सँगै बस्थ्यौं । त्यहाँबाट निकालेपछिचन्द्रकान्तले यहाँ लिएर आएछन् । विश्वास गर्नोस्, हाम्रो सम्बन्ध केही नराम्रोछैन, हिजै मात्र हो उनले मलाई छोएका । हिजो उनले नसम्हाको भएचाहिँ मबाँच्दैनथैँ हुँला ।' | 'ए चन्द्रकान्त, उनी र म पहिला सँगै बस्थ्यौं । त्यहाँबाट निकालेपछिचन्द्रकान्तले यहाँ लिएर आएछन् । विश्वास गर्नोस्, हाम्रो सम्बन्ध केही नराम्रोछैन, हिजै मात्र हो उनले मलाई छोएका । हिजो उनले नसम्हाको भएचाहिँ मबाँच्दैनथैँ हुँला ।' | ||
पीताम्बराले कान्छीको हात समातेर भनिन्, 'लाटी, तिम्री यहाँ आएकी तठीक एक्काईस दिन भयो । एक्काईस दिनसम्म तिनै चन्द्रकान्तले तिमीलाई | |||
पीताम्बराले कान्छीको हात समातेर भनिन्, 'लाटी, तिम्री यहाँ आएकी तठीक एक्काईस दिन भयो । एक्काईस दिनसम्म तिनै चन्द्रकान्तले तिमीलाई दिसा, पिसाव गराउने, दिसा धुने, नुहाइदिने, कपडा फेर्ने तिम्रो कपडा धुनेकाम गरे । उनले स्याहार नगरेको भए र डा. राज र डा. दिनेश र सुरेशचभएको भए तिमी यहाँ होइन अहिले सडकमा हुन्थ्यौ । त्यसैले हामीले तिमीहरूकोबिबाह गर्न सत्यनारायणको पूजा राख्न खोजेका हौं ।' | |||
दिसा, पिसाव गराउने, दिसा धुने, नुहाइदिने, कपडा फेर्ने तिम्रो कपडा धुनेकाम गरे । उनले स्याहार नगरेको भए र डा. राज र डा. दिनेश र सुरेशचभएको भए तिमी यहाँ होइन अहिले सडकमा हुन्थ्यौ । त्यसैले हामीले तिमीहरूकोबिबाह गर्न सत्यनारायणको पूजा राख्न खोजेका हौं ।' | |||
कान्छीले विश्वास गरिनन् र नजिकै रहेको क्यालेन्डरमा पल्टाएर हेरिन्,"उफ मङ्सिरको १२ गते पो रहेछ । उनी थचक्क बसिन् । आँखाबाट आँसुझारिन् मात्र ।' | कान्छीले विश्वास गरिनन् र नजिकै रहेको क्यालेन्डरमा पल्टाएर हेरिन्,"उफ मङ्सिरको १२ गते पो रहेछ । उनी थचक्क बसिन् । आँखाबाट आँसुझारिन् मात्र ।' | ||
पीताम्बराले सम्झाइन्, 'फौरि पनि पीर गयौँ भने तिमी विरामी हुन्छ्यौ ।पीर नगर । हाम्रो विवाह हुँदा उहाँ पच्चीस वर्षको र म बीस वर्षकी थिएँ ।विवाह चाँडै भए पनि बच्चाचाहिँ बयालीस वर्षमा भयौ, तिमीहरूको त उमेरैछ । कुनै पनि सुकार्य गर्न ढिलो गर्नुहुन्न । हामीले तिमीहरूको विवाहका लागिगहना, कपडा सबै तयार परिसक्यौं । तिमी होसमा आउने प्रतीक्षामा थियौं ।समाजमा विवाह नगरी एक्कै ठाउँमा सुतेका छन् भन्नै किन पानु ः तिमीहरूकोचाँडै विवाह गरिदिन पाए आनन्दै हुन्छ ।' | पीताम्बराले सम्झाइन्, 'फौरि पनि पीर गयौँ भने तिमी विरामी हुन्छ्यौ ।पीर नगर । हाम्रो विवाह हुँदा उहाँ पच्चीस वर्षको र म बीस वर्षकी थिएँ ।विवाह चाँडै भए पनि बच्चाचाहिँ बयालीस वर्षमा भयौ, तिमीहरूको त उमेरैछ । कुनै पनि सुकार्य गर्न ढिलो गर्नुहुन्न । हामीले तिमीहरूको विवाहका लागिगहना, कपडा सबै तयार परिसक्यौं । तिमी होसमा आउने प्रतीक्षामा थियौं ।समाजमा विवाह नगरी एक्कै ठाउँमा सुतेका छन् भन्नै किन पानु ः तिमीहरूकोचाँडै विवाह गरिदिन पाए आनन्दै हुन्छ ।' | ||
कान्छीलाई घोर अचम्म लाग्यो । केही रिंगटा चलेजस्तो पनि भयो उनीसोफामै मो अड्याएर चिम्म आँखा चिम्लिइन् । केशवले नम स्वरमा भने,“कान्छी, मैले चन्द्रकान्तजस्तो पुरुष त संसारमै देखेको छैन । तिमी बिरामीहुँदा उनले तीन दिन तीन रात आंखा भझिमिक्कै गरेनन् । चौथो दिन कमजोरीलेहोला मूछां नै परे । डाक्टरसापहरूले के-के सुई दिएपछि सत्र-अठार मिनेटमाआँखा खोले । आँखा खोल्दा कान्छीले औषधि खाइन् कि खाइनन् भन्दै थिए ।' | कान्छीलाई घोर अचम्म लाग्यो । केही रिंगटा चलेजस्तो पनि भयो उनीसोफामै मो अड्याएर चिम्म आँखा चिम्लिइन् । केशवले नम स्वरमा भने,“कान्छी, मैले चन्द्रकान्तजस्तो पुरुष त संसारमै देखेको छैन । तिमी बिरामीहुँदा उनले तीन दिन तीन रात आंखा भझिमिक्कै गरेनन् । चौथो दिन कमजोरीलेहोला मूछां नै परे । डाक्टरसापहरूले के-के सुई दिएपछि सत्र-अठार मिनेटमाआँखा खोले । आँखा खोल्दा कान्छीले औषधि खाइन् कि खाइनन् भन्दै थिए ।' | ||
कान्छीले क्रा सुन्न अलि भझिँजो मानेजस्तो गरैपछि पीताम्बरा र कैशवउठेर गए । आँखा खोल्दा कान्छीको आँखा शालुको तस्बिरमा पत्यो । मनमनैसोचिन् । मलाई मृत्युको मुखमा छोड्नेको के अनुहार हेर्नु ? साँच्चि चन्द्रकान्तलेमैरो घरजग्गाको लालपूर्जा देखेर त माया गरेको होइन ? शालुजस्ती त त्यस्तीभएर निस्केपछि चन्द्रकान्तको त के विश्वास : फेरि शालुकै फोटोमा आँखापरेपछि कान्छीलाई रिस उद््यौ । उनले शालुको फोटो झिकेर केहीबैर घोप्द्याएरभित्रै राखिन्, शान्ति भएन र वाहिर राखिन् । अझै शालुले घरवाट निकालिदिँदाकोक्षण सम्झेपछि फोटो गेटबाहिर राखेर आइन् । औषधि लिएर आउँदै गरेकोचन्द्रकान्तको आँखा फोटोमा पस्यो । फोटो भित्र लगेर पीताम्बरालाई जिम्मादिँदै आफनो कोदामा पसे । कान्छी टोलाएर सुतिरहेकी थिइन् । चन्द्रकान्तआएको चाल पाउनेबित्तिकै उठेर बसिन् । कान्छीलाई चन्द्रकान्तसँग कताकतालाज-लाज पति लाग्यो । | कान्छीले क्रा सुन्न अलि भझिँजो मानेजस्तो गरैपछि पीताम्बरा र कैशवउठेर गए । आँखा खोल्दा कान्छीको आँखा शालुको तस्बिरमा पत्यो । मनमनैसोचिन् । मलाई मृत्युको मुखमा छोड्नेको के अनुहार हेर्नु ? साँच्चि चन्द्रकान्तलेमैरो घरजग्गाको लालपूर्जा देखेर त माया गरेको होइन ? शालुजस्ती त त्यस्तीभएर निस्केपछि चन्द्रकान्तको त के विश्वास : फेरि शालुकै फोटोमा आँखापरेपछि कान्छीलाई रिस उद््यौ । उनले शालुको फोटो झिकेर केहीबैर घोप्द्याएरभित्रै राखिन्, शान्ति भएन र वाहिर राखिन् । अझै शालुले घरवाट निकालिदिँदाकोक्षण सम्झेपछि फोटो गेटबाहिर राखेर आइन् । औषधि लिएर आउँदै गरेकोचन्द्रकान्तको आँखा फोटोमा पस्यो । फोटो भित्र लगेर पीताम्बरालाई जिम्मादिँदै आफनो कोदामा पसे । कान्छी टोलाएर सुतिरहेकी थिइन् । चन्द्रकान्तआएको चाल पाउनेबित्तिकै उठेर बसिन् । कान्छीलाई चन्द्रकान्तसँग कताकतालाज-लाज पति लाग्यो । | ||
चन्द्रकान्तले औषधि र पाती दिँदै भने, 'ल अब औषधि खाएर सुत । अनारछोडाएको छ खाङ है भनेर गएको थिएँ, यत्तिकै छ । म पनि उस्तै खान दिएरजानुपर्ने रहेछ ।' | चन्द्रकान्तले औषधि र पाती दिँदै भने, 'ल अब औषधि खाएर सुत । अनारछोडाएको छ खाङ है भनेर गएको थिएँ, यत्तिकै छ । म पनि उस्तै खान दिएरजानुपर्ने रहेछ ।' | ||
कान्छीले औषधि निल्दै भनिन्, 'चन्द्रकान्त जग्गाको लालपूर्जा कहाँ राख्यौ ?चिदठी पनि सँगै थियो ।' | कान्छीले औषधि निल्दै भनिन्, 'चन्द्रकान्त जग्गाको लालपूर्जा कहाँ राख्यौ ?चिदठी पनि सँगै थियो ।' | ||
'होइन तिमी फेरि बेसुरको करा गर्न लाग्यौ । कस्तो लालपूर्जा, केकोलालपूर्जा, कसको चिट्ठी मलाई केही थाहा छैन । ल सृतिहाल पछि कुरागरौली ।' | 'होइन तिमी फेरि बेसुरको करा गर्न लाग्यौ । कस्तो लालपूर्जा, केकोलालपूर्जा, कसको चिट्ठी मलाई केही थाहा छैन । ल सृतिहाल पछि कुरागरौली ।' | ||
कान्छीले मनमनै भनिन्- 'ओ ! मैयाँलाई त्यही जग्गामा आँखा लागेछ क्यार,मैले त उनकै नाममा गरिदिन्छु भनेकी थिएँ । पहिल्यै निकालिन् । लिकन्तिनलाई दाइजो नै भयो । चन्द्रकान्तको प्रेम त निस्वार्थ पो रहेछ । उनी सुन्दर रमायालु छन्, उनले त कुमारी केटी नै पनि पाउन सक्थे । उनी मलाई प्रेम गर्छन्भन्ने थाहा थियो तर यतिबिध्न माया गर्छन् भन्नै थाहा थिएन । सोच्दासोच्दैकान्छीको आँखा लष्टिन थाल्यो । उनी केही बेरमा निदाइन् पनि । | कान्छीले मनमनै भनिन्- 'ओ ! मैयाँलाई त्यही जग्गामा आँखा लागेछ क्यार,मैले त उनकै नाममा गरिदिन्छु भनेकी थिएँ । पहिल्यै निकालिन् । लिकन्तिनलाई दाइजो नै भयो । चन्द्रकान्तको प्रेम त निस्वार्थ पो रहेछ । उनी सुन्दर रमायालु छन्, उनले त कुमारी केटी नै पनि पाउन सक्थे । उनी मलाई प्रेम गर्छन्भन्ने थाहा थियो तर यतिबिध्न माया गर्छन् भन्नै थाहा थिएन । सोच्दासोच्दैकान्छीको आँखा लष्टिन थाल्यो । उनी केही बेरमा निदाइन् पनि । | ||
भोलिपल्ट बिहानै कान्छीले आँगन बढारिरहेको देखेर केशवले नजिकै आएरभने, 'नानी ! आँगन नबढार, तिमीलाई अहिले त्यति ठीक भएकै छैन । वरुआमासँग गएर केही कुरा गर । उनलाई साथी हुन्छ । मचाहिँ यस्सो घुमेरआउँछु ।' कान्छी पूरै आंगन बढारेर पीताम्बरासामु पुगिन् । पीताम्बराले बढोराम्रो पाराले सम्झाएपछि कान्छीले चन्द्रकान्तसँग बिवाह गर्नै कुरा नकार्नसकिनन् । भौलिपल्ट नै कान्छी र चन्द्रकान्तको सत्यनारायणको पूजा लगाएरत्यहीँ सिन्दूर राख्ने काम पनि गरियो । विवाहमा कान्छीको काकालगायत अरूकेही आफन्त पनि जम्मा भए । सबैले कान्छी र चन्द्रकान्तको बैवाहिक जीवनसुखद् होस् भती शुभकामना दिए । बेलुका चन्द्रकान्त र कान्छीको सुत्नेओछ्यानमा फूल छरिएको थियौ । दुवै विगत भुलेर बर्तमानमा रमाइरहे ।चन्द्रकान्तको मायालु आलिङ्गतमा कान्छीले संसार बिर्सिन् । त्यस्तै कान्छीकोमायालु आलिङ्गनमा चन्द्रकान्तले .... । | भोलिपल्ट बिहानै कान्छीले आँगन बढारिरहेको देखेर केशवले नजिकै आएरभने, 'नानी ! आँगन नबढार, तिमीलाई अहिले त्यति ठीक भएकै छैन । वरुआमासँग गएर केही कुरा गर । उनलाई साथी हुन्छ । मचाहिँ यस्सो घुमेरआउँछु ।' कान्छी पूरै आंगन बढारेर पीताम्बरासामु पुगिन् । पीताम्बराले बढोराम्रो पाराले सम्झाएपछि कान्छीले चन्द्रकान्तसँग बिवाह गर्नै कुरा नकार्नसकिनन् । भौलिपल्ट नै कान्छी र चन्द्रकान्तको सत्यनारायणको पूजा लगाएरत्यहीँ सिन्दूर राख्ने काम पनि गरियो । विवाहमा कान्छीको काकालगायत अरूकेही आफन्त पनि जम्मा भए । सबैले कान्छी र चन्द्रकान्तको बैवाहिक जीवनसुखद् होस् भती शुभकामना दिए । बेलुका चन्द्रकान्त र कान्छीको सुत्नेओछ्यानमा फूल छरिएको थियौ । दुवै विगत भुलेर बर्तमानमा रमाइरहे ।चन्द्रकान्तको मायालु आलिङ्गतमा कान्छीले संसार बिर्सिन् । त्यस्तै कान्छीकोमायालु आलिङ्गनमा चन्द्रकान्तले .... । | ||
विवाहको भोलिपल्ट कान्छी र चन्द्रकान्तको शिर लाजले झुक्यो । त्यसमाथिचाँडै घोत्ले छोरो पाउनू भनी पीताम्बराले कान्छीलाई, केशवले चन्द्रकान्तलाईजिस्क्याउन बाँकी राखेनन् । बिस्तारै कान्छीको आँखाबाट शालु दिनप्रतिदिनझर्दै गइन् । कान्छीको आँखामा शालुको त्यो क्रूर दृश्य ताचिरहन्ध्यो । त्यसमाथिचन्द्रकान्त शालुको नराम्रो पक्षको मात्र कुरा गरिदिन्थे । कान्छीले मानसिकरोगको औषधि खाए पनि पूर्ण रूपमा आफूलाई सम्हालेकी थिइन् । पीताम्बरालाईखाना पकाउन सघाउनदेखि लिएर सबै काम गर्थिन् । चन्द्रकान्त कैशवकोघरकै भाडाको ट्याक्सी चलाउँथे । एकदिन केशबले कान्छीतिर लालपुर्जाबढाउँदै भने, 'कान्छी म पनि कस्तो ह्स्सु ॥ तिम्रो यो कागज एउटा नानीलेदिनु है भनेर छोडेर गएको पहिल्यै हो, दिनै बिसँछु । धेरै वर्ष भएछ, जग्गाकोतिरो नतिरेको, चन्द्रकान्तलाई तिर्न पठाउनू ।' कान्छी लालपूर्जा देखेर मौनभइन् । ए लालपूर्जा त लैराइदिछे त्यसले, रामै भयो दुःख हुँदा काम लाग्ला । | विवाहको भोलिपल्ट कान्छी र चन्द्रकान्तको शिर लाजले झुक्यो । त्यसमाथिचाँडै घोत्ले छोरो पाउनू भनी पीताम्बराले कान्छीलाई, केशवले चन्द्रकान्तलाईजिस्क्याउन बाँकी राखेनन् । बिस्तारै कान्छीको आँखाबाट शालु दिनप्रतिदिनझर्दै गइन् । कान्छीको आँखामा शालुको त्यो क्रूर दृश्य ताचिरहन्ध्यो । त्यसमाथिचन्द्रकान्त शालुको नराम्रो पक्षको मात्र कुरा गरिदिन्थे । कान्छीले मानसिकरोगको औषधि खाए पनि पूर्ण रूपमा आफूलाई सम्हालेकी थिइन् । पीताम्बरालाईखाना पकाउन सघाउनदेखि लिएर सबै काम गर्थिन् । चन्द्रकान्त कैशवकोघरकै भाडाको ट्याक्सी चलाउँथे । एकदिन केशबले कान्छीतिर लालपुर्जाबढाउँदै भने, 'कान्छी म पनि कस्तो ह्स्सु ॥ तिम्रो यो कागज एउटा नानीलेदिनु है भनेर छोडेर गएको पहिल्यै हो, दिनै बिसँछु । धेरै वर्ष भएछ, जग्गाकोतिरो नतिरेको, चन्द्रकान्तलाई तिर्न पठाउनू ।' कान्छी लालपूर्जा देखेर मौनभइन् । ए लालपूर्जा त लैराइदिछे त्यसले, रामै भयो दुःख हुँदा काम लाग्ला । | ||
लालपूर्जाको बारेमा केशवले चन्द्रकान्तसँग शालुले भनेका क्राहरू जस्ताकोतस्तै भनेपछि चन्द्रकान्तले तुरुक्क आँसु खसाते । लालपूर्जा पाएको दिनचन्द्रकान्तको मुड ठीक नभए पनि कान्छी भने साह्रै प्रशन्न थिइन् । सुत्नैसमयमा चन्द्रकान्तको छातीमा टाउको राखेर कान्छीले भनिन्, 'चन्द्रकान्त,आज दुईवटा खुसी एकँचोटि मिल्यो । जग्गाको लालपूर्जा अनि मेरो पेटमा पनिबच्चा छ रे, म र आमा जचाउन गएका थियौं ।' चन्द्रकान्तले खुसी हँदै भने,“कान्छी हामीले स्वर्ग नै पायौं हगि : अस्ति भर्खर गाउँबाट ठूलो छोरा पनिआयो । आज तिमी यौ खुसीको करा सुचाउँदै छयौ । बाबुआमा पनि पायौं ।रोहिणी र रोष्मा मैयाँसाप पनि पायौं । हामी त कति भाग्यमानी । न हामीसंगपैसाक्को कमी छ । यौ पेटको बच्चाचाहिँ छोरी होस् । त्यो पनि शालुमैयाँजस्ती ।'कान्छी चिच्याइन्, 'चन्द्रकान्त, त्यस पापिनीको नाम लिएर मलाई फेरि पागलगाराउन चाहन्छौ ?' | लालपूर्जाको बारेमा केशवले चन्द्रकान्तसँग शालुले भनेका क्राहरू जस्ताकोतस्तै भनेपछि चन्द्रकान्तले तुरुक्क आँसु खसाते । लालपूर्जा पाएको दिनचन्द्रकान्तको मुड ठीक नभए पनि कान्छी भने साह्रै प्रशन्न थिइन् । सुत्नैसमयमा चन्द्रकान्तको छातीमा टाउको राखेर कान्छीले भनिन्, 'चन्द्रकान्त,आज दुईवटा खुसी एकँचोटि मिल्यो । जग्गाको लालपूर्जा अनि मेरो पेटमा पनिबच्चा छ रे, म र आमा जचाउन गएका थियौं ।' चन्द्रकान्तले खुसी हँदै भने,“कान्छी हामीले स्वर्ग नै पायौं हगि : अस्ति भर्खर गाउँबाट ठूलो छोरा पनिआयो । आज तिमी यौ खुसीको करा सुचाउँदै छयौ । बाबुआमा पनि पायौं ।रोहिणी र रोष्मा मैयाँसाप पनि पायौं । हामी त कति भाग्यमानी । न हामीसंगपैसाक्को कमी छ । यौ पेटको बच्चाचाहिँ छोरी होस् । त्यो पनि शालुमैयाँजस्ती ।'कान्छी चिच्याइन्, 'चन्द्रकान्त, त्यस पापिनीको नाम लिएर मलाई फेरि पागलगाराउन चाहन्छौ ?' | ||
चन्द्रकान्तले कान्छीको कपाल मायालु पारले मुसार्दै भने, 'कान्छी तिमीलेआफूलाई कठोर बनाएको पटक्कै सुहाउँदैन । कुरा अर्कै छ । शालु मैयाँलेकसम खुवाएकोले आजसम्म चुप थिएँ । अब छातीमा कति पत्थर राखेरबाँचौं ? तिमीले हरपल शालु मैयाँको घुणा गरेको कति सहुँ ? हेर शालुमैयाँसापले तिमीलाई खुसी दिनका लागि सबै नाटक गरिस्या हो। हामी तउहाँले बनाएको नाटकमा सहभागी भएका हौँ । तर, हामी सबैको प्रेम बनाबटीहोइन । शालु मैयाँको तिमीप्रतिको घृणा मात्र बनावटी हो । लालपुर्जा दिँदाभनिस्याथियो रै दिदीलाई तब मात्र लालपूर्जा दिनु जब दिदीले चन्द्रकान्तदाइको वास्तविक प्रेम बुझनुहुन्छ । चन्द्रकान्त दाइलाई लालपूर्जाको बारेमा आपनि नगर्नुहोस् । लाटी, बुबाले लालपूर्जा जस्तो कुरा पनि बिसंनुहुन्छ त ?उहाँले शालुकै कुरा मान्नुभएको हो । मैयाँसापले नै यहाँ बस्नै बन्दोबस्तमिलाउनुभएको हो । हामीले शालु मैयाँसापलाई तिमी बिरामी भएको क्राढाँट्दा पनि उहाँ दुईपल्ट स्कुलमा मूर्छा परिसक्नुभयो रे । हाम्रो विवाह भयोभनेपछिचाहिँ साह्टै खुसी हुनुहुन्छ रे । रोहिणी मैयाँसाप र शालु मैयाँसाप साथी-साथी हनुहुन्छ । साँचो करा यही हो । | चन्द्रकान्तले कान्छीको कपाल मायालु पारले मुसार्दै भने, 'कान्छी तिमीलेआफूलाई कठोर बनाएको पटक्कै सुहाउँदैन । कुरा अर्कै छ । शालु मैयाँलेकसम खुवाएकोले आजसम्म चुप थिएँ । अब छातीमा कति पत्थर राखेरबाँचौं ? तिमीले हरपल शालु मैयाँको घुणा गरेको कति सहुँ ? हेर शालुमैयाँसापले तिमीलाई खुसी दिनका लागि सबै नाटक गरिस्या हो। हामी तउहाँले बनाएको नाटकमा सहभागी भएका हौँ । तर, हामी सबैको प्रेम बनाबटीहोइन । शालु मैयाँको तिमीप्रतिको घृणा मात्र बनावटी हो । लालपुर्जा दिँदाभनिस्याथियो रै दिदीलाई तब मात्र लालपूर्जा दिनु जब दिदीले चन्द्रकान्तदाइको वास्तविक प्रेम बुझनुहुन्छ । चन्द्रकान्त दाइलाई लालपूर्जाको बारेमा आपनि नगर्नुहोस् । लाटी, बुबाले लालपूर्जा जस्तो कुरा पनि बिसंनुहुन्छ त ?उहाँले शालुकै कुरा मान्नुभएको हो । मैयाँसापले नै यहाँ बस्नै बन्दोबस्तमिलाउनुभएको हो । हामीले शालु मैयाँसापलाई तिमी बिरामी भएको क्राढाँट्दा पनि उहाँ दुईपल्ट स्कुलमा मूर्छा परिसक्नुभयो रे । हाम्रो विवाह भयोभनेपछिचाहिँ साह्टै खुसी हुनुहुन्छ रे । रोहिणी मैयाँसाप र शालु मैयाँसाप साथी-साथी हनुहुन्छ । साँचो करा यही हो । | ||
चन्द्रकान्तको कुरा सुनेपछि कान्छी धेरैबेर रोइन् । उनको मनमा शालुलेभनेका शब्दहरू एकपछि अर्को गर्दै औहोर-दौहोर गरिरहे । “तपाईँलाईचन्द्रकान्तजस्तै राजकुमार खोजिदिन्छु । दिदी म ठूली भइसके, स तपाईंलेदेखाएको बाटोमा हिँड्छ । आज भोक लागेको छैन, तपाईंहरू मात्र खानाखानोस्, तपाईंक्रो पनि स्वर्गजस्तो घर हुन्छ आदिआदि ।' | चन्द्रकान्तको कुरा सुनेपछि कान्छी धेरैबेर रोइन् । उनको मनमा शालुलेभनेका शब्दहरू एकपछि अर्को गर्दै औहोर-दौहोर गरिरहे । “तपाईँलाईचन्द्रकान्तजस्तै राजकुमार खोजिदिन्छु । दिदी म ठूली भइसके, स तपाईंलेदेखाएको बाटोमा हिँड्छ । आज भोक लागेको छैन, तपाईंहरू मात्र खानाखानोस्, तपाईंक्रो पनि स्वर्गजस्तो घर हुन्छ आदिआदि ।' | ||
चन्द्रकान्तले कान्छीको आँखाबाट बगिरहेको आँस् पुछ्दै भने, 'नरोक कान्छी,नरौक । शालु मैयाँसापले भनिस्याध्यो, 'दाइ मेरी दिदीको आँखाबाट एकथोपाआँसु नखसौस् । मेरी दिदीलाई सधैँ डालीमा लटरम्म फुलेको फूलझौँ देख्नपाङी । दिदी खुसी हुँदा म स्वयम् खुसी हुन्छु ।' | चन्द्रकान्तले कान्छीको आँखाबाट बगिरहेको आँस् पुछ्दै भने, 'नरोक कान्छी,नरौक । शालु मैयाँसापले भनिस्याध्यो, 'दाइ मेरी दिदीको आँखाबाट एकथोपाआँसु नखसौस् । मेरी दिदीलाई सधैँ डालीमा लटरम्म फुलेको फूलझौँ देख्नपाङी । दिदी खुसी हुँदा म स्वयम् खुसी हुन्छु ।' | ||
कान्छीले चन्द्रकान्तको औठ वन्द गर्दै भनिन्, 'अब यसभन्दा वढी नभन ।चन्द्रकान्त मैले आफूलाई चिने । हामी दुईमा त आकाश-पातालको अन्तररहेछ । म त पापिनी हुँ । त्यसैले आफनैअगाडि भएको हीरालाई चिन्न सकिनँ ।शालु मैयाँसापले मलाई सम्पूर्ण खुसी दिस्यो । मैले उहाँलाई केबल घुणा गरेबुझौं घुणा ।' | कान्छीले चन्द्रकान्तको औठ वन्द गर्दै भनिन्, 'अब यसभन्दा वढी नभन ।चन्द्रकान्त मैले आफूलाई चिने । हामी दुईमा त आकाश-पातालको अन्तररहेछ । म त पापिनी हुँ । त्यसैले आफनैअगाडि भएको हीरालाई चिन्न सकिनँ ।शालु मैयाँसापले मलाई सम्पूर्ण खुसी दिस्यो । मैले उहाँलाई केबल घुणा गरेबुझौं घुणा ।' | ||
'आफूलाई सम्हाल कान्छी सम्हाल । तुलना गर्दा दुवैको त्याग बराबरी छ ।तिमीहरू दुवैले कनै पल आफनो स्वार्थ हेरेका छैनौ । तिमीहरू बनेको नै एक-अर्काका लागि हौ ।' | 'आफूलाई सम्हाल कान्छी सम्हाल । तुलना गर्दा दुवैको त्याग बराबरी छ ।तिमीहरू दुवैले कनै पल आफनो स्वार्थ हेरेका छैनौ । तिमीहरू बनेको नै एक-अर्काका लागि हौ ।' | ||
'चन्द्रकान्त शालु मैयांसापलाई भोलि नै डाकिदेक । नत्र म मर्छु म बाँच्नसक्दिनँ ।' | 'चन्द्रकान्त शालु मैयांसापलाई भोलि नै डाकिदेक । नत्र म मर्छु म बाँच्नसक्दिनँ ।' | ||
चन्द्रकात्तले आश्वासन दिए, 'पीर नगर म भोलि नै शालु मैयाँसापलाईयहाँ बोलाइदिन्छु । हामी सबैको चाहना नै यही त हो नि । तिमी र मैयाँसापकोओठमा पुनः पहिलाको जस्तै खुसी आओस् ।' | चन्द्रकात्तले आश्वासन दिए, 'पीर नगर म भोलि नै शालु मैयाँसापलाईयहाँ बोलाइदिन्छु । हामी सबैको चाहना नै यही त हो नि । तिमी र मैयाँसापकोओठमा पुनः पहिलाको जस्तै खुसी आओस् ।' | ||
कान्छी केही बोल्न सकिनन् । आँखामा भने शालुको तस्बिर नाचिरहयो ।रातको थुप्रै पल बितेपछि मात्र कान्छी निदाइन् । | कान्छी केही बोल्न सकिनन् । आँखामा भने शालुको तस्बिर नाचिरहयो ।रातको थुप्रै पल बितेपछि मात्र कान्छी निदाइन् । | ||
भोलिपल्ट बिहानको छ पनि नवज्दै शालु आएर रुँदै ओछ्यानमा पल्टिरहेकोकान्छीको आँखा छोपिन् । शालुको हातमा कान्छीको तातो आँसु लागेपछिशालुको आँखा पनि रसाए । कान्छी हात झिक्दै जुरुक्क उठेर शालुतिर फर्किन् ।दुबै एक-अर्काको अङ्गालोमा बाँधिएर थुप्रैवेर रोए । चन्द्रकान्त उनीहरू रोएकोदृश्य हेरेर बसिरहे । धैरैवेरपछि शालुले अङ्गालोवाट छुट्टिएर कान्छीको आँखाकोआँसु पुछ्दै भनिन्, 'दिदी, पेटमा बच्चा हुँदा रुन हुँदैन रे । दाइले मलाई बिहानलिन जाँदा सबै कुरा वताइसक्नुभएको छ । दिदी, मैले जुन सपना देखेकीथिएँ । त्यो सबै साकार भयो ।' | भोलिपल्ट बिहानको छ पनि नवज्दै शालु आएर रुँदै ओछ्यानमा पल्टिरहेकोकान्छीको आँखा छोपिन् । शालुको हातमा कान्छीको तातो आँसु लागेपछिशालुको आँखा पनि रसाए । कान्छी हात झिक्दै जुरुक्क उठेर शालुतिर फर्किन् ।दुबै एक-अर्काको अङ्गालोमा बाँधिएर थुप्रैवेर रोए । चन्द्रकान्त उनीहरू रोएकोदृश्य हेरेर बसिरहे । धैरैवेरपछि शालुले अङ्गालोवाट छुट्टिएर कान्छीको आँखाकोआँसु पुछ्दै भनिन्, 'दिदी, पेटमा बच्चा हुँदा रुन हुँदैन रे । दाइले मलाई बिहानलिन जाँदा सबै कुरा वताइसक्नुभएको छ । दिदी, मैले जुन सपना देखेकीथिएँ । त्यो सबै साकार भयो ।' | ||
कान्छीको रुवाइ अझैँ थामिएको थिएन । घुँक्कघुँक्क रुँदै भनिन्, 'मैलेहजुरलाई कति नराम्रो सोचेँ, मलाई माफ गर्नुहोस् । म त हजुरको अगाडि केहीपति होइन रहेछु । म त पापिनी रहेछु मैयाँसाप पापिनी ।' | कान्छीको रुवाइ अझैँ थामिएको थिएन । घुँक्कघुँक्क रुँदै भनिन्, 'मैलेहजुरलाई कति नराम्रो सोचेँ, मलाई माफ गर्नुहोस् । म त हजुरको अगाडि केहीपति होइन रहेछु । म त पापिनी रहेछु मैयाँसाप पापिनी ।' | ||
शालुले कान्छीको मख छोपिदिँदै भनिन्, 'तपाईंले आफूलाई पापिनी ठान्नुभयोभने यो संसारमा को घर्मात्मा होला ! मैले त तपाईंलाई घरबाट निकाल्नसानो नाटक मात्र गरेकी हुँ । तपाईंले मेरा लागि सिङ्गो जीवन नै बलिदानगर्नुभयो । ममीको त्यो तिरस्कार हाँसोमा उडाइदिनुहुन्थ्यो । केवल मैरो खुसीकालागि आफूलाई पलपल मा्नुहुन्थ्यो । यहाँसम्म कि आफूलाई नै भुल्नुभयो ।दिदी, ममी तपाईंलाई निकाल्न धेरै आतुर हुनुहुन्थ्यो । मैले नै तपाईंलाईनिकालेपछि उहाँ स्वर्ग पाएजस्तै खुसी पत्ति हुनुभयो । त्यति मात्र होइन,भोलिपल्टै होटलमा भोज पनि दिनुभयो । तपाईँलाई वेश्या सावित गर्नुभयो । | शालुले कान्छीको मख छोपिदिँदै भनिन्, 'तपाईंले आफूलाई पापिनी ठान्नुभयोभने यो संसारमा को घर्मात्मा होला ! मैले त तपाईंलाई घरबाट निकाल्नसानो नाटक मात्र गरेकी हुँ । तपाईंले मेरा लागि सिङ्गो जीवन नै बलिदानगर्नुभयो । ममीको त्यो तिरस्कार हाँसोमा उडाइदिनुहुन्थ्यो । केवल मैरो खुसीकालागि आफूलाई पलपल मा्नुहुन्थ्यो । यहाँसम्म कि आफूलाई नै भुल्नुभयो ।दिदी, ममी तपाईंलाई निकाल्न धेरै आतुर हुनुहुन्थ्यो । मैले नै तपाईंलाईनिकालेपछि उहाँ स्वर्ग पाएजस्तै खुसी पत्ति हुनुभयो । त्यति मात्र होइन,भोलिपल्टै होटलमा भोज पनि दिनुभयो । तपाईँलाई वेश्या सावित गर्नुभयो । | ||
छरछिमेकले पनि तपाईंलाई राम्रै वेश्यामा परिणत गरै । म सवैको कुरा सुन्नबाध्य भएँ । अहिले तीन-चार महिनामा तीन-चारवटा काम गर्नै फेर्दा पनिममीको चित बुझेको छैन । फूलवारी र करेसाबारीमा केवल घाँसैघाँस उम्रिएकोछ । घर लथालिङ्ग छ । काम गर्नेहरू दिनभरि टी.भी. हेर्दै बस्छन् ।' | छरछिमेकले पनि तपाईंलाई राम्रै वेश्यामा परिणत गरै । म सवैको कुरा सुन्नबाध्य भएँ । अहिले तीन-चार महिनामा तीन-चारवटा काम गर्नै फेर्दा पनिममीको चित बुझेको छैन । फूलवारी र करेसाबारीमा केवल घाँसैघाँस उम्रिएकोछ । घर लथालिङ्ग छ । काम गर्नेहरू दिनभरि टी.भी. हेर्दै बस्छन् ।' | ||
"हजुरलाई बेलामा खान दिन्छन् होइन ?' कान्छीले सोधिन् । | "हजुरलाई बेलामा खान दिन्छन् होइन ?' कान्छीले सोधिन् । | ||
शालुले हाँस्दै उत्तर दिइन्, 'मेरो त पीर नै नगर्नुहोस् । म उनीहरूले नदिएआफैँ बनाएर खाइहाल्छु ति ! साँच्चि गाउँबाट आएको छोरो कत्तिको ज्ञानीछ्न् ?' | शालुले हाँस्दै उत्तर दिइन्, 'मेरो त पीर नै नगर्नुहोस् । म उनीहरूले नदिएआफैँ बनाएर खाइहाल्छु ति ! साँच्चि गाउँबाट आएको छोरो कत्तिको ज्ञानीछ्न् ?' | ||
कान्छीले प्रशन्न स्वरमा भनिन्, 'मैयाँ बाती-व्यबहार ठ्याक्कै चन्द्रकान्तकोजस्तो छ । मैले त कल्पनासम्म पनि गरेकी थिइनँ । उनी त्यति मायालु होलान्भन्ने, तर साह्रै असल छन् । आमा भनेको छ, वरिपरि लुटुपुदु गरेको छ, मलाईपेटमा बच्चा आओस् भन्नेसम्म पनि रहर थिएन । हजुरको मायामाझौँ वीरुकोमायामा डुबिसकेकी छु । बाबु-आमा रोहिणी मैयाँसाप, रेष्मा मैयाँसापले पनिहामीलाई आफनै परिवारझौँ ठानिसिन्छ । अस्ति त आमाले भण्डारको चावी नैमेरो हातमा थमाउनुभयो । मलाई आफनो कर्तव्य पूरा गर्न नसकीँला कि भन्नेपो पीर लागेको छ।' | कान्छीले प्रशन्न स्वरमा भनिन्, 'मैयाँ बाती-व्यबहार ठ्याक्कै चन्द्रकान्तकोजस्तो छ । मैले त कल्पनासम्म पनि गरेकी थिइनँ । उनी त्यति मायालु होलान्भन्ने, तर साह्रै असल छन् । आमा भनेको छ, वरिपरि लुटुपुदु गरेको छ, मलाईपेटमा बच्चा आओस् भन्नेसम्म पनि रहर थिएन । हजुरको मायामाझौँ वीरुकोमायामा डुबिसकेकी छु । बाबु-आमा रोहिणी मैयाँसाप, रेष्मा मैयाँसापले पनिहामीलाई आफनै परिवारझौँ ठानिसिन्छ । अस्ति त आमाले भण्डारको चावी नैमेरो हातमा थमाउनुभयो । मलाई आफनो कर्तव्य पूरा गर्न नसकीँला कि भन्नेपो पीर लागेको छ।' | ||
शालुले दङ्ग पर्दै भनिन्, 'रोहिणी पनि भन्दै थिइन्, बाबु-आमा तपाईं रदाइ भनेपछि हुरुक्कै गर्नुहुन्छ रे । तपाईंहरूलाई चिनेरै उहाँहरूले सांचोसुम्पनुभयो । त्यही त हो 'जान्नेलाई श्रीखण्ड नजान्नेलाई खुर्पाको बिंड' भनेको ।ममीहरूले तपाईँको मूल्य बुझनुभएन । रोहिणीको बाबु-आमा बडो पारखीहुनाले तपाईंलाई चिन्न बैर लगाउनुभएन ।' परिणाम ममीपापाले सम्पूर्णगुमाउनुभयो । रोहिणीको ममीपापाले सम्पूर्ण पाउनुभयो । दिदी त्यो पनौतिकोघरजग्गा बैचैर यतै नजिकै जग्गा किनेर राखिदिनु होला, यहाँ भए आजकोभौलि नै जग्गाको भाउ बढ्छ ।' | शालुले दङ्ग पर्दै भनिन्, 'रोहिणी पनि भन्दै थिइन्, बाबु-आमा तपाईं रदाइ भनेपछि हुरुक्कै गर्नुहुन्छ रे । तपाईंहरूलाई चिनेरै उहाँहरूले सांचोसुम्पनुभयो । त्यही त हो 'जान्नेलाई श्रीखण्ड नजान्नेलाई खुर्पाको बिंड' भनेको ।ममीहरूले तपाईँको मूल्य बुझनुभएन । रोहिणीको बाबु-आमा बडो पारखीहुनाले तपाईंलाई चिन्न बैर लगाउनुभएन ।' परिणाम ममीपापाले सम्पूर्णगुमाउनुभयो । रोहिणीको ममीपापाले सम्पूर्ण पाउनुभयो । दिदी त्यो पनौतिकोघरजग्गा बैचैर यतै नजिकै जग्गा किनेर राखिदिनु होला, यहाँ भए आजकोभौलि नै जग्गाको भाउ बढ्छ ।' | ||
'हजुरले ठीक भनिस्यौ । अब घर सल्लाह गरेर त्यसै गरौंला, मैयाँसाप,भवेन्द्र पनि मैरौ विवाह भयो भन्नै सुनेर साह्रै खुसी छन् रे । काका त्यही खबरलिएर आउनुभएको थियो । हजुरले पति आफनो ख्याल राखिसेला । दुब्लाएरआँखा पनि गडेछन् ।' | 'हजुरले ठीक भनिस्यौ । अब घर सल्लाह गरेर त्यसै गरौंला, मैयाँसाप,भवेन्द्र पनि मैरौ विवाह भयो भन्नै सुनेर साह्रै खुसी छन् रे । काका त्यही खबरलिएर आउनुभएको थियो । हजुरले पति आफनो ख्याल राखिसेला । दुब्लाएरआँखा पनि गडेछन् ।' | ||
शालुले कान्छीको हात मुसार्बै भनिन्, 'हुन्छ म आफनो ख्याल राखतपाइँले पनि आफनो ख्याल राख्नुहोला । कान्छी आँखाभरि आँसु पारेररहिन् । शालु सबैलाई भेटी खुसी हुँदै घर फर्किन् । कान्छीको सुखी जीवनदेख्दा शालुलाई सिङ्कौ बसन्त पाएझौँ लाग्यो । | शालुले कान्छीको हात मुसार्बै भनिन्, 'हुन्छ म आफनो ख्याल राखतपाइँले पनि आफनो ख्याल राख्नुहोला । कान्छी आँखाभरि आँसु पारेररहिन् । शालु सबैलाई भेटी खुसी हुँदै घर फर्किन् । कान्छीको सुखी जीवनदेख्दा शालुलाई सिङ्कौ बसन्त पाएझौँ लाग्यो । | ||
नौ | ==नौ== | ||
शालु कान्छीलाई भेटेर आएपछि यतिविध्त खुसी थिइन् । आफ्नो खुसी पोख्नउनले घर नै थर्कने गरी क्यासेट खोलिन् । त्यही म्यासेटको तालमा नाचिन् ।क्यासेटको गीतमा स्वर मिलाएर गीत गाइन् । शालुको त्यो क्रियाकलाप देखेरटाउको दुखेर सूतिरहेका दीपकले उर्मिलातिर फर्कदै भने, हेर उर्मी आज म योकेसुन्दैछु हामीले क्यासेट सुन्दा सानो पारेर बजाए हुन्छ भन्ने मान्छेले आज आफै....' | शालु कान्छीलाई भेटेर आएपछि यतिविध्त खुसी थिइन् । आफ्नो खुसी पोख्नउनले घर नै थर्कने गरी क्यासेट खोलिन् । त्यही म्यासेटको तालमा नाचिन् ।क्यासेटको गीतमा स्वर मिलाएर गीत गाइन् । शालुको त्यो क्रियाकलाप देखेरटाउको दुखेर सूतिरहेका दीपकले उर्मिलातिर फर्कदै भने, हेर उर्मी आज म योकेसुन्दैछु हामीले क्यासेट सुन्दा सानो पारेर बजाए हुन्छ भन्ने मान्छेले आज आफै....' | ||
सधैँ आदशं ओकेल्नै मैयाँसापलाई पनि अब वैंसले कृत्कृत्याएजस्तो छ । | सधैँ आदशं ओकेल्नै मैयाँसापलाई पनि अब वैंसले कृत्कृत्याएजस्तो छ । | ||
दीपकले कुरा थपे, 'उर्मी मैले भन्दै थिएँ । शालु सिम्पल भइन् भनेर पीरनगर । बैँस आएपछि उनमा आफसेआफ परिवर्तन आउँछ । पख न अबबिस्तारै उनी तिम्रो इच्छाभन्दा पति माथि उदछिन् । अनि हाम्री छोरीलाई छुनकसले सक्नै ? तर आज भने मलाई यो धुन अलि बढी नै भयो । धुन अलि कमगर्न लगाइदै ।' | दीपकले कुरा थपे, 'उर्मी मैले भन्दै थिएँ । शालु सिम्पल भइन् भनेर पीरनगर । बैँस आएपछि उनमा आफसेआफ परिवर्तन आउँछ । पख न अबबिस्तारै उनी तिम्रो इच्छाभन्दा पति माथि उदछिन् । अनि हाम्री छोरीलाई छुनकसले सक्नै ? तर आज भने मलाई यो धुन अलि बढी नै भयो । धुन अलि कमगर्न लगाइदै ।' | ||
उर्मिलाले दीपकको गालामा म्वाइँ खाँदै भनिन्, 'प्लिज डार्लिङ चुप लागिस्यो ।छोरीको यो रूप देख्दा म ज्यादै खुसी छु । म मात्र के हजुर पनि त खुसी होइसिन्छति, हैन भन्िस्यौ त ? उफ ! आज हजुरलाई टाउको दुखेकोले फिरोजको डान्समिस भयो । आज कस्ता-कस्ता तरुनी लिएर आउँथ्यो कुन्नि ! होइन त्यसलेत्यत्रा युवतीहरू कहाँ पाउँदो होला ? मलाई त अचम्मै लाग्छ भन्या । मोरोआफू पनि कारिगरले कुँदेको ढुङ्गाको मूर्ति जस्तै छ । गंगा र रमण त त्यतिराम्रा होइनन् त्यो कसरी पूर्ण चन्द्रफै जन्म्यो कुन्नि ?' | उर्मिलाले दीपकको गालामा म्वाइँ खाँदै भनिन्, 'प्लिज डार्लिङ चुप लागिस्यो ।छोरीको यो रूप देख्दा म ज्यादै खुसी छु । म मात्र के हजुर पनि त खुसी होइसिन्छति, हैन भन्िस्यौ त ? उफ ! आज हजुरलाई टाउको दुखेकोले फिरोजको डान्समिस भयो । आज कस्ता-कस्ता तरुनी लिएर आउँथ्यो कुन्नि ! होइन त्यसलेत्यत्रा युवतीहरू कहाँ पाउँदो होला ? मलाई त अचम्मै लाग्छ भन्या । मोरोआफू पनि कारिगरले कुँदेको ढुङ्गाको मूर्ति जस्तै छ । गंगा र रमण त त्यतिराम्रा होइनन् त्यो कसरी पूर्ण चन्द्रफै जन्म्यो कुन्नि ?' | ||
हो उर्मी, तिमीले ठीक भन्यौ । बाबु-आमा त खासै राम्रा होइनन् । क भनेअलगौ रहेछ । सबै भन्थे दार्जिलिङ पढ्न वस्दासम्म साह्रै असल थियो रे ।बाबु-आमाले चार-छपल्ट के पार्टीमा ल्याएका थिए । त्यसपछि उसले शिखरचढिहाल्यो । बानु-आमालाई नै माथ गर्ने गरी पिउँछ बा ! | हो उर्मी, तिमीले ठीक भन्यौ । बाबु-आमा त खासै राम्रा होइनन् । क भनेअलगौ रहेछ । सबै भन्थे दार्जिलिङ पढ्न वस्दासम्म साह्रै असल थियो रे ।बाबु-आमाले चार-छपल्ट के पार्टीमा ल्याएका थिए । त्यसपछि उसले शिखरचढिहाल्यो । बानु-आमालाई नै माथ गर्ने गरी पिउँछ बा ! | ||
रमण भन्दै थिए, 'फिरोज स्टुडेन्ट भिस्सामा अमेरिका जाँदैछ । फेरि किनअमैरिका गएन छ कुन्नि ? आजकाल किन गंगा रमण पनि देखिँदैनन् ?' | रमण भन्दै थिए, 'फिरोज स्टुडेन्ट भिस्सामा अमेरिका जाँदैछ । फेरि किनअमैरिका गएन छ कुन्नि ? आजकाल किन गंगा रमण पनि देखिँदैनन् ?' | ||
नेपालमा अरू कुरामा विकसित हुनु त्यत्तिकै हो । छाडापन भने राम्ररीसप्रेको छँदैछ । घन्टा-घन्टामै केटीहरू फेर्न पाएपछि किन जाओस् अमेरिकासमेरिका । संचिवनी उमा भन्दै थिडन्- 'गंगा र रमणको त हाड र छाला मात्रैछ रे । पहिला मेरोजस्तो छोरो संसारमा नै छैन भनेर नाक फुलाउँथे । अहिलेछँडौलीहरूको पछि लागेर घरमा बास नै हुँदैन रे । वाबु-आमासँग मुखमुखैलागेर भन्छ रे तिमीहरूले जुन बाटो देखायौ त्यतै हिँडे के बिराम गरे हँ ?' | नेपालमा अरू कुरामा विकसित हुनु त्यत्तिकै हो । छाडापन भने राम्ररीसप्रेको छँदैछ । घन्टा-घन्टामै केटीहरू फेर्न पाएपछि किन जाओस् अमेरिकासमेरिका । संचिवनी उमा भन्दै थिडन्- 'गंगा र रमणको त हाड र छाला मात्रैछ रे । पहिला मेरोजस्तो छोरो संसारमा नै छैन भनेर नाक फुलाउँथे । अहिलेछँडौलीहरूको पछि लागेर घरमा बास नै हुँदैन रे । वाबु-आमासँग मुखमुखैलागेर भन्छ रे तिमीहरूले जुन बाटो देखायौ त्यतै हिँडे के बिराम गरे हँ ?' | ||
दीपकले लामो श्वास फेदै भने, 'त्यसो भए तिमीलाई लाग्दैन ? जे छिन्हाम्री शालु ठीक छिन् भनेर ।' | दीपकले लामो श्वास फेदै भने, 'त्यसो भए तिमीलाई लाग्दैन ? जे छिन्हाम्री शालु ठीक छिन् भनेर ।' | ||
हो ॥ | हो ॥ | ||
उमिंलाले टाउकोमा हात राख्दै भनिन्, 'फिरोजजस्तो पो हुनुभएन तसमयअनुसारको त हुनैपन्यो नि । हाम्री शालु त सत्ययुगकी सीताजस्ती छै ।उसलाई यो युगमा कसले गन्छ शालुको पापा : देखिसेन, सुब्वा-सुव्विनीकोजोडीलाई, चट्ट वाइन समाई दुई पेग मात्र खाई । सबैसंग हात मिलाएर हिँडी,सबैले उसलाई राम्रै माने । हाम्री शालुचाहिँ डा. पुष्कर भट्टको श्रीमतीभन्दाकम हुन्न । न लाउनको सोख न खानको ।' | उमिंलाले टाउकोमा हात राख्दै भनिन्, 'फिरोजजस्तो पो हुनुभएन तसमयअनुसारको त हुनैपन्यो नि । हाम्री शालु त सत्ययुगकी सीताजस्ती छै ।उसलाई यो युगमा कसले गन्छ शालुको पापा : देखिसेन, सुब्वा-सुव्विनीकोजोडीलाई, चट्ट वाइन समाई दुई पेग मात्र खाई । सबैसंग हात मिलाएर हिँडी,सबैले उसलाई राम्रै माने । हाम्री शालुचाहिँ डा. पुष्कर भट्टको श्रीमतीभन्दाकम हुन्न । न लाउनको सोख न खानको ।' | ||
दीपकले थुक घुटुक्क निल्दै भने, 'हो उमी त्यो सुब्विनीको हात पिउरीजस्तैनरम थियो । अहिले सम्झँदा पनि जीड नै सिरिङ्ग हुन्छ ।' | दीपकले थुक घुटुक्क निल्दै भने, 'हो उमी त्यो सुब्विनीको हात पिउरीजस्तैनरम थियो । अहिले सम्झँदा पनि जीड नै सिरिङ्ग हुन्छ ।' | ||
'उमिंलाले अलि ठुस्कँदै भनिन्, 'भर्खर विवाह गरेर ल्याउँदा म पनि तिनीभन्दाकम थिइनँ।' | 'उमिंलाले अलि ठुस्कँदै भनिन्, 'भर्खर विवाह गरेर ल्याउँदा म पनि तिनीभन्दाकम थिइनँ।' | ||
उर्मिलाको कुरा सुनेर दीपक ठूलो स्वरमा हाँसे । अनि सोचिरहे- 'साथीकोविवाहमा जन्त जाँदा रूप राम्रो देखेर विवाह गर्छु भनिहालें । विवाह गरेरल्याएको राति फुटेका हात खुट्टाले शरीरमा कोरेको अझैँ बिर्सिएका थिएनन्उनले । मनमनै भने, 'मैले विवाह गरेर नल्याएको भए कहाँ दाउराघाँसगरिरहेकी हुन्थिन् यतिखेर । धादिङबाट बिबाह गरेर ल्याउँदा बोल्नसम्म ढङ्गथिएन । स्पष्ट बोल्न नजानेर कत्रो हत्य । चम्चा उचाल्नसमेत आउँदैनथ्यो ।तिमीलाई मान्तैपर्नै कुराचाहिँ तिमीले आफूलाई चाँडै नै सहरीया साँचोमाढाल्यौ ।' | उर्मिलाको कुरा सुनेर दीपक ठूलो स्वरमा हाँसे । अनि सोचिरहे- 'साथीकोविवाहमा जन्त जाँदा रूप राम्रो देखेर विवाह गर्छु भनिहालें । विवाह गरेरल्याएको राति फुटेका हात खुट्टाले शरीरमा कोरेको अझैँ बिर्सिएका थिएनन्उनले । मनमनै भने, 'मैले विवाह गरेर नल्याएको भए कहाँ दाउराघाँसगरिरहेकी हुन्थिन् यतिखेर । धादिङबाट बिबाह गरेर ल्याउँदा बोल्नसम्म ढङ्गथिएन । स्पष्ट बोल्न नजानेर कत्रो हत्य । चम्चा उचाल्नसमेत आउँदैनथ्यो ।तिमीलाई मान्तैपर्नै कुराचाहिँ तिमीले आफूलाई चाँडै नै सहरीया साँचोमाढाल्यौ ।' | ||
'होइन के सोचिस्या ? म सुब्विनी जस्तो थिइन त ?' चेप्रिँदै बोलिन्उर्मिला । | 'होइन के सोचिस्या ? म सुब्विनी जस्तो थिइन त ?' चेप्रिँदै बोलिन्उर्मिला । | ||
थियौ बाबा थियौ । तिम्रो रूपले मोहनी लगाएरै त हो नि त्यो डाँडाबाटयहाँसम्म ल्याएको । तिमीलाई आफनो चालढालमा ढाल्न गाह्रो हुन्छ भन्नेलागेको थियो, तिमी त उपियाँ उफ्रेझै मभन्दा पहिला उफ्रियौ । अहिले तिमीलाईकसले भन्छ घादिङकी भनेर ?' | थियौ बाबा थियौ । तिम्रो रूपले मोहनी लगाएरै त हो नि त्यो डाँडाबाटयहाँसम्म ल्याएको । तिमीलाई आफनो चालढालमा ढाल्न गाह्रो हुन्छ भन्नेलागेको थियो, तिमी त उपियाँ उफ्रेझै मभन्दा पहिला उफ्रियौ । अहिले तिमीलाईकसले भन्छ घादिङकी भनेर ?' | ||
उर्मिलाले मख्ख हँदै कुरा थपिन्, 'अब हाम्रो गुप्र नै नृत्य सिक्न जाने भएकाछ। जीउ पनि बन्ने कला पनि सिकिने ।' | उर्मिलाले मख्ख हँदै कुरा थपिन्, 'अब हाम्रो गुप्र नै नृत्य सिक्न जाने भएकाछ। जीउ पनि बन्ने कला पनि सिकिने ।' | ||
दीपकले भने, 'अबचाहिँ योभन्दा माथि नगए राम्रो । जे पनि पच्ने गरीखाएको राम्रो हुन्छ । तिम्रो गुप अलि माथि नै गइसक्यो, अब कति माथि जानेमन छहँ ?' | दीपकले भने, 'अबचाहिँ योभन्दा माथि नगए राम्रो । जे पनि पच्ने गरीखाएको राम्रो हुन्छ । तिम्रो गुप अलि माथि नै गइसक्यो, अब कति माथि जानेमन छहँ ?' | ||
"सबैले नाच सिक्ने. भनेपछि म मात्र कौवाको बथानमा बकुल्लौ हुनु भएन ।हजुर हल्का भुजा, दाल तरकारी खाइस्यो । म भने मासुसँग अलिकति सुइँक्याउँछु ।हेरिस्यो नखाई त निद्रा नै पर्दैन । शालु पनि नाच्दानाच्दा थाकेर सुतिन्जस्तो छ ।' | "सबैले नाच सिक्ने. भनेपछि म मात्र कौवाको बथानमा बकुल्लौ हुनु भएन ।हजुर हल्का भुजा, दाल तरकारी खाइस्यो । म भने मासुसँग अलिकति सुइँक्याउँछु ।हेरिस्यो नखाई त निद्रा नै पर्दैन । शालु पनि नाच्दानाच्दा थाकेर सुतिन्जस्तो छ ।' | ||
नभन्दै शालु थाकेर ओछ्यानमा पल्टेकी थिइन् । यता शालु उता कान्छीकोमन नै खुसीले नाचिरहेको थियो । कान्छीले शालुको तस्बिरलाई पहिलाकै | |||
नभन्दै शालु थाकेर ओछ्यानमा पल्टेकी थिइन् । यता शालु उता कान्छीकोमन नै खुसीले नाचिरहेको थियो । कान्छीले शालुको तस्बिरलाई पहिलाकै किलामा 'झुन्ड्रयाइन् । शालुसँगको भेट हुँदाको खुसीले गर्दा कान्छीलाई खानपनि मन लागेन । राति चन्द्रकान्तको छातीमा सृतेर आँसु वगाइरहिन् ।चन्द्रकान्तले कान्छीको मनको करा बुझेर कान्छीलाई दुई वर्षको बालकलाईझैमाया गरेर सुमसुम्याइरहे । कान्छी रुँदारुँदै निदाइन् । चन्द्रकान्तले वडो मायालुपाराले कान्छीको टाउको तकियामा राखेर आफू पनि सुते । | |||
किलामा 'झुन्ड्रयाइन् । शालुसँगको भेट हुँदाको खुसीले गर्दा कान्छीलाई खानपनि मन लागेन । राति चन्द्रकान्तको छातीमा सृतेर आँसु वगाइरहिन् ।चन्द्रकान्तले कान्छीको मनको करा बुझेर कान्छीलाई दुई वर्षको बालकलाईझैमाया गरेर सुमसुम्याइरहे । कान्छी रुँदारुँदै निदाइन् । चन्द्रकान्तले वडो मायालुपाराले कान्छीको टाउको तकियामा राखेर आफू पनि सुते । | |||
सुजन कोठामा पसेपछि शालुको एकाग्र भङ्ग भयौ । सुजनलै दिक्क मान्दैभने, 'हेरन शालु आज पापालाई टाउको दुखेर पार्टीमा जान पाइनँ । हिजो त्योफिरोज भन्नेले डान्स गरेको अझै आँखामा झल्झली आइरहेको छ । सेमतिम्रोजस्तै डान्स गर्दोरहेछ । त्यो प्रकाशेलाई त अहिले कसैले वास्ता नैगर्दोरहेनछन् । हेर शालु, फिरोजलाई देखेपछि युवतीहरू त हाम फालेरआउँदारहेछन् । म पनि ठूलो भएपछि फिरोज जस्तै बन्छु । डान्सचाहिँ तिमीलेसिकाइदिनुपर्छ नि !' | सुजन कोठामा पसेपछि शालुको एकाग्र भङ्ग भयौ । सुजनलै दिक्क मान्दैभने, 'हेरन शालु आज पापालाई टाउको दुखेर पार्टीमा जान पाइनँ । हिजो त्योफिरोज भन्नेले डान्स गरेको अझै आँखामा झल्झली आइरहेको छ । सेमतिम्रोजस्तै डान्स गर्दोरहेछ । त्यो प्रकाशेलाई त अहिले कसैले वास्ता नैगर्दोरहेनछन् । हेर शालु, फिरोजलाई देखेपछि युवतीहरू त हाम फालेरआउँदारहेछन् । म पनि ठूलो भएपछि फिरोज जस्तै बन्छु । डान्सचाहिँ तिमीलेसिकाइदिनुपर्छ नि !' | ||
शालुले सुजनको हात समातेर मुसार्दै भनिन्, 'डान्सचाहिँ म सिकाइदिउँलातर फिरोजजस्तै बन्छुचाहिँ नभन. फिरोज भनेको बेलुनमा हाबा भरेको जस्तैहौ । केही समयपछि आपसैआफ फुट्छ त्यो । जीवन नबुझनेहरूमा गनिन्छत्यो । त्यसको चर्चा ममीको मुखबाट पनि धेरैपल्ट सुनेकी हुँ मैले । ममीहरूजस्ताको मात्र पारखी हो त्यो ।' | शालुले सुजनको हात समातेर मुसार्दै भनिन्, 'डान्सचाहिँ म सिकाइदिउँलातर फिरोजजस्तै बन्छुचाहिँ नभन. फिरोज भनेको बेलुनमा हाबा भरेको जस्तैहौ । केही समयपछि आपसैआफ फुट्छ त्यो । जीवन नबुझनेहरूमा गनिन्छत्यो । त्यसको चर्चा ममीको मुखबाट पनि धेरैपल्ट सुनेकी हुँ मैले । ममीहरूजस्ताको मात्र पारखी हो त्यो ।' | ||
'दिदी तिमी त आफूलाई निक्कै ठूली भएँ भन्नै ठान्छयौ कि क्या हो ? मान्छेकति-कति पढ्दा त ठूलो हँदैनन् तिमीले त बल्ल एस् एल् सी. दिएकी छ्यौ ।' | 'दिदी तिमी त आफूलाई निक्कै ठूली भएँ भन्नै ठान्छयौ कि क्या हो ? मान्छेकति-कति पढ्दा त ठूलो हँदैनन् तिमीले त बल्ल एस् एल् सी. दिएकी छ्यौ ।' | ||
“कान्छु मैले सानोमा नै दिदीबाट घेरै कुरा सिक्ने मौका पाएँ ।' | “कान्छु मैले सानोमा नै दिदीबाट घेरै कुरा सिक्ने मौका पाएँ ।' | ||
तिमीले नै दाइ र दिदीको नराम्रो विचार रहेछ भनेर निकालिदिएको होइनर ? फेरि कसरी उनीहरू राम्रा भए ?' | तिमीले नै दाइ र दिदीको नराम्रो विचार रहेछ भनेर निकालिदिएको होइनर ? फेरि कसरी उनीहरू राम्रा भए ?' | ||
शालुले तुरुक्क आँसु झार्दै भनिन्, 'तिमी अहिले सानै छौ कुरा बुझदैनौ ।डान्स म सिकाइदिउँला । मान्छेले सबै क्रा जान्नुपर्छ तर सबैभन्दा ठूलोचाहिँपढाइ नै हौ । कहिलेदैखि पढाइ सुरु हुन्छ तिम्रो ?' | शालुले तुरुक्क आँसु झार्दै भनिन्, 'तिमी अहिले सानै छौ कुरा बुझदैनौ ।डान्स म सिकाइदिउँला । मान्छेले सबै क्रा जान्नुपर्छ तर सबैभन्दा ठूलोचाहिँपढाइ नै हौ । कहिलेदैखि पढाइ सुरु हुन्छ तिम्रो ?' | ||
सुजनले हाई गर्दै भने, 'पसिंदेखि हुन्छ । दिदी हुँदा कहिले घरको खानाखाक जस्तै हुन्थ्यो । अहिले जतिपल्ट घर आउँछ उतिपल्ट काम गर्नेहरूफेरिएका हुन्छन् । होस्टेलको भन्दा पनि खाना मीठो हुँदैन । अहिले पनि मैलेभुजा खानै सकिनँ । तिमीले खायौ ?' | सुजनले हाई गर्दै भने, 'पसिंदेखि हुन्छ । दिदी हुँदा कहिले घरको खानाखाक जस्तै हुन्थ्यो । अहिले जतिपल्ट घर आउँछ उतिपल्ट काम गर्नेहरूफेरिएका हुन्छन् । होस्टेलको भन्दा पनि खाना मीठो हुँदैन । अहिले पनि मैलेभुजा खानै सकिनँ । तिमीले खायौ ?' | ||
'आज मलाई खान मन नलागेर त्यसै सुतेकी थिएँ । भोलि बिहान म खानापकाउँला, दिद्दीले जस्तो पकाउन त सक्दिनँ, तीर्थले भन्दाचाहिँ मीठो नैपकाउँछु ।' हुन्छ भन्दै सुजन आफूनौ कोठातिर लागै । शालु दिदीको सम्झनामाआँसु झार्दै सुतिन् । | 'आज मलाई खान मन नलागेर त्यसै सुतेकी थिएँ । भोलि बिहान म खानापकाउँला, दिद्दीले जस्तो पकाउन त सक्दिनँ, तीर्थले भन्दाचाहिँ मीठो नैपकाउँछु ।' हुन्छ भन्दै सुजन आफूनौ कोठातिर लागै । शालु दिदीको सम्झनामाआँसु झार्दै सुतिन् । | ||
दस | ==दस== | ||
क्याम्पस आएको पहिलो दिनदेखि नै आफनौ हाउभाउ र सुन्दरतालेकक्षाकोठाको मर्यादालाई नै हलचल पारेकी थिइन् मौसमीले । केही बनौँलाभनेर विज्ञान विषय लिएर पढेका युवाहरूको ध्यान पढाइमा भन्दा मौसमीकोरूपमा केन्द्रित थियो । शालुलाई मौसमीको चालढाल देखेर अत्यन्त रिसउद्यो । केही दिन त शालु मौन नै रहिन् । जब कक्षामै मर्यादाभन्दा बाहिरगएर हात हालाहाल गरी चलेको देखेपछि शालुले मौसमीलाई एकान्तमा गएरसम्झाइन्, “मौसमी, तिमी कुन बिषय लिई पढ्दैछूयौँ थाहा त छ, होइन ?' | क्याम्पस आएको पहिलो दिनदेखि नै आफनौ हाउभाउ र सुन्दरतालेकक्षाकोठाको मर्यादालाई नै हलचल पारेकी थिइन् मौसमीले । केही बनौँलाभनेर विज्ञान विषय लिएर पढेका युवाहरूको ध्यान पढाइमा भन्दा मौसमीकोरूपमा केन्द्रित थियो । शालुलाई मौसमीको चालढाल देखेर अत्यन्त रिसउद्यो । केही दिन त शालु मौन नै रहिन् । जब कक्षामै मर्यादाभन्दा बाहिरगएर हात हालाहाल गरी चलेको देखेपछि शालुले मौसमीलाई एकान्तमा गएरसम्झाइन्, “मौसमी, तिमी कुन बिषय लिई पढ्दैछूयौँ थाहा त छ, होइन ?' | ||
मौसमीले हाँस्दै उत्तर दिइन्, 'शालु, तिमीले भन्न खोजेको कुरा मैलेबुझिसकेँ । हेर म यहाँ आफनो खुसीले भर्ना भएकी हुँ भन्ने ठानेकी छौँ?जिल्लामा सरहरूले नै चिट चोराएकाले गर्दा राम्चै फस्ट डिभिजन आएछ ।बिचरो मेरौ सोझो बाबुलाई छौरीले रामो नम्बर ल्याएकी छ, साइन्स पढा,भौलि डाक्टर हुन्छै भनेर उचालिदिएछन् । हो न हो छोरी डाक्टर बन्छे भन्नेसपना देखेर मलाई यो क्याम्पसमा ल्याएर कोचेर पो गए । हेर, बाबु-आमाभनेको त पढेलेखेको चाहिने रहेछ बुझयौ ? मैले हजारपल्ट भने- बुबा मसाइन्स पढ्न सक्दिनँ । मेरो कुरा मरे सुनेको भए पो । अझ अर्को कुरासुन्छयौँ ? वसमा मान्छेहरूले कहाँ जान लाग्नु भो भन्दा भन्धे- मेरी छोरीलेएस्.एल् सी.मा बोर्ड ल्याएकीले काठमाडौंमा डाक्टर पढाउन हिँडेको । भकारोसोने बाबुलाई फस्ट डिभिजन र बौर्डफस्टको अन्तरसम्म थाहा छैन ।' | मौसमीले हाँस्दै उत्तर दिइन्, 'शालु, तिमीले भन्न खोजेको कुरा मैलेबुझिसकेँ । हेर म यहाँ आफनो खुसीले भर्ना भएकी हुँ भन्ने ठानेकी छौँ?जिल्लामा सरहरूले नै चिट चोराएकाले गर्दा राम्चै फस्ट डिभिजन आएछ ।बिचरो मेरौ सोझो बाबुलाई छौरीले रामो नम्बर ल्याएकी छ, साइन्स पढा,भौलि डाक्टर हुन्छै भनेर उचालिदिएछन् । हो न हो छोरी डाक्टर बन्छे भन्नेसपना देखेर मलाई यो क्याम्पसमा ल्याएर कोचेर पो गए । हेर, बाबु-आमाभनेको त पढेलेखेको चाहिने रहेछ बुझयौ ? मैले हजारपल्ट भने- बुबा मसाइन्स पढ्न सक्दिनँ । मेरो कुरा मरे सुनेको भए पो । अझ अर्को कुरासुन्छयौँ ? वसमा मान्छेहरूले कहाँ जान लाग्नु भो भन्दा भन्धे- मेरी छोरीलेएस्.एल् सी.मा बोर्ड ल्याएकीले काठमाडौंमा डाक्टर पढाउन हिँडेको । भकारोसोने बाबुलाई फस्ट डिभिजन र बौर्डफस्टको अन्तरसम्म थाहा छैन ।' | ||
मलाई पो लाज लागेर, उता बूढाको खुट्टा भुइँमा छैन । अब म लबुदुलेडाक्टर बनेर उनको छाती दुखेको निको पार्ने रै, उफ कर्म !, बाबुको करासम्झँदा पनि कहिले एक्लै हाँस्छु कहिले एक्लै रुन्छु ।' | मलाई पो लाज लागेर, उता बूढाको खुट्टा भुइँमा छैन । अब म लबुदुलेडाक्टर बनेर उनको छाती दुखेको निको पार्ने रै, उफ कर्म !, बाबुको करासम्झँदा पनि कहिले एक्लै हाँस्छु कहिले एक्लै रुन्छु ।' | ||